ULTUUR OLITIEK

OLITIEK

EN

ULTUUR

Het volk - schepper der geschiedenis

't Bestaan der lage landen kansspel

met de natuur?

Het gezicht der Eisenhouwer-regering

8ste Jaargang No. 9

Het volk • schepper van de

geschiedenis, F. Konstantinow . 385 Veranderend China . . . . 395 Is het bestaan der lage landen

een kansspel met de natuur 7

· S. J. Rutgers . . . 404

September 1953

Over de scholing, H. Verhey . . 41 5 Het gezicht der Eisenhouwer·

regering , . . . 41 8 De partijwerker en de schrijver,

A. Stil . . • . . . 422 Fotografie als kunstuiting, D K. . 428 Oproep Dagelijks Bestuur C.P.N. 431

Eindelijk een goed boek over

Charlie Chaplin

Zojui~t i~ ver~chenen:

BER HULSING

C. S. Chaplin en Charlie

Een boeiend relaas over leven en werk van de grote vooruitstrevende filmkunstenaar met 16 pagina's zeldzame foto's. 184 blz. in aantrekkelijke geplasticeerde band

f

2.90.

UITGEVERIJ PEGASUS

LEIDSESTR. 25, AMSTERDAM. GIRO 173127

,

_____

_)

POLITIEK EN CULTUUR verschijnt maandelijks bij Uit-geverij Pegasus, Leidsestraat 25, Amsterdam-C., (Tel. 30822, girorekening 173127). De abonnementsprijs per jaar is

f

3.50, per halfjaar f 1.75. Losse nummers: 30 cent.

Bste JAARGANG {Nieuwe reeks) No. 9 SEPTEMBER 1953

Politie/a

en Cultuur

Maandblad gewijd aan de theorie en practijk van het marxisme-leninisme onder leiding van het Partijbestuur der C.P.N.

HETVOLK

Schepper van de geschiedenis

Verkorte tekst van een lezing door F. Konstantinow, gehou-den in de Lomonosow-Universiteit te Moskou.

O

NDER leiding van de Communistische Partij bouwt het Sow-jetvolk met succes aan het communisme. De grote presta-ties van ons volk bevestigen met nieuwe kracht de marxistische stelling dat de arbeiders, die alle noodzakelijke dingen voor het leven voorbrengen, de ware scheppers der geschiedenis zijn.

De marxistische maatschappijleer is ontstaan en heeft zich ontwikkeld in de loop van een onverzoenlijke strijd tegen de reactionnaire, idealistische sociologie, die het objectieve karakter van de wetten der maatschappelijke ontwikkeling ontkent. De burgerlijke sociologie ontkent de beslissende

rol der volksmassa's

De burgerlijke sociologie, die niet bij machte is de wetten der maatschappelijke ontwikkeling te begrijpen, voert onvermijde-lijk tot het ontkennen van de beslissende rol der volksmassa's in de geschiedenis. Zij beperkt de geschiedenis der maatschappij tot handelingen van vooraanstaande personen, koningen, leger-aanvoerders, staatslieden e.d.

Deze reactionnaire, subjectivistische opvatting ontstaat door de geschiedenis voor te stellen als een chaos van toevalligheden, waarin orde wordt gebracht door belangrijke personen. Het zien van de wil en de activiteit van historische personen als de voor-naamste drijfkracht der geschiedenis is de uitdrukking van het

385

I I I

subjectivisme en van het voluntarisme*) in de maatschappij-wetenschap.

In Rusland waren het de narodniki en de sociaal-revolution-nairen, die met hun theorie van de "helden" en de "menigte" een idealistische, reactionnaire opvatting van de geschiedenis ver-kondigden.

De narodniki en de sociaal-revolutionnairen beschouwden het volk als een blinde, trage massa, die als zodanig niets in de ge-schiedenis zou hebben te betekenen. Iets anders is het, zo meen-den zij, wanneer aan het hoofd. der volksmassa's critisch meen- den-kende individuën, helden, staan. Alleen in dat geval worden deze massa's veranderd in een zekere historische grootheid. Be-zien van het standpunt der narodniki en der sociaal-revolution-nairen hangen alle historische gebeurtenissen af van de aan-wezigheid van deze of gene held, van zijn wil en zijn handelin-gen. De idealistische, anti-wetenschappelijke opvatting der ge-schiedenis is karakteristiek voor de gehele burgerlijke sociologie van tegenwoordig.

In het tijdperk van het imperialisme werd de subjectivistische theorie van de "bijzondere" persoonlijkheid als de voornaamste schepper der geschiedenis een werktuig in de handen van de meest reactionnaire krachten.

Eertrand Russel, een van de meest geziene vertegenwoordigers van de moderne burgerlijke filosofie en sociologie, schrijft: "Wanneer in de 18de eeuw een honderdtal personen in hun jeugd waren gedood, geloof ik dat de tegenwoordige wereld niet zou bestaan." Verderop schrijft hij, dat de Europese geschiedenis van de laatste 70 jaren heel anders zou zijn geweest indien Bis- • rnarek als kind was gestorven.

Een andere reactionnair op het gebied der wijsbegeerte, John Dewey, beweerde: "Bijzondere personen, begiftigd met het god-delijke vermogen om vooruit te kunnen zien, maken de ge-schiedenis."

De bourgeoisie, die zich gesteld ziet tegenover de algemene crisis van het kapitalisme, tegenover het groeiend verzet van de volksmassa's tegen de kapitalistische slavernij, gaat steeds ver-der op de weg van het fascisme, dat gekenmerkt wordt door de idee van de sterke, individuele macht. De haat der burgerlijke sociologen jegens de massa's, hun vrees voor hen, hun minach-tende houding t.o.v. het volk, zijn een weerspiegeling van de zelfzuchtige belangen der uitbuiters, van hun streven om hun heerschappij te bestendigen.

De marxistische opvatting van de ontwikkeling der maatschappij

In tegenstelling tot de subjectivisten, beschouwt het marxis-me de maatschappelijke ontwikkeling als een streng wetmatig,

•

natuurlijk-historisch proces, dat niet afhankelijk is van de wil en de wens van deze of gene historische figuur.

In ieder historisch tijdperk wordt het maatschappelijk stelsel bepaald, niet door de willekeur van bepaalde personen, noch door deze of gene beginselen en ideeën, maar door de productie-wijze der materiële goederen.

Met een bepaalde pród.uctiewijze stemt de maatschappij over-een, evenals haar ideeën en instellingen. De productiewijze der materiële goederen bepaalt het proces van het maatschappe-lijke, politieke en geestelijke leven der maatschappij. Het karak-ter van de productiewijze zelf wordt uiteindelijk bepaald door het onilwikkelingspeil van de materiële productiekrachten der maatschappij. Verandering van de productiekrachten veroor-zaakt verandering in de productieverhoudingen.

De geschiedenis der maatschappij is in de eerste plaats de geschiedenis van de ontwikkeling der productiekrachten en pro-ductieverhoudingen, de geschiedenis der vervanging van een la-gere productiewijze door een hola-gere.

Aangezien de sterkste kracht in het productieproces echter gevormd wordt door de voortbrengers der materiële goederen, de arbeiders, is de maatschappij-geschiedenis in de eerste plaats de geschiedenis van de werkende massa's zelf, de geschiedenis der volken.

Door de productie der materiële goederen te verwezenlijken verzekeren de volksmassa's tevens het leven van de maatschappij en haar gestadige ontwikkeling. Zij scheppen niet alleen de ma-teriële goederen maar ook de grote schatten van de geestelijke cultuur .

Ware kunst is op de een of andere wijze steeds doortrokken van het volkskarakter. De beste componisten ontleenden hun muzikale motieven aan het volk. De taal van de grote dichters, van de grote schrijvers is de taal van het volk. Figuren zoals Prometheus, Faust, Ilja Moerometz, Wassilissa Prekasnaja zijn geboren uit de scheppende krachten van het volk.

Door de beslissende rol der volksmassa's in de geschiedenis aan te tonen, heeft het marxisme voor het eerst de sociologie op een wetenschappelijke basis geplaatst.

Het volk - drijfkracht van de geschiedenis

De marxistische leer over de rol van de volksmassa's in de ge-schiedenis vindt zijn bevestiging in de klassenstrijd der onder-drukte massa's tegen de onderdrukkers, in de sociale revoluties, in de handelingen van de vooruitstrevende klassen der maat-schappij.

W.I. Lenin heeft er op gewezen dat naarmate het élan en de draagwijdte van geschiedkundige handelingen groter is, een des te groter aantal mensen er aan deelneemt. En anderzijds moet men, naarmate de revolutionnaire verandering meer diep-gaand is, des te meer de belangstelling en de bewuste houding

I I I

ten opzichte daarvan bevorderen, steeds weer nieuwe millioe-nen en tientallen millioemillioe-nen mensen overtuigen van de nood-zaak van deze verandering. De geschiedenis der revoluties, de geschiedenis van de nationale bevrijdingsstrijd toont aan, dat juist wanneer de brede volksmassa's aan de beweging deelne-men, deze door hun deelname het verloop en de uitkomst van de strijd bepalen.

