uitsluitend op voorwaarde dat noch het geheel noch delen worden gereproduceerd zonder toestemming van het KITLV. Dit behoudt zich het rech t voor een vergoeding te berekenen voor reproductie.
Indien op het originele materiaal auteursrecht rust, dient men voor reproductiedoeleinden eveneens toestemming te vragen aan de houders van dit auteursrecht.
Toestemming voor reproductie dient men schriftelijk aan te vragen.
This fibll is sll pplied by the KITL V on/y on conditioll that neither it nor part of it is [tu"ther reprodllced Jvithout
fi~t obtaining the penllissioll of the KITL J / which reserves the right 10 I1lake
tlcharge for sllcIz reproduction. lf Ihe Illaterial jilnled is itself ill copyright, the pennission of the owners of that copyright will also be requiredfor slich reprollilction.
Application .{or pennissioll to reproduce should be 11talle in writing, giving tletail ' of the proposed reproduction.
IG ATUUR
OVORM:
SHELF NUM BER MIe OFORM:
MMETA 1289
HET ONBEREIKBARE
HET ONBEREIKBARE
ROMAN DOOR
DORA MUSBACH
G. J. SLOTHOUWER - AMERSFOORT
INLEIDING.
Het getemperde licht van de groen-omkapte sche- merlamp vloeide zacht-stemmig uit over de tafel met het donkergroen fluweelen tafelkleed, waarop in het midden een geel-steenen pul vol witte chrysanten prijkte. Het was en ruim vertrek in streng Oud-Hol- landschen stijl gehouden. Overdag deed de kamer somber n scheen het er door de kleine in-Iood-g vatte ruiten vol donkere tinten. Het antiek buffet was chier overladen met Boheemsch kristal en op eikenhouten planken tegen het donkergroen behang el glin terde ve I kop rwerk.
Iara van Meerhoven paste geheel in deze omgeving, zooals zij daar aan d massi ve ikenhout n taf 1 zat, het. til-bleeke g zicht g bog n over n borduurwerk, d fijn-blanke handen ru tig bezig, d ed het g h el denken aan een Oud-Holland ch child rstuk. Ze had 'n slank figuur, 'n bI k g laat en donkergrijz 0 g n, di tr ng maar erlijk rond blikt n en ho \V I z tw en dertig jaar wa J zilverden r eds v Ie grijze har n door haar zwart kap 1. Haar gelaat met d n r hten n us cn den energieken mond wa regelmatig zuiv r
en toch trok haar gezicht niet aan, er was te weinig expressie in. Zij wa de eenige dochter van een ortho- dox predikant en toen zij vier jaar oud was, stierf haar moeder. Zij bleef alleen bij haar vader en een nicht van haar moed r, tot ze op haar acht-en-twintigste jaar trouwde met Fritz van Meerhoven, directeur van een Landbouwbank in een kleine provinciestad, waar hij zeer gezien v. a .
Deze twee men chen waren bijna in een zelfde sfeer groot gebracht, hun karakters chenen in het begin hunner kennismaking volkomen bij elkander te pas- sen, opgevoed in en stil dorp; ze vonden hlID geluk in de kleine stad, in hun oud-degelijk huis, in hun grooten tuin en hun omgang met de weinige notab len der klein-steedsche plaats; van tijd tot tijd maakten ze een uitstapje naar Amsterdam om eens van een concert te genieten of een tooneel tuk te zien, maar Clara vond de hcdendaagsche tukken te modern, eigenlijk begreep z de analy e er niet Vcl.n, want ze was niet psychologisch aang legd, en k erde meestal onvoldaan naar huis terug. Haar man, Frit van Meerhoven, zoon van een onderwijzer, in strengen eenvoud opgevo d, begon, na een jaar gehuwd te zijn, door zijn omgang met verschillende menschen, in te zien, dat zijn vrouw nog te veel onder den invloed \"an den ouderwct chen envoud van haar ouderlijk hui bleek te staan. \Vat \Vi t ze ook eigenlijk van het volle leven, het leven met al zijn lief en leed, af? Opgevoed
in de pastorie, onder bescherming van haar in zichzelf gekeerden vader en een bejaarde nicht, na het sterven harer moeder, had ze in zeurig bestaan haar jong meisjesleven doorgebracht tot Frits, de goedige, cor- pulente Frits, haar als de prins uit "Doornroosje" ge- vonden had, haar vergelijkend met een zuiver ju- weeltje onder de hedendaagsche wufte vrouwen ...
En hij zelf? Zijn strenge vader, die denkend een groot paedagoog te zijn en er juist door zijn streng optreden, vlak naast was, had zijn beide zoons geheel van zich verwijderd en zijn zachte, zenuw-zwakke moeder had een moeilijk leven gehad, angstig voor haar man, meevoelend voor de ongerechtigheden soms tegen haar
tw~e zoons bedreven. .. die later, zij gevoelde dit, een verwijdering zouden geven.
Plots legde Cia ra haar borduurwerk neer, met een zucht van verlichting stond ze op en luisterde, ja het was Frits ... gelukkig, want het stormde geweldig en de regen striemde tegen de vensters. Ze vond zichzelf kinderachtig, maar altijd was ze angstig als haar man met zulk noodweer op reis was. Ze opende de kamer- deur en het helle licht verlichte gezellig de groote hall. Frits van Meerhoven hing z'n natte regenjas aan de porte-manteau, schopte zijn 0 erschoenen uit en trad binnen.
"Claartje, wat een ellendig weer ... 't is hier lekker, hoor!"
Hij trad op den haard toe, bewvog zijn groote,
8
blanke handen even en staarde peinzend voor zich uit. Zijn groote, corpulente gestalte, zijn goedig, dik gezicht met de ro e-gebruinde tint, waarin zijn blauwe oogen nog kleiner leken, gaven den menschen dadelijk den indruk van een goedigen man, waar niet veel bij zat, heel anders dan zijn jongere broer Alex, de schrandere advocaat. Maar hoe weinig intelligent Frits ook leek, hij was oprecht, goed, en zeer correct in zijn zaken. Hij maakte vele vrienden, men mocht hem liever dan zijn stille, stijf-uitziende vrouw.
Clara stond bij de theetafel en schikte de fijne theekopjes.
,,'t Is afschuwelijk met die natte, donkere najaars- dagen he I den dag alleen," zei ze plots. Bijna schrok haar man op uit z'n gemijmer; hij keek haar verwon- derd aan.
"Maar vrouw, je bent toch meer dan eens alleen thuis .... waarom voel je dat nu zoo hevig opeens?"
Een blos waa de over haar bleek gelaat.. Ze trok de schouder onwillig op, reikte Frits een kop thee aan.
"Onze kennissen hebben bijna allen griep, ik ben er, nadat ik er verleden jaar zoo llendig van was, nu wat huiverig van om hen t.e bezoeken! Ander komt er nog w I een bezoek, of ik tr k er op uit, maar ik wret het niet, vandaag hinderde mij de eenzaamh id rg ...
al heb ik mijn bezigheden .. . "
Ze zwegen beid n, maar dacht n aan hetzelfde ...
9
zoo sterk ging die gedachte van de een op den ander over, dat Frits het onder woorden bracht.
"Je zit natuurlijk weer te pieker n ... 0 neen, spreek me niet tegen . . . dat we geen kinder n hebben."
Ze bukte haar donk r hoofd diep r over het bor- duurwerk .... het fijn schaartje knipte de draadjes door.
Hij vo lde dadelijk spijt, dat hij dit g z gd had, want toen zij opkeek, zag hij een somber n gloed in haar oogen.
"Aan die teleurstelling heb ik mij nu wel gewend,"
zei ze zacht, "nadat de professor mij twee jaar gleden gezegd heeft, dat ik nooit moeder zal kunnen worden.
Al zei hij het in zacht gekozen woorden . . . ik begreep het w I ... "
Onder de donkere wenkbrauwen lek n haar oogen gesloten, nu z weer het hoofd over haar werk boog.
Hij wilde iets vriend lijks zegg n, maar zijn hoofd was te ol van e n treurig ni uws, dat hij di n middag in Amsterdam had vernomen. Hij zette zich in n club- faut uil bij den haard n cr, ontvouwd de krant,
treek zich over h t voorhoofd. .. Hij]a d Beurs- berichten, maar zijn gedacht n waren r ni t bij.
Hij zou 't zijn vrouw verLll n ... zegg n, dat Nini gestorven was aan longontsteking ... de jonge vrouw, die ruim twee jaar met Al x, zijn nig n bro r, in vrije liefde had g lecfd, te msterdam, waar hij advo- caat wa .
Nini dood . .. Hij sloot even de oogen, zag als in een visioen haar jong, gratie-vol figuur. Zoo stralend die diep-groen-grijze oogen, zoo goud-glanzend het ros-gouden haar. Ze was zeer opvallend, kleedde zich te opzichtig, maar met haar glimlach vol teederheid won zij lken man. Dolle jaloer che scènes waren er dikwijl g wee t tusschen Alex en de jonge vrouw, die hij aan zee had leeren kennen, en had laten wonen, in een luxueus ingericht bovenhuis.
