OLITIEK
ULTUUR
strijd tegen de werkloosheid
leven van Maxim Gorki
lichaamscultuur in de Sowjet Unie
IUiblreelksttl!lr en waarborg voor het van eigen streven G. Geelhoed
en de nieuwe werkloos• W. van het Schip . . • •
oorlogs-385
391
397
September 1952
De eerste Nederlandse levensbe· schriJvlng van Maxim Gorkl,Theun de Vries. . . • . ; . 406 De zonen van Cecco, Maxim Gor.ki . 41 5 Lichamelijke opvoeding In de SowJet Unie, F. Müller . . . . • . . • . 420 De natie en de Nieuwe Stem, J. Wolf! 425
i:· ~ ' :
Binnenkort verschijnt:
Over de
Interne Partijstrijd
Een voordracht gehouden op 2 Juli 1941 op de Partijschool voor Midden-China, door de huidige vice-president van de Chinese volksrepubliek Lioe Sjao-sji.
74
pag.
Prijs
f
0.30
Boekhandel PEG4SUS
LEIDSESTRAAT 25, AMSTERDAM-C
Telefoon 30822 - Giro 173127
---~
POLITIEK EN CULTUUR verschijnt maandelijks bij Uit~
geverij Pegasus, Leidsestraat 25, Amsterdam-C., (Tel. 35957; girorekening 173127 ). De abonnementsprijs per jaar is
f
3,50, per halfjaarf
1,75. Losse nummers: 30 cent.7e JAARGANG (Nieuwe reeks} No. 9 SEPTEMBER 1952
Politi@/a
@ft
Cultuur
Maandblad gewijd aan de theorie en practijk van het marxi&me·leninisme Hoofdredacteur: ]. Schatker
Maandoverzicht
D
E gebeurtenissen, die de laatste tijd in de wereld plaats-vinden, tonen aan dat de volken meer en meer actief op-treden en de plannen van de oorlogsstokers de voet dwars zetten. Hierdoor worden de tegenstellingen tussen de imperia-listen nog vergroot. Daarom nemen zij hun toevlucht tot allerlei manoeuvres, provocaties en experimenten. Alleen de actieve strijd van de volksmassa's is in staat hun pogingen een volledig bankroet te bereiden. .Laten wij de gebeurtenissen eens wat nader bekijken. Wat is de achtergrond van hetgeen in Iran heeft plaats gevonden?
competent om deze kwestie te behandelen, de Amerikaan stemde echter ten gunste van Engeland.
Amerika achtte nu de tijd rijp om Mossadeq door een andere figuur te vervangen, die een gewilliger instrument in de handen van Amerika zou zijn. In November 1951 had de in Washington verschijnende krant Star reeds geschreven, dat Mossadeq door
Ghavam zou worden afgelost. De blokkade van Amerika en Engeland van de Iraanse olie had de economische en financiële moeilijkheden van Iran buitengewoon vergroot en de toestancJ, van het volk nog slechter gemaakt. De Amerikanen rekenden erop, dat hierdoor de strijdwil van het volk aanzienlijk vermin-derd zou zijn. Daarom werd Ghavam benoemd om een nieuw kabinet samen te stellen. Reeds dadelijk schreef de New York Times dat Iran met Ghavam "een krachtiger en vooruitziende regering" zou krijgen. Direct na zijn ber:weming ontving Ghavam nog zonder zijn regering gevormd te hebben, de Amerikaanse gezant in Teheran, Henderson. Daarna sprak hij zich openlijk tegen de onteigening uit. Hij verklaarde dat hij "een nieuwe politieke koers zou inslaan" en beloofde de oliekwestie op te lossen op een manier waarbij in "de goede betrekkingen" tussen de U.S.A. en Engeland enerzijds en Iran anderzijds "geen breuk zou ontstaan".
De rekening der imperialisten viel verkeerd uit. Hei volk had zijn strijdwil niet verloren en doorzag de plannen. Op 19 Juli kwam het tot protest-demonstraties. Politie en militairen (die werden bijgestaan door Amerikaanse adviseurs) werden tegen de demonstranten ingezet. Op 2 Juli begon een algemene staking. Alle beschikbare strijdkrachten werden gebruikt, maar op ver-schillende plaatsen kwam het tot verbroedering tussen burgers, soldaten en politie. Hiermee was het lot van Ghavam beslist en kwam Mossadeq na vier dagen weer aan de macht. Het was een geduchte klap voor de Amerikaanse imperialisten. Russel, de correspondent van de New York Tribune stelde vast, dat de oog-merken van Amerika niet bereikt waren en dat "de plannen ter ondersteuning" van Ghavam, die uitgewerkt waren in de hoop
dat "het gelukken zou hem te handhaven zolang de onderhande-lingen welke hij met Londen wilde voeren aan de gang waren" niet slaagden. De reacties van het volk, zo zegt hij verder, waren "te verrassend en te stormachtig, zodat alle plannen van W ash· ington weer in de dossiers gelegd moesten worden en de officiële · persoonlijkheden in Washington opnieuw met diepe bezorgdheid vervuld zijn".
trouw moeten afleggen. Deze manoeuvre zal geen verdeeldheid in de strijd van de volksmassa kunnen brengen.
Ook in E.gypte, zoals in alle andere staten van het Midden Oosten, heeft de volksbeweging na de tweed€; wereldoorlog steeds grotere vormen aangenomen. In de tweede wereldoorlog was de nationale industriële ontwikkeling in Egypte in verband met de voorziening van de legers in het Oosten toegenomen. Het was voornamelijk de lichte industrie voor consumptiegoederen. De
stroom van Amerikaanse en Engelse waren na de oorlog maakte; dat deze nationale industrie steeds zwaarder getroffen werd. Vele bedrijven zijn de laatste jaren dan ook stilgelegd of moestèn korter werktijden gaan invoeren. De werkloosheid is derhalve snel gestegen en bedraagt nu ruim een millioen. Tegelijkertijd worden echter in het kader van de oorlogsvoorbereiding door de imperialisten fabrieken opgericht, b.v. in 1950 een bedrijf van de Ford automobielfabrieken. Ook werden er chemische fabrie-ken, een wapenfabriek en een aluminiumfabriek gebouwd.
Het grootste gedeelte van de bevolking bestaat uit arme boeren en landarbeiders, bij een overheersend grootgrondbezit. De
ellende van deze boeren en landarbeiders is zo groot, dat het in de laatste tijd meermalen gebeurde, dat zij het land van de grootgrondbezitters in beslag namen en verdeelden. Wreed wer-den deze pogingen onderdrukt. Deze bewegingen vàn arbeiders en boeren richtten zich tegelijkertijd tegen de Britse
overheer-. singoverheer-. In Juni 1951 eisten de olie- en transportarbeiders de
natio-nalisatie van de buitenlandse olie- en transportmaatschappijen. Terwijl in Caïro het strijdcomité voor de nationalisatie van het Suezkanaal ontstond. Door de volksbeweging gedwongen nam het Egyptische parlement de wet aan ter annulering van het Brits-Egyptische verdrag van 1936 en dit over de Soedan van 1899.
. Hierbij wordt door Amerika dezelfde rol gespeeld als in Iran.
daglicht bracht, een staatsgreep uit. Nazi-officieren, die op uit-nodiging van de pro-Amerikaanse Naher Pasja en "met toe-stemming", waarschijnlijk dus op aanstichten van de·Amerikanen in Februari naar Egypte waren vertrokken. Nadat Naguib Maher Pasja weer als minister-president had hersteld en een aantal adviseurs van koning Faroek waren ontslagen, werd Faroek zelf tot troonsafstand gedwongen. Uit alle feiten blijkt dat Amerika aan de wieg van deze staatsgreep staat. Nog waren nergens anders de gebeurtenissen bekend, toen 's morgens 23 Juli de
New York Times berichtte, dat koning Faroek een omwenteling
verwachtte. De eerste waarmee Naguib zich in verbinding stelde
was de Amerikaanse gezant Caffery. En ook de eerste secretaris van het Amerikaanse gezantschap, Simpson, werd door hem ontvangen. Het doel is duidelijk. De correspondent van United Press meldde, dat officiële persoonlijkheden in Washington de
gedachte opperden, dat de "jonge leiders van het Egyptische leger mogelijkerwijs meer dan hun voorgangers bij het plan van het Midden Oosten Commando geïnteresseerd zijn."