Zo was b.v. de Franse burgerlijke revolutie van het einde der 18de eeuw in staat, de maatschappij radicaal te zuiveren van de verhoudingen, die op het feodalisme en de lijfeigenschap be-rustten, juist omdat de brede massa's van het volk er de drijf-kracht van vormden. In die gevallen echter, wanneer pogingen werden gedaan om een revolutionnaire omkeer teweeg te bren-gen slechts met de hulp van kleine groepen mensen, leden deze bewegingen óf schipbreuk, óf ze liepen uit op onbetekenende veranderingen.

De volksmassa's en de arbeidersklasse

De invloed van de volksmassa's op de gang van de historische gebeurtenissen hangt af van hun organisatie en aaneengesloten-beid, van hun begrip voor hun fundamentele belangen en van de doeleinden van de strijd. Doch het peil van organisatie en van bewustzijn der volksmassa's hangt niet alleen af van het aan-wezig zijn van deze of gene ideeën en theorieën, maar ook van de economische en maatschappelijke omstandigheden.

Bijvoorbeeld: in de feodale en kapitalistische maatschappij zijn de boeren niet verenigd en zijn zij verspreid doordat hun · arbeid berust op het kleine privaatbezit. Daarom kunnen zij op nationale schaal geen zelfstandige, georganiseerde strijd voeren. Pas wanneer de boeren een bondgenootschap sluiten met de ar-beidersklasse en zich onder haar leiding plaatsen verkrijgt hun strijd de kracht van de organisatie en wordt hij met succes be-kroond.

Vóór het optreden van het industriële proletariaat kon geen der uitgebuite klassen de taak vervullen van de afschaffing der uitbuiting van de ene mens door de ander. Alleen het proleta-riaat is in staat alle onderdrukte massa's van de stad en van het land om zich heen te verenigen, hen in de stormaanval tegen het kapitalisme te leiden en alle vormen van uitbuiting te vernieti-gen.

Deze rol van het proletariaat komt in de eerste plaats voort uit de positie, die het in het systeem van de kapialisische pro-ductie inneemt. Het proletariaat sluit zich aaneen, wordt geor-ganiseerd en gedisciplineerd door het proces van de kapitalisti-sche productie zelf.

De grote rol van de Communistische Partij

het uiteindelijke doel van de strijd aangeeft speelt een grote rol bij het organiseren en ihet samenbundelen van de krachten van de arbeidersklasse.

De partij is een grote mobiliserende, organiserende en hervor-mende kracht in de maatschappij.

Zonder de Communistische Partij en haar marxistische theorie , zou de arbeidersbeweging tot anarchie, tot rondtasten in het duister en tot het brengen van ontelbare offers gedoemd zijn. De marxistische wetenschap geeft de kennis van de ontwikke-lingswetten van de maatschappij, de wetten van de proletarische revolutie, de wetten van de opbouw van het socialisme en het communisme.

Karl Marx heeft gezegd dat de theorie een materiële kracht wordt wanneer zij zich van de massa's meester maakt. De ver-eniging van het wetenschappelijk socialisme met de arbeiders-beweging was de voornaamste voorwaarde voor de overwin-ning van de Grote Socialistische Octoberrevolutie in de U.S.S.R.

De geschiedenis maakt zichzelf niet automatisch, zij wordt door mensen gemaakt. Maar zij wordt door hen niet willekeu-rig gemaakt, doch in overeenstemming met de objectieve voor-waarden en ontwikkelingswetten der maatschappij.

"Het marxisme," schreef Lenin, "onderscheidt zich van alle andere socialistische theorieën door een merkwaardige verbin-ding van een volkomen wetenschappelijke nuchterheid in de ana-lyse van de objectieve toestand der dingen en van de objectieve gang der evolutie, met de meest besliste erkenning van het be-lang der revolutionnaire energie, der revolutionnaire schep-pingskracht, van het revolutionnaire initiatief van de massa, en ook, natuurlijk, van bepaalde personen, groepen, organisaties en partijen, die het verband met deze of gene klassen wisten te vin-den en te verwezenlijken."

De heldhaftigheid van de massa in het land van het socialisme De grote scheppende activiteit der massa's kwam schitterend tot uitdrukking in de diepgaande sociale veranderingen, die zich in ons land als gevolg van de zegevierende Octoberrevolutie hebben voltrokken. In het verloop van onze revolutie openbaar-de zich openbaar-de massale helopenbaar-denmoed van openbaar-de arbeiopenbaar-ders en openbaar-de boeren met uitzonderlijke kracht, hun gigantische scheppende krachten ontwaakten. Juist door het scheppend vermogen der volks-massa's kwamen de Sawjets tot stand, als politieke vorm van de dictatuur van het proletariaat.

De burgerlijke ideologen hebben deze revolutionnaire omkeer van wereldhistorische betekenis voorgesteld als het resultaat van "bolsjewistische agitators". Tegenwoordig probeert de bour-geoisie, op precies dezelfde manier, de revolutionnaire verande-ringen, die in de volksdemocratische landen plaatsvinden, af te schilderen als het resultaat van de werkzaamheid van "commu-nistische agitators".

389

I I I

Uit dergelijke beweringen spreekt niet slechts de klassehaat der bourgeoisie jegens het volk, maar ook de bekrompenheid van haar wereldbeschouwing, van haar subjectivistische opvat-ting van de geschiedenis.

t'

Het organiseren van de massa's door de Communistische Partij.

De revolutie kan niet plaats vinden wanneer de economische en politieke voorwaarden niet rijp zijn, wanneer het volk zich niet bewust is van de noodzaak om het afgeleefde stelsel omver te werpen.

De economische grondslag van de socialistische revolutie, de fundamentele oorzaak, waardoor millioenen arbeiders en boeren

in actie kwamen, was het conflict tussen de huidige productie-krachten en de kapitalistische productieverhoudingen, de uit-werking van de wet van de noodzakelijke overeenstemming tus-sen de productieverhoudingen en de productiekrachten. Zonder de werking van deze wet, zonder op deze te steunen, is de over-winning van de socialistische revolutie onmogelijk.

De Communistische Partij kon de breedste massa's der arbei-ders en boeren in beweging brengen en organiseren voor de strijd tegen het kapitalisme, voor het vestigen van de dictatuur van de arbeidersklasse, voor het socialisme, juist omdat vèr-strekkende economische oorzaken en de fundamentele belangen der volksmassa's hen daartoe aanspoorden. De oproepen van de partij der communisten en van haar leiders, Lenin en Stalin, vonden weerklank in de harten en de gedachten van millioenen mensen, omdat zij nauwkeurig uitdrukking gaven aan de eisen van de ontwikkeling van het materiële leven der maatschappij, aan de verwachtingen en verlangens van honderden millioenen mensen.

De grote, hervormende rol van de volksmassa's openbaarde zich zowel in de loop van de strijd om de macht der Sawjets als in de opbouw van het nieuwe, socialistische leven, in de mach-tige ontwikkeling van de productiekrachten en in de schepping van een socialistische cultuur.

Een economisch achterlijk, reusachtig land in dertien jaren te veranderen in een socialistische, industrieële Staat van de eerste orde, was alleen mogelijk door het scheppende werk van tientallen millioenen mensen, die door de Communistische Partij werden geleid. De verandering van millioenen indivJ.-duele boerenbedrijven in één grote socialistische landbouw-economie, gebaseerd op de modernste techniek, was alleen mo-gelijk doordat het initiatief van de Communistische Partij en de staatsmacht van onderop werd gesteund door de reusachtige massa's van de boeren zelf.

Het scheppend vermogen van het volk

De overwinning die het Sowjetvolk en de arbeiders der volks-democratische landen behaalden hebben onomstotelijk bewezen, dat de arbeiders en boeren de maatschappij en de staat kunnen besturen, het nieuwe leven zonder uitbuiters kunnen opbouwen. De oude fabeltjes van de bourgeoisie en haar ideologen, vol-gens welke het volk alleen maar in staat zou zijn om af te bre-ken en niet om op te bouwen, zijn vernietigd door de ervaring van de historische scheppingsarbeid der volken van de

U.S.S.R., die het juk van het kapitalisme hebben afgeworpen en een nieuwe hogere maatschappijvorm hebben geschapen.

De ervaring van de U.S.S.R. en van de volksdemocratische landen heeft bewezen, dat het lot van volken en Staten in de eerste plaats bepaald wordt door de millioenenmassa's der wer-kers.