Frits had er wel eens geluncht en was, na zijn eerste bezoek, ontevreden thuis gekomen. In een vi ioen zag hij haar nog dien middag bij de tafel staan, schikkend druiven op een fruitschaal. Ze schertste met "haar zwager", zooal zij hem lachend noemde n de fijne parfum, die haar omwaasde scheen hem te bedwelmen... haar hartstochtelijke oogen betooverd n . . .
En dien middag thui komend, had hij zijn vrouw voor h teer t on te reden gefixeerd... hij had eenige aanmerkingen gemaakt over haar donkere japon. .. haar gladg streken haar. .. V rwonderd had ze hem aangek ken, niet begrijpend. .. Maar toen hij later zijn broer weer prak en deze klaagde, dat Nini ve I te royaal leefde en hij aan de verhouding een einde moest maken, wa er een stille tevredenheid in hem gekom n, dat hij een vrouw allara had ge- trouwd, be chaafd, zuinig en oprecht ... En hij had zich wijs g maakt he 1 g-lukkig getrouwd te zijn. Nog
eenige keeren had hij Nini ontmoet, maar na een scène aan een dinéetje ter eere van haar verjaardag onder eenige vrienden, had zij zoo onbeschaamd geflirt en was ze zoo opvallend gedecolleteerdt dat al haar wei- nige beschaving verdween en ze zich onbeschaamd- ordinair aangesteld had. Toen had Alex met haar willen breken, maar ze had hem gezegd moeder te moeten worden, daardoor denkend, dat hij haar wel zou trouwen en hoewel ze een baby had, nu een jaar oud, wa het huw lijk, dat ze zoo vurig had gewenscht, nooit tot stand gekomen, hoewel Alex het kind zijn naam had gegeven.
Frits zag op naar zijn vrouw, die opnieuw de thee- kopjes vulde.
"Clara, ik heb treurig nieuws gehoord. .. van- middag sprak ik Alex in Amsterdam ... Nini is gis- teren overleden . .. longontsteking... heel kort i ze zi k gewee t ... "
Zij blikte hem ontsteld aan, maar onmiddellijk kwam weer een harde blik in haar oogen.
,,'t Is natuurlijk heel treurig, ze was nog zoo jong hè ... is 'f. niet? Zes-en-twintig jaar als ik mij goed herinner, maar voor Alex i het, al klinkt mijn zeggen mogelijk cru, een uitkomst, 't schepseltje wa op weg hem g heel te ruïneeren ... "
Frits zag haar strak aan.
"Alex is een te lim advocaat en bovendien te ver- standig om zich door een vrouw tot ondergang te
laten brengen... al leefde ze wat royaal ... "
"Je weet wel, Frits, dat die verbintenis van je broer met die opzichtige vrouw mij altijd t gen heeft gestaan. .. ik heb haar twee k er met hem ontmoet, maar dat hij met zoo'n ordinair, opzichtig wezen ge- lukkig kon zijn ... 'k g loof het nooit l" Zij, de wettig getrouwde vrouw, voelde zich hoog in haar fatsoen, boven de nu overleden vrouw van haar zwager ver- heven.
"Vrouw," zei hij ... "ik dacht, dat het leven je de toestanden beter had leeren begrijpen ... dat je ein- delijk in zoudt zien, hoe bekrompen je opvoeding in de pastorie was ... 0 ja, ik weet wel wat je zeggen wilt, dat ik veranderd ben. .. natuurlijk als men ouder is en niet meer onder d trenge tucht van een waanwijzen vader zit en onder de menschen verkeert, dan zegen ik het, dat die tijden tot het v rIeden be- hooren, dat de opvattingen modern r, ruimer zijn ... "
Bru u k viel zij hem in de rede: "Jullie mannen breekt altijd een lan vo r die vrouwen ... ik vergeet nooit dien avond, toen \\ij naar d op ra \\!aren g - weest n wij teg nov r h n in de tram kwamen te zitten . .. dat geblank t-brutaal g zicht van haar, die hel-vlammende oog n. Z deed of ze mij niet zag, begon teg n jou te lach n en te praten ... aan:tellerig g woon."
Hij chudd h t hoofd. " TOU ja... maar een go d, medelijdend hart had ze, dat weet ik ...
enfin ze is dood, de arme meid ... en laat haar baby achter."
"Ja, dat is zielig, ik geloof niet, dat Alex veel voor het kind voelt, hè?"
"Neen .. , voor Nini was hij ook den laatsten tijd erg onaardig, ze is eens bij mij komen klagen . . '. hoe ze dan ook was, ze hield veel van hem .. , tenmmste als ze de waarheid sprak!"
Kwam dié vróuw op je kantoor?"
"Eéns ... ja .. , reisde ze hierheen. Ze had in geen
dri~
weken taal noch teeken van Alex gehoord en kwam mij radeloos van verdriet vragen, of hij soms bij ons logeerde. . . Ze heeft veel verdriet gehad, geloof ik!"Clara zat met het hoofd in de handen gesteund voor zich uit te staren. Ze voelde zich machteloos. Frits en zij waren veranderd, of liever ... Frits alleen ... Ze hl ld niets voor hem verborgen, wat zou ze ook ver- zwijgen ... maar waarom had hij haar dat nooit ver- teld? Hij raadde baar gedachten. . . .
"Ik prak je er maar nooit over, kind .. , om~a.t lk wi t, dat h t je niet aangenaam was over Nml te hooren ... "
Ze antwoordde niet, dacht over het kind ... het kind van die jonge vrouw, dat alleen bleef, zij die met haar g -he Ie ziel juist naar het moederschap v~r
langde ... werd dit onthoud n. Maar je mocht met in opstand komen, haar vader, de predikant, had op
zijn sterfbed nog de woorden geuit: "Wat God doet is welgedaan! "
"Wie zorgt er voor de baby?" vroeg ze na een poosje zwijgen.
Hij haalde de schouders op, verdiepte zich weer in de courant.
,,'k Weet het 'waarachtig niet ... of ja, Alex sprak even over een verpleegster, die er nu was."
"Heeft ze geen zuster of moeder, waar het kind heen kan gaan?"
"Ik ben niet met haar verdere familie-omstandig- heden op de hoogt ," kwam hij kort, een sigaar op- stekend.
Toen flitste er plotseling een gedacht door haar hoofd, een gedachte, waar ze van schrikte en die tege- lijkertijd als een g lukkig visioen voor haar op- doemde ...
"Frits, als ,vij . .. dat kind eens. " tot ons na- men?" aarzelde haar stem. Nu keek hij op naar zijn vrouw, bemerkte, dat haar gelaat zacht en vriendelijk deed, het koele, strakke scheen weggevaagd. .. zij stond bij de clubfauteuil, raakte z'n arm aan ...
Verbaa d, niet begrijpend haar zelfzuchtigheid, bf-'- gon hij te meeken: "Maar Clara, een kind van dat meisje, dat je zoo sterk veroordc lde? Daar kan je toch ge n liefde voor voelen!"
"Ik h b je al meer voorgesteld een kind aan te nemen, Frits," prak ze zacht.
Hij zweeg, streek zich over het hoofd, tuurde langs het vloerkleed. Toen hief hij het hoofd op en keek haar doordringend aan.
"Vrouw, weet je wel wat je wenscht? De groote, groote verantwoordelijkheid een vreemd kind tot een goed mensch op te voeden? Daar valt niet licht over te denken, Clara. En dan een kind van die wufte moeder, zooals zij was, hoewel ze ook veel goeds had. .. de wreede wet der erfelijkheid zou zich mis- schien in haar dochtertje openbaren . .. "
Ze schudde het hoofd. "Door een strenge opvoeding zouden die ondeugden onderdrukt kunnen worden, Frits !"
Hij lachte schamper.
"Meen je dat? \Vat in iemand's karakter zit, ont- springt weer ... al worden de goede en slechte eigen- schappen onderdrukt ... "
"Maar dan zouden \vij haar later, als 't kind tien of twaalf jaar is, naar een kostschool of inrichting kunnen sturen, we moeten het ook niet geh 1 als ons kind beschouwen... dat zou ook niet mogelijk zijn. .. het blijft altijd een vreemd kind ... "
Hij schrok op, ontstemming deed zijn wat gedempte stem scheller klinken.
"Je opoffering gezindheid bestaat uit louter egoï - me, Clara, eerst voor afleiding en gez Uigheid het kind tot je willen nemen, maar zoodra de taak der opvoeding boven je krachten gaat, of je ontdekt min-
16
der goede karaktertrekjes, dan. .. weg, zooals men zich van een lastig huisdier ontslaat ... God, vrouw, hoe kun je zoo spreken! Ik denk er niet aan om een kind tot ons te nemen, laat dat onderwerp alsjeblieft rusten !"
