Adalimumab
Adalimumab
Uw maag-, darm- en leverarts, in het kort MDL-arts, heeft met u gesproken over het gebruik van adalimumab. Dit medicijn is een zogenaamde biological. U krijgt dit medicijn omdat andere middelen voor uw ziekte niet goed werken of omdat u van deze middelen bijwerkingen heeft ondervonden. De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa zijn chronische darmontstekingen. De precieze oorzaak van de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa is niet bekend. Er zijn vier factoren die van invloed kunnen zijn op het ontstaan van de ziekte en een rol kunnen spelen:
Het afweersysteem (immuunsysteem) Sommige genetische factoren
Omgevingsfactoren Bacteriën in de darm
Het afweersysteem, met name de ontstekingscellen of een gedeelte van de witte bloedlichamen, is te actief waardoor er een ontsteking ontstaat. De behandeling met medicijnen van deze ziekten is gericht op het onderdrukken van deze ontstekingsreacties.
In het bloed van ieder mens bevindt zich de stof TNF (Tumor Necrosis Factor). Dit eiwit speelt een rol bij het ontstaan en onderhouden van ontsteking van het darmslijmvlies. Bij patiënten met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa wordt in de darm een verhoogde hoeveelheid van het ontstekingseiwit TNF gevonden.
Werking van adalimumab
Adalimumab behoort tot de zogenoemde biologisch middelen tegen de ziekte van Crohn en collitis ulcerosa. Adalimumab blokkeert de effecten van TNF. Dit is een antilichaam tegen TNF dat gemaakt is van menselijk eiwitten. Een antilichaam zorgt ervoor dat de TNF niet werkzaam is en hierdoor de effecten van TNF blokkeert. De ontsteking in de darm wordt geremd, waardoor uiteindelijk klachten als diarree en buikpijn afnemen. Gebruikers van
dit medicijn voelen zich over het algemeen minder moe en kunnen beter functioneren in het dagelijks leven. Het effect van adalimumab treedt over het algemeen snel op, dat wil zeggen binnen enkele weken tot maanden.
Biosimilar
Een biosimilar is een geneesmiddel dat de biological kan vervangen. De biosimilar is zo ontwikkeld dat het gelijkwaardig is aan de bestaande biological.
Het voordeel van een biosimilar is dat deze dezelfde werking en resultaten geven bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa als een biological, maar een biosimilar is goedkoper dan het oorspronkelijke product. Ze bevatten allebei de werkzame stof Adalimumab.
Voorzorgsmaatregelen
Voordat u gaat starten met adalimumab is het van belang om sluimerende of actieve infectie en ontstekingen uit te sluiten dan wel te behandelen. Het afweersysteem
(immuunsysteem) houdt de bacteriën onder controle. Het gebruik van adalimumab kan ertoe leiden dat de infectie actief wordt. Het is daarom belangrijk om te weten of u
tuberculose (tbc) heeft gehad of ermee in contact bent geweest. Tbc is een infectie die zich soms jarenlang ongemerkt in de longen ophoudt zonder problemen te geven. Ook
controleren we of u besmet bent (geweest) met het hepatitis B, C, hiv-virus, CMV en EBV.
Voordat u met de behandeling gaat beginnen, verwijzen we u daarom naar de longarts voor een huidtest voor tbc (een zogenoemde mantoux, via een kleine injectie vlak onder de huid) en een longfoto (X-thorax). Ook nemen we diverse bloedtesten af.
Het is belangrijk dat u zelf let op andere bronnen en/of algemene verschijnselen van infecties. Klachten die hierbij kunnen passen zijn:
gezwollen lymfeklieren aanhoudend hoesten plotseling gewichtsverlies koorts
Het is tevens van belang dat u let op andere bronnen van infectie, zoals wonden en
problemen met het gebit. Als u een infectie vermoedt, neem dan contact op met uw MDL- arts of IBD-verpleegkundige.
Hoe wordt adalimumab gebruikt?
Adalimumab wordt één keer per twee weken via een onderhuidse injectie geïnjecteerd. 1 injectie is 40 mg werkzame stof adalimumab. Het opstartschema kan per patiënt wisselen, over het algemeen is het opstartschema als volgt. De eerste keer krijgt u een startdosering van160 mg, na twee weken krijgt u 80 mg. Na deze periode is de gebruikelijke dosering 40 mg per twee weken. Het zijn kant-en-klare injectiespuiten. U, of eventueel uw naaste, dient de injectie zelf toe. De injectieplekken zijn in het gebied rondom de navel of de
bovenbenen. Het is van belang deze injectieplekken af te wisselen.
Voordat u adalimumab gaat gebruiken, ontvangt u instructies van de IBD-verpleegkundige en krijgt u informatie mee.
Hoewel het misschien een eng idee is, blijkt het zelf spuiten in de praktijk mee te vallen en goed te leren. U krijgt van de polikliniekapotheek de eerste keer voor vier weken mee, in verband met mogelijke bijwerkingen. Daarna krijgt u voor drie maanden injecties mee.
Wanneer uw medicatie bijna op is, kunt u nieuwe medicatie ophalen bij de
polikliniekapotheek van Tergooi. Uw eigen apotheek kan dit medicijn niet leveren. Tijdens de instructie van adalimumab krijgt u hier meer over te horen.
Soms gebruikt u adalimumab in combinatie met andere medicatie. De combinatie van meerdere geneesmiddelen is vaak effectiever. Dit gaat in overleg met uw behandelend MDL-arts.