"De arbeiders en de boeren," zei J. W. Stalin, "die zonder la-waai en geschetter fabrieken en bedrijven, mijnen en spoor-wegen, kolchozen en sowchozen, bouwen, en die alle voor het leven benodigde goederen voortbrengen, de gehele wereld voe-den en klevoe-den, dat zijn de ware helvoe-den en scheppers van het nieuwe leven."

Het bescheiden, dagelijkse werk van de gewone Sowjetmen-sen is een grote en scheppende arbeid.

Kapitalisme, socialisme en de volksmassa's

In de volksmassa's schuilen ontelbare scheppende krachten, talenten en begaafdheden.

Het kapitalisme onderdrukt deze krachten en richt ze te gron-de door een roofzuchtige, beestachtige uitbuiting. In alle maat-schappijen die op uitbuiting berusten, is het volk alleen maar de rol van producent van materiële goederen toebedeeld. De heerschappij en de leidende rol op alle gebieden van het leven behoren aan de uitbuiters.

Met de intreden van het tijdperk van het socialisme wordt de rol der volksmassa's in het economische, sociale, politieke en culturele leven der maatschappij grondig veranderd. Het volk is dan voor het eerst in de geschiedenis de leidende kracht ge-worden, zowel in de economie en in de politiek als op het gebied der cultuur. Het socialisme heeft de scheppende krachten van het volk vrij gemaakt en ruim baan gemaakt voor hun toepas-sing. In de bewuste activiteit van millioenen mensen, geleid door de Communistische Partij ligt de bron van een gigantische versnelling van de loop der geschiedenis, van een ongekend ont-wikelingstempo van de productiekrachten, van de bloei van alle aspecten van het nieuwe leven der maatschappij.

De voornaamste motor voor de ontwikkeling van de productiekrachten

De fundamentele oorzaak voor de in de geschiedenis

onge-391

I I I

kende groei der scheppende krachten van het volk is gelegen in het karakter van het maatschappelijke en staatkundige stelsel in de Sowjet-Unie, in de morele en politieke eenheid van onze maatschappij, in de vriendschap van de volken der U.S.S.R., in het Sowjet-patriotisme.

Onder de verhoudingen van het socialisme zijn de handelin-gen van millioenen mensen voor het eerst in de geschiedenis verbonden door de eenheid van de economische en politieke be-langen, door de eenheid van het doel.

Het marxisme leert dat de nieuwe productieverhoudingen de voornaamste en beslissende drijfkracht vormen voor de mach-tige ontwikkeling van de productiekrachten. Het zijn juist de socialistische productieverhoudingen van samenwerking en we-derzijdse hulp onder arbeiders die bevrijd zijn van de uitbuiting, die het groeiende scheppend initiatief en de energie van tiental-len millioenen mensen, de bouwers van het communisme, in het leven roepen.

De grootse taken voor de bouw van het communisme zijn ge-formuleerd in de historische besluiten van het 19de Congres der CPSU en in de richtlijnen van het 5de Vijfjarenplan voor de ontwikkeling der U.S.S.R·. Deze taken eisen van het Sowjet-volk de inspanning van zijn krachten, van zijn energie, van zijn initia-tief, van zijn arbeidsheldhaftigheid en een sterk communistisch bewustzijn.

De volksinitiatieven

Een groo't doel roept een grote energie op.

Het Sowjet-volk antwoordt op de besluiten van de Commu-nistische Partij met steeds talrijker heldendaden op het gebied van de arbeid, met nieuwe initiatieven en nieuwe uitvindingen. Ziehier een sprekend voorbeeld.

Volgens de gegevens van het Centraal Comité der CPSU, ge-publiceerd in de "Prawda" van 9 Mei 1953, werden in de indu-striële ondernemingen, bij het vervoerswezen, in het bouwbe-drijf, in de landbouw, op productie-conferenties in 1952 meer dan 10 millioen voorstellen aangenomen voor rationalisatie van de productie, van werktuigen en arbeidsmethoden, bezuinigin-gen in de uitgaven, enz. en meer dan 8 millioen van deze voor-stellen werden in praktijk gebracht.

Onder de verhoudingen van het socialisme, en met de groei van de maatschappelijke rijkdom tot grondslag, neemt de mate-riële welstand der werkers toe en stijgt hun cultureel en tech-nisch peil.

De door de Partij gestelde taak- de opbouw van de commu-nistische maatschappij - betekent niet alleen het scheppen van een overvloed aan materiële goederen, maar tevens een alzijdige ontwikkeling van de persoonlijkheid, een reusachtige vooruit-gang in de culturele ontwikkeling van de gehele maatschappij. Het belang van de politieke opvoeding der werkers

Het communisme ontstaat als resultaat van de bewuste, schep-pende activiteit van de millioenenmassa's, die gericht en geleid worden door de Communistische Partij.

Onze Partij heeft altijd een enorme betekenis toegekend aan de politieke opvoeding van de werkers, als een der voornaamste voorwaarden voor het opvoeren van de activiteit der massa bij de opbouw van het nieuwe leven.

In de periode van de geleidelijke overgang van het socialisme naar het communisme speelt het opvoedende ideologische werk der Partij een buitengewoon belangrijke rol. De Partij stelt zich tot taak, de overgebleven resten van het kapitalisme in het be-wustzijn der mensen volkomen te overwinnen, alle werkers op te voeden in de geest van zorg voor de belangen van de maat-schappij en van de Staat, en de beste eigenschappen der Sowjet-mensen het vertrouwen in de overwinning, de wil en de geschikt-heid om alle moeilijkheden te boven te komen die zich voordoen op de weg naar het grote doel: de opbouw van de communisti-sche maatschappij.

De Communistische Partij - de bezieler en organisator van de opbouw van het communisme- stimuleert en ontwikkelt de scheppende energie van de massa's, verenigt de krachtsinspan-ning van millioenen mensen, verheldert het doel en de perspec-tieven, wekt vertrouwen in de overwinning, verveelvoudigt de krachten en versnelt de ontwikkeling.

Daarin bestaat de rol van Communistische Partij, de leidster van het Sowjet-volk.

De band van de Partij met het volk

In al hun activiteit, in hun politiek, in de leiding van de strijd voor het communisme steunden en steunen de partij van de communisten, haar Centraal Comité en onze Sowjet-regering op de objectieve wetten van de ontwikkeling der maatschappij, op de marxistische opvatting omtrent de rol van de volksmassa's als de werkelijke scheppers van de geschiedenis, op de hechte, dagelijkse band met het volk, op de marxistische theorie, die de weg belicht waarover de socialis1.tische maatschappij vooruit gaat.

De Communistische Partij gaat verder met de theorie van het

393

I I I

marxisme-leninisme te ontwikkelen en te verrijken.

Zij heeft de onblusbare fakkel van de revolutionnaire theorie hoog opgeheven en wijst de werkers van de gehele wereld de weg naar de strijd voor vrede, voor democratie, voor nationale onafhankelijkheid en socialisme.

De volkeren van de Sowjet-Unie volgen vol vertrouwen de weg, die door de Communistische Partij wordt aangewezen. Het is een juiste beproefde weg, getoetst door de geschiedenis, die ons volk leidt naar de hogere faze van de communistische maat-schappij. In het gehele, onmetelijke Sowjet-land worden nieuwe fabrieken, electrische centrales en steden gebouwd, nieuwe spoorwegen en autowegen aangelegd, wordt de materiële basis van het communisme geschapen.

In deze grootse opbouw treden de onuitputtelijke scheppende energie van het volk aan het licht, zijn genie en de wijsheid van de Communistische Partij, die leiding en richting geeft aan de krachten van de socialistische maatschappij.

F. KONSTANTINOW

V er anderend (;hina

I. NIEUWE GROOTSE TAKEN VOOR HET CHINESE VOLK

H

ET reusachtige China heeft de laatste jaren in de belangstel-ling van de wereld gestaan als nooit tevoren.

Na de geweldige opmars van de Chinse Volkslegers in 1948 en 1949 en na de vestiging van de Chinese Volksrepubliek op 1 Oc-tober 1949 is de ontwikkeling met reuze schreden vooruitgegaan.

Telkens hoort men over nieuwe successen op het gebied van het economisch herstel en de economische opbouw van dit land; rivieren, die eeuwenlang noodlottige overstromingen veroorzaak-ten, worden bedwongen, hongersnoden komen niet meer voor en de boeren, eeuwen lang door feodale landheren vertrapt, ver-werven steeds groter welvaart; het beeld van bedelaars, die van honger sterven in de straten der grote steden, behoort tot het verleden.

Hetgeen zich afspeelt in dit land, met zijn 475 millioen inwo-ners, is van wereldhistorische betekenis: een vierde van de be-volking der aarde heeft zich van de imperialistische en feodale kluisters bevrijd en voltrekt de verandering van een achterlijk agrarisch land in een moderne industrie-staat.