Haar man verliet de kamer, ze hoorde hem naar zijn eigen vertrek gaan. Ze schoof het borduurwerk van zich af, snikte in zelfrneelij . Frits scheen precies te weten, hoe hare gedachten waren, met één woord begreep hij haar en zij vo lde, dat zij hem tegen- viel. .. altijd weer. Onmerkbaar scheen er een af- grond tusschen hen te komen. Wanhopig-triest voelde zij zich den laatsten tijd. .. haar man ging geheel in zaken op; haar zenuwen waren overspannen. Waar was het kalme, rustige gevo 1, dat haar steeds be- heerscht had? Kom, ze mo st zich zelf aanpakken, ze zou zich meer aan maatschappelijk werk wijden en eens met dominée Revers spreken over het oprichten van een tehui voor kinder n, wier moeder uit werken gingen, daar was het stadje achterlijk in ... haar man dweepte niet met dominée Revers zoo als zij .. . nu ja, Frits en zij kwamen in e I niet overeen .. . gek, dat het vroeg r zoo anders was.. dacht 7P ,
haar tranen afwi s hend ...
Alex van Meerhoven zat in zijn studeerkam r met dof-vermoeiden blik voor zich uit te star n. Hij wa een jonge man met een cherp-geteekend gezicht,
17
schrandere en expressief-donkere oogen, die vreemd bij zijn lichtblond haar deden.
De begrafenis had een week geleden plaats gehad.
Hij zelf, zijn broer Frit en een ongetrouwde broer van Nini hadden haar de laatste eer bewezen. Hun samen- leven was de laatste maanden van dien aard geweest, dat Nini en hij elkander bijna vijandig gingen be- schouwen, twee menschen, die elkander in den weg stonden. Ruim drie jaren kende hij haar, e n pa sie, een begeeren, had hem steeds weer, na heftige scènes naar haar toe gedreven; in haar bijzijn scheen zijn verstand verdwenen, hoewel hij zelf zeer goed be- greep, dat er een eind aan deze verhouding zou komen, dat hij, ernstig mensch en werker onverwachts voor altijd van haar heen zou gaan. Toen zij had ingezien, dat Alex haar, ondanks het kind, niet trouwde, had zij al het mogelijke verzonnen om zijn jaloezie op te wekken. Ze maakte hem, hoewel hij het niet liet merken, razend met haar vage zinspelingen op man- nen, die naar haar gunsten dongen. Dan met gebalde vuisten, haastte hij zich terug naar zijn kamers, wor- stelde met zich zelf om het besluit te nemen haar nooit meer terug te zien; zijn gevo I voor de licht- zinnige vrouw was dieper dan hij dacht. Dan ziedde in hem op een woede, zijn trotsche zelfbeheersching was geknakt, hij d advocaat van naam! En resoluut had hij haar geschreven, dat hij inzake de financiëele kwestie voor het kind zou blijven zorgen, maar dat
Het onbereikbare 2
zij hem nooit weer zou zien, ze moest maar een werk- kring zoek n of kamers verhuren. Hij wilde haar een som geld geven om zich in te richten . .. Een we k lang hoorde hij niets van haar, hij begre ph t niet ...
totdat reen b richt van een familielid kwam, dat ze em tig zi k was, longont t king. Hij wa naar haar woning gesneld. Ze lag in ijlende koorts, herkende hem ni t meer. .. Hij chaamde zich tegenover d vreemde verpl cg ter, di h m m t harden blik aan- ke k, al of hij de oorzaak an Nini' ziekt wa! Al zijn bittere g v el n , bijna overgaande in afk cr voor haar, schenen v rd",.enen, hij nam haar handje in de zijne, bleef lang bij haar b d zitten, fluist r nd met de verpleegster, wat d dokter had gez gd.
Met gedempte st m antwoordde de zu t r, uat zij heel ernstig ziek wa ,de dokter zou 's-av nds t rugkom n ... Hij keerde naar zijn kamers terug, bI f daar in z'n kantoor in diep gep ins. Tisioenen verdrong n zich in zijn hoofd, al filmbeelden... Hun r t kenni. - making, kort voordat hij tot advocaat promoveerd ! Ze zat in 'n bad 'toel aan het 'trand te S h v ningen, haar opzichtige wat ordinaire schoonh id had hcm aangetrokk n, ze wa niet fijn n t 'cr van lichaam,'- bouw, een robu te meid, maar verduiv ld mooi, met h t ros-blonde haar, het blank gezicht 'n de h 1- schitter nde groen-grijze oog n. Hij wa met haar in esprek gekomen; ze v rt ld hem, dat zij werkte in een klein modemagazijn. .. 't werd \\" r de oud ,
oude geschiedenis. .. h t "eeuwig-ni uw "tu chen Alex en Nini. Hij deed zijn b t om haar gcstelijk te ontwikkelen, gaf haar boek n, maar z wa niet vlug van b grip n lui, zooal hij lat rinzag. Pianol s ,ild z n men. Hij st mde to , maar d jonge, knappe muziekonder~ijzer v rtrouwd hij niet lang r hij haar, ze prak "ol enthou ia me Vér hem en lachte Alex uit over zijn dwaz jaloezie ho wel hij zi h in acht nam haar deze t lat n m rken, 0, van alle had hij geprobe rd om haar op te h ff n tot zijn vrouw. .. maar hij faalde te d ... Hij wilde haar erst trouwen, maar later b greep hij, dat e n huw lijk rampzalig zou worden, hun karakt r li p n te veel uit e n. Maar nu, door haar rnstig zi kt ,de dr iging van d n dood, zat hij daar alleen in z'n clubfauteuil bij d n haard in zijn roote tud rkam T, bijna ver- bijsterd door \'erdri,t n ov rdrev'n s huldg'vol.
Hoc wr d was hij d laat. t wek n v r h'lar g wee t!
Kon Zlj het h lp n, dat ze ander' wa dan hij wen chte!
Kind uit h t volk, uit 'n arm hui g zin, waarvan d vader dronk n de moeder was wegg loop n met een ander n man, haar nig docht rtj aan de zorg n van c n buurvrouw overlatend. .. ach, als j je di p in al di lev n toestanden indacht, dan w rd j oorde 1 zacht r, milder ...
Na eenig ur n van nerv us h n n weer glop door zijn kam r, was hij weer naar haar to gegaan.
Het was reeds laat in dnavond, hij had een hui leu-
20
tel van de étage, waar zij woonde, bij zich, loop bijna onhoorbaar de trap op. De verpleeg ter, niet op zijn komst voorber id, n eenigszins geschrokken door het hooren op nen der hui deur, kwam hem in het kleine portaal tegemoet.
O m ne r i u het?" DadeliJ'k had ziJ' haar zelf-
" , 1
verzekerde kalmte weer terug, maar Alex meende iet in haar gezicht n houding te bespeuren, dat hem ongerust deed worden.
"Is er iet ... is z '" em tiger, , , ziek, zuster?"
Hij k ek haar aan, ze legde haar blanke hand op zijn arm.
"Voor en half uur geleden, " i , .. het", z kreeg een benauwdh id."
"Dood. .. zegt u het maar dadelijk, . ,"
De zu ter knikte.
"Ik had u jui t een boodschap willen zenden."
Hij knikte nerveu .. , wanhopig-triest leek hem op eens h tieven. . . het hui , waar de stilte van den dood nu heer chte .. ,
De stem van de pleegzuster klonk hem al vcr-af in dooren, nu zij over ini's heengaan \' rt lde.
Hij volgde d zu ter in de t rfkamcr.
Een rilling doorhuiverde hem, toen hij de kamer intrad. Alcx van Meerho en wa en man, die zeer onver chillig n in hooge mate egoï t wa , niets wa hem zoo hinderlijk al droefheid. Zijn blik dwaalde door h t vertr k, zocht de deur, al of hij oogenblikke-
21
lijk het leed wilde ontloopen. Maar hij wierp een bijna schuwen blik op de doode. Ze scheen Nini ni t meer, maar een teer en fijn wezentje, zooal zij bij haar 1 ven nooit was g weest. , .
Zacht raakte hij haar hand aan. .. de zu ter had zich be cheiden t ruggetrokken . ..
Een ontroering, zooals hij nog nooit gekcnd had, kwam over hem.
,,\\'aarom heb je me niet geroepen, to n je ziek werd?" fIui t ,rde hij. Tranen sprongen in zijn oogen, hij schaamde zich hier niet voor, toen d zuster weer binnentrad. Ze erbiedigde zijn droefh id n en mede- lijden ging door haar heen over deze tw e jong men- schen. Ze achtte het haar plicht al v rpI g tcr te zwijgen, het g h im nict te op nbarcn aan den man, di b drogen was, het was immer toch voorbij nu.
Ong veer ti n dagen g led n had de d kter haar bij deze jonge vrouw ontboden, z wa toen nog niet rn tig Z1 k. En lken dag waren er rozen g zond n en degene, die haar de rozen gaf, kwam haar h 1 dik- wijl bezoeken, e n jona beeldhouwer .. , In d ver- trouwelijk n omgang met de zu ter, zich ziek n v r- laten \'0 lend, had Kini uit haar lev n v rteld, dat Al x, de vader van haar kind, met haar wilde breken;
ze wilde h m niet weerzien, hij belcedigd haar, hij had haar geschreven, dat hun verhouding uit moest zijn. .. 0 neen , .. zust r moest h m niet chrijven, dat ze zi k wa ,., hij wa haar onverschillig nu .. ,
ze voelde liefde voor dien anderen, al was hij arm!