Naguib tracht verdeeldheid in de sterke volksbeweging te zaaien. Hij doet het voorkomen alsof hij een eind aan de corruptie wil maken, die in de heersende kringen bestaat. Ook hij heeft een "landhervorming" aangekondigd. Het grondbezit boven de 80 hectare zal aan de staat komen. De arme Egyptische boeren
moeten deze gronden kopen en in 30 jaar afbetalen, waarna pas de grond hun e~'gendom zou woT'den. De grootgrondbezitters
zullen een ruime vergoeding voor deze grond krijgen, af te betalen in 30 jaar met 3Yl% rente. Soortgelijke maatregelen zijn in de geschiedenis wel meer voorgekomen. De uitbuiting van de
boeren zal niet verminderen; het is slechts een schamele poging om de boerenbeweging in te dammen, verdeeldheid tussen
boe-ren en arbeiders te bboe-rengen en op deze wijze de volksbeweging gemakkelijker neer te slaan. Het optreden bij de nadien uit-gebroken staking in een grote textielfabriek bevestigt dit. Hierbij is ook weer het wapen van de provocatie aangewend door het in brand steken van een fabriek. De troepen openden toen het
vuur op de stakers. Generaal N aguib heeft een militaire recht-bank samengesteld, die 50 van de gearresteerde arbeiders zal berechten, waarna het vonnis binnen drie dàgen ter plaatse zal worden uitgevoerd. Opmerkelijk is het feit, dat de attaché voor arbeidszaken van de Amerikaanse ambassade in Cairo met
toe-stemming van de generaal naar de plaats van de staking, Kafr el Dawar, is vertrokken.
De anti-imperialistische stemming is echter zo diep verankerd dat ook de militaire dictatuur niet in staat zal zijn om de plannen der imperialisten uit te voeren.
be-schuldiging, op grond waarvan André Stil werd gearresteerd, is onthullend voor de bedoeling van de Petain-aanhanger Pinay. Daarvoor werd de volgende zin uit een artikel van Stil gebruikt:
"Daarom zijn de duizenden en honderdduizenden Franse werkers van alle richtingen in hun recht, die zich verenigen om de vorming van een nieuwe regering, waarachtig Franse regering te eisen, die een politiek van van vrede zal voeren: daarom zijn al diegenen in hun recht, die deze eis door talrijke petities, delegaties, onderbrekingen van de arbeid en demon-straties in het gehele land tot uitdrukking brengen. Niemand zal werkeloos blijven! Iedere actie is van betekenis."
De beschuldiging, dat de communisten "de republiek omver willen werpen" blijkt niet anders te zijn dan een poging om de werkers van hun democratische rechten te beroven, de rechten waardoor het volk kan verhinderen dat Frankrijk zijn onafhan-kelijkheid nog verder verliest en in bloedige oorlog betrokken zal worden. En omdat de communisten de leiders zijn van het volk in zijn strijd, moeten deze eerst onschadelijk worden ge-maakt. Het mislukken van dit plan is een slag voor de oorlogs-politiek van Amerika. Het is kenmerkend, dat men nu opnieuw probeert een "spionnageproces" in Toulon te fabriceren. Elf gijzelaars worden daarvoor gevangen gehouden, die zij door een militair tribunaal achter gesloten deuren willen laten veroor-delen. Het toont aan hoe de Franse reactie met goedkeuring van hun Amerikaanse meesters naar de dolste middelen zoekt om het verzet tegen de oorlogsvoorbereiding te breken. Ma(Lr op-nieuw ontwikkelt zich een campagne om deze gevangenen vrij te laten.
Hieruit zien wij hoe de· plannen der oorlogsstokers verhinderd kunnen wdrderi. ·Het eensgezinde optreden van de volksmassa vrezen zij. Zij willen hun plannen buiten de volksmassa om be-kokstoven. Daarom schrijft Romme in de Volkskrant van 5 Augustus 1952:
"Als deze socialisten hun strijd enkel op politiek terrein, dus in de parlementen zouden uitvechten, zou hun houding niet minder onbegrijpelijk, maar nog aanvaardbaar zijn. De parlemente!l zijn er om deze meningsver-schillen uit te dragen. Er gebeurt echter iets anders. . . . België geeft in deze dagen een voorbeeld. De vakbonden kondigen stakingen aan - en er zijn er reeds geweest - tegen de verlenging van de diensttijd tot vieren-twintig maanden, waartoe door de Europese landen is besloten."
De activiteit van de volksmassa breidt zich in alle landen uit, ook in ons land. Het volk zal van zijn democratische rechten, dat de beslissingen over hem, niet zonder hem worden genomen, gebruik maken.
Bij de uitvoering van het oorlogsplan verscherpen zich ook de tegenstellingen tussen de West-Europese landen en Amerika. Hierbij gaat het o.m. om de winsten van de wapenindustrie. Frankrijk weigert het in Lissabon overeengekomen aantal divi-sies, omdat het geen voldoende orders van Amerika voor wapens krijgt. Om dezelfde reden heeft de Churchill-regering in Enge-land het bedrag voor de oorlogsplannen verminderd. Ook het Schuman-plan speelt bij deze tegenstellingen een grote rol.
De Nederlandse kiezers hebben gestemd tegen de Romme-koers en voor een progressieve regering. Zij moeten nu, volgens de opvattingen van Romme en Drees maar afwachten wat op grond van de onderhandelingen over de kabinetsformatie uit de bus komt. Gedurende de kabinetsformatie wordt gepoogd de kiezers er buiten te. houden, zodat zij dan niet hun gewicht in de schaal kunnen leggen. Op het moment, dat we dit schrijven is er nog steeds geen resultaat bereikt.
De arbeiders en de andere vooruitstrevenden zullen een felle strijd moeten voeren om er voor te zorgen dat aan de voornaam-ste eisen, die zowel het N.V.V. als de P.v.d.A. gevoornaam-steld hebben
- de directe en krachtige bestrijding van de werkloosheid en de bouw van minstens 55.000 woningen per jaar - voldaan wordt. Een strijd die onverbrekelijk verbonden is met de strijd voor de vrede en de nationale onafhankelijkheid.
16 Augustus 1952.
Een juiste politiek hoeft niet altijd tot de onmiddellijke over-winning op de tegenstander te voeren. De onmiddellijke over-winning op de tegenstander wordt niet alleen bepaald door de juiste politiek, maar ook vooral en overwegend door de krachtsverhouding tussen de klassen, door het krachtsoverwicht aan de kant van de revolutie, door het verval in het kamp van de tegenstander, door een .gunstige inter-nationale situatie.
J. W. STALIN
Rondom
het
Ontwerp-Beginselprogramma
Baanbreekster en waarborg·
voor het sueees van eÏgen sireven
I
V
ANAF November 1917 reeds brengen de verdedigers van het . grootkapitaal (de rechtse leiders der sociaal-democratie voor-aan) hun tijd door met het verzinnen en publiceren van leugens over het land van de Sowjets, teneinde de prachtige resultaten van de arbeiders- en boerenmacht verborgen te houden voor de ogen der uitgebuite werkers van hun eigen landen.Deze resultaten zijn immers zó overtuigend, ze bewijzen zo indringend wat in ons ontwerp-beginselprogram staat, namelijk "dat de Sowjet-Unie de wereld voor het eerst het voorbeeld toont van een land, dat door arbeiders en boeren bestuurd wordt en beter bestuurd wordt dan door kapitalisten", dat de vijanden van het volk het dóórdringen van de grote waarheid vrezen als een besmettelijke ziekte in hun eigen familie.
Wij hebben in Juli j.l. met trots en vreugde de berichten ge-hoord over de opening van het Lenin-scheepvaartkanaal, dat de beide grote Russische rivieren de Wolga en de Don verbindt. Het was de voltooiing van het eerste bouwwerk van het commu-nisme, zoals de Stalin-projecten, die thans worden uitgevoerd, in de U.S.S.R. worden genoemd.
Opnieuw sprak de superioriteit van de socialistische productie-wijze, waarvan het ontwerp-beginselprogram terecht melding maakt. En derhalve hoopt het voorlichtingsapparaat van het grootkapitaal een nieuwe berg leugens op, verschenèn in de Vlam en in de Linie, in Het Vrije Volk en Elseviers-weekblad berich-ten over "slavenarbeid" in de Sowjet-Unie, over "tienduizenden slachtoffers)', die de bouw van zulke kanalen met hun leven betalen, en publiceerde de New-York Times en de Joego-Slavi-sche (Tito) "Borba" op dezelfde dag het "opzienbarende" nieuw-tje dat uitzonderlijk speciale correspondenten met hun bl,oed-eigen ogen hadden vastgesteld, dat het Lenin-scheepvaartkanaal met behulp van de blote handen van "slaven" was gebouwd.
kan worden ten koste van afzichtelijke offers. Citeren wij Else-viers weekblad van 9 Augustus j.l.:
"Hebben wiJ )het recht om ~at wat thans leeft, te offeren voor het levensgeluk van hen, die nog niet geboren zijn? Want dat geschiedt thans in Rusland :-- ten 'koste van het bloed der huidige generatie bouwt men voor de generatie die nog niet geboren is".
Laten wij, teneinde een openhartig antwoord op de ten gevolge van deze en soortgelijke schrijverij opgeworpen vragen te geven, de feiten onderzoeken.
II.
H
ET was op 31 Augustus j.l. twee jaar geleden, dat de Sowjet-regering in een reeks van historische besluiten de plannen vastlegde, waarvan het eerste reeds in 1951 gereed kwam en waarvan het laatste uiterlijk in 1957 zal zijn verwezenlijkt.Het gaat o.m. om de volgende projecten:
1. De /bouw van twee enorme waterkrachtcentrales aan de Wolga, bij Koeibisjew en bij Stalingrad, elk met een productie van 10 milliard K.W.U. per jaar. (De jaarlijkse productie van heel Nederland bedraagt 7,3 milliard K.W.U.) De stuwdammen die daartoe in de Wolga wor-den gebouwd zullen bovendien een ingewikkeld systeem van irrigatie-kanalen voeden en zullen tevens de W olga beter geschikt maken voor de scheepvaart.
2. Het graven van .. het Toerkmeense hoofdkanaal, 1100 km lang, dwars door de Karakoem-woestijn, van de rivier de Amoe Darja tot aan de Kaspische Zee. Hierbij behoren de bouw van drie waterkrachtcen-trales en het graven van 1200 km bevloeiingskanalen. Tengevolge van tdit alles zal een woestijn worden omgevormd in uiterst vrucht-baar ·land.
3. Het graven van ee111 550 km lang kanaal van de beneden Dnjepr door de Noordelijke Krim en de bouw van een waterkrachtcentrale aan de beneden Dnjepr.
4. De \thans voltooide aanleg van het Lenin scheepvaartkanaal tussen Wolga en Don met de bouw van een (inmiddels reeds gedeeltelijk werkende) waterkrachtcentrale aan de Don bij Tsimlanskaja (met een productie van 450 millioen K.W.U. per jaar).
5. Het vergroten van het geïrrigeerde grondoppervlak van de gehele Sowjet-Unie door de uitvoering van een sterk verbeterd irrigatie-systeem.
Vergelijken we hierbij slechts het feit, dat in Nederland in 1918 tot de drooglegging van de Zuiderzee besloten werd en dat deze werken, ondanks de grote kennis en ontwikkeling op dit gebied van de bouwers, en de inspanningen en vakbekwaamheid der arbeiders, nog steeds niet voltooid zijn.
bebossings-plannen, het aanplanten van beschermende boomgordels, die tezamen met de bevloeiingsprojecten het vormen van enorme, door de mens op stapel gezette binnenzeeën, zoals aan de W olga, de Don en de Dnjepr, het klimaat van grote delen van de Sowjet-Unie zullen wijzigen, de woestijnwinden zullen opvangen, ja, de Sowjetmens zal deze zelfs in hun kweekplaatsen (zoals bv. de Karakoemwoestijn!) opsporen om ze aldus in de kiem te ver-stikken.
Voorts zijn er nog tal van grote bouwwerken in uitvoering, die- omdat ze van wat geringer afmetingen zijn dan de hier-boven opgesomde - niet zulk een openbaarheid genieten. Aan de middenloop van de. Wolga wordt bij de stad Gorki een grote stuwdam met bijbehorende waterkrachtcentrale gebouwd. Ver-der een stuwdam aan de Irtitsj en nog honVer-derden kleinere en grotere projecten. De Wolga zal niet alleen met de Don zijn verbonden maar vanaf Stalingrad zal- in Oostelijke richting-het Stalingradhoofdkanaal de grote Russische rivier verbinden met de Oeralrivier (een afstand van 600 k.m.).
Daarenboven is er het plan Dawydow om de stroomloop van de grote Siberische rivieren Ob en Irtitsj om te wenden, van de Noordelijke IJszee naar de Kaspische zee.
Deze plannen hebben tot doel de productiekracht van het land te vergroten, die in hoge mate berusten op zijn graad van elec-trificatie. De grote Sowjetbouwwerken zijn daarom gericht op het leveren van een overvloed van electrische energie aan be-staande en nieuwe bedrijven, aan de landbouw en voor het transport. Daarnaast beïnvloeden de bevloeiingswerken, die er-mee zijn verbonden, de landbouwproductie in uiterst gunstige zin, worden nieuwe transportwegen geschapen, worden de kli-matologische omstandigheden verbeterd en komt op basis van dit alles het welstandspeil van de bevolking snel omhoog, stijgt· het culturele niveau van de massa's en wordt, tenslotte, de over-vloed geschapen waaruit ieder - na gewerkt te hebben naar vermogen - kan putten naar behoefte.
Dat betekent dus dat door de uitvoering van deze werken de basis wordt gelegd voor de communistische maatschappij.
nr.
omstandig-·,.l:i. ; . '
heden 30 jaar gewerkt hebben aan het 81 km. lange Panama-kanaal. Om nog maar te zwijgen van de financiële en morele · schandalen, die de bouw van deze kunstwerken vergezelden. De bouwwerken van het communisme zullen niet meer dan ten hoogste zeven jaar tijd nemen, terwijl de totaallengte (der hoofd-kanalen) 4500 k.m. bedraagt, afgezien van de talrijke stuw-dammen, de verplaatsing van steden en dorpen enz. enz. Jawel, zeggen de lasteraars van de Sowjet-Unie, "met slaven kun je
altijd pyramiden bouwen". .
De Franse sociaal-democratische leider Leon Blum, heeft vóór de laatste wereldoorlog deze stelling het eerst betrokken. Het was na de tijd, waarin de vijfjarenplannen als "onzin" werden voorgesteld en de noodzaak was ontstaan nieuwe argu-menten aan te dragen voor de verwoede bestrijders van de Sowjetstaat.
Ons ontwerp-beginselprogram zegt, dat "de Sowjet-Unie het bewijs levert, dat de socialistische productiewijze superieur is aan de kapitalistische productiewijze en dat de socialistische arbeid de voortbrenging verzekert van alles wat voor een leven in welvaart nodig is en die aan het gehele volk ten goede komt en niet aan een minderheid van winstmakers".
"Leven in welvaart .... " smalen de lasteraars - "leven in slavenkampen zul je bedoelen". ·
De bouwwerken van het communisme geven zelf antwoord. Laten we in de e ers te plaats naar hun best e m min g kijken. Pyramiden, Egyptische koningsgraven, zijn monumenten voor de dood. Een uitstekend symbool voor het kapitalisme, waar de arbeiders producere:q voor de winsten van de grote monster-ondernemingen en óók voor de rechtstreekse dood: voor de oorlog.
Maar wie heeft voordeel van de bouwwerken van het commu-nisme? Dat zijn toch de 200 millioen vrouwen en mannen, die de Sowjet-Unie bevolken, die thans leven èn hun nakomeling-schap. Want het is niet waar, dat slechts de komende geslachten zullen profiteren van de bouwwerken van het communisme. Zeker- zij zullen ervan profiteren en men zou Elsevier kunnen vragen of er misschien een verhevener, een nobeler drijfveer bestaat dan de gedachte aan de gelukkige toekomst van het komend geslacht. Maar niet alléén dat komende geslacht zal voordeel hebben van de reuzenconstructies uit Stalin's tijd, de huidige bewoners van het land zullen onmiddellijk de gunstige invloed van dit alles op hun eigen leven kunnen bespeuren en het communisme is dan ook geen zaak van de verre maar (zich geleidelijk ontwikkelend) van de nabije toekomst.
En dan: de "slaven", de "dwangarbeid".
De bouwwerken van het communisme geven op deze provo-catie een uiterst duidelijk antwoor.d.
technische hulpmiddelen gebruikt? Dat kan geen sterveling meer ontkennen. Elsevier's ;weekblad van 9 Aug. j.l. staat vol met foto's van Sowjet-graafmachines, -baggermachines enzovoorts. Er zijn automatisch werkende betonfabrieken in gebruik, die door een handvol me;nsen vanuit een centraal punt worden be-diend. Er zijn reuzengraafmachines in gebruik, die het werk verrichten van duizenden arbeiders. Hoe zou zo'n kanaal als het Lenin-scheepvaartkanaal tussen W olga en Don in zulk een fan-tastisch korte tijd gegraven kunnen worden (waarbij grote hoogteverschillen te overwinnen waren, getuige o.a. het aantal van 13 sluizen dat in het kanaal is opgenomen) zonder technische hulpmiddelen, de bouwtijd in aanmerking genomen bijvoorbeeld van het Suezkanaal, dat werkelijk met slavenarbeid werd ge-bouwd en waar werkelijk duizenden ten gronde gingen!
Welnu, het kenmerk van "slavenarbeid" is zijn lage productivi-teit, gekwalificeerde vakarbeid is vrijwel uitgesloten en mensen, die tot werken ge d w.o n gen worden beperken hun rendement tot een minimum. Laat ons slechts denken aan de Duitse tijd toen, ondanks de zeer scherpe dwang, bijvoorbeeld de gevange-nen uit zulk een kamp als Buchenwald (en dat geldt voor alle andere kampen en eveneens voor de naar Duitsland gesleepte arbeiders die niet in kampen terechtkwamen) nooit meer dan een fractie van hun arbeidskrachten hebben aangewend àls ze al in een fabriek terechtkwamen!
voe-ding, hun ligging, hun kleding en hun medische behoeften wordt gezorgd.
Ja, de, uitvinders van de "slaven"-theorie moeten ons maar eens duidelijk maken hoe ze de 1000 kubieke meter gewapend beton per uur met hun blote handen willen produceren, die nodig zijn bij de bouw van het grote waterkrachtwerk van Koeibisjew, z onder de hulp van de meest moderne techniek.
IV.
D
AGELIJKS worden aan de hierboven gepubliceerde feiten tientallen nieuwe toegevoegd.Het is een der gewichtigste taken van de communisten en van alle vooruitstrevende mensen in Nederland daaraan grote bekendheid te geven en er daarbij voortdurend op te wijzen, dat deze projecten vredeswerken zijn, gericht op de verheffing van de mens en niet op zijn vernietiging. Steeds weer opnieuw zullen we daarbij denken aan het antwoord dat Prawda indertijd gaf aan .de voormalige Engelse minister van buitenlandse zaken, Murrison:, namelijk dat de vrijheid van uitbuiting van het volk, het vrij zijn van economische crises, van werkloosheid en armoe-de armoe-de grondslag vormen voor alle anarmoe-dere vrijhearmoe-den van armoe-de mens. En juist omdat de Sowjet-Unie daarvan het levende, dagelijks in overtuigingskracht toenemend bewijs vormt "achten de com-munisteh het vanzelfsprekend, dat zij en alle progressief denken-de mensen zich op denken-de Sowjet-Unie oriënteren als hun aanvoerster en hun lichtbaken naar een nieuwe maatschappij." (Ontwerp Beginsel program).
Het ontwerp-beginselprogram stelt vast, dat geen doeltref-fende strijd tegen het kapitaal, voor vrede, voor vooruitgang en sociale rechtvaardigheid mogelijk is, "die niet berust op de hechtst mogelijke solidariteit met de Sowjet-Unie en met Stalin, de grootste maatschappij-hervormer, geleerde en staatsman, die ooit aan het hoofd der opwaarts strevende mensheid heeft gestaan".
Wie een ogenblik denkt aan de betekenis van de Sowjet-Unie als waakster voor de vrede, wie zich realiseert welk een zegen-rijke invloed de bouwwerken van het communisme hebben en zullen hebben, wie daartegenover de machinaties der Ameri-kaanse machthebbers en hun dienstvaardige klieken gadeslaat, zal met deze zinsnede van harte instemmen .. En hij zal met des te meer ijver zijn krachten geven aan de strijd voor vrede en vrijheid in ons eigen land, in onze eigen verhoudingen, langs onze eigen weg "onder de voorwaarden van (onze) eigen natio-nale, politieke en economische ontwikkeling".
Enkele aantekeningen over · de
werkloosheÏd en
de
nieuwe werkloosheÏdswet
•
I
N de afgelopen winter, toen het aantal werklozen steeg tot meer dan 175.000, nam de Tweede Kamer het besluit om de werkloos-heidswet, die reeds in 1949 werd aangenomen, met ingang van 1 Juli van dit jaar in werking te stellen.Dit besluit was duidelijk een tegemoetkoming aan de werkloze arbeiders, die allerwege in beweging kwamen tégen hun
werk-loos-zijn, en vóór verbetering van hun positie als werklozen. Het was tevens een tegemoetkoming aan de wil van brede lagen van de bevolking, die de werklozen in hun strijd steunden, omdat zij ernstig verontrust werden door de gevolgen van deze zo snel om zich heen grijpende werkloosheid, die in die maanden een om-vang aannam als na 1945 nog niet was gekend.
Velen uit ons volk en vooral zij, die direct bij het vraagstuk waren betrokken, ondervonden en leerden dat het de regerings-politiek van Drees was, die deze werkloosheid veroorzaakte en die ook een beletsel vormde voor de bestrijding van de werkloosheid en de verbetering van de werklozen-zorg.
Daarom waren ook de N.V.V.-hoofdbestuurders gedwongen om aan de regering bepaalde eisen kenbaar te maken, zowel op het gebied van de werklozenzorg als de bestrijding van de werkloos-heid. Het besluit tot invoering van de Werkloosheidswet en de daarop volgende verklaringen over maatregelen ter bestrijding van de werkloosheid, waren daarom enerzijds: concessies aan de strijdwil van de werkloze arbeiders en de ontevredenheid en ongerustheid onder de andere lagen van de bevolking, anderzijds:
bleef de regeringspartijen en de hoofdbestuurders van het N.V.V. en de confessionele organisatie toen zij tot deze concessies
gedwon-gen waren, niets anders over, dan de schijn te wekken, dat het hen heilige ernst was met de bestrijding van de werkloosheid en de verbetering van de werklozen-zorg.
De regeringspartijen gingen voort met het doen van gerust-stellende verklaringen, alsof zij werkelijk hun best deden.
De leiders van het N.V.V. hieven een hoera-geroep aan over de "verkregen" resultaten. Een en ander met het duidelijke doel om olie te storten op de golven van de toenemende strijdwil en ontevredenheid (waarbij de toen op handen zijnde verkiezingen een hartig woordje meespraken).
Gelijktijdig met het doen van deze concessies werden er echter maatregelen beraamd om de uitwerking ervan ongedaan te maken. Hoe het daarbij is gegaan met de bestrijding van de werkloosheid blijkt het duidelijkst uit de cijfers.
j.l. zou zijn teruggebracht op 100.000. In tegenstelling hiermede waren er op 31 Juli 117.157 geregistreerde werkLozen, dat is 5.052 méér als eind Juni en 49.257 méér als in Juli 1951.
Nog duidelijker spreken de cijfers wanneer wij b.v. de bouw-vakken onder de loupe nemen.
Eind Juli stonden er 18.480 bouwvakarbeiders werkloos aan de stempellokalen. Dat is 10% van het totaal, in een maand, dat normaal in de bouwvakken onder "hoogconjunctuur" wordt gewerkt. Dit cijfer geeft een stijging aan van 1200 vergeleken met Juni van dit jaar en van 11.080 vergeleken met Juli 1951. De voosheid van de regeringsbeloften op het gebied van de werkloosheidsbestrijding wordt met deze cijfers wel duidelijk aangetoond. Zij wordt nog duidelijker, als wij hierbij vermelden, dat het woningtekort nog dagelijks stijgt en de 300.000 verre overtreft.
O
p het gebied_ van de werklozenzorg is het niet anders. Een eerste poging om de uitwerking van de gedane concessies ongedaan te maken, was het Wetsontwerp 2459, hetgeen door de regering bij de Tweede Kamer werd ingediend.Volgens dit wetsontwerp zouden alle arbeiders die op 1 Juli réeds werkloos waren, uitgesloten worden van de rechten die de werkloosheidswet bieden.
De actie tegen dit wetsontwerp werd gevoerd door de commu-nistische fractie in, en door de werklozen buiten de Tweede Kamer. De actie slaagde er niet in de regering te dwingen het wetsontwerp terug te nemen, daarvoor was zij niet krachtig genoeg. De actie was echter wel zo krachtig dat de regering gedwongen werd belangrijke verbeteringen tot stand te brengen in de oude O.B.-en S.H.-regelingen en hiervoor in de plaats te stellen een nieuwe "Sociale voorzieningsregeling", die eveneens per 1 Juli j .1. in werking is getreden.
En de Werkloosheidswet?
In zijn oorspronkelijke opzet en vorm brengt deze aanzienlijke verbeteringen in de werklozenzorg. Maar daar is in de eerste plaats nog altijd het vraagstuk van de premiebetaling. Deze is thans voor rekening van de regering, de werkgever en de werk-nemer, waarbij de arbeider een loonbijslag dient te ontvangen evenredig aan het te betalen deel van de premie.
De praktijk hiervan is, dat zowel het deel van de premie, dat de werkgever moet betalen als het deel waarvoor hij de arbeider een evenredige loonsverhoging moet geven, in de kostprijs van het product wordt doorberekend, dus ten laste komt van de consument, waarvan de arbeidersklasse verreweg het grootste deel uitmaakt.
In de tweede plaats komt het er nu vooral op aan hoe de wet wordt uitgevoerd. Alvorens hierop in te gaan,· is het van belang te weten, dat de uitvoering van de wet in handen is gelegd van 26 bedrijfsverenig~ngen en dat in de besturen van deze vereni-gingen, NVV- en confessionele hoofdbestuurders 50% van de functies bezetten.
Elk besluit, dat door deze besturen genomen wordt, wordt dus met goedkeuring van de NVV- en confessionele hoofdbestuur-ders genomen.
In de enkele weken praktijk van deze wet ervaren we elke dag dat de regering haar streven om de eenmaal gedane concessies ongedaan te maken voortzet. De mazen van de werkloosheidswet zijn daarvoor ruim genoeg gehouden.
De strijd voor de juiste uitvoering van de wet is in volle gang maar hij, speelt zich tot dusver nog veel te veel binnens-kamers af. Eén van de belangrijkste oorzaken daarvan is het feit, dat de arbeiders zich tot nu toe niet op de hoogte konden stellen van de mogelijkheden die de wet biedt. Dit wordt in de hand gewerkt, doordat enerzijds de bedrijfsverenigingen de arbeiders aan het lijntje proberen te houden door beslissingen over uit-kering of hoogte van de uituit-kering uit te stellen (de meeste bedrijfsverenigingen werken met voorschotten), anderzijds een behoorlijke voorlichting in de dagbladen, behalve in de Waar-heid, ontbreekt.
Er liggen reeksen van voetangels en klemmen voor de arb€d-ders verborgen, die een gedegen, maar eenvoudige voorlichting noodzakelijk maken. Een voorlichting die gegeven moet en kan worden in de eerste plaats door de E.V.C. en daarnaast door wer klozen-comi té's.
De ervaring leert, dat de advieskantoren van de E.V.C. en werklozencomité's overs~roomd worden door arbeiders, die juist over deze wet voorlichting vragen en vaak met ernstige moeilijk-heden zitten.
Een uitstekend initiatief werd op dit terrein door de Landelijke Contactcommissie van Werklozen en DUW-arbeiders genomen, die tot uitgave van een voorlichtingsbrochure over de werkloos-heidswet e.d. overging. Een eerste oplage van 12.500 exemplaren werd vlot aan de man gebracht. Een tweede druk was nood-zakelijk. Wel een bewijs welk een grote behoefte er bestaat aan voorlichting over dit onderwerp.
Het is de :taak van de partijgenoten in de E.V.C. en in de werk-lozencomité's mee te helpen, een zodanig advies en voorlichting - te geven, waaraan thans meer dan ooit dringende behoefte
be-staat.
Voorlichting en advies betekent echter in het algemeen slechts hulp in individuele gevallen en kan daarom ook maar tot beperkte resultaten leiden.
langs de weg der acties. De invoering van de Werkloosheidswet h.eeft terecht verwachtingen wakker geroepen in de harten van de arbeiders. Verwachtingen, die niet vervuld zullen worden wanneer de arbeiders lijdzaam blijven toezien.
De arbeidersklasse, en met haar vele andere groepen en lagen uit de bevolking, zijn bereid tegen de werkloosheid en vóór een goede werklozenzorg te strijden. Het bewijs hiervoor is geleverd door de succesvolle acties van werkloze arbeiders in de afgelopen winter en zomer, en eens temeer enkele weken geleden in Wieringen.
Het bewijs is boven alles geleverd in de afgelopen verkiezingen. De winst van de P.v.d.A. werd niet verkregen.op grond van haar regeringsbeleid maar op grond van haar verkiezingspro-gram. Onder druk van de wil van het Nederlandse volk waren de leiders van de P.v.d.A. gedwongen om de leuzen Werk en Woningen in hun verkiezingsvaandel te schrijven. Thans zullen zij gedwongen moeten worden om voor deze leuzen te vechten of hun ware aard bloot te geven.
De praktijk met de werkloosheidswet is in tegenspraak met de geest van de wet, met de. verkiezingsbeloften van de P.v.d.A. en de beloften van de N.V.V.-hoofdbestuurders.
·Wekenlang moeten werkloze arbeiders op uitkering wachten en zij verkrîjgen vaak pas voorschotten hierop door harde strijd; de meest ongunstige uitleg wordt gegeven aan het begrip dag-loon, waavdoor de uitkeringen vaak uiterst laag worden;
wachtdagen worden ingesteld;
reeds thans worden arbeiders, die wachtgeld ontvangen, naar de D.U.W. gezonden;
reactionnaire controlemaatregelen worden ingevoerd.
Hiertegen, d.w.z. vóór de juiste uitvoering van de wet, moet de strijd worden georganiseerd.
Juiste voorlichting en advies zal ons dichter brengen bij de massa der arbeiders, zal ons in kennis brengem met de noden en grieven die onder hen leven, zal ons in staat stellen met de arbeiders de juiste eisen en leuzen op te stellen en tezamen met hen voor de inwilliging van de eisen de strijd te organiseren. Want deze strijd dient voorbereid te worden, onder de arbeiders, in de vakorganisaties.
In de afgelopen winter werden de NVV- en andere Unie-bestuurders gedwongen radicale woorden te spreken en "eisen'' te formuleren. Door de tekortkomingen, de slechte uitvoering van de werkloosheidswet in de vakorganisaties aan de orde te stellen, zullen de Uniebestuurders gedwongen worden om even-eens de strijd voor een juiste uitleg van de Werkloosheidswet aan te gaan.
geactiveerd worden, en zullen de leiders van de P.v.d.A. ge-dwongen worden hun verkiezingsbeloften na te komen of zich zelf te ontmaskeren.
Samen met de arbeiders en andere bevolkingsgroepen vechten voor een zo goed mogelijke werklozenzorg betekent de voorwaar-den scheppen voor een hecht verbond van communisten en socialisten, van communisten en andersdenkenden, in de strijd tegen de gevolgen van de werkloosheid, maar ook tegen de oor-zaken van de werkloosheid.
Dat betekent een hecht bondgenootschap vormen tegen elke regering die het belang van ons volk verkoopt aan de Ameri-kaanse oorlogsmaniakken.
W. VAN HET SCHIP
LANDBOIJWWETENSt;DAP EN
OOBLOGSVOOBBEREIDING
D
E m-eest prominente en voor de Nederlandse regering bruik-bare figuren uit de kringen yan de landbouwwetenschap, zoals professoren, landbouwconsulenten en ingenieurs, ambte-naren van het ministerie van landbouw, studenten. en oud-stu-denten van de landbouw-hogescholen zijn in Juli .in Wageningen bijeen geweest om in de 17de Nederlandse landbouwweek te luisteren naar verschillende inleidingen over landbouw-vraag-stukken, die nationaal en internationaal gezien ter tafel waren gebracht.Uit de strekking der inleidingen en de direct hiermede in ver-band staande vraagstukken is duidelijk gebleken wat in hoofd-zaak de bedoeling van deze "landbouwweek" is geweest, n.l. om de landbouwpolitiek van de regering onder leiding van Mansholt, die afgestemd is op een Amerikaanse economische oorlogsvoor-bereiding, door ·de Nederlandse landbouwwetenschap te laten ondersteunen en te propageren.,
Enkele inleidingen zijn voor de aanwezige, objectieve luiste-raars een bevestiging geweest van datgene wat we in een artikel van het Aprilnummer vim P. en C., "De boeren en de oorlogs-voorbereiding", hebben vastgesteld.
In genoemd artikel hebben we er op gewezen, hoe de Neder-landse regering slaafs de bevelen van Amerika· opvolgt en haar landbouwbeleid instelt op een productieverhoging en voedsel-. voorraadvorming in West-Europa, niet voor een betere voeding
Ameri-kaanse doel, nl. voedselreserves te vormen voor oorlogsvoorbe-reiding tegen de volken van Oost-Europa.
In dit verband is er dan ook voor de Amerikaanse oorlogs-drijvers, naast het militaire bewapeningsvraagstuk, nog een ander, voor hen minstens even belangrijk vraagstuk, nl. hoe verkrijgen we inW.-Europaeen hogere landbouwproductie, aan-gepast aan de behoeften van de generaals. Voor de imperialis-tische landen, met Amerika aan de kop is er maar één wet, die het gehele economische leven moei beheersen n.l. deze, dat Amerika niet alleen de koude, maar ook een "warme" oorlog tegen de Oost-Europese volkeren moet winnen.
In het eerder genoemde artikel van P. en C. hebben we met cijfers en feiten aangetoond hoe Amerika zich, mede met behulp van de Nederlandse landbouw, op een oorlog in het Europese continent tracht voor te bereiden. Steeds meer voorbeelden wijzen hierop.
Zo lezen we kortgeleden in het wekelijks verschijnend vakblad "De vee- en vleeshandel", dat in West-Duitsland de koelhuizen boordevol met vleeswaren liggen, die o.a. geïmporteerd zijn uit Nederland. De export van eieren uit ons land naar West-Duits-land is groter dan ooit tevoren. Komen deze eieren op de tafels. van de arbeidersgezinnen in ·West-Duitsland? Geen sprake van, en wel om de eenvoudige reden, dat eieren zowel als vlees voor het werkende volk, evenals in ons land, onbetaalbaar zijn gewor-den. Maar eieren kunnen in de vorm van eierpoeder geconser-veerd worden en in deze vormen als voorraadvorming voor de soldaten gebruikt worden. We denken daarbij aan de bezettings-jaren toen de Duitse bezetters zich tegoed deden aan het kost-baarste voedsel, dat in West-Europa lag opgeslagen en Hitier in staat stelde zijn misdadig spel te spelen.
En zo speelt de voeding voor een Europees leger in dienst van Amerika een zeer belangrijke rol in zijn oorlogsplannen. Om deze reden is het begrijpelijk, dat de Nederlandse landbouw. voornamelijk de veehouderij, de varkensfokkerij en het pluimvee in de aandacht geplaatst worden van de Amerikaanse macht-hebbers. Naast de wapenindustrie in het Roergebied moet ook een agrarische voorraadschuur gevuld worden.
In dit raam gezien is het verklaarbaar, dat de 17e Nederlandse landbouwweek in Wageningen voor een zeer groot gedeelte is benut voor het vraagstuk van de veevoederpositie, nationaal en internationaal gezien. Zo zagen we op de eerste dag van genoem-de week op het podium verschijnen genoem-de heer Boerma, genoem-de directeur van de Europese afdeling van de F.A.O. (Food and .Agricultural Organisation - Wereldlandbouw- en voedselorganisatie van de· UNO) en de heer Visser als voorzitter van de hoofdafdeling veehouderij van de Stichting van de Landbouw.
dat de veeboeren, de pluimveehouders en de varkensfokkers er rekening mee moeten houden, dat de productie opgevoerd moet worden, hoewel het er met de internationale veevoedervoor-ziening niet zo gunstig uitziet, dat de boeren daarom zelf meer veevoeder moeten gaan verbouwen en dat hier grasland voor gescheurd moet worden. Hierbij moeten zij niet rekenen op vee-voeder uit de Oost-Europese landen, want het Sowjet-blok zou door verschillende factoren geen rol van betekenis kunnen spelen op de wereldmarkt. Welke deze factoren zijn, daar ging Boerma wijselijk niet op in!
Was dit wel het geval geweest, dan zou hieruit gebleken zijn dat hij de feiten bewust verdraaide. Want ook Boerma kan weten dat de veevoederpositie in ons land en in meer West-Europese landen veel gunstiger zou kunnen zijn als de regeringen zich los maakten van de inmenging van Amerika en gebruikmaakte van de mogelijkheid tot het importeren van voedergraan uit de Oost-Europese landen, waar bovendien geen dollars voor nodig
zijn. ·
De S.U. kan voedergranen in grote hoeveelheden leveren, is hiertoe bereid en levert reeds bepaalde hoeveelheden aan ver-schillende Europese staten. Het staat dus vast dat het tekort aan veevoeder een kunstmatig geschapen tekort is, ontstaan door de inmenging van Amerika in Europese aangelegenheden.
Ir. Boerma maakte zich er in Wageningen mee af door op te merken, dat het hem wel bekend was dat er gezegd werd, dat de export uit het Sowjetblok vergroot kon worden, maar dat we maar af moeten wachten wat hiervan waar is!
Waarom afwachten, vragen we ons af?
De laatstgehouden economische conferentie in Moskou heeft hierop.al een antwoord gegeven en bevestigd dat er vele moge-lijkheden liggen om de ruilhandel met de Oost-Europese landen uit te breiden in het belang van de volken van Oost en West.
De heer v. Appeldoorn, de bekende oud-radiocommentator van de AVRO die met vele andere handelsmensen en economen deze conferentie in Moskou heeft bezocht, zei het bij zijn terugkomst zo kernachtig:
"De beweging voor int~rnationaal handelsverkeer, in het belang van de verstandhouding tussen de volkeren en de wereld-vrede, die in Moskou is begonnen, zal niet tegen te houden zijn niettegenstaande alle pogingen daartoe." Deze uitspraak is door de feiten bevestigd.
Een voorbeeld, dat aantoont dat de ontwikkeling in deze rich-ting gaat en moet gaan, is o.a. reeds door Denemarken gegeven. De handel tussen dit land en de S.U. ontwikkelde zich in de geest van wederzijdse belangen. Denemarken bouwde schepen voor de S.U., en dit land leverde o.a. voedergranen, wat voor de Deense veehouderij, die evenals in Nederland groot gebrek heeft aan krachtvoer, van he~ allergrootste belang is.
slechts met verlies kwijt kan. Amerika. mengde· zich in deze vredige ontwikkeling op handelsgebied en wilde Denemarken de aflevering van een tankschip, wat reeds iJ:?, 1948 contractueel was vastgelegd, verbieden op straffe van inhouden van de. zgn. dollarsteun.
De Deense arbeiders protesteerden terecht tegen dit Ameri-kaanse dreigement, omdat anders het spook der werkloosheid nog meer slachtoffers zou maken. De regering liet hierop Amerika weten, dat ze niet alleen genoemd schip zou afleveren maar ook een tweede tankschip zou gaan bouwen, dat eveneens in 1948 was ·besteld. Van deze duidelijke taal zijn de Amerikaanse
machtheb-bers geschrokken; ze moesten hun bedreiging terugtrekken. Nadien is Amerika hetzelfde spel begonnen met ons land, dat een nieuwe order van de S.U. kan krijgen voor de bouw van twee vrachtschepen ter waarde van 50 millioen gulden. Dergelijke orders betekenen niet alleen het opheffen van de werkloosheid, maar tevens mogelijkheden om in Oost-Europa graan en hout te kopen, dat elders alleen maar voor dollars te krijgen is.
Amerika kwam echter met de brutale eis om deze bestelling af te wijzen. Amerika stuurt bewust in West-Europa op chaos en armoede aan, om de jonge werklozen mobiel te maken voor een Europees leger, terwijl, zoals v. Appeldoorn zo overtuigend zei: "de economische conferentie in Moskou kennelijk belegd is om naast de wederzijdse handelsbetrekkingen de onderlinge vredes-wil teversterken."
In tegenstelling met deze gedachte komt ir. Boerma in Wage-ningen vertellen, dat:
"De meest karakteristieke punten van de tegenwoordige wereldvoeder-granensituatie zijn ' enerzijds een nog steeds aanzienlijke vraag, niettegen-staande vrijwel alle importlanden streven naar een zo hoog mogelijk peil van zelfvoorziening en anderzijds een onzeker aanbod, grotendeels beperkt tot één bepaald gedeelte van de wereld en daar alleen verkrijgbaar tegen dollars. Dit laatste schept nog additionele moeilijkheden voor vele landen met lage dollar-reserves."
Zulk een uitspraak moet men zien in verband met de hierboven aangestipte eis tot het opvoeren van .de binnenlandse productie van veevoeder en het scheuren van grasland.
Dez;e politiek is rechtstreeks gericht tegen het door de bodem-gesteldheid, de klimatologische omstandigheden, de wetenschap-pelijke en technische begkwaamheid van ons volk alsmede door de marktomstandigheden in het omringende buitenland geduren-de vele tientallen jaren opgebouwgeduren-de land- en tuinbouwstelseL Het meest sprekende kenmerk van dit stelsel is de veredelings-landbouw in de ruimste zin van het woórd en de daaraan verbon-den intensieve bewerking van de grond.
Dit stelsel berust o.m. ook op de invoer van grote hoeveelheden veevoer. Dit is geen invoer, die Nederland financieel in een scheve positie brengt, want de daardoor mogelijk gemaakte omvangrijke agrarische uitvoer levert deviezen en winst op, winst, waarmee een groot gedeelte van de anderszins nodige invoer betaald kan worden.
. Het opvoeren van de prodUctie van veevoer in eigen land is op zichzelf geen verwèrpelijke eis. Het wordt echter een verwerpe-lijke eis, wanneer daardoor het door de historie gegroeide stelsel, dat aan een groot deel der bevolking werk verschaft; wordt aan-getast. En dat is het geval met de huidige Amerikaanse eisen, die met quasi-wetenschappelijke argumenten in Wageningen ver-dedigd werden. Het scheuren van grasland b.v. betekent de terug-gang van de intensieve naar de extensieve landbouw, daar waar intensieve landbouw het aangewezen stelsel is. Het betekent aan-tasting van de bestaansmogelijkheid van belangrijke groepen kleine en midelboeren.
Het dollartekort is door ir. Boerma slechts als een doorzichtig excuus aangegrepen, om de inschakeling van de Nederlandse landbouw in de Amerikaanse oorlogsvoorbereiding, ten koste van de boerenj;)evolking aan te bevelen. Want, zoals gezegd, er is vee-voeder te krijgen, ook zonder dollars. Het voordeel hiervan is bovendien, dat de producenten van dit veevoeder bereid zijn Nederlandse producten als betaling te aanvaarden. Het betreft hier bovendien niet alleen schepen, zoals in het besproken. geval met de Sowjet-Unie. Want de landen van Oost-Europa zijn zelfs ook bereid bepaalde soorten veredelingsproducten van de Neder-landse landbouw in ruil voor veevoeder af te nemen.
Het dollartekort is echter juist ontstaan door dat de opeenvol-gende Nederlandse regeringen toegestaan hebben, dat Neder-land eenzijdig van Amerikaanse leveranties afhankelijk werd gemaakt, terwijl aan de andere kant Amerika weigert Neder-landse producten (men denke aan de kaas-affaire) te kopen; ter-wijJAmerika voorts aan Nederland de weg voor een voordelige en stabiele, niet door crises gestoorde afzet in het Oosten tracht te versperren.
We hebben getracht in dit artikeltje aan te tonen, hoe deze moeilijkheden ontstaan, hoe we ze tot een oplossing kunnen brengen en hoe de weg voor het werkende volk open ligt voor vrede en welvaart.
C. BORST
De eerste Nederlandse levens•
hesehrijvÏng van Maxi.nt Gorki
I
•
E
RKENNEN wij het eerlijk: de grote schrijver en mensen-vriend Maxim Gorki (1868-1936) is in Nederland voor zeer velen, ook uit de arbeidersklasse, niet veel meer dan een naam. Men zegt: De Moeder, Nachtasyl, Zomer, de 3-delige autobiogra-fie, en dit alles, aangeduid met de schemerige voorstelling, dat Gorki iets met de Sowjetliteratuur te maken heeft, "rondt" dan het gemiddelde Gorki-beeld "af". Een ietwat beschamende tegenstelling tot landen als China, de jonge Volks-democratieën, India, waar Gorki, voor lezers en schrijvers, tot de grote socialis-tische opvoeders in de breedste zin behoort.In een kapitalistisch land als het onze ligt een verklaring voor Gorki's betrekkelijke onbekendheid voor de hand. Wie over Gor-ki schrijft en zijn werk analyseert, analyseert tevens het kapi-talisme, dat deze Rus als mens en schrijver heeft gehaat en ge-kastijd. Men moet zich verdiepen in "pijnlijke" zaken. Terwijl in ons land reeds enkele geslachten van Slawisten werkzaam zijn, is er van geen hoogleraar, candidaat of doctorandus ooit een studie of proefschrift over Gorki verschenen. Men bewon-dert hem en zwijgt hem dood. Zijn bizondere betekenis voor de Russische en daarmee voor de wereldliteratuur ontging vroegere generaties van socialisten en marxisten. Het heef(kortom, van alle zijden aan elke diepgaande voorlichting omtrent deze no-bele en geniale figuur ontbroken.
Om deze redenen alleen al juicht men het verschijnen van de eerste Nederlandse levensbeschrijving van Gorki *) van harte toe. Zij is van de hand van de onvermoeibare Dr. K. F. Proost, die ook over Ibsen, Nietzsche, Strindberg en Brandes schreef. Het is, kan men zeggen, niet meer dan een daad van eenvoudige rechtvaardigheid, maar de daad is er niet geringer om. Dr. Proost heeft dit werk geschreven met toewijding en liefde, twee eigenschappen, onmisbaar voor elke biograaf van Gorki. Het relaas van 'Dr. Proost is onopgesmukt, voor ieder verstaanbaar; hij heeft de feiten opgespoord en in hun volgorde gerangschikt, en die feiten zelf in volle omvang laten spreken. Dit verschaft de lezer, die enigermate gewapend is, bijna alle gewenste ma-teriaal, om zich een be.eld van Gorki's levensloop en de ontwik-keling van zijn denkbeelden te vormen. We zeggen zeer bewust
bij na, en raken hier meteen het zwakke punt van het werk. Dr. Proost is geen :marxist. Hij benadert Gorki en de tijdspro-blemen geheel uit de figuur van Gorki zelf en niet, zoals de düilectisch-materialist dat zou doen, vanuit het historische mi-lieu en de daarin plaats grijpende omwentelingen. Een scherp omlijnde achtergrond van Gorki's schrijversleven -ruw geno-men de periode 1895 tot 1935 - , die feitelijk als begin-hoofdstuk
·in Proost's boek had moeten staan, wordt door de socialist van vandaag smartelijk gemist. En het is dan b.v. ook nodig, dat de critische lezer bij de lectuur van dit Gorki-boek doorlopend de Geschiedenis van de Comm. Partij der Sowjet-Unie (b) naast .zich heeft liggen, om zich er van te vergewissen, wat zich op het grote toneel, waarop ook; Gorki een der spelers was, heeft vol-trokken.
Zonder zich te realiseren, dat Gorki's levenswerk de schilde-ring is van het leven van het Russische volk in bovenvermelde critieke en alles ómvormende periode, kan men Gorki's deugden en enkele van zijn tekortkomingen niet op hun juiste waarde schatten. Men moet er zich steeds van bewust blijven, dat Gor-ki's levenswerk aanvangt, wanneer het industriële kapitalisme in Rusland binnendringt, de invloed van de narodniki, de "boe-ren-utopisten" met hun illusies en individuele acties, wegslijt en Lenin's invloed op ~e voorhoede van het Petrograder fa-brieksproletariaat begint, d.w.z. wanneer het marxisme in Rus-land zich meester gaat maken van de massa. Men dient er zich voorts van bewust te blijven, dat de revolutie van 1905 (de "mislukte") voór het eerst de kwestie van het··bondgenootschap tussen uitgebuite stad en uitgebuit platteland aan de orde stel-de; dat na deze generale repetitie voor 1917 een periode van af-schuwelijke reactie en geestelijk duister volgde, die ook niet onopgemerkt langs Gorki is heengegaan; dat het bondgenoot-schap van arbeiders en boeren, door Lenin en Stalin begrepen en verwezenlijkt als het beweegpunt, waaromheen de socialis-tische omwenteling van October 1917 kon zegevieren, door ve-len - onder wie tijdelijk ook Maxim Gorki - niet is begrepen en hen voor verwarrende omstandigheden plaatste. . . . Men moet ten slotte duidelijk voor ogen hebben, dat de overwinning van de Octoberrevolutie op alle terreinen van het leven en de opbouw van het socialisme in één land - dank zij Stalin's 5-jarenplannen en de collectivisatie van de landbouw - de grond-slag werden voor Gorki's edel en diepzinnig socialistisch hu-manisme - zelfs in zulk een mate, dat de binnen- en buiten-landse vijanden der Sowjet-Unie (als in zovele gevallen "broe-derlijk" samenwerkende) Gorki haatten als de pest, en dat zijn dood een van de uitvloeisels is van deze haat: het waren de handlangers van Trotzki-Boecharin, die Gorki in 1936 ver-moordden.
met Gorki's leven rijzen. Dr. Proost heeft deze historische en politieke achtergrond niet kunnen verwaarlozen, maar ze is bij hem bijna bijkomstig; de kwestie van Gorki's döod wordt b.v. in een voetnoot afgedaan! Voor de dialectisch-materialist echter is het duidelijk en onvermijdelijk, dat de levensgang van êen kunstenaar (en niet slechts de zijne) wordt bepaald door de lot-gevallen van zijn volk in de meest critieke en beslissende mo-menten, en voor een kunstenaar en denker als Gorki, die in en met eh uit het volk leefde, gaat dit in nog sterkere mate op.
Hiermee is dus het kwetsbare punt van deze biografie aange-raakt. Het is duidelijk, dat de methode van Dr. Proost niet de onze zou zijn geweest. Een methode is altijd meer dan een hulp-middel; het is de uitdrukking van een levenshouding. Maar wij willen hieraan direct toevoegen, dat de methode van Dr. Proost - het eenvoudig samenbrengen van de levensfeiten van Gorki in een min of meer rechtlijnige opstelling - althans het voor-deel heeft van een ouderwetse, burgerlijk-degelijke eerlijkheid,. die men zelden of niet .meer aantreft; dat hij niets heeft gedaan, om een bevooroordeeld beeld orp te hangen, en dat het hem (men leze b.v. de blz. 160-170) zeer wel bewust is, dat de samenhang tussen Gorki en de Russische revolutie, voor en na 1917, een onverbrekelijke is.
II
G
ORKI is de grote kroniekschrijver van het tijdvak 1895-1935 in Rusland; met de nadruk op de vóór-revolutionnaire pe-riode. Van de zwervers en barrevoeters uit de eerste novellen tot aan de komst van het nieuwe, bolsjèwistische type hèeft Gor-kiheel de Russische samenleving van zijn tijd geschilderd. Het was de schildering van een maatschappij (de tsaristisch-kapita-listische) in ondergang. Ook vóór hem hadden grote Russische schrijvers die ondergang geschilderd. Leo Tolstoj had de wereld van het instortende grootgrondbezit beschreven, en was met een grimmige haat tegen de werkelijkheid in de religie ge-vlucht; Anton Tsjechow had de ondergang getekend van de burgerlijke t.=n intellectuele (liberale) milieu's en zich zwaar-moedig afgevraagd, vanwaar en wanneer de verlossing zou komen. Gorki's beeld van de tsaristisch- kapitalistische verwor-ding van het oude Rusland laat, hoewel he~ misschien tragischer en vreselijker is dan bij de twee genoemden, geen hopelozein-druk na. Het was Georg ~ukács, die opmerkte, dat de ondergang bij Gorki geen einde is, maar het begin betekent van het geluk der menshe~d. Dat verklaart ook - aldus Lukács - de brede rust, dè kracht, het ondoofbare geloof in de mens, die Gorki's boeken uitstralen. lil) Gorki's werk gaat het oude, dat afsterft, nooit onvergezeld van het nieuwe;· dat bevrijdend ontkiemt.
be-zieling, die van het volk uitgaat. In zijn autobiOgrafie, waarin hij zijn jeugdjaren beschrijft, "vol loodzware afschuwelijkhe-den", en waarin domheid, wreedheid en hebzucht zonder einde lijken te heersen, stijgt als een symbool van licht de gestalte van de grootmoeder op; zij is het voLk. Zij hoort als Siegfried, Don Quichote, Hamlet en Faust tot de onsterfelijke gestalten van de wereldliteratuur. Terwijl reeds bij de grote meesters van het Russische realisme der XIXe eeuw de vrouwengestalten een vaak bewonderenswaardige zielskracht en heldhaftigheid ver~ tonen, krijgen deze bij Gorki nieuwe trekken; de grootmoeder uit "Mijn jeugd" en de oude Nilowna, "De Moeder", die de gevallen rode vlag opraapt en verder draagt, zijn heldinnen van het proletariaat. Met Gorki trad het volk als nieuw element in de literatuur. De revolutie kondigt zich bij hem profetisch aan. In het "Lied van de Valk" (1895) verheerlijkt hij nog ,de dappere, strijdbare enkeling, die zich niet neerlegt bij de heer-schappij van het lage; in "Het Lied van de Stormvogel" (1901) verkondigt hij reeds, dat de overwinning is weggelegd voor de ontwakende massa.
Ameri-ka, om er geld in te zamelen voor de vervolgde revolutionnairen. De Ver. Staten worden voor hem de grote, moderne verschrik-king van het kapitalisme in zijn ergste vorm: een roofhol van de gele duivel, de dollar. (Men zie zijn schetsen: "Amerika, het land van de gele duivel", Pegasus, 1950). De gedachte aan de inter-nationale broederschap der geplaagd~n en gejaagden wint voor hem vaste vorm. Hoe het proletariaat in de strijd voor zijn rech-ten groeit, en hoe de Partij daarbij als opvoedster optreedt, die de mensen ideologisch en naar het karakter staalt, schilderde Gorki in 1907 in zijn roman "De Moeder", die Lenin van supe-rieure betekenis voor de bewustwording der Russische arbeiders achtte. En hoe, in de periode van duistere reactie, de periode van de Russische eerste-minister Stolypin en zijn schrikbewind, het kapitalisme ook in Rusland lafaards e)l fraseurs maakte van z.g. linkse intellectuelen, is de inhoud van Gorki's laatste, 4-de-lige roman "Klim Samgin", die Gorki tussen 1927 en 1936 schreef. Het vraagstuk van de verhouding tussen arbeidersklasse en in-tellectuelen heeft Gorki levenslang geplaagd, omdat de werke-lijkheid hem op dit punt van de ene ontgoocheling in de andere stortte. De oorzaken van die ontgoocheling heeft hij in "Klim Samgin" tot op de vezel opgespoord en uitgerafeld. Het is geen wonder, dat Gorki zijn armzalige held Samgin laat sterven op het moment, waarop Lenin in April 1917 te Petrograd arri-veert. Voor Rusland brak er op dat ogenblik een nieuwe periode aan, maar de actualiteit der Samgin-figuur blijft: het soort is tot op de huidige dag buiten de Sowjet-Unie niet gestorven.
ar-beiders, zijn openbare ~orrespondentie met buitenlandse intel-lectuelen, zijn artikelen: in de pers gevolgd. Ware hij niet het slachtoffer geworden van het complot der trotzkisten, hij zou
in een aantal romans, die hij nog wilde schrijven, ongetwijfeld de ontwikkelingslijn van de .revolutie tot in de tijd van de 5-jarenplannen hebben doorgetrokken, en daarmee de kroniek van zijn tijd en volk hebben voltooid, waarvan wij nu het kost-baarste en gelukkig grootste deel bezitten.
Als kunstenaar heeft Gorkinooit krampachtig naar uiterlijke vernieuwingen gestreefd. Hij was even wars van extreme bur-gerlijke stijl-experimenten als van de kale en eenzijdige notie, dat er een speciale proletarische kunst zou bestaan, die voor eens 'en altijd met de traditie der grote realisten uit ·het ver-verleden zou moeten breken, en slechts een soort literair commen-taar vormen op het dagbladbericht ~en het fabrieksrapport. Kunst was en bleef voor hem de beeldende uitdrukking van het leven in al zijn diepten en hoogten, zoals het gestuwd wordt door de revolutionnaire ontwikkeling. Door alle vragen en antwoor-den in dit revolutionnair begrepen leven verankerd te weten,
kon Gorki de veelzijdige realist worden, van wie de socialisti-sche realisten in het huidige Sowjetland geestelijk afstammen. Dat is de geweldige betekenis van Gorki, die begon te schrijven, toen Tolstoj nog leefde en naast wie jonge meesters als Fadejew, Sjolochow en Fedin opgroeiden. Hij is de :bezielende vevbindings-man geworden tussen het klassieke en het socialistische realis-me, die \in zijn grote :rede op het Schrijverscongres te Moskou in 1934 de overwinning van dit realisme in de Sowjetliteratuur tot stand hielp brengen.
III
•
..
van de Comin. Partij der U.S.S.R, het begin van het IVe hoofd~ stuk) en ten aanzien van de· "Leninistische lijn" merkwaardige wankelingen heeft vertoond, is een.feit .-'-.maar het is, .dank zij
Gorki's ittrtige verbondenheid met het volk, niet van enige
door-slaggevende betekenis gebleken op zijn betekenis als schrijver voor het strijdbare proletariaat. Lenin, die Gorki persoonlijk te Capri opzocht en critiseerde, was tegelijkdegene, die dit laat-ste in /woord ~n geschrift .steeds weer deed uitkomen. Het valt te betreuren, dat Dr. Proost geen gebruik heeft gemaakt van de briefwisseling .tussen Lenin en Gorki, waarin deze feiten in een veel rustiger en "normaler" licht komen te ·staan.
Het valt evenmin te ontkennen, dat Gorki in de eerste jaren · na 'de revolutie meningsverschillen heeft gehad met de
bolsje-wistische leiders, Lenin voorop, wat bij Dr. Proost wordt voor-gesteld als een soort dramatische "afwending van de revolutie". Tegen zulke voorstellingen moet men zich ten scherpste keren, omdat hE't duidelijk is, dat Gorki en .Lenin niet verschilden over de vraag betreffende de ,J.oeleinden der revolutie, maar
wel ten aanzien van de middelen. Het .conflict krijgt een voor
Gorki tragisch aanzicht, als men bedenkt, dat de lieden, voor wie hij na 1917 herhaaldelijk bij Lenin en zijn medestanders op clementie aandrong, 1Van hetzelfde verraderlijke sluipmoorde~·
naarsallooi waren, aan wie Gorki zelf in 1936 ten offer viel. Lenin heeft beter dan Gorki begrepen, wie en waar de vijanden waren, en zijn hardheid was een reddende.
Critiek moet men ook oefenen op Gorki's opvattingen aan-gaande het platteland, waarover hij in zijn boekje Over de Rus-sische boer (1922) met een vo.or zijn doen ongewone bitterheid en onrechtvaardigheid oordeelde, daar hij de boeren toentertijd niet in staat achtte, de snelle ommekeer der rèvolutie mee te maken. De zaak is hier evenmin, dat Lenin bij de verwezenlij-king vanderevolutie "op de boeren wilde bouwen", zoals Proost zegt (blz. 133), maar op het bondgenootschap tussen alle geëx-ploiteerde klassen, die van stad èn platteland, en dat Gorki hier
- althans een tijdlang - absoluut blind is geweest voor de dynamiek van de klassentegenstellingen, óok en vooral in het dorp. Bij dr. Proost krijgt dit alles te veel de bijsmaak, als zou Gorki in opstand hebben verkeerd tegen de socialistische revo-lutie, wat historisch misleidend is, en waaruit oncritische lezers de slotsom zouden kunnen trekken, dat de wegen van Gorki en de bolsjewiki na 1917 uiteen zijn gegaan. Vandaar, dat Dr. Proost op blz. 157 van zijn boek moet spreken van een "ver-zoening" tussen Gorki en het Sowjetregime, hetgeen een op de spits gedreven voorstelling van zaken is. Wat Gorki wél deed, was een zelfkritische herziening van zijn opvattingen aangaande het verloop van de revolutie, zodra bleek, dat zijn .weifelingen
door de schitterende practijk van de bolsjewistische opbouw in stad en land werden,gelogenstraft, en zich aan de hand van de