Het land der aloude beschaving heeft zich in de baan van de wereldgeschiedenis geworpen en door zijn historische overwin-ningen de balans beslissend naar het kamp van vrede, demo-cratie en socialisme doen doorslaan.

Onder leiding van Mao Tse-toeng en de Communistische Partij van China wordt het· nieuwe leven opgebouwd.

Voor welke taken ziet het Chinese volk zich op dit moment gesteld?

De premier van de Chinese Volksrepubliek Tsjoe En-lai heeft in een politiek rapport, dat hij voor de vierde zitting van het eerste nationale comité der Chinese politieke raadgevende volks-conferentie hield, de volgende drie taken uitgestippeld:

a) De "Weerstaat de Amerikaanse agressie en helpt Korea-actie" versterken;

b) de vervulling van het eerste vijfjarenplan van China, dat

1953 is ingegaan;

c) de verkiezing in 1953 van een Chinees volkscongres.

"Weerstaat de Amerikaanse agressie en helpt Korea"

De "Weerstaat de Amerikaanse agressie en helpt Korea"-actie is reeds enkele jaren aan de gang. Toen de Amerikaanse impe-rialisten Korea wilden herscheppen in een aanvalsbasis tegen de Volksrepubliek China trokken de Chinese vrijwilligers over de Jaloe om hun moederland te beschermen en het Koreaanse volk te helpen.

395

I I I

Sinds dat ogenblik heeft de wereld van tijd tot tijd van de heldendaden der Chinese vrijwilligers vernomen en werd het duidelijk, dat het Amerikaanse imperialisme Korea niet zou ver-overen.

In 1952 nam de oorlog een beslissende keer en ontstond er een gunstige situatie voor de Chinezen en Koreanen. Wat zijn de oorzaken, dat de Amerikaanse imperialisten de oorlog in Korea niet kunnen winnen en in een slop zijn geraakt? De vice-direc-teur van het Politiek Bureau der Chinese vrijwilligers beschreef deze oorzaken als volgt:

,Ten eerste zijn de uitrusting en de technische bekwaamheid van onze strijdkrachten verbeterd. In het eerste jaar van oorlog versloegen de vrij-willigers de strijd ondanks het feit, dat deze over betere uitrusting be-schikte en technisch overwicht genoot. Sinds dat eerste jaar is de situatie echter belangrijk gewijzigd. Nu hebben wij meer munitie en zijn bekwaam geworden in de techniek.

Ten tweede: al vechtend en leidend hebben onze commandanten en sol-daten zich niet alleen vetrouwd gemaakt met de mobiele oorlogsvoering maar zij hebben een algehele ervaring in de stellingenoorog verkregen. Zij heb-ben voortdurend hun kennis van de tactiek en techniek van de gecombi-neerde oorlogsvoering, waarbij alle onderdelen werden ingezet, verbeterd.

Ten derde: er zijn, in samenwerking met het Koreaanse volksleger, solide militaire posities gebouwd. De vrijwiligers zijn het afgelopen jaar dag en nacht bezig geweest met het harde werk van versterking van hun fortifica-ties. Zij hebben een sterk verdedigingssysteem gebouwd en in het bijzonder tunnels, die in grote mate hun posities hebben versterkt.

Ten vierde: de moraal is uiterst hoog. In het laatste tactische herfstoffensief hebben alle onderdelen buitengewone dapperheid en taaiheid getoond tijdens de veldslagen. Deze hoge moraal demonstreert de voortdurende verhoging van het klassebewustzijn en de geest van patriottisme en internationalisme, die de vrijwilligers bezielt. Deze moraal werd in stand gehouden gedurende een harde en voortdurende strijd.

Ten viJfde: de overwinning, die wij boekten door het openhouden van onze verbindingswegen. Hierdoor werd een voldoende voorziening van voedsel en munitie voor het front verzekerd. Dit is een reJUltaat van de hoog

ontwik-kelde vindingrijkheid en vastberadenheid van de kameraden in alle bevoorra-dingsafdelingen. Behalve voedsel en munitie, werden eveneens grote hoeveel-heden boeken, tijdschriften en ontspanningsmateriaal naar het front gezon-den, waardoor het materiële en culturele leven der soldaten werd verbeterd."

Eenheid soldaten-volk

De Chinezen hebben in de bergen langs het front een uitge-breid net van tunnels gegraven. Deze tunnels zijn immuun voor bombardementen der Amerikaanse vliegtuigen of beschietingen van de Amerikaanse artillerie. De Chinese vrijwilligers leven in deze tunnels; zij hebben er hun verblijfplaatsen, slaapzalen, recreatiegelegenheden. De vrijwilligers richtten zelfs een sme-derij in, waar zij dagelijkse benodigdheden vervaardigen van .... de scherven van de Amerikaanse granaten en bommen.

Sowjet-held Matrosow - met hun eigen lichaam vijandelijke schiet-gaten.

De Chinese vrijwilligers weten waarvoor zij vechten èn zij weten zich verbonden met hun volk. Dat is wat bedoeld wordt met de "weersta de Amerikaanse agressie en helpt Korea"-actie. Niet alleen de militairen vechten- ook het achterland, het volk vecht mee.

De boeren verzamelen extra voedsel, vrouwen breien warme kleren en sokken, scholieren schrijven brieven aan de militairen. De arbeiders in de fabieken wedijveren om de productie zo hoog mogelijk op te voeren. Er worden gelden ingezameld om ge-schenken te kopen.

De verbondenheid tussen soldaten en volk wordt keer op keer getoond. Op een dag vernietigden .Chinese vrijwilligers met een nieuw wapen achttien van de dertig aanvallende Amerikaanse tanks. Eén schutter onderscheidde zich daarbij in het bijzonder. Deze schutter stond juist op het punt het vuur te openen, toen enkele granaten naast hem ontploften. Hij werd gewond en viel in een loopgraaf, doch slaagde erin weer overeind te komen. Terwijl hij zich staande hield en door het vizier tuurde, riep hij tot zijn kameraden, die eveneens gewond waren: " .. Het zijn onze oude arbeiderskameraden thuis, die dit wapen voor ons hebben gemaakt. Vervloekt indien we het opgeven voor we ook maar een enkele tank hebben vernietigd;" .. Feilloos mikkend stelde hij vijf tanks buiten gevecht. Het bloed stroomde over zijn kleren, omdat hij weigerde tijd te verspillen met het verzorgen van zijn wonden. Toen de slag voorbij was, werd hij bij zijn com- · mandant geroepen om een "voordracht tot onderscheiding" in te vullen. Hij weigerde echter en zei: .. "Deze onderscheiding komt mij niet toe. Hij moet in de eerste plaats naar hen gaan" .. Wie zijn "hen"? vroeg de commandant. .. "De arbeiders thuis, die dit wapen hebben gemaakt," luidde het antwoord, "wij zou-den op zijn minst de onderscheiding met elkaar moeten delen .. "

Dit is de moraal van de Chinese oorlogsvrijwilligers.

Delegaties naar het front ..

Het Chinese volk zendt van tijd tot tijd delegaties naar het front om zich van het leven der militairen op de hoogte te stel-len en de strijdgroeten van het volk te brengen. Eind 1952 over-handigde zo'n delegatie zes ton geschenken. Zij keerde naar huis terug met 4000 geschenken en meer dan 30000 brieven, gericht aan Mao Tse-toeng en het Chinese volk, en geschreven door de vrijwilligers en Koreaanse troepen. Onder de giften bevonden zich 424 tropheën, 907 voorwerpen gemaakt van op de vijand veroverd materiaal, 549 voorbeelden van Koreaanse industriële en agrarische producten. Bovendien een groot aantal boeken, tijdschriften, foto's en dergelijken.

De culturele groep van de delegatie gaf in veertig dagen ongeveer 1000 voorstellingen.

397

I I I

In Peking kwamen honderdduizenden mensen luisteren naar de rapporten, die de delegatieleden uitbrachten. En zulk een be-langstelling ondervonden ook de leden, die rapporten gaven in Sian, Hankow, Moekden en andere plaatsen en delen van China.

Zo wordt de verbondenheid tussen volk en leger geschapen.