Totdat een vriendin van Nini het haar plicht achtte, om Alex haar em tig ziek-zijn te melden.
Hij zat naast het bed en 't was, of hij uit het nu til-wit gezichtje een g heim wilde lezen. Had ze hem ,~erke~~jk lief gehad:. lag de schuld van hun verwijde- nng bl] hem, wa hl] tactloo tegen haar opg treden?
Nooit, neen nooit had hij deze lichtzinnige \TOUW be- grepen . .. en ze hadden lkander toch li f ehad zijn ge,'oel voor haar was geen passie alleen
ge~
weest. .. Door zijn medelijden met haar jong ster- ven, maak.te hij zich ong motiveerd heItige nrwij- ten. .. tIl staarde hij door de kamer, zijn blik viel op 'n paar kl ine, g el-zijden muiltjes, die onder een tafeltje tonden, hij zaCY en kri tallen vaa met rozen ...
en gebloemd zijden kimono hing over 'n toel ...
,,\\ ie bracht di bloemen?" vroeg hij, zich weer b heer chend, aan de zu ter, die choon linnen uit de ka t nam.
De zuster kleurd , al of het haar aan gincy.
"Voor een dag of drie CY leden werden ze gebracht, meneer, . .. gaat u nu mee naar de huiskamer ...
dan sluit ik de deur hier . .. "
Ze wendd het hoofd terzij .
Hij vroeg niet m er, alle was immer voorbij?
In de kleine hui kamer, vol bonte w lde van meu- bI, taf ltjes n bibelot, ,-iel hij op de .ofa neer, dt:
verpleeg_ ter vroeg hem over de begrafeni.'.
Heeft ze u over haar leven verteld, zuster?", vroeg
"
hij plots in b hoef te m met iemand vertrouwelijk ov r de doode t spreken. Hij vertrouwde het stille gezicht van de niet meer jonge verpleegster op eens, met de oprechte oogen. Ze zocht zich een houding te geven, ruimde rondzwervende kranten en bio coop- programma' op. Het viel haar moeilijk zich uit te spreken. Wat kon zij zeggen? Nini had haar den twee- den dag al all s v rt ld, opgewonden koortsig spre- kend over Alex, een advocaat, die haar verleid had en haar met het kind alleen liet ... ze had geen ouders meer. .. ze tond alleen.. . al zond hij haar g ld ...
De zuster had het opg wonden schepseltje gekal- meerd, ze geloofde haar niet ... ze wist niet waarom, maar d patiënte wa haar niet sympathiek, ze spe lde het arme, verlaten 111 isje, maar de zuster met v 1 rvaring had er het hare van gedacht, vooral na het herhaald b zo k van den beeldhouwer. Een kalme b sli th id kwam over haar.
"Meneer, ik h b de patiënte mestal in koorts- fant.a i hooren pr ken. .. ik weet niets van haar leven ... alleen het kindje ... "
"Dat i mijn kind!" Dat was nog in den tijd, dat wij . .. toen ik haar volkomen vertrouwde. .. ze
wa opr cht ... !"
Hij kleurde al 'n chooljongen, wilde doen, al of hij iet goed had te maken, door riendelijk over
24
Nini te spreken. De zuster hoorde aan het trillen van zijn stem, hoe bewogen hij wa .
"Ik weet niet, waar ik de baby moet brengen, zu - ter, ' . familie heeft ze niet, waar h t kind. " wilt u hier soms de er te dagen blijven? Mi chien wc t u wel een ge chikte zorg, waar ze in hui kan komen?"
Zij hoorde de vree in z'n vraag, doorzag wel, hoe hij ook mocht zijn en,' 1gens Kini niet om de kleine prul gaf, dat hij het zijn plicht achtte voor het kind te blijven zorgen. Plot onderbrak het ge chrei van het kind hun ge prek. De verpleeg ter nam haar ui t het ledikantje, dat in de aangrenzende alcoof tond, Hij keek met harden blik naar het kind. .. hij we k meer achteruit, inplaat , dat hij naar het kind to liep en het blanke-roze noetje tr cId, dat lief-hulp 100 ,
de oogen groot-blauw, rondkeek. D zuster zocht naar woorden, wi t niet wat te zeggen.
"Ze ziet er li f en gezond uit, meneer!"
"Jawel," antwoordd hij troef.
Nog even besprak hij een en ander met de zuster en zich met een ruk uit den leun to 1 ,'erheffend, al. of hij al de ellende van zich af wilde schudden verliet , hij, na een haastig goeden-dag-zeggen, het hui., waar al het licht en leven al uitgedoofd . cheen.
Achterover g leund, alleen zittend in de 1 e klas e coup' -hoek, zat Al x "an Meerhoven met z'n hoofd achter het blad "Financiën en Economie" verborgen.
25
Hij legde het blad naast zich op de bank, streek over zijn clean-shaven jong g laat en staarde naar buiten.
De dag neigde r eds naar den avond; grauw-somber deden d v rlaten w ilanden, hier en daar schitterde ver e n licht van een eenzame boerderij. Het licht in de coupé wedijverde nog met het stervend daglicht.
Hij wa blij alleen te zitten, de twee steed druk spre- kende medereizigers hadden den trein bij het voor- laatste station rlaten. pontaan had hij toegegeven aan zijn pas opgekomen plan om met z'n broer en choonzuster ov r het kind te spreken, dat hem een groote last was, maar geboren uit hun pa ie-liefde wilde hij het ni t v r tooten. .. hij had het Nïni b loofd bij de g boorte, toen ze zeer zwak was n bang te sterven, had zij h m ge meekt goed voor de baby t zullen zijn. Hij was er zeker van, dat Nini toen nog geh el voor h m I fd . ..
Hij zoog een. igaret aan, voelde nog Ic hts een doffen wrok nagl ien teg n de vrouw, die h m de laatst maanden bedrogen had. Na haar dood bij het inzien van haar corr sp ndentie, had hij in een ge- sloten doos vier onbenullige brieven gevonden alleen onderte kend met en voornaam. \\' 1 he I zi kmoest ze gewe st zijn r niet aan t denken ze t v rnietigen.
Z had hem all en nog aangehouden oor de finan- cië Ie kwestie, stond er in een brief te lezen. .. n een ander behoorde ze toe .. ,
Hij voelde het bloed gloeiend naar zijn hoofd su i-
zen. .. hij wilde met geweld die gedachte van zich af zetten, hij, een verstandig advocaat nog bedrogen door een vrouw... dat hij haar altijd weer ver- trouwd had! Hij, met z'n hooghartige onver chillig- heid was nog de dupe geworden. Indertijd had hij haar gesmeekt, toen ze hem vertelde moeder te moeten worden om haar aanstaand moederschap te verdelgen, ergen heen te gaan om te raadplefTen, maar nikkend had ze hem verklaard, dat het haar dood zou worden.
Niettegenstaande ze het lecht vond, wa ze toch al bij zoo'n vrouw gewec t, maar wilde hij haar dood op z'n gew ten h bben? Nu bleef hij du achter met hun kind, de eenjarige baby, die hij zijn naam had gegeven.
\Vaar mo -t z h n? 't Ging niet om haar altijd ond r de hoede \'an een verpleeg ter te lat n, 't ko tte hem waarachtig al g no g! Hij treek zich met de hand over het voorhoofd, al 'of hij zich moest herinneren, wat voor plan hij gemaakt had. Zijn choonzuster wa kinderloo' . .. dat men ch jammerde altijd, dat h t
zoo til bij h n wa" 0 k wi. t hij \ .... 1, dat ze er ens aan gedacht hadden en kind aan t nemen ... welnu, natuurlijk t gen vergo ding, al hadden zij het finan- cië I go d, zou hij er ov r preken, of Nini niet bij hen kon komen. " Die vrouw, met haar treng-stijve principe, die vrouw, waar alle dglijk aan wa , zou juist en kind, geboren uit een lichtzinnige moeder op kunnen voeden. Hij ging ov r tw e maanden naar Indië, hij kon daar aan een B nk komen, uitstekende
positie en vooruitzichten ... Goddank, Holland uit.. ..
het kind wilde hij nooit meer terug zien, als dat nu maar "geborgen" was. Nu kwam het verlies van de jonge vrouw hem bijna al een bevrijding voor ...
van een reed lang knellende band. En gelukkig, aan overgevoeligheid leed hij niet ... hij was nog jong ...
dertig ... in de kracht van zijn lev n ... afschudden al de treurigh id der laatste weken. . .. Maar hoewel hij zich gew ld aandeed weer opgew kt te zijn, hield en wrev lig onmacht, zich niet van h t kind t kunnen ont laan, hem gevangen. Goddank, her- ademde hij ... daar naderde het stadje.
