Deze film is beschikbaar gesteld door het KITLV, uitsluitend op voorwaarde dat noch het geheel noch delen worden gereproduceerd zonder toestemming van het KITLV. Dit behoudt zich het recht voor een vergoeding te berekenen voor reproductie.
Indien op het originele materiaal auteursrecht rust, dient men voor reproductiedoeleinden eveneens toestemming te vragen aan de houders van dit auteursrecht.
Toestemming voor reproductie dient men schriftelijk aan te vragen.
This film is supplied by the KITL V only on condition th at neither it nor part of it is further reproduced
without first obtaining the permission of the KITLV which reserves the right to make a charge for such reproduction. If the material filmed is itself in copyright, the permission of the owners of that copyright will also be requiredfor such reproduction.
Application for permission to reproduce should be made in writing, giving details of the proposed reproduction.
SIGNATUUR
MIe OVORM:
SHELF NUMBER MICROFORM:
MMETA 0584
IN GELIJKE PAS
DOOR A. M. NACHENIUS-ROEGHOL T
SERIE: "DE NIEUWE LEESKRING"
"Je hebt een lieve moeder, Noor."
IN GELIJKE PAS
DOOR A. M. NACHENIUS-ROEGHOLT
GEYLLUSTREERD DOOR HANS BORREBACH
MEISJESBOEK (Leeftijd 12-16 jaar)
ALKMAAR - GEBR. KLUITMAN
I
HOOFDSTUK I
CLAARTJE ONTMOET OOM DAK
Met den zwaren boekenta ch op de eene heup ge teund, zoodat ze er scheef van overhelde, slenterde Claartje het schoolplein over en liep met de rustige zekerheid van een grootestadskind dwars door het verkeer.
Aan den overkant van het trottoir keek ze nog een om, hevelde de tasch over naar haar andere zij en betreurde haar kapotte fiets. Spiedend tuurde ze, maar het figuur- tje van Noor werd nog niet zichtbaar en vlugger nu liep ze door. 't Was al laat en tante Reina hi ld niet van wachten. Al of je het kon helpen, wanneer net op het laat te moment de breinaald uit je werk schoot en je al die nare, gevallen steken moe t opvi chen. Maar Noor was er nog slechter aan toe gewee t. Zij had een drenl{eling, die vier toeren diep wa gezonken en toen Claartje de klas uitging, zag ze nog hoe Noor, met het puntje van haar tong buiten den mond van in panning, zich uit loofde bij het verrichten van haar redding werk. laartje moe t lachen bij de herinnering. Het wa zoo grappig te weten wat er in dat schijnbaar dociele N oortje omging. Razend zou ze zijn om den strop, want Noor verfoeide handwerken toch al als een oort marteling, die wekelijk terugkeerde.
Toen versomberde Clari' gezichtje weer. De heeje och- tend was in alle opzichten een mislukking geweest. In de Fransche thema, die ze terug kregen, krioelde het van fouten, 5
IN GELIJKE PAS
zood at ze er bij wijze van straf twee extra moest maken en de wi kunde-repetitie had een stevige onvoldoende op- geleverd. Dat waren van die onaangename berichtjes, die ze zoo trak aan de koffietafel aan tante Reina had over te brengen. Onwillekeurig werd haar pas langzamer, ze zag op tegen haar thui kom t en jui t wijdde ze al haar aandacht aan de etalage van een boekwinkel, toen ze cherp en luid uit de verte hoorde gillen:
"Cla-a-a-ri !"
Dat was Noor, niemand dan zij zag kans zoo hoog en hard te krij chen en ja hoor, daar kwam ze aanfiet~en, in wilde vaart, zood at het haar zonder mutsje in den wind opwoei en het heele figuurtje een weinig gracieusen indruk maakte. Maal' dat waren van die overwegingen, waaraan de mei je zich nog niet stoorden.
Dadelijk vergat Claartje haar angsten en holde het vriendinnetje tegemoet, die handig van de fiets sprong en een arm door dien van CIa art je stak.
"Kind," hijgde ze nog na, "die engel van een Klaasje nam me eenvoudig het werk uit handen en één, twee, drie, had ze die naarlingen te pakken. Ze lachte om mijn be- wonderend gezicht en zei goedig: "ren maar weg, Noor, je ziet er uit of je reuze honger hebt." Nou, ik liet het me geen tweeden keer zeggen en me voilà. Vind je het niet li f van haar?"
Glari knikte en bij zichz lf dacht ze: zoo ging het nu altijd met Noortje, teed was er iemand, die haar hielp en vrijwillig hindernis en uit den weg nam. Ze kon het zich begrijpen, Noortje's zonnige natuur maakte het tot een genoegen, haar een dienst te bewijzen, want dan straalde het heele gezichtje en voelde je je zelf ook op- genomen in die sfeer van levensblijheid ... Weer verbaas- de ze zich er over, dat Noor nu juist háár had uitver- koren tot hartsvriendin. Zij was in alles haar tegenstel- 6
IN GELIJKE PAS ling, het ko tte háár juist inspanning om opgewekt te zijn en teed wa ze bang voor nare dingen, terwijl Noortje in haar optimi me eenvoudig een goeden afloop heel ge- woon vond.