Vrede of oorlog

Het Chinese volk is een vredelievend volk. Het weet echter dat de imperialisten geen scrupules kennen en treedt hen onvervaard tegemoet, indien de situatie dit vereist. In zijn rede voor het Chinees raadgevend volkscongres verklaarde de leider van het Chinese volk Mao Tse-toeng over de Koreaanse oorlog:

"In de eerste plaats moeten wij de "Weerstaat de Amerikaanse agressie en helpt Korea"-actie versterken. Het is nodig voort te gaan met de versterking van deze strijd, omdat de de Amerikaanse imperialisten doorgaan met de Chinese en Koreaanse krijgsgeuangenen vast te houden, de wapenstilstands-onderhandelingen saboteren en teugelloze pogingen doen, de agressieve oor-log in Korea uit te breiden. Wij zijn ·voor de vrede. Maar zolang het Ame-rikaanse imperafisme zijn arrogante en onredelijke eisen' en zijn plannen om de agressie uit te breiden niet opgeeft, kan het Chinese volk slechts besluiten om aan de zijde van het Koreaanse volk te blijven vechten. Dit is niet omdat we oorlogszuchtig zijn. Wij zijn bereid de oorlog onmiddellijk te be-eindigen en al de overblijvende kwesties te laten wachten tot een latere oplossing. Maar het Amerikaanse imperialisme U'enst dit niet. Nu goed, dan vechten we door. Hoeveel jaren de Amerikaanse imperialisten ook vechten, wij zijn bereid te vechten, tot aan het moment, dat zij bereid zijn op te houden, tot aan het moment van de volledige overwinning der Chinese en Koreaanse volken."

Dit is een zelfbewuste verklaring van Mao Tse-toeng. Het Chinese volk kán zo zelfbewust zijn, omdat het een rechtvaardige oorlog voert; het heeft de zekerheid van de overwinning. Het gehele volk is bereid, daarvoor zijn inspanningen te verdub-belen.

In zijn politiek rapport verklaarde premier Tsjoe En-lai dan ook: .. "Wij zullen het volk in het gehele land mobiliseren om de grote "Weerstaat de Amerikaanse agressie en helpt Korea"-actie te ondersteunen door de productie te verhogen, door zuinig te zijn en met verdubbelde kracht te werken."

D

E snelle economische opbouw in het nieuwe China wekt de bewondering in de gehele wereld.

Toen de volkslegers meer dan drie jaar geleden stad na stad bevrijdden en het Chinese volk op 1 October 1949 de macht in handen nam, was het land in een zeer deplorabele toestand.

Er was inflatie, er was een tekort op het staatsbudget en de economische en financiële moeilijkheden waren enorm. De im-perialisten meenden dan ook, dat het nieuwe regiem, dat zovele militaire overwinningen had geboekt, niet in staat zou zijn de economische opbouw ter hand te nemen en het onmetelijk land te besturen.

leiding van de Communistische Partij het economisch herstel wèl kon volbrengen en de voorwaarden voor een gigantische op-bouw kon scheppen.

Dit jaar is een vijfjarenplan begonnen, dat het land verder zal moeten industrialiseren en dat de basis voor de toekomstige opbouw van het socialisme moet leggen.

De vervulling van dit vijfjarenplan is een van de taken van het Chinese volk.

II VIJFJARENPLAN VOOR ECONOMISCHE OPBOUW VAN HETLAND

Toen de nieuwe regering drie jaar geleden zijn werkzaamheden begon moest de nationale eenheid nog geconsolideerd worden; de resten van een half-koloniaal en half-feodaal systeem worden vernietigd; het nieuwe democratische s o c i a 1 e systeem moest gevestigd worden. Het peil van het politieke bewustzijn moest worden verhoogd.

Nu, na drie jaren, heeft het Chinese volk reeds grote resulta-ten bereikt. Uit de statistische gegevens blijkt, hoe de productie in het nieuwe China met sprongen omhoog liep en tot het peil van voor de oorlog terugkeerde. Zelfs de zware lasten van de oorlog in Korea hielden dit herstel niet tegen. Integendeel, be-zield door een waar patriotisme verveelvoudigde het Chinese volk zijn inspanningen en ging het economisch herstel in een snel-ler tempo. De totale waarde van de industriële en agrarische ductie was in 1952 65% hoger dan de waarde in 1949. Het ductiepeil van de voornaamste industriële en agrarische pro-ductie is nu reeds hoger dan de hoogste propro-ductie per jaar vóór de oorlog. Alleen de productie van kolen blijft nog iets achter. Wanneer elk hoogste jaarlijks productiepeil voor de bevrijding op 100 wordt gesteld, dan geven de voorlopige statistieken voor 1952 het volgende beeld:

hoogste productie voor de bevrijding productie 1952

ruw-ijzer 100 105 staal 100 170 kolen 100 95 electrische energie 100 114 cement 100 153 ruwe katoen 100 155 katoenen draad 100 150 katoenen stof 100 165 papier 100 212 graan 100 109 Het blijkt dus, dat reeds na drie jaar de productie-capaciteit in het nieuwe China hoger ligt dan voor de oorlog.

Hoe kon dit snelle herstel plaats vinden

Nieuwste methoden

Van uitzonderlijke betekenis voor dit herstel der economie is 399

I I I

de hulp, die het machtige Sowjetvolk de Chinezen bij hun op-boUiw verleent. Het is de onbaatzuchtige, broederlijke hulp aan een bevriende mogendheid en een hulp, die tot nu toe ongekende verhoudingen schept in de wereldhistorie. Het is die hulp van de S.U., waarop kameraad Stalin in zijn laatste werk "De eco-nomische vraagstukken van het socialisme in de S.U." doelde, toen hij schreef:

"De ervaringen van deze samenwerking tonen aan, dat geen enkel kapi-' talistisch land aan de volksdemocratische landen zulk een doeltreffende en technisch gekwalificeerde hulp zou kunnen vertsrekken als de S.U. Het gaat er niet alleen om, dat deze hup zo goedkoop mogelijk en technisch van de eerste rang is. Het gaat vooral hierom, dat aan deze 'samenwerking de oprechte wens ten grondslag ligt elkaar te helpen en een algemeen econo-mische opbloei te bewerkstelligen."

Het blijkt, dat de Sowjet-Unie deze samenwerking en hulp in de practijk ten uitvoer brengt. Gedurende de gezamenlijke Sow-jet- en Chinese administratie van de Tsjang-Tsjoe-spoorweg werd deze tot de meest efficiënten spoorweg van geheel China ge-maakt. Meer dan 1000 Sowjet-technici hielpen hun Chinese colle-ga's om de socialistische methode van planning en kostenbere-kening meester te worden. In die twee jaar werden meer dan 39000 man administratief personeel, ingenieurs en technici ge-traind. In December 1952 werd deze spoorweg zonde_r een enkele vergoeding door de Sowjet-regering aan de regering van de

Chinese Volksrepubliek overgedragen.

De arbeiders in de staalindustrie van Ansjan maken gebruik van Sowjet-methoden en voltooiden een smelting in 6 uur en 9 :qiinuten, waarbij zij de capaciteit van soortgelijke ovens in kapitalistische landen overtroffen.

Overal worden nieuwe Sowjet-methoden toegepast: bij het smelten van staal, bij het aanleggen van electrische installa-ties, bij het bedwingen der grote rivieren.

Zonder vrees voor concurrentie, zonder vrees voor verlies van winst, stellen de Sowjet-ingenieurs de Chinezen op de hoogte van nieuwe procedé's, van nieuwe verworvenheden der Sowjet-techniek. In feite gaat dit vroeger achterlijke China met reuze-schreden verder dan de zogenaamde "Westerse techniek" om-dat het onmiddellijk de verst gevorderde wetenschap van de wereld, de Sowjet-wetenschap toepast.

De leider van het Chinese volk Mao Tse-toeng wekte dan ook op, van het Sowjet-volk te leren.

Sowjet-Unie. Er moet een grote beweging komen, die de gehele natie om'1.•at, om van de Sowjet-Unie te leren hoe we ons land moeten opbouwen." ·

Vredeseconomie

De snelle opbouw van China is natuurlijk evenzeer mogelijk omdat het land een vredeseconomie voert. De Chinese regering besteedt de grootste bedragen van het staatsbudget voor vreed-zame doeleinden. Dit blijkt overduidelijk uit de balans voor 1953. Van de uitgaven is 59,24% bestemd voor de economische opbouw en sociale, culturele en opvoedkundige projecten (dit is 41.68% meer. dan in 1952); 22,48% voor de nationale verdedi-ging; administratie 10,19%; andere uitgaven 1,56% en een totale reserve van 6,63%.

Van het bedrag voor de nationale opbouw is de grootste post voor de zware industrie: 20,4 % van de totale begroting. Verder 5,04% voor landbouw, bossen en waterwerken; 6,36% voor ver-keer; 1,92% voor handel en bankwezen; 10,62% voor andere bouwprojecten.

VerrElweg het grootste bedrag is dus voor de zware industrie!

Dit past geheel in het kader van de opbouw in China, omdat-met voorbeeld van de Sowjet-Unie voor ogen- de toekomstige opbouw van het socialisme slechts mogelijk zal zijn, indien de zware industrie tot ontwikkeling wordt gebracht. Natuurlijk liggen het staats- en economische systeem van China, alsmede de financiële positie van China nog ten achter bij de Sowjet-Unie. De Sowjet-Unie van heden zal echter het nieuwe China van morgen zijn!