Het 'wa maanden gel den, dat hij er v or het 't laatst yew e t wa '; met z'n broer kon hij het w 1 goed vinden, maar zijn schoonzust r met al haar goede hoedanigheden, dat leed g en twijf 1, v rv eld hem. .. te brave principes zijn som hinderlijk.
De trein hi ld met en chok stil. Het stadj scheen hem op dien trie~ tig n winterdag ing lapen. Huive- rend door den ov rgang van d warme coupé in de koude Iucbt, die hem als een v chtig nevelom\volkte, liep hij 11 t station uit, kwam peen landw g, met hier n daar een villa. Hij liet zijn blik over de till landen gaan. Vaag-wit lichtten nog de weiden op. Hij hoorde d torenklok vijf . laan en overlegde, dat ze bij zijn familie om half z s dineerden en hij niet zoo on- verwachts binnen kon vallen. Hij kende Clara, die het zeer nauw met de vormen nam, convention el als
zij was. Daarom zou hij maar in een rc taurant ten n tegen half zeven naar Frits gaan. Hij voelde zich heel kalm, zijn opgewondenheid om 0 er het kind te praten scheen verdwenen, 't leek hem en vaststaand feit, dat het kind daar welkom zou zijn. Hij liep nu door de. hoofd traat, kwam voorbij de Bank, waar zijn
~roer dIrecteur wa . Zou hij er t naar Frits gaan, de hchten gloeid n nog overal, 't kantoor was nog niet
~e loten. Maar hij tapt langzaam voorbij de ver- lIchte venster , ke k rond, zag enige nieuwe winkel , 't w~ een opbloeiende provincie-stad, maar hij zou cr met kunnen w nnen, 't klein-steedsch bI· ef er to.ch h~ngen. Bij de oei t it verhaastte hij zijn pas, mI chIen zou hij zijn broer zien, al hij het kantoor toch som reed v rIaten had n hij wilde plot hen
b~id n met zijn plan ov n'allcn. Hij ging en café bmn n, b t ld th c, bladerdc in wat oude nummer van het plaat lijk nieuwsblad, d el uit \ rveling, de 1. om af! iding t zoek n. In h t buffet achter de nikkelen ~oonbank vol glazen en porcel in, zag hij
?e buif t)uffrouw, die behaagzi k lacht tegen een )ongmen eh. Al x' oogen taarden vol verbazing.
Kolos aal. to vallig, ho dat m i je op Kmi geleck!
D volle bch aam \' rmen, het jonge gezicht, de licht-
bl~uw oog n vol lichtend flit je ... de di p-ro e temt ... dat ro -blonde haar ... Toen zij hem ook aank k, wendd hij dadelijk h t g laat naar het raam, dacht weer aan haar, die <Te tor\'Cn wa in bloci
van jeugd en choonheid, die hem bedrogen had. De uren schenen om te kruipen, in een goed r staurant dineerde hij en tegen 7.even uur belde hij aan 't huis van zijn broer aan. Op zijn vraag aan het dienstmeisje, of de familie nog aan tafel wa , bleef zij het antwoord chuldig, want zijn broer die juist door de hall liep, zag hem reed .
"Maar kerel. .. hoe officiëel . .. had mee kunnen eten "à la fortune du pot", wat heb jij voor bijzonders, dat je zoo onv rwachts .. . "
Alex glimlachte om Frits, die joviaal deed en, hij voelde dit, dankbaar was, dat hij niet onverwachts voor hun diner was kom nopdagen, 1'rits zat onder
lara' pantoffeltje, al wist hij dat zelf niet.
"Ga binncn!" noodde z'n broer ... "Claartje, on- verwachts bezo k!"
De tafel was afgcnomen, etensgeur hing in het v r- trek. Clara verwond rd, begroette haar zwager, noo- digde hem uit om mede naar de zitkamer te gaan. Ze v rlieten de etkamer en tradcn in het Oud-Hol- landsch vertrek; in d n groo en haard vlamde een be- haaglijk vuur. lara schoof stoelen bij. ,,'t 1 hier echt knu ," vond Alex, met tegenzin denk nd aan zijn zitkamer in het d ftig pension. Op kamers wonen g ft altijd het idee of je bij jezelf op vi itc bent!"
"En nu je nverwachts komen," vroeg Frits, een ki tje sigaren op tafel plaatsend. Even hing een stilte, alle n onderbroken door het binnenkomen van het
dien tmei j , dat het th blad op taf 1 plaat te, een vaa ro e anj lieren op zijd zett n v n flit te h t door zijn hoofd, dat Nini altijd anjer~, di p-rood n zacht-rose in haar kamer had, haar Ii veling bloemen.
Hij hoorde zijn broer prat n ov r den vooruitgang d r stad, w rktuig lijk gaf hij antwoord, k k naar z'n schoonzust r, di op wa gestaan n m t d lank, blank handen th 'e in d oud-porc 1 incn koppen ::;chonk. Ze droeg e'n t mpel van ru t, van onmi - kenbare b chaafdh id, dacht hij, haar ongemerkt fixeerend, j ui teen vr uw om e n kind van Nini op te voeden ... de aang bor n Iichtzinnigh id mogelijk te ond rdrukken .. .
Eensklap begon hij t p r ken.
"Julli zult w 1 v rwond rd zijn, dat ik vanavond plot eling b n gekom n, maar n dring nde aang le-
yenh id ... "
lara knikt nauw-be fîend, maar Frits begreep plots, waar hij 0 r zou spreken.
"Je weet. .. dat Nini ... gestorven is, niet waar 'lare ?"
Even vlu htig za z h maan, z j kort ... "dat weet ik . .. Frits wa bij d begrafenis... vert lde hij mij I"~
Ze bukt zh;h over d b uill ir, draaide 11 t piritu - lichtje wat h og r.
"Je we t, dat we e n kind h bb n ... i. 't niet?"
, Ja," n haar toon klonk . chril . .. "ik begrijp
ni t, dat julli ... in zoo'n v rbintenis . .. dat jullie het zoo ver liet komen. . .. arme baby!"
Frits schoof nrustig op z'n stoel, dacht:
"Als hij in God naam maar ni t dat kind bij ons wil breng n . .. nooit .. . "
Over twe maand n ga ik naar Indië," ging Alex
"
voort ... "voor dien tijd wil ik kleine Nini g ed ver- zorgd acht riaten .. . nu is mijn vraag ... "
"Ne m j to h die b tr kking aan?" v rkwam zijn broer zijn vcrd r vrag n.
Hij knikte, ver olgd haastig:"N u i mijn vraag ...
mag ik haar onder je hoede stellen, Clara. .. 0,
neen ... laat me er t uitspreken, ik b grijp volko- men, hoe ongerijmd mijn voorstel klinkt. . .. maar ik zou natuurlijk financië 1 voor haar zorgen ... "
Hij keek naar zijn choonzuster, di m t g bogen hoofd, diep in gep in zat... hij vr e de en \V ig - ring meer van Frits' kant dan van haar. T en b 'gon zij te prek n, e rst aarz lend, daarna flink n r so- luut.
"Ale ',di vraag verrast m in hoog mate. Begrijp j z lf niet hoe 'n groote v rantwoordehjkh id het i'
\ oor ons om en kind .. , van zulk ... v rgeef me ... li ht ... li htzinnige vrouw me n ik . .. op te voed n? '
Hij wild e n hat lijk antwoord g \' n, zij, die den :-,luier van het fatsoen ·trak om zich trok, een vrouw, die in de feer van haar dorpje wa opg .voed, daarna,
32
zonder eenige levensondervinding met zijn broer trouwde en hier schier op dezelfde enge wijze haar be- staan voortzette. .. ho kon in God naam een der- gelijke vrouw over het leven praten, een oordeel vellen? En ook. .. hij moest Nini verdedigen ...
al had ze hem bedrog n ... dat raakte alleen hem!"
Na norsche overpeinzing, begon zij weer te pre- ken .... hield bijna een pleidooi, vol kracht en gloed en overtuiging . . . .
Zij wa reeds overwonnen, hij zag het, haar oogen loken schuw naar haar man. 0, een kind om voor te zorgen, een speelpopje in hun stil huis, op te voeden tot een degelijke vrouw. .. ach, al Frits het nu ook maar goed vond, Frits die maar volhield over de wet der erfelijkheid, door Alex weer t gengesproken. Het kind had mi schien een geheel anderen aard, ook hing het veel van de opvoeding af ...
Toen spraken ze een tijdlang niet, ieder overwegend en wikkend het lief en het leed . .. de vreugde en de zorg ...
Maar lara's ongekende moederliefde, het in tinct van het moederdier, overwon ten slotte, zij zou het kleintje gaan zien ....
Lang bespraken ze alles, Frits was overwonnen, zijn bezwaren schenen los te laten ... Tegen tien uur ver- trok Alex om den laatsten trein te halen, hij had den volgenden dag vroeg een belangrijke conferentie, kon onmogelijk blijven logeeren. Bij het afscheid-nemen
33
bemerkte hij, dat het c..nders blozend gezicht van Frits bleeker was en zijn vriendelijke oogen keken strak. 't Zou hem, Alex, niet verwonderen, wanneer Frits toch beslist weigerde, flitste het door zijn hoofd.