, Wat zet jij opeen een gezicht van ouwe lappen," on- derbrak deze intus chen Glari' gepein en Claartje beken- de, wat haar plot eling weer heftig benauwd : die nare onvoldoende!
.,Glari !"
Midden op d traat bleef Noor staan en staarde haar vriendin ongeloovig aan.
, Loop je nu heu ch over zoo'n kleinigheid te piekeren 1 Kind je bent dáár I"
Veelbeteekenend tikte ze met een vinger op haar voor- hoofd maar toen kwam er een begrijpen in haar oogen en vervolgde ze zachter: ,,0, vanwege de booze tante I"
In den eer ten tijd van haar vriend chap had Clari ver- zwegen hoe ze thui geregeld ver lag moe t uitbrengen van haar vorderingen op eh 001 en hoe ze voor ieder slecht cijf r een beri ping inca eerde, waarna het heele geval nog eens grondig werd behandeld. Tante Reina zelf, een toonb eld van plil!ht betrachting, die de apotheek naast oma's hui, uit. tekend beheerde, eischt een dergelijke op- vatting van haar nichtje vo l' haar choolwerk. Zij droeg de verantwoordelijkheid, zoo al ze herhaaldelijk zei.
,Oma zorgt voor je lichamelijk welzijn en ik ben meer in 't bijzonder belast met je geestelijke vorming."
Het leek wel een zin uit één of ander opvoedkundig boek, als ze dien rad en gedecideerd te berde bracht, telken als er verzet kwam van Clari's kant.
Gezellige, lieve oma knikte dan maar eens lachend naar het kleindochtertje en vond gemoedelijk:
"Ben en Willy wenschen heusch geen kleine professor te vinden bij hun overkomst, Reina I"
7
IN GELIJKE PAS
Dan sloten de lippen van tante's trotschen mond zich vaster op elkaar en wendde ze zich af. Ze gaf oma geen antwoord en bij zichzelf had Clara allang uitgemaakt:
"oma is ten slotte toch de baas", maar ze wachtte zich wel, dergelijke majesteitsschendende opmerkingen hardop te debiteeren, en had er genoeg aan, dat het zoo was en oma's zachtere oordeel ten slotte overwon.
Voor Noor met haar leuke tehuis, waar haar vroolijke ouders hun kinderen veel meer al jonge mensdijes be- handelden, was zoo'n verhouding iets onbegrijpelijks. Bij haar werd ook geïnformeerd hoe ze het op school gemaakt had, maar wanneer er dan een onvoldoende te vermelden was, vroegen vader en moeder verder. Verzachtende om- standigheden werden in aanmerking genomen en met el- kaar overlegde men hoe men in het vervolg zoo'n ramp kon vermijden of voorkomen. Noor had haar be t gedaan, om niet al te openlijk haar verbazing te toonen, uit VI'ees, dat het CIa art je zou kwet en, maal' toen deze eenmaal was begonnen met . preken, wa ze heel eerlijk en open gewee. t.
Ze waren hierdoor elkaar veel nader gekomen en sinds- dien werden tante Reina's eigenaardigheden openlijk tu - schen hen besproken. Dit deed Claartje werelden van go d.
Tot nu toe had ze het alles in zichzelf moeten vel'werken, want bij oma kon ze er natuurlijk niet mee aankomen.
Soms meende ze wel eens iets van begrijpen in de oude oogen te lezen, maar ze ond het unfair, om achter tante' rug om bij oma te klagen en oma zelf was er nooit over begonnen, al had ze dikwijls met een enkel woord of ge- baar een storm weten te voorkomen. Ze had het naar Indië kunnen chrijven. Mams had het dringend gevraagd, toen Clari alleen naar Holland ging: "zal je me alles schrijven, kindje, ook als het nare dingen zijn, net alsof we nog bij elkaar zijn?"
Ook vader had haar apart genomen op den laatsten 8
IN GELIJKE PAS avond en ernstig met haar gesproken:
"J e gaat bij oma en tante in hui , kindje, maar dat wil niet zeggen, dat Je daar p I' sé moet blijven."
Ze had het eer t vreemd gevonden, dat vader dat speciaal gezegd had, maar ze begreep er nu méér van.
Vader kende zijn zu ter R ina met haar goede en haar minder pl'ettige eigen chapp n. Le défauts de e qualité ."
Ze pa te er den zin uit de Fran che Ie op toe.