III. VRIJE VERKIEZINGEN IN GEHEEL CHINA VOOR

HET EERST IN DE HISTORIE

D

E door het volk. De volksdemocratie is de politieke basis staatsmacht in de Volksrepubliek China wordt uitgeoefend van de Chinese Volksrepubliek. De· dictatuur van de volksde-mocratie betekent in China de regeringsmacht van het volks-democratische eenheidsfront van de arbeidersklasse, de boeren, de kleine bourgeoisie, de nationale bourgeoisie (d.w.z. de natio-nale bourgeoisie, die de belangen van het vaderland niet ver-raadt) en andere democratische elementen, gebaseerd op het bondgenootschap van de arbeiders en boeren en geleid door de arbeidersklasse met haar communistische partij. De dictatuur van de volksdemocratie is anti-imperialistisch en anti-feodalis-tisch.

In het gezamenlijk program van de Chinese Politieke Volks-raad, dat bij het stichten van de Chinese Volksrepubliek in 1949 werd aangenomen, wordt gezegd:

"De staatsmacht van de Volksrepubliek China behoort aan het volk. De volkscongre.ssen en de volksbesturen van hoog tot laag zijn de organen voor de uitoefening van de staatsmacht door het volk. De volkscongressen van hoog tot laag zullen bij algemeen stemrecht worden gekozen. De volkscon-gressen van hoog tot laag zullen het volksbestuur in hun gebied kiezen. De

401

I I I

volksbesturen zulen de organen zijn voor het uitoefenen van de staatsmacht in hun gebied in de periode, dat de volkscongressen van hun gebied geen zitting hebben.

Het Volkscongres voor geheel China zal het hoogste orgaan van de staats-macht zijn. De Centrale Volksregering zau het hoogste orgaan zijn voor het uitoefenen van de staatsmacht in de periode, dat het Volkscongres voor ge-heel China geen zitting heeft."

Kort na de overwinning van de Chinese volkslegers, en· om-streeks de tijd van het vestigen der Chinese Volksrepubliek, was het niet mogelijk direct op landelijke schaal tot verkiezin-gen over te gaan. Daarom nam dan ook, in overeenstemming met het gezamenlijk program, de eerste algemene zitting van de Chinese politieke raadgevende volksconferentie, tijdelijk de be-voegdheden en de functies van het nog niet verkozen Algemeen Chinees Volkscongres over.

In de afgelopen jaren werd wel reeds een begin gemaakt met de verkiezing van afgevaardigden voor de plaatselijke volks-congressen. Tot gedelegeerden in deze plaats.elijke volkscon-gressen behoren vertegenwoordigers van de arbeidersklasse, de boeren, de klein bourgeoisie en de nationale bourgeoisie. Vol-gens voorlopige cijfers namen in 1952 13.637.000 afgevaardigden zitting in de plaatselijke volkscongressen; 80% van hen waren direct of indirect gekozen.

De voorwaarden voor het houden van verkiezingen door ge-heel China voor de bijeenroeping van Het Algemeen Chinees Volkscongres zijn nu echter aanwezig. Dit werd uiteengezet door de leider van het Chinese volk, Mao Tse-toeng, toen hij zei:

"Nationaal gesproken zijn de vijandelijkheden op het vasteland gestaakt, is de agrarische hervorming in hoofdzaak voltooid en zijn alle lagen der be-volking verenigd. Met het oog hierop zijn de voorwaarden rijp voor het bijeenroepen van het Volkscongres voor geheel China en de plaatselijke volkscongressen in overeenstemming met de bepalingen van het gezamen-lijk program van de Politieke Volksraad."

1200 afgevaardigden

De verkiezingen van een bevolking van 475 millioeR zielen eisen uit de aard van de zaak een geweldige organisatorische voorbereiding; het zijn de grootste verkiezingen, die ooit in de geschiedenis van de mensheid werden gehouden. De verkiezin-gen geschieden direct voor plaatselijke volkscongressen en deze congressen kiezen hogere organen, de op hun beurt nog hogere organen zullen verkiezen. Uiteindelijk wordt dan het Algemeen Chinees Volkscongres verkozen. De verkiezingen zijn dus direct en indirect.

Er zijn in de verkiezingswet bijzondere bepalingen gemaakt, die rekening houden met de belangen van de nationale min-derheden, het volksleger en de Chinezen overzee.

De nationale minderheden vormen ongeveer een veertiende deel van de Chinese bevolking (de Hans) en in het Algemeen Chinees Volkscongres worden 150 zetels voor hen gereserveerd. Bij de verkiezingen voor de plaatselijke volkscongressen is in het belang van de nationale minderheden de volgende bepaling opgenomen: .. "iedere nationale minderheid, waar zij zich ook bevindt, zal zijn eigen afgevaardigde of afgevaardigden in de plaatselijke congressen bezitten."

In het Algemeen Chinees Volkscongres zullen 60 zetels ter beschikking van het volksleger komen. Er zijn 30 zetels gere-serveerd voor de afgevaardigden van Chinese burgers, die in het buitenland wonen. Dit aantal Chinezen, die in het bijzon-der in Aziatische landen woont, bedra3!gt 11 millioen. De volks-regering toont wel zijn goede zorgen voor deze Chinezen door hen een aantal zetels ter beschikking te stellen.

Wie mogen kiezen?

Wie mogen nu aan de verkiezingen deelnemen en wie kunnen worden gekozen? Volgens de kieswet hebben alle burgers van de Chinese Volksrepubliek van 18 jaar en ouder, zonder onder-scheid van ras, nationaliteit, beroep, sociale positie, godsdienst, eigendommen en woonplaats, het recht te kiezen en verkozen te worden. Dit recht geldt zowel voor mannen als voor vrouwen. De wet legt er de nadruk op, dat ook vrouwen in de vertegen-woordigende lichamen gekozen dienen te worden. Alleen land-heren, die hun klasse-status nog niet hebben gewijzigd, zijn van deelname aan de verkiezingen uitgesloten. Candidaten voor de verkiezingen kunnen gesteld worden door de Communistische Partij, de democratische partijen en groeperingen, door publie-ke organisaties en afzonderlijpublie-ke personen. De candidaten be-hoeven geen verkiezingsonkosten te maken. Alle kosten worden gedragen door de staat. Afgevaardigden kunnen door de meer-derheid van kiezers worden teruggeroepen, indien zij zich hun afvaardiging niet langer waardig tonen.

Dit jaar .gaat het Chinese volk dus kiezen. De betekenis van deze verkiezingen is door Mao Tse-toeng in enkele treffende woorden uitééngezet:

"Het bijeenroepen van de volksvergaderingen zal de verdere

ontwikkeling van de volksdemocratie bevorderen. De regering,

die door het Algemeen Volkscongres zal worden gevormd, zal

een regering zijn, die een verenigd front vertegenwoordigt van alle nationaliteiten, van alle democratische klassen, van alle

de-mocratische partijen en volksorganisaties in het land . .. De

rege-ring, gebaseerd op het systeem van volkscongressen zal nog steeds

een eenheidstrontregering zijn, die China's verscheidene

natio-naliteiten, democratische partijen en volksorganisaties omvat, in het belang van het gehele Chinese volk."

403

•

I I I

\ 11

l

i

!

! '

Is het bestaan der lage landen

éen kansspel m.et de natuur?

D

EZE vraag kan worden gesteld naar aanleiding van de 'stormramp van 1 Februari 1953. Van verschillende zijden is getracht, deze en dergelijke rampen voor te stellen als na-tuurrampen, waartegenover de mens machteloos zou staan. Het is daarom gewenst de maatschappelijke achtergronden van deze ramp en de lessen, die daaruit voor de toekomst zijn te trek-ken, nader te belichten. Uit de aard der zaak zal het daarbij nodig zijn, ook enige technische opmerkingen aan deze be-schouwingen ten g11ondslag te leggen.

De techniek van de dijkbouw berust op een eeuwenoude tra ditie in ons land en de moderne wetenschappen van hydraulica en grondmechanica hebben zich pas in de eerste helft van de 20ste eeuw met de desbetreffende problemen beziggehouden.

Gedurende de aohttiende en negentiende eeuw werd op de oude tradities voortgebouwd en hebben de politieke en gees-telijke leiders in ons land ermede volstaan, rampen tengevolrge van dijkdoorbraken toe te schrijven aan de straffende hand Gods, waardoor zij de verantwoordelijkheid voor onvoldoende zorg voor de dijken van zich af konden schuiven en bovendien het gevoel van afhankelijkheid en onderworpenheid van de bevolking konden verstevigen.