Clara liet hem zelf de huisdeur uit.
"Dus overmorgen kom je te Amsterdam? Dan zie je het kind, je komt toch beslist?" drong hij aan.
Ze knikte. "Natuurlijk!" kwam ze hartelijk.
In de kamer stond haar man bij de tafel, alsof hij wakend droomde. "Dat was wel een onverwachtsche vraag ... een levensvraag," zei hij op eens, haar aan- blikkend.
"Je hebt reeds half je toestemming gegeven!" zei ze snel, bang voor nieuwe bezwaren van Frit ' kant ...
"bovendien jij hebt nooit iets in die vrouw haar nadeel gezegd .. , mogelijk heeft het kind later een geheel ander karakter.
"Ze had goede eigenschappen .. , maar, ja, ik zag haar zelden, bovendien ben ik niet sterk in het analy- seeren van gemoedstoestanden, ik ben geen psy- chiater ... "
Hij zweeg nu over het veelbe proken onderwerp, dacht er over, dat hij als gemeenteraadslid g kozen zou worden. Hij had invloed in het tadje en veel kenni sen. Hij had r graag met zijn broer vcr ge-
proken, maar het kind was het onderw rp van dezen avond geweest.
- - - -
Het onbereikbare. 3
Alex van Meerhoven, teruggekeerd uit het stadje, bleef dien avond tot diep in den nacht aan zijn schrijf- tafel zitten, omwaasd door sigaretten-nevel. Hij had dat zaakje maar goed bepleit. .. natuurlijk, 't wa zoo goed als z k r, dat de baby daar in hui kwam, Goddank, dan wa hij van die zorg af. Er ging niet voor niet e n ro p over zijn ecure inzichten van hem uit ... hij had h t druk, zijn con uiten werden gezocht. En dan naar tropenland, zijn erzucht, zijn slimheid, zijn wil kracht zouden hem opwerken, een be- kend advocaat zou hij worden en geld verdienen, roem en rijkdom verwerv n en dan na jaren weer terug .. . Een nucht re lev nsopvatting was de best ... voor de waarheid opkomen, d rechtvaardigh id. .. tjon- ges ... 't waren allemaal zulk mooi woorden. Geld te verdienen, dè man word n . .. 't was al jong stu- dent reed zijn ideaal g wee t . . . Go ·ie God, \ .. 'at en jeugd hadd n zijn broer Frits en hij ook gehad, de ijzeren dwang van zijn vader hield hen g vangen en dan die ellendige zuinigh idsbevliegjngen van dw ouden heer. Ze waren gewoon te kort gedaan in hun jongensjaren. .. door zijn h lder hoofd mocht hij uit en b urs studeeren, and r wa hij nooit mee-ter in de rechten g worden en mogelijk, \'enals zijn broer Frits aan n Bank gekomen. Enfin, niettegen t<Lande hun jeugd-mi re, war n ze tot nu toe g slaagd. Zijn oogen ging n zoekend over d chrijftafel, de pendule op d n schoor teenmant 1 tjieng lde twc uur, maar
hij kon er niet toe besluiten om te gaan slap n. Hij begon zich te verdiepen in zakenbrieven uit Indië, na weken van onrust tijdens Nini's sterven ... haar be- grafenis, het stil-droeve, dat h rschte op de kleine étage, waar de baby vroolijk darteld ond I' d hoede d r stemmig v rpIeegster, dit had hem, al had hij en onverschillig karakter, meer aangegrepen, dan hij zelf vermoedde. Hij leunde vermoeid achterover, zoog we reen igaret aan, in een opflitsend vi io n zag hij Nini, haar eens bloeiend gelaat... h t mooie lichaam. .. dat alles was w g . .. vergaan voor eeuwig. .. Hij huiverde, er golfd een weemoed in hem op, hij voelde zich verward in zijn igen onbe- grepen aandoeningen. Ze had hem toch bedrogen?
To n, al of hij dadelijk zijn evenwicht wilde herstellen, de droevige h rinnering an zich wilde chudden, ruimde hij de orrespondentie op, schonk zi h 'n glas WIJn m en b gaf zich naar h t aangr nzend laap- vertr k.
- - - - - - - - - - - - - -
HOOFDSTUK I
JEUGD
Gelijk afge choten pijlen, zoo snel gingen de jaren.
Het was CIa ra al n droom gewe st, to n het kind aan haar zorg n was toevertrouwd. Nieuwe levens- vreugd scheen haar, daar zij zich vaa k eenzaam ge- voelde, te bezielen. Hoe lief wa het kindje, met de groote on chuldige oogen, het donzige kopje, het ter- rose snoetje. Haar vingertjes betastten lara' wangen en Frit en zij leken groote kinderen, die een nieuw tuk pec1goed hadden veroverd. Met schalk eh ge- baar zette lara de baby om op haar man' knie, lach le "daar h b je onze dochter!" ...
Maar toen het kind vijf jaar was en het een eigen willetje toonde, begon CIara haar opvoeding'syste In te veranderen, zij werd ~treng r dan tri kt noodzak ,- lijk wa ,I tte op allerlei kleinigh den in Nini" karak- tertj ,deed v rdr 'en in haar opmerkingen, die zij ov r h t kind maakte, wanneer zij er m t haar man ovcr prak. Z. tuitte bij Frit op tegenstand, hij hield van Nineke. me r dan hij wilde tonen, hij vond haar trenghcid teg nover de kleine peuz I onredelijk en
37
onrechtvaardig en zei haar dit op zijn kalme wijze . ..
Zij wa teleurgesteld. Daar waar ze medewerking had verwacht, vond ze tegenwerking, ze maakte aarz lend eerst, maar reed lang verzam ld, aanmerkingen.
Frits verwendde Nini,' een kind van 'n moed r zoo
"
lichtzinnig al Nini's moeder was geweest, moest streng groot gebracht worden voor haar bestwil."
Frits, ontstemd, twijfel-lachend, had Nini' ge torv n moeder verdedigd, hij vond het beklagen waardig, dat zijn vrouw nog altijd zoo bekromp n in haar oordeel bleef. En na deze eerste kleine sc' ne v 19den r wel- dra me r. Een onbeduidend voorval, n koppig buitje van het kind, gaf ongem rkt v rwijdering. Zij vo lden het biden, maar hadd n, Ik op hun eig n wijz , h t kind t lief om het te mis en .. , lara, het goed noprecht m t Nini meen nd, maar angstig dat het kind lat r "af zou dwalen" w rd t 'n lotte kl ing e ·tig, b ri<:pte dadelijk en Frits trok partij voor de "onschuldig veroordeeld ", overlaadd Nineke m t ge chenkjes, dom-guJ al hij in dit opzicht was.
De middenweg ging geen van beiden. T n lott kwam hun pleegkind' li fdc tcn gun t van Frit , haar aan- hank lijk, g vo lig zi ltje cheen zich on b wust af te k eren van Clara; hoew 1 deze innerlijk veel van het kind hi ld, wist ze de jui te naar niet te tr f[ n. Zij vond zichz lf een war Christin, en al was Frit van zijn god di n tige begin len afgedwaald, het kind zou ze naar haar ideeën opvoeden en over haar waken, als
een echte moeder. Het kind bleef, al droeg het haar vader's naam, een kind der schande en al waren d moderne menschen het hier niet over een ... een kind der liefde was het niet. Een mei je behoord zich niet, voordat de h ilige huwelijksband was ge loten, af te geven met een man, dat wa en bleef en ...
enfin, dit lechte woord hi ld lara angstvallig terug.
En Frits had immer z lf in het begin g z gd: "De strenge wet der erf lijkheid ... du moe t r nu reed' over het mogelijk lichtzinnige ding gewaakt, de slechte treekjes met rechtvaardige hand uitgeroeid ... daar- om had zij, om die h ilige taak te vervull n, Nini tot zich genomen. . . waarop haar man had aang merkt, dat zij dit ook voor igen geno gen had doorgezet ...
een speelpopje \vas haar, in de tille omgeving, nn drukke zak n Frits in be lag namen, wIkom.
Ze had hier niet op geantwoord, ze vond Frits door zijn omgang met m nschen, die er verlichte ideeën op na hi lden, v rand rd. Maar ze was ov rgelukkig met het kind. . .. Men had er er t w I druk over g - praat. . . Aan d intieme kennissen v rtelde Fri t· de waarheid, zijn broer Alex, d jonge advocaat, was van plan geweest Nini', moeder te trouwen, toen z h laa sti rf . . . Dominé Rever, Clara' b t vriend , had zich met het geval bemo id; hij kwam op een middag, toen Frit r niet wa .. Dominée vond lara een in- goede vrouw, maar haar man had zijn ympathie niet.