U komt elke drie maanden bij uw MDL-arts of IBD-verpleegkundige voor controle en dan wordt ook uw bloedbeeld gecontroleerd en eventueel ontlastingsonderzoek ingezet.
Bijwerkingen
Veelvoorkomende bijwerkingen (>10%) zijn:
luchtweginfecties hoofdpijn
Zeldzame bijwerkingen zijn onder andere zenuwaandoeningen en hartproblemen.
Neem contact op met uw behandelend arts of verpleegkundige als u een van de volgende klachten ervaart:
allergische reactie zoals huiduitslag en/of jeuk moeilijkheden met lopen of spierpijnen
verminderd gevoel of tintelingen in de ledematen wazig zien en oogpijn
kortademigheid
misselijkheid, buikpijn, diarree gezwollen voeten
Zwangerschap en borstvoeding
Tot zover bekend, lijkt het gebruik van adalimumab gedurende de zwangerschap veilig te zijn. Het gaat echter wel over in het kind. Om het kind zonder adalimumab geboren te laten worden, kan het gebruik vanaf week 30 worden onderbroken. Vaak geldt dat opvlamming van de ziekte meer risico’s met zich meebrengt in de zwangerschap dan het gebruik van adalimumab.
Adalimumab gaat over in de borstvoeding. In het algemeen adviseren we om geen borstvoeding te geven. Overigens zijn tot nu toe geen schadelijke gevolgen gevonden bij kinderen die borstvoeding kregen van een moeder die adalimumab gebruikte.
Bespreek ruim van tevoren wanneer u een zwangerschapswens heeft, zwanger bent of borstvoeding geeft. Uw individuele situatie kan met uw behandelend MDL-arts of IBD- verpleegkundige besproken worden.
Autorijden
TNF blokkerende medicatie geven geen sufheid of slaperigheid. U mag gewoon aan het verkeer deelnemen of apparaten bedienen.
Vaccinatie
De griepprik en hepatitisvaccinatie zijn veilig tijdens de behandeling. Over andere vaccinaties tijdens de behandeling is weinig bekend. Vaccinaties met verzwakte levende vaccins zoals de bof, mazzelen, rode hond (BMR) en gele koorts moet u tijdens het gebruik met adalimumab vermijden. Overleg met de GGD of MDL-arts of IBD-verpleegkundige als u moet worden gevaccineerd.
Interacties met andere geneesmiddelen
Als u naast Adalimumab ook DMARD’s (medicatie bij reumatologische aandoeningen) gebruikt dan vragen wij u om uw behandelend arts of verpleegkundige hiervan op de hoogte te brengen
(Kruiden) supplementen zoals Sint janskruid of Echinacea kunnen de werking van adalimumab verminderen of verstoren.
Belangrijk!
De toediening kan niet plaatsvinden wanneer u koorts of een infectie (bijvoorbeeld
blaasontsteking, longontsteking of iets dergelijks) heeft. Verderop op deze pagina staat een overzichtslijst met een aantal vragen. Wanneer u één van deze vragen met ja beantwoordt, neemt u dan contact op met de IBD-verpleegkundige. Laat twee werkdagen vóór
toediening van de adalimumab-injectie weten wanneer de toediening niet kan plaatsvinden.
Vragenlijst voor patiënten die adalimumab gebruiken
Het is belangrijk dat u deze vragenlijst voor elke injectie doorneemt!
Vragen Ja / Nee
Heeft u de afgelopen vijf dagen koorts gehad boven de 38,5°C?
Heeft u de afgelopen vijf dagen keelpijn gehad?
Heeft u de afgelopen vijf dagen buikgriep gehad? (dit kan gepaard gaan met misselijkheid, braken en/of diarree)
Heeft u huidinfecties zoals uitslag, steenpuisten of wonden?
Heeft u sinds kort benauwdheidsklachten of moet u vaak hoesten?
Heeft u pijn bij het plassen?
Heeft u bijwerkingen gehad tijdens of na het vorige adalimumab-injectie?
Heeft u de laatste week antibiotica gebruikt
Bent u de afgelopen vijf dagen kortademig geweest en/of heeft u last van gezwollen enkels?
Bestaat de kans dat u binnenkort wordt opgenomen voor een operatie of dat u wordt behandeld bij een tandarts?
Bent u in het buitenland geweest of van plan om naar het buitenland te gaan? Heeft u hiervoor vaccinaties nodig?
Bent u zwanger of heeft u een zwangerschapswens?
Heeft u één van de vragen met JA beantwoord? Neem contact op met de IBD- verpleegkundige of behandelend MDL-arts.
Tot slot
De behandeling vindt uiteraard alleen plaats met uw instemming. Heeft u nog vragen over de behandeling of mocht u klachten of vragen hebben als u weer thuis bent, neem dan gerust contact op met uw MDL-arts of IBD-verpleegkundige. Wij verwijzen u graag ook nog naar de informatie over de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa. Deze folder kunt u verkrijgen bij de IBD-verpleegkundige.
Contact
IBD team
T 088 753 16 10 of T 088 753 3952 (telefonisch spreekuur) E IBD@tergooi.nl
Maag-, Darm-, Leverziekten - Polikliniek T 088 753 16 10
klantcontactcentrum@tergooi.nl Ma t/m vr van 08:00 – 16:30 uur