Zo lezen we in een boekje van de heer A. Bogaert, getiteld: "De Kersvloedt van den Jare 1717:

"Onder de slagen der hemelse tuchtroede, door Godts rechtvaardige

grim-migheit tegen het menschdom opgeheven, omme het over zijne krijtende

t

misdaden te tuchtigen, en, ware het mogelijk, tot omzicht te brengen, werden geene geweldiger, nochte die vinniger door huit en vlees snerpen, dan de kletsen der watervloeden gevonden; waar mede ons vaderlant zoo

vaaken, nu onlangs het geweste van Hollant, en bijzonder dat van Vries

landt, Groningen en Oostfrieslant, zoo bitter gebeukt is; hoewel eenigen zulke plaagen slechts uitwerkingen der natuure noemen, (hier komt reeds twijfel om de hoek kijken, maar de schrijver gaat voort) welk gevoelen mijns erachtens zeer ijdel is, tenwaar men stelle dat Godt, als eerste en opperste werkmeester der natuure, dusdanige watervloeden als geesselroe-den bezicht, om 't één of 't ander volk of lam over misdaden, gaande maat en pegel te boven, op 't felste te straffen".

Na de bevolking dan alle mogelijke zonden te hebben voor-gehouden, geeft de heer Bogaert als redmiddel:

"onze misdaden aan den Almogenden te belijden. Dit zal zijnen toorn ont-wapenen en de vlamme zijner grimmigheit uitblussen en ons lieve vader-lant met alle bedenkelijke zegeningen overstroomen."

voor de Regering is, maar bovendien droegen toen de "verkla-ringen" voor deze rampen ertoe bij' de bevolking vaster aan het maatschappelijke systeem en zijn vertegenwoordigers te bin-den.

Een eeuw later bij de watervloed van 1808 werd dit al moei-lijker.

De heer J. de Kanter, lector aan het gymnasium te Middel-burg, maakte toen reeds belangrijke opmerkingen over de ver-waarlozing der dijken en de kosten die aan de Westkappelse Zeewering moeten worden besteed. Hij schrijft de ramp toe aan de laagte van de dijken en het uithollen van de binnenzijde door overstroming.

Maar hij ziet in zijn eigen opvattingen nog een gevaar voor de maatschappelijke orde en waarschuwt, dat niemand nu de conclusie moet trekken, dat hij in deze overstroming· geen straf van God zou willen zien. "God wil toonen, "dat Hij leeft en re-geert, en de teugels der opperheerschappij over het Rijk der Natuur en der zedelijke Wereld niet heeft losgelaten". Hij wil de gesohondene regten Zijner Majesteit wreken, de Volken tuch-tigen en bedachtzaamheid en heilzame vrees voor Zijne Hooge Majesteit en rechtvaardige straffen inboezemen."

Onder een meer ontwikkeld kapitalistisch systeem wordt het speculeren op de toorn Gods natuurlijk moeilijker, al geven sommigen hun pogingen nog niet op. Zo verklaarde minister Algera op 11 Februari j.l.: "Wie kan keren de hand des Heren?" Maar met de vrije handel en de concurrentie op de markt heeft een nieuw element van kansspel zijn intrede gedaan.

Een interessant voorbeeld van misbruik van de wetenschap en van kansrekening in de periode van het privaat bedrijf en de vrije concurrentie is de strijd om de hoogte der Lekdijken, zoals die door T. Huitema in zijn boek "Dijken" op blz. 186 wordt beschreven.

Deze dijken bleken te laag en afdoende verbetering was duur. Maar als nu het Waterschap aan de Linker Lekoever zijn dijk eens een beetje ophoogde, zodat de kruin 20 cm boven die van de tegenover 1gelegen dijk kwam. Dan zou die dijk doorbreken en werd de eigen dijk ontlast.

Dat ging inderdaad prachtig. Maar ook de buurman aan de overzijde van de Lek herhaalde dit kunststukje en er ontstond een strijd om de ander voor te blijven. Een kansspel dus wie het bij de eerstvolgende hoge vloed zou winnen.

Wij zien, dat hierbij de wetenschap niet in dienst van de mensheid wordt gesteld om rampen te voorkomen, maar om op primitieve wijze de verantwoordelijkheid en de gevolgen op anderen af te schuiven. Daarbij wordt met mensenlevens, of schade bij de concurrent, of voor het nafjeslacht al heel weinig rekening gehouden. De onmiddellijke geldelijke bezuiniging, de winst ten koste van anderen, overweegt.

I I I

H

ET duurde tot de stormramp van 1916 voordat eindelijk een ernstig onderzoek werd opgedragen naar de oorzaken van dijkdoorbraken aan de ingenieurs Ir. J. W. Thierry, thans pro-fessor in Delft, en wijlen Ir. B. A. Verhey, bij leven Directeur van het ingenieursbureau Dwars en Verhey. Deze kwamen tot de conclusie, dat het bezwijken van de dijken bijna steeds tot oorzaak heeft het papperig worden van de substantie van de dijk ten gevolge van het overslaan van water dat het binnen-taluud doorweekt en doet wegzakken, waarna de kruin volgt en de dijk be2lwijkt. Dit papperig worden kan een gevolg zijn van water dat van buitenaf door het dijklichaam, of door de onder-grond in het dijklichaam dringt en boven de teen van het bin-nentaluud naar buiten treedt (het z.g. zweten). In dat geval kan het euvel worden voorkomen door een behoorlijke drainage aan de binnenzijde van de dijk, waardoor het water afgevoerd en het zand tegen wordt gehouden. Vaker is de doorweking een gevolg van het overslaan van de toppen der golven bij storm. Daarvoor zijn dan geen grote watermasa's nodig, maar heeft een geleidelijke doorweking gedurende de storm het gevreesde ge-volg.

Aantasting van het buitentaluud, of onvoldoende stabiliteit van het dijklichaam, die vroeger wel als oorzaken werden be-schouwd, bleken bij goede uitvoering ~n onderhoud niet tot doorbraken aanleiding te geven. Het komt er dus vooral op aan, dat de kruin van de dijk een voldoende hoogte heeft.

Ingenieur Verhey verzet er zich met kracht tegen, dat een dijk nu eenmaal zo nu en dan zou moeten bezwijken. Hij schrijft in een artikel in de Ingenieur van 1926 Nr. 46 als volgt:

"Bij dijken schijnt men te aanvaarden, dat deze nu en dan, op vooraf niet te bepalen punten doorbreken. Breekt een dijk door, dan mengt als regel de Justitie zich daarin niet, ook niet wanneer mensen het leven daarbij verliezen. Een en ander wijst op beschamende onkunde op dit gebied, op het voortteren op een traditie, zonder tot wetenschappelijk onderzoek over te gaan."

En zijn conclusie is:

"Toch moet het mogelijk zijn, een dijk te construeren met even grote ze-kerheid als elke andere bouwconstructie, als men de studie van dijk-con-structies met even grote zorg ondernam, als die van gewapend beton- en ijzerconstructies."

Deze zienswijze verdedigde Ir. Verhey eveneens op een ver-gadering van het Kon. Instituut van Ingenieurs van 19 December 1929, voor een uitgelezen publiek van specialisten op het gebied van dijkconstructie, waarna een uitvoerige en alzijdige discus-sie volgde, die het vraagstuk van de dijkbouw op een algemeen erkende, wetenschappelijke ,grondslag brengt.

Inmiddels zijn ook het Waterloopkundig Laboratorium en dat voor Bodemmechanica in Delft tot stand gekomen, die veel tot de kennis op dit gebied hebben bijgedragen.

Een bijzonder belangrijke bijdrage tot de oplossing van vraag-stukken in verband met de aanleg van "veilige" dijken leverde de Staatscommissie voor de problemen verbonden met de af-sluitdijk van de Zuiderzee, van 4 Juli 1918, onder leiding van de grote natuurkundige Prof. Dr H. A. Lorentz. In het desbetref-fende uitvoerige en internationaal beroemde rapport worden de resultaten der wetenschap ten volle toegepast, aangevuld en gecontroleerd met behulp van modellen en proeven in het wa-terloopkundig laboratorium te Delft, onder leiding van Ir. J. Thysse. Voor de bepaling van de kruinshoogte van de Zuider-zeedijk werd uitgegaan van een samenloop van ongunstige fac-toren en de resultaten hebben de berekeningen bevestigd, waar-bij o.a. over het verband tussen stormwind en de opwaaiing van het water interessante beschouwingen werden geleverd. Deze studie was vooral ook belangrijk, omdat het hier betrof bere-keningen voor een toestand, die door de afsluiting van de Zui-derzee ingrijpend zou worden gewijzigd. Hoewel men destijds met een vrij geringe veiligheidsfactor genoegen heeft genomen, heeft de Zuiderzeedijk de storm van 1 Febr. behoorlijk door-staan.