Dominée had erst met medelijden ge proken over de
<T vallen vrouw, Nini's moeder, en het gedrag van den
1i htzinnigen vader afgekeurd. Hij prees Clara's op- offering en zei met welgekozen woorden, dat zij, als recht geloovige, zeer zeker voor haar daad beloond zou worden ... en daar zij als jong meisje reeds hui- verig was voor het hiernamaals, wilde ze, hopend op de b looning in den hemel, goed voor het kind zijn en voor het kind zelf. .. arm diertje, en tevens voor haar ~igen ziel behoud. .. Alle menschen ZlJn nu eenmaal min of meer egoïsti ch aangelegd.
Zoo vloden de jaren als een lange dag ...
De van Meerhovens betrokken in het dorp, dicht bij het stadje, een landhuis met grooten tuin. Clara had
r t bezwaren, ze was gehecht aan het oude huis met de groote kamers, maar Frits vond, met het oog op .. Tini, die nu acht jaar was en sterk groeide en bleek zag, dat en villa buiten beter zou zijn. Het huis, niet groot, maar voor n achter met een uitge trekten bloem- en moe tuin, leek voor Nini een ldorado. Het kind, verzot op bloemen, vroeg of ze in dat hoekje, naast de garage, een igen tuintje mocht hebben, wat haar werd toegestaan. Met b hulp van Jan, den tuin- man, bewerkte ze zelf het plekje grond, een tuintje, dat nu het voorjaar wa , prijkte met "pinksterblom- men" en vroege viooltjes. Er stond ook en heester in, vol rooden ribu , eenig heerlijk was dat plekje grond.
Ze kon met een soort eerbied naar de bloemen staren, dan vroeg ze lief-gevoelig aan een koekoek bloem:
40
"Ben je familie van den vogelkoekoek, om dat je net wo heet?" Woest-boos, kleine driftkop als ze was, had ze tegen Jans, de gedienstige, gestreden. Jans, die haar uitlachte omdat z met de bloemen, die dooie dingen, sprak!
"Bloemen leven . . . je weet er niets van!"
"Nou ja . .. omdat ze groeie . .. maar dat prate van je hoore ze niet!" weerl gde Jan . Ze had zich zwijgend afgewend. .. haar drift plots bedaard ...
haalde de schoudertjes op. Zulke dingen begrepen groote menschen mi schien niet! Maar het heerlijkste was om Zondags met Oom Fri ts over de heuvelige hei te loopen. .. je zag soms drie of vier konijntjes ren- nen. En dan het dennenbosch ! Fijn, dat Oom en Tante niet meer in de stad woonden. . . écht I" Ze danste en prong aan dikke oom Frits' arm, zoodat hij haar vermanen moest n zijn transpireerend ge- zicht afveegde. "Kind niet zoo hollen en dansen!" En rtsss . .. weg rende ze, bIe f een eind van hem af, op een heuveltje staan, de ro -blonde krull n dartelend om het rose snoetje, d oog n tintelend van genot.
"Wat is ze groot voor haar leeftijd," dacht oom Frits . .. z lijkt w I tien ...
Eens, na e"n wandeling, met oom Frits, was ze wat moe van het draven en vliegen, op den terugtocht til naast hem geloopen, haar arm door de zijne. En in een had ze over haar vader gevraagd, vader, die nu al acht jaren in Indië was. Het onderwerp "vader"
41
werd zelden aangeroerd. Ze hadden, toen Nini zeven jaar werd, haar verteld, dat haar moeder dood was, vader moest om geld te verdienen, ver weg. .. naar Indië, en daarom was z nu bij oom en tante in huis.
Ze had er weinig over nagedacht, maar de laatste weken, sedert ze op de nieuwe school een vriendin had, Roo je Corver , begon ze r aan te denken, dat het toch wel heerlijk was om zelf ook een vader te hebben.
Roo je Corvers' vader was pas weduwnaar en veraf- goodde zijn eenig kind. Het maakte indruk op Nini.
Wat die Roos toch 'n leventje had! Wat ze vroeg kreeg ze... Poppen... de prachtigste, die j je denken kon. Roo ' vader wa een rustend landeige- naar, ze woonden op een groot buitengoed ... Eens had ze Roo je thuisgebracht toen mocht ze Roosje's kamer zien. .. en sprookj , all s wit g lakt m t rose . .. de gordijnen en het kle d . .. "dat noemde je ud-rose", vert lde Roos, vol witte margariet jes, geen echt bloempj ,maar er in geweven ... Nini wa op de punt van e n to 1 gaan zitt n, had maar rondg k ken, 'n betje b drukt. En toen had de nieu- we vriendin en doos uit haar kastje g kregen, ecn zijden lila doos, ol geconfijte vruchten en cht ge- suikerde viooltjes uit Nice, die haar vad r van zijn reis voor haar had m eg bracht. Nini had e n gecon- fijte framboos opgepeuz ld, maar voor d gesuikerde echte viooltjes had ze b dankt. Ze z i, dat ze 't ge- meen yond viooltj s op te eten en Roo je had haar
hard uitgelachen. Die Roos had 'n vader! Sindsdien was ze gaan nadenken. Haar vader schreef om de twee of drie maanden een brief aan oom en tante met g ld erbij. Dat geld was voor haar, had tante verteld, om kleeren te koopen en haar schoolgeld te betalen.
Z begreep er niets van; oom en tante hadden toch geld, want ze woonden in een mooi huis. Waarom be- taalde vader, dien ze nooit zag dan alles? "Groote menschen deden g kil zuchtte ze' avonds in haar bedje. Maar oom Frits had b langstellend naar haar glui terd. Zeker, Nini zou nu spoedig haar vader zien! Hij mocht het feitelij k nog niet van tante ver- tellen. .. vader kwam een poosje naar Holland ...
toen Nini vier jaar oud was, had Alex ook e n tijd in het vaderland doorg bracht, maar h t kind h rinnerde zich dit zeer vaag. Hij b zocht zijn broer n schoon- zu ter toen bijna nooit. All en had hij haar een neger- pop gegev n, waar Nini af chuw voor g voelde, het zwarte nuitj maakte haar bang. .. Maar nu wa z acht! Nu had ze een plot eling verlangen, zich eens- klap onbewust eenzaam gevo lend, hoe jong ze ook nog was. Ze vo lde in oom Frit meer een vriendje dan en oom.
,,0 . .. \"ertel nou, oom! Wat I kker, dat vader komt! Zou hij erg bruin geworden zijn? In Indië zijn de men chen door de zon verbrand, dat h b ik op school hooren zegg n ... al hij maar niet zoo zwart als
"J
um- bo "i geworden ... ik hield nooit van die negerpop.Weer sprong en danste ze aan oom's arm, druk babbelend.
"Kind. .. wees nu eens even stil. .. en Nini ...
beloof me, dat je het niet aan tante zegt! 't Moet een verrassing blijven, begrijp je, kleine meid?"
Oom Frits voelde zich "schuldig".
Hij kon niet tegen 't gezeur van zijn vrouwen zij z u zeuren, daar wa hij zeker van, over de chending van het g heim, ze nam alles zoo hopeIoo ernstig op ... Of de verras ing voor Nini jui t wel zoo groot zou zijn, daar twijfelde hij aan. Zijn broer scheen het b taan van zijn dochtertje verg ten, het geld werd geregeld gezonden; eigenlijk hinderde dit Frit, hij zelf gefortuneerd, had het geld niet noodig, de opvoe- ding van h t kind ko tt nog niet ve 1 en daarom
\varen zijn vrouw n hij overeeng komen het g ld op d paarbank voor haar te zetten.
Het kind was opgetogen, dat \ ad r kwam. Ze v r- t lde het aan de vriendinnen op chool, omhel de tante Clam on tuimig, dat zij nog maar veertien nachtje had te Jap n . .. dan zaO' ze vader. Clara chudde het hoofd, over de spontane uitin van Nini' karaktertje. Het zich wiU n va tklamp n aan één, waar ze al haar blijde levenslu t, haar kleine verdri te- lijkheden tegen zou kunn n uiten, maakt Nini' hartje vol verwachtingen ... en natuurlijk, dat moe t
"vader" zij n. Waarvoor had je dan een" vader"? Oom Frits, ja, die was wel rg goed en vriendelijk, maar hij
44
had het altijd zoo druk en tante Clara werd gauw boos als hij haar "verwendde", zooals tante dit noemde.
In vollen zomer keerde Alex van Meerhoven naar Holland terug. Maar hij kwam niet alleen. Hij wa kort geleden getrouwd met een dochter van een assi - tent-resident, een jonge vrouw van negentien jaar.
Haar moeder was een nonna, vandaar dat zij donker haar had en e n zachtgel t int, waar warm de bijna zwarte oogen bij afstaken, donkere pupill n in blauw- wit. Zij was niet groot, maar in al haar bewegingen zeer gracieus n haar man, ouder dan zij, b handelde haar als e n kostbaar bezit, want gemakk lijk was zijn verovering niet gew st. Victori nt je had zeer veel aanbidder , die ze alle b handelde met groote coquetterie en 11 nchalanc . Men flui terd , dat e n jong luitenant zi h om haar een kogel door h t hoofd had g jaagd . .. men fluisterde ze r v l.