Maar gek, de zekerheid, dat vader en mo der h t zouden billijken al ze over dit alle chrcef, maakte dat ze aar- zelde. Ondank. alle hield ze van tante Reina, in veel opzichten bewonderde ze haar en had een oort vereering voor haar karakter. Waarom zou ze vader en moeder dan la tig vallen met klachten, die, als je ze eenmaal op papier had gezet, zoo onbeteekenend leken? Ze vond het • tuitend, en ovendien, al vader haar dan er en ander in hui deed zou daar ook wel weer wat zijn. Vader zelf vond altijd: "och, je weet wat je h bt en niet wat je krijgt,"
als het ging over hun Inland che bedienden en Clal'i pa te dit nu toe op haar eigen geval. Ze had toch in ieder geval oma!
N l' had epn tt'dje ongewoon til voor haar doen naa t Clari voortgeloopen, toen viel ze op en heftig uit:
"Zeg het dan niet van die vier voor wi kunde we mog n het proefwerk toch immer. 0\ er maken en wi weet hoe ,('hitter nd je h<>t er dan afbrengt!'
Ze keken elkaar in de oogen en lazen er h tz lfde in:
"Ne, dat :staat een beetje gelijk met liegen," n haa t boo viel nu Nool'tje uit:
"Eigenlijk is die knappe tante \ an je oliedom, want ze zou je gewoon tot jokken brengen, met al dat g zeur over mooie cijfers en zelf heeft ze heusch ook niet het buskruit uitgevonden 1"
Even wilde Clari voor tante Reina opkomen, maar waar- 9
IN GELIJKE PAS
om NZOU
z; het tragi ch Opvatten en ze knikte instemmend.'
" ee, \lat heeft ze zeker niet'"
,, 0 zoo," betuigde Noor tevr' d
ha~r neus aan to voegde: e en, toen Clari er langs , Want dat had Barthold S h
,,0 I" gie}'de Noor nu uit ~l wal'z. habear al afgesnoept!"
type. Ik was net tom . " aar,. Je nt toch een eenig tante afviel. En ik ben :~nh verbazmlg~ dat je je dierbare
In één a d ' ee emaa Ingetrapt."
mag komen,er::e
g~~~:ez~~or:
"vra!ig of je vanavond bij ons dan hebben." IJ er en Je weet, hoe leuk we hetMaar Clari had bedenki .
fraaie ~taat van condu't ~?e~: "Gezlen mijn minder zonder meer in de rede IV~~I: . egon ze, toen Noor haar
"Beloof dan vanmidda
i
Nog eh udde Clari hetgha
fdeen paard te werken!"
T t R' 00 en betreurde'
" an e eIna laat zich niet m t b ' . . naar de resultaten I" e eloften paaIen, dIe ziet
"Dan wel'ken we met rof e " .
aan. "Ik kom het
vanmid~
.g~rut, ~ondlge
Noor fier En voordat Clari ook h' af In a etatJe vragen."sprong ze op haar f' ts lel' eg n bezwaren kon aanvoeren Ie en met e n lu ht' , ze een zijstraat in en -t . c . 1gen groet sloeg verder, niet al te blij r~~~ ~ na~r hUl . Clari liep alleen lof te voor het avondje tOOI' s v~ornemen om de be-
~e nam zich vóór, er z~l;an ante R~Ina los tè krijgen en
ln haar schulp te kruipen
o~~!'
dtebe~nne~
en.~iet
dadelijkden. IJ e eel ste mISprIjZende woor-
Toen ze binnenkwam
en
O~~ving
haar met eenWo~g::~t~et
de koffietafel bezig KIJk eens m' .CI~r' , el J~, wat een mooie kersen'" Ze schoof I een ~~ar mooIe dOnkere toe. .
"Omams, vond Clari m t
gewone oma . l' e een verhaspeling van het te 10 ' ,.U IS een leve engel," en spelend hing ze
IN GELIJKE PAS twee trosjes aan oma's ooren. "Het Rtaat u reuz !" bewon- derde ze en trok de oude dame mee voor den piegel, waarin deze zichzelf lachend bekeek, maar zich haa tig afw ndde, toen tante R ina binnenkwam. Afkeur nd keek deze naar
"dat spelen met eetwaar". Ze vond het kindera~htig en onhygiëni ch, maa' Glari spott met die opvattmgen en stopte ze onbezorgd in haal' mond. Het wa een go cl begin voor een vredig koffiemaal, zooal ze te laat b dacht.
Tante wa zoo heel gauw uit haar evenwicht, dat er altijd wel iet gebeurd, wat zij ni t prettig vond. En even trok er een diepe }'impel tus chen haar oogen, die haar heel precie op tante Reina deed lijken, zoodat oma een til lachje verbeet, maar toen bezorgd naar dit tweetal keek.