Maar wat gebeurde er met een andere Staatscommissie, die 20 Maart 1916 werd ingesteld om na te gaan, in hoeverre de dijken langs de Nieu;we Waterweg versterkt moesten worden, na de stormvloed in Januari van dat jaar?

Hier lagen de problemen veel eenvoudiger. Voor Hoek van Holland waren alle factoren bekend. Samengaan van de ongun-stigste astronomische factoren met de hoogst bekende op waaiing zouden een peil vereisen V1an A.10 m

+

N.A.P. lte H. v. H. en van 25 cm hoger te Rotterdam, terwijl de hoogst-waargenomen stormvloed inH. v.H. 3,28 m

+

N.A.P. bedroeg. De Commissie achtte een dijkhoogte van 3,40 m te H. v. H. en van 3,55 m te Rotterdam echter voldoende. Zij bleef dus voor H. v. H. 70 cm en voor Rotterdam 80 cm onder de op samen-vallen van ongunstige factoren berekende vloed. De Commissie motiveerde dit met een kansberekening, dat een vloed hoger dan 3,40 m te H. v. H. resp. 3,55 m te Rotterdam slechts een-maal per eeuw zou voorkomen. Terecht noemt de heer Huitema in zijn boek over "Dijken" een de:r;gelijke beslissing funest. Hier gaven belangen van Rotterdam, waar de dijk langs de Hoogstraat dwars door de stad liep en een voldoende hoogte grote kosten zou meebrengen, de doorslag. De wetenschap legt zich daarbij neer, met behulp van een misleidende kansreke-ning en nam 1genoegen met een dijkhoogte, die op 1 Febr. 1953

tot een onoverzienbare ramp voor geheel Zuidholland zou heb-ben gevoerd, als ... de Duitse bombardementen er niet tussen waren gekomen. Toen dit gedeelte van Rotterdam nl. 407

I I I

toch weg was, besloot men bij de wederopbouw de verhoging van de Schielandse dijk op te voeren, met het gelukkige gevolg dat een catastrofe thans werd vermeden.

I

NTUSSEN heeft zich het spel met de kansrekening voor de hoogtebepaling van dijken steeds meer ingeburgerd in de technische literatuur. Een van de voorvechters daarvan is Ir. P. J. Wemelsfelder. In een artikel in "De Ingenieur" van 1939 gaat hij er van uit, dat een dijk nu en dan moet bezwijken. Zal dit éénmaal per eeuw, per 2, 3 of 10 eeuwen mogen zijn?

Nu moet er allereerst op worden gewezen, dat deze kansbe-rekeningen op volstrekt onvoldoende gegevens berusten. Het gaat erom een z.g. frequentiekromme te construeren, die aan-geeft hoe vaak in een bepaald tijdsverloop een waterhoogte van een bepaald peil zal worden bereikt of overschreden. Daarbij gaat men uit van waarnemingen, die zich bij de berekeningen van Ir.Ir. Wemelsfelder over een periode van 50 jaar uitstrekken. Dit is een zeer korte periode en het aantal van de waargenomen hoge waterstanden gedurende die periode beperkt zich uit de aard der zaak tot slechts weinige. Uit deze beperkte gegevens leidt men nu een kromme af, die men extrapoleert, d.w.z. doortrekt over een tijdvak van eeuwen.

Op deze wankele grondslag stelt m~n nu vast de periode, waar-in de dijk, op grond van deze kansberekenwaar-ing zal mogen bezwij-ken. (Natuurlijk kan de dijk het ook in zijn hoofd krijgen aan het begin van deze periode zijn dienst op te zeg1gen).

Om op de ,ffijkbouw zoveel mogelijk te bezuinigen steltrr. We-melsfelder voor, de keuze van de periode van één, twee, of drie eeuwen te bepalen, door bij de constructiekosten op te tellen de ge kapitaliseerde risicopremie (d.i. de z.g. contante waarde) van. alle mogelijke schade bij een latere doorbraak en dan de con-structiehoogte met de minste totaalkosten te kiezen, waarbij dan nog enige niet te definiëren "ideële waarden" in rekening zou-den kunnen worzou-den gebracht. Het komt er dus op neer dat men in het heden op de aanleg bezuinigt, ten koste van een ramp in de toekomst, waarvan alleen reeds de financiële uitgaven tien-tallen malen groter kunnen zijn dan de bezuiniging (de contante waarde op heden van een uitgave over één of ttwee eeuwen, be-rekend met samengestelde interest).

Hier heeft men het zakelijke, kapitalistische standpunt, ge-grond op het rentabiliteits- of winstbeginsel, verheven tot hoog-ste wijsheid van de wetenschap.

Het standpunt van aanvaarding van risico op de grondslag van kansrekening werd ook bij de Ramp van 1 Febr. verkondigd door de Hoo:Edingenieur Directeur van de W ater.staat Dr. Ir. de Blocq van Kuffeler, oud ... directeur der Zuiderzeewerken, in een be-schouwing in "De Ingenieur" v:an 20 Febr. 1953 en in het Han-delsblad v:an 27 Febr. van datzelfde jaar.

Hij schreef in "De Ingenieur" van 20 Febr. 1953:

beantwoor-ding van deze vraag behoren wij te letten op onze houbeantwoor-ding tegenover an-dere gevaren, die ons voortdurend bedreigen. Volgens de voorlopige op-gave zijn tengevolge van de watersnood ongeveer 1500 doden te betreuren. Dit schokt ons bij alle ellende wel het meest. Her is veroorzaakt door een storm, die welicht een frequentie heeft van eens per 500 jaar. Het moderne verkeer eiste hier te lande in één jaar, nl. in 1951, 1134 slachtoffers. De jongste watersnood veroorzaakte een materiële schade, die nog niet te ramen is, maar door de Regering in de orde van grootte van 1 milliard wordt geschat. Brand veroorzaakt in ons land gedurende de laatste 5 jaar gemiddeld ruim 35 milioen per jaar schade, waaruit blijkt, dat brand in het algemeen meer schade geeft dan overstromingen .... Wij aanvaarden hier gelaten het onvermijdeli;ke. Zullen wi; er dan ook niet toe kunnen komen het onvermijdelijke risico van dijkdoorbraken te leren aanvaarden?"

En zijn conclusie is:

,Dit heeft de Rijkswaterstaat er in de laatste tijd toe geleid om het opeenstapelen van de bekende ongunstige toestanden bij het bepalen van dijkhoogten te verlaten, en in de plaats van de illusie van absolute veilig-heid, de indruk van de relatieve veiligheid te geven."

Men lette hier in het bijzonder op het: "in de laatste tijd". Er is nl. in de technische literatuur een toenemende neiging waar te nemen, vraagstukken op te lossen met behulp van kans-rekening, ook daar, waar een studie van de diverse reële fac-toren in positieve zin zeer wel mogelijk zou zijn.

Het rapport van Prof. Lorentz is daarvan een lichtend voor-beeld. Maar de Rijkswaterstaat verlaat dit standpunt, teneinde met behulp van kansrekening en een "va-banque"-politiek voor het heden enige bezuiniging te bereiken ten laste van de toe~

komst.

En wat voor bezuiniging bereikt men dan nog! In het rapport-Lorentz wordt berekend, dat als men van kansberekening wilde uitgaan voor een termijn van 10 eeuwen, de aldus bepaalde maximum-waterstand slechts 25 cm onder de hoogst berekende zou litggen. Het spel was de knikkers niet eens waard.

Ook de berekeningen van de Staatscommissie voor de Nieuwe Waterweg wezen uit, dat het verschil van de hoogte op de grond-slag van kansrekening (bij een doorbraak van éénmaal per eeuw) slechts 70 cm beneden de z.g. hoogst mogelijke bleef. Ook al voegt men daaraan nog een veiligheidsfactor toe in de vorm van een overhoogte van 50-100 cm, dan blijven de verschillen tussen een "zekere" dijk en een "kans" dijk technischRen prac-tisch volkomen aanvaardbaar, al zullen dan ook de kosten van een "zekere" dijk hoger zijn. Het betreft eenvoudig een streven tot onmiddellijke bezuniging op noodzakelijke uitgaven in het heden ten laste van de toekomst en het misbruiken van de kans-rekening om dit aannemelijk te maken. Dit toenemende misbruik van de kansrekening, waarbij Nederlandse levens geofferd wor-den aan de zee, dient dan om geld vrij te maken voor militaire uitgaven, in het kader van de Amerikaanse oorlogsvoorberei-ding.

Dat het hier niet gaat om een gebrek aan kennis van de feite-lijke toestanden, of om het ontbreken van waarschuwingen werd o.a. duidelijk in het licht gesteld door Ir. R. Verloren van

The-409

I I I