Trot haar onver chilligh id b greep Alex w 1, dat ze hem niet onv r chillig was, maar hij behandelde haar, al of z nog n jong kind was, > n bakvi ch vol grillen. .. n jui t een natuur al de hare kon dit niet vel n. Zij \\' rd verli fd op den bero md n advo- caat. Haar hum ur w rd ondragelijk, z kon niel langer cOTIltdie pIn, w rd lust 100 en til, en wre- vel-verbeten tr k lijnd om haar mondje en voorhaar baboe werd ze n kl ine tiran. Ze moe t aan iemand haar teleurgest lde liefde n boo. h id kIen. Maar juist tw maand n voor Al x tijdelijk naar Holland
45
zou gaan, ontmoette hij haar op een vroegen morgen rit te paard; ze had haar baboe, haar vertrouwde, eenige dagen zeer vroeg er op uit gestuurd om na te gaan, hoe laat Alex zijn huis verliet, zij wist, dat hij eIken morgen een rijtoer maakte en nu ze dit wist, ver- liet ze ook ongemerkt het groote, witte huis. En daar in de groene frischheid van het bosch, op het p;td langs den vijver, hadden ze elkander ontmoet.
Praktisch-koel in zijn denken, eenigszins blasé van zijn omgang met vele vrouwen, voelde hij hevig de be- geerte om dit coquette, groote kind, dat lichtzinnig met mannenharten speelde, nu te overwinnen, en als een kostbaar veroverd tuk speelgoed, mede naar patria te nemen. Hij was niet sentimenteel aangelegd, zijn dagen waren te veel gevuld met gewichtige zakenbelangen, dan dat hij zich verdiepte in de ziel- kundige problemen van een vrouwehart. Nu hij haar tot zijn vrouw g vraagd had, de onoverwinnelijke ko- ningin, zag hij haar mooi gezichtje stralen en wierp zij zich aan zijn borst, met een hart tocht in h el haar w zen, dat hij glimlachend h t hoofd schudd over het dwaze kind dat hij nu eindelijk in zijn armen gevangen hi ld. Ze trouwden spoedig en maakten hun huwelijks- reis naar Holland. Hij had haar verteld over Nini, het kind van zijn vroegere maître se, ze had dit zeer ge- woon gevonden, in Indië had bijna iedere man een voorkind, als het kind maar bleef waar het was, liet h t haar geheel onverschillig. Nu Victorine den man
harer keuze veroverd had, wilde ze niets dat haar kon ontstemmen ... ze was gelukkig en wild dit blijven.
Ze verzorgde haar lichaam, haa~ gelaat, al jets zeer kostbaars, waar zij mede kon pronken, haar grenze- looze coquetterie brak zich weer spoedig baan. Met haar lieven lach ontwap nde zij de mann n, hinderde zij aan boord de vrouw n, die haar onuitstaanbaar en gevaarlijk vonden. Victorine, het kindvrouwtje was alles in Alex leven, hij die cynisch na zjjn verhouding met Ninis' moeder, over de vrouw n was gaan denken, vond nu, dat hij overdreven in zijn oordeel was ge- wee t; nooit had hij weer kunnen denk n, dat de b - geerte naar een vrouw, haar altijd bij zich te w ten, zoo terk in hem op zou lev n. W 1 hinderde h m oms haar lichtzinnige flirt, maar z wa nog zoo jong en hij een g bla eerd man, v el ouder dan zij en hij onder- drukte de jaloersch opw lling n met kracht.
In den warmen zonnigen tuin liep Clara van Meer- hoven, het zonnelicht verblinde haar, ze zag daardoor niet, dat Nini uit school gekomen, naar het rozenperk liep, waar ze stond.
"Tant laar... acantie. En ik b n over . .. ik ben ov r."
Het kind rst mmetje jub lde d \'f uad uit.
"Daar b n ik blij om kind."
Tante Clara bukte zich, vermo id lu teloo , door de hitte kuste het rose gebruind snoetje, naar haar op-
geheven. Nini sprak druk, haar mondje stond, terwijl ze tante hielp bij het rozen plukken, geen oogenblik stil, Clara drentelde door de tuin die keurig aan was gelegd, ze liep langs de perken begonia's, bekeek de tam rozen en bleef peinzend in het met kamperfoelie begroeide prieel zitten. Vaag klonk Nini's temmetje tot haar door. het kind sprak met den tuinman.
Grillige figuren teekenden de hangende welriekende ranken over de wit gelakte tuintafel. Zoo til was het rondom. .. door de hitte scheen de lucht te tril- len . .. bijengezoem . .. vaag getoeter van een auto ... het blaffen van een hond ... ande s geen geluid. .. hier, in het prieel was het ko 1.
Ze loot de oogen en peinsde. Ov r twee dagen kwam Alex hen bezoeken met zijn jong vrouw. Stel je \'oor, dat hij het kind mede terug nam, ze was een li f, vroolijk kind, ze zag er goed n g zond uit, in Indië waren ook goede cholen... ach... wat zou ze het kind missen. Ze deed zichzelve, nu het mogelijk gevaar naderde dat ze afstand van Nini zou moeten doen, verwijten, ze was dikwijls te streng. Ze begon plannen te maken om ini's vacantie zoo prettig mogelijk te doen worden, goed voor het kind te mak n, wat zij w 1 had verzuimd, desnoods off rde ze haar buitenland che reis er voor op, ze moe th t haar man eens zegg n. Frits zou het ook ell ndig vinden, als Alex het kind nu op kwam ischen, daar was ze zeker van; Frit verwende Nini wel. Voctstapp n nad rden
48
over het grint en Frits, blazend van de warmte, zich koelte toewaaiend met zijn wit strooien hoed, naderde het prieel. "Zit je hier vrouw. Het is tijd voor de lunch, ik heb haast, 'n conferentie ... waar i Nini?"
"Daar komt ze juist aan ... ze is overgegaan!"
,,0, dat dacht ik wel ... maar er ligt op de tafel in de huiskamer een brief van Alex uit Parij .. . ze zijn daar eenige weken, maar het is er nu ondragelijk van de hitte, over drie dagen komen ze ons bezoeken! ... "
Ze verliet het prieel, trad door de erre de eetkamer in en doorliep de twee beschreven zijdjes van Alex' brief. Een snelle gloed trok over haar gelaat. Hij schreef niets over zijn dochtertje. .. gelukkig, dan kwam hij haar zeker niet opeischen ... hij scheen vol van geluk, over zijn komen in Holland, met zijn jong vrouwtje, heelemaal nu niet Alex meer, met zijn wat stugge natuur. Zeker was hij dol verliefd op Victo- rine ... , Zij vo lde zich verlicht .. , neen, Nini zou nog bij hen blijven, met een vriendelijk lachje ont ing ze Frits in de eetkamer en vol belangstelling lui terde zij naar Nini's choolverhalen. Ze hi ld ve 1 m cr van het kind dan ze eer t vermoed had, bedacht ze opeen en terwijl ze bezig was om handig haar man te be- dienen een p rzik voor hem schilde, liet ze haar oogen door de groote kamer gaan. Zij had toch een gelukkig leven. . .. Dat mooi hui, de stijl olie meub Is ...
het wonen buiten, h t tadje ... ach ze was werk lijk h I, heel g lukkig, al begrepen haar man en zij lkan-
49
der dikwijls ni t. .. en de oorzaak daarvan was Nini . .. verschil van meening meestal en toch wilde zij haar noode missen ... Nini liep plotseling de serre uit. .. Ze riep i ts over de poes, die een lijster na zat. .. Frits k ek naar zijn vrouw. Hij zag naar haar profiel, het ko I-strenge g laat, maar het was of haar gezicht nu vermooid werd door een zachte blos.
"Wat zie je er goed uit .. , bijna stralend jong,"
lachte hij, vlug eenige zakenbrieven in e n portefeuille bergend ....
Ze glimlachte verward, spelend met een koffielepeltje.
"Weet je Frits... Alex schrijft niets over het kind .. , ik was. .. het is mogelijk kinderachtig ...
bang, dat hij, getrouwdnu,haarvan ons af zou nemen."
Hij keek haar aan, verwondering in zijn oogen.
"Hou je dan zoove I van haar?"
Ze knikte: "ik zou haar niet willen missen, Frits!"
"Waarom ben je dan altijd zoo overdreven streng voor Nini?"
"Het is voor haar bestwil. Een kind van een licht- zinnige moeder ... haar wispe turige dartelheid heeft
strenge leiding noodig.
Het ontstemde hem weer, Hij stond onwetend tegenover Clara' opvoedingssysteem, alleen keurde hij haar streng optreden af. Nu zag hij haar opeens in een ander licht. Haar angst voor het verder jong leven van het kind, deed haar zeker zoo handelen. Ze spraken nog even over Alex komst, toen ging hij haastig heen.
Het onbereikbare. 4-