Ze vond die gelijkeni eer t grappig, maar besefte opeens, dat jui t daaruit die voortdurende bot ingen voortkwamen.
Ook in de karakter waren veel punten van overeenkomst, hoewel alles bij Clari nog zachter en ronder wa . Zoo wa R ina ook een gewee t, eer het leven met zijn verdriet
cherpere kantje aan haar .leep en ?ma loot een .oogen- blik de oogen: jammer dat Rema met meer begrIp had van wat een kind als Claartje mi te! Ze hield wel eel van het nichtje, maar ze verborg dat te veel onder de lu teen volmaakt mei je van haar te maken. Toen merkt oma hoe Reina haar het lege koffiekopj toe .. choof met n half O'ebicdend: "moed 1''' en oma wa in het hed n terug n hoorde hoe haar dochter Clari een v rhoor 0 l' den och- t nd afnam.
Wat? Een onvoldoende voor wi kunde en het waren
ni~t ee~
allemaal nieuwe ommen? Hoe i het mogelijk.In mijn tijd ... "
,,0," ging het door Cla~.i ~;en, , daar begon ze w el' over dien vervelenden ouden tIJd, en voor dat ze aan de gevol- gen dacht, had ze er uitgeflapt:
" Waren de ei chen veel minder hoog!'
11
IN GELIJKE PAS
Tante Reina's fijn geteekende wenkbrauwen gingen zoo- vel' de hoogte in, dat CIa ri er met verbazing naar staarde.
,Hoe zou ik j dan nu nog kunnen helpen," troefde ze toen en Clari vond dat ze er genadig af kwam en moest toe- geven dat tante Reina de alleringewikkeld te sommen in e n handomdl'aaien oplo te. Het wa op school al bekend:
,Clari heeft hem va t goed!"
Maar tante Reina wa nog niet klaar:
"Het treft," b dacht ze, "dat het Woensdag i . Maak vanmiddag je ander werk af, dan hebben we vanavond goed den tijd om een wi kunde te repeteeren."
Alles in Claartje kwam bij dit voor tel in op tand en met moeite kon ze de tranE'n in bedwang houden, die ze achter de oogleden voelde branden. Ze wilde ze niet laten vallen, want huilen werd door tante ten strengste veroor- deeld.
"Maar, tante" protesteerde ze, "zoo erg is het heusch niet met me ge teld, er waren er maar twee, die ee vol- doende hadden en ... "
"Dan had jij de derde kunnen zijn, Clari!" kwam tante's tem, toen oma invi 1:
,Laat laar e n. uitvertellen, Reina," en nu kreeg deze tenmin te de geleg nheid om uitleg te geven:
"Juffrouw van Dijk heeft beloofd, dat ze dit niet streng zal r kenen, al we h t den volgenden keer betel' maken."
Tante Reina glimlachte tevreden:
,De te meer reden, Claartje, om hard te werken je
krijgt nog een kan !" ,
Met moeite hield deze zich voor, dat tante Reina met
d~ be te voornemens bezield was en ook haar eigen vrijen tIJd opofferde. Tante Reina be ('houwde het nu eenmaal als een per oonlijke eer, dat el' alleen maar goede cijfers naar Indië geschreven werden. Zachtzinnig probeerde Clari dan ook te zeggen:
12
IN GELIJKE PAS
"Zou u niet vanmiddag kunnen, ik heb heel weinig hui - werk en Noor vroeg me voor vanavond!"
"Nee, Clari," viel de besliste stem weer in, "vanmiddag heb ik tot vier uur druk werk en daarna komen oom en tant Ledeman met d jongen in den tuin the drinken.
J ij mag er ook bij komen!"
Het laat te klonk al een gun t en het wa met Claartje's ged uld gedaan.
,Ajakkie," vond ze hal'tgrondig, en choof ruw haar stoel achteruit.
Zoo'n middag kende ze maar al te goed. Oma n tante Ledeman hadden een ma sa punten van aam'aking en terwijl de oude dames gezellig con ver eerden kregen de ander neen oort coB ge van oom, die zijn wijsheid van oud-apotheker moest luchten. Clad wachtte niet langer het tandj af, dat ze al op tante Reina's lippen zag trillen.
maar holde de kamer uit naar haar eigen domein, dat voor aan traat lag.
"Gelukkig," dacht ze, "ik zie tenminste niets van den tuin met zijn gezellige "familyparty".
Ze kon niet dad lijk tot werken komen en drentelde dool' de kamer. Even stond ze stil voor de portI' tten van varler en moeder, waar ze aan een tafel zaten, terwijl hun vier kinderen er omheen egroepeerd waren. Het was een hopeloos stijf portret, echt door een on-arti tiek fotograaf genomen en vader had het ook in de prullenmand willen stoppen, maar Clari had gesmeekt het te mogen be- houden en het was nog steeds één van haar dierbaarste bezittingen. