Vraag nr. 64 van 17 januari 2003
van de heer JOHAN SAUWENS Schuldontwikkeling – Toelichting
1. In 2002 zou de Vlaamse Gemeenschap een be-grotingsoverschot boeken van 271 miljoen euro en een kasoverschot van 196 miljoen euro. D e schuld (exclusief Aquafin en beleggingen+zicht) daalt met 650 miljoen euro volgens een aantal krantenberichten.
Hoe zijn die cijfers met mekaar te verzoenen? 2. Kan de minister een tabel en de bijbehorende
uitleg bezorgen voor de periode 1999-2002 die het verband legt tussen saldo op aanrekenings-b a s i s, saldo op kasaanrekenings-basis, vermindering van de di-recte en indidi-recte schuld en verandering in be-leggingen+zicht?
Deze cijfers/verklaring zijn ook voor de periode 1 9 9 9-2001 niet terug te vinden in de A l g e m e n e Toelichtingen.
Antwoord
1. Het begrotingsresultaat, het kasresultaat, de af-lossingen van de schuld en het saldo op de zicht-rekening zijn vier afzonderlijke begrippen. Het verschil tussen het begrotingsresultaat en het kasresultaat is tweevoudig.
(Aangezien in het verleden begrotingen meestal een tekort vertoonden, spreekt men gemeen-zaam ook over het "netto te financieren saldo" of NFS genoemd; of m.a.w. het verschil tussen het begrotingstekort en de kaspositie waarvoor extra financiering moest worden aangetrokken op de kapitaalmarkt. Nu we ondertussen in V L geëvolueerd zijn naar begrotingen met een overschot gebruiken we nog steeds de term N F S, ook al gaat het niet langer om een tekort, een te financieren saldo, maar om een over-schot, een te beleggen saldo ... )
Alvorens dieper in te gaan op de respectieve verklaringen lijkt het mij voor een goed begrip nodig nog even te wijzen op het feit dat veel misverstanden voortkomen uit het feit dat een onderscheid moet worden gemaakt tussen ener-zijds "ontvangsten en opbrengsten" en ander-zijds "uitgaven en kosten". Een ontvangst is na-melijk niet hetzelfde als een opbrengst, z o a l s ook een uitgave niet hetzelfde is als kosten. I n de Rijkscomptabiliteit kan dit zelfs aanleiding geven tot belangrijke verschillen.
Ze hebben verschillende tijdsgrenzen (a) en ze hebben een verschillende inhoud (b).
(a) Het begrotingsresultaat geeft het verschil tussen de ontvangsten en de uitgaven van een bepaald begrotingsjaar. Het is een mo-mentopname op 31 december, die (welis-waar nog licht) kan afwijken van de resulta-ten van de eindrekening van de begroting. Het kasresultaat (of NFS) geeft het verschil tussen de ontvangsten en de uitgaven op het einde van een bepaald kalenderjaar, o n-geacht het begrotingsjaar waarop ze betrek-king hebben.
Zo bepalen de niet-fiscale ontvangsten die op het einde van het jaar op de gedecentra-liseerde rekeningen binnenkomen mee het k a s r e s u l t a a t , terwijl ze nog niet verwerkt zijn in het begrotingsresultaat. A n d e r z i j d s zijn er ook uitgaven die al opgenomen zijn in het begrotingsresultaat, maar nog niet in het kasresultaat omdat ze nog niet alle ver-eiste visa hebben voor de effectieve uitbe-t a l i n g. Deze uiuitbe-tgaven suitbe-taan op de zoge-noemde "lei".
(b) Het kasresultaat is ruimer dan het begro-tingsresultaat.
Ge-west worden geïnd en de doorstortingen van do-taties aan de Vlaamse openbare instellingen, beïnvloeden de kaspositie van de Vlaamse Ge-meenschap.
Samengevat kan het ve r s c h i l tussen het begro-tingsresultaat en het kasresultaat van 2002 als volgt worden verklaard (in duizend euro) :
Begrotingsvoorschot 2002 271.221 Kasoverschot (NFS) 2002 195.490
Verschil 75.731
Verklaring van belangrijkste verschillen (a) Tijdsverschil
Nog niet aangerekende kasontvangsten 32.313 Nog niet uitgegeven begrotingsuitgaven 71.524 (lei)
(b) Inhoudelijk verschil
Opcentiemen bestemd voor gemeenten 38.850 en provincies
Afbouw reserves bij DAB's -20.118 Kasvoorschotten naar Vlaamse open- -198.300 bare instellingen
Verschil 75.731
Het begrotingsoverschot en het kasoverschot zoals ze hierboven worden weergegeven, h o u-den geen rekening met de aflossingen van de di-recte schuld (Titel III van de uitgaven). Wa n-neer bij de bovenstaande cijfergegevens de af-lossingen van de directe schuld worden bijge-v o e g d , bijge-verkrijgen we het begrotingsobijge-verschot inclusief Titel III en op kasbasis, het bruto te fi-nancieren saldo.
De directe en de indirecte s c h u l d zijn in de laat-ste jaren als volgt geëvolueerd :
Schuld 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Verschil
(in duizend euro) 2002-2001
Directe schuld 3.904.992 3.447.207 3.257.718 2.732.570 2.736.593 2.143.938 -592.655 (1) Indirecte schuld 3.727.129 3.156.453 2.828.416 2.589.720 1.814.167 1.753.365 -60.802 (2) Totaal schuld 7.632.121 6.603.660 6.086.134 5.322.290 4.550.760 3.897.303 -653.457 (1) waarvan 145.487 duizend euro betaald uit Titel I en
447.168 duizend euro betaald uit Titel III
(2) waarvan 4.691 duizend euro betaald uit Titel I en 56.111 duizend euro afgelost door derden
Het bruto te financieren saldo 2002 bedraagt dus 195.490 duizend euro (netto) – 447.168 duizend euro (Titel III => terugbetaling van le-ningen op eindvervaldag) = -251.678 duizend euro.
Ten slotte is er de stand van de zichtrekeningen (ook rekening-courant genoemd). Dit is de som van alle saldi van de financiële rekeningen van de Vlaamse Gemeenschap en van de DAB's bij de kassier van de Vlaamse Gemeen-schap.
De rekening-courant bij het begin van het jaar, vermeerderd met het bruto te financieren saldo van dat jaar en verminderd met de beleg-gingen over het jaareinde heen, geeft de stand van de rekening-courant op het einde van het j a a r. Voor 2002 geeft dit navolgend resultaat (in duizend euro) :
Rekening-courant 1.1.2002 415.580
(voor beleggingen)
Bruto te financieren saldo 2002 -251.678
Rekening-courant 31.12.2002 163.902
(voor beleggingen)
Lopende beleggingen op 31.12.2002 -159.940
Rekening-courant 31.12.2002 3.962
2. Voor de voorgaande jaren kan het verschil tus-sen het begrotingsoverschot en het kasover-schot op eenzelfde wijze worden verklaard :
Aandachtspunten voor een correcte interpreta-tie van bestaande tabel
De kas van de Vlaamse Gemeenschap heeft in 1999 éénmalig "geprofiteerd" van de autonome inning van de opcentiemen op de onroerende voorheffing.
Aangezien de Vlaamse Gemeenschap deze op-centiemen int voor rekening van de lokale over-heden zijn dit m.a.w. enkel ontvangsten maar geen opbrengsten. Wanneer ze vervolgens wor-den doorgestort naar de provincies en gemeen-ten betreft het uitgaven maar geen kosgemeen-ten. In 2000 was dit effect nagenoeg geneutraliseerd en vanaf 2001 werd overgegaan op een voor-schottensysteem waarbij de kas van de V l a a m s e Gemeenschap de doorstorting van de opcentie-men aan de gemeenten en provincies prefinan-cierde.
Bij de DAB's werd in het verleden, jaar na jaar, een (weliswaar dalende) opbouw van de finan-ciële reserves vastgesteld. In 2002 noteerden we echter een intering op hun reserves. In het bij-zonder bij MINA.
(in duizend euro) 1999 2000 2001 2002
Begrotingsoverschot op 31.12 386.714 536.082 996.707 271.221
Kasoverschot (NFS) op 31.12 1.047.995 865.099 702.312 195.490
Verschil (in absolute waarde) 661.281 329.017 294.395 75.731
Verklaring van het verschil (a) Tijdsverschil
Nog niet aangerekende kasontvangsten 21.012 93.584 58.452 32.313
Nog niet uitgegeven bergrotingsuitgaven (lei) -17.526 94.546 -119.174 71.524
(b) Inhoudelijk verschil
Opcentiemen bestemd voor gemeenten en provincies 204.041 -19.608 -369.956 38.850
Opbouw van reserves bij DAB's 449.822 164.281 136.766 -20.118
Transfer van of naar Vlaamse openbare instellingen 3.932 -3.786 -483 -198.300
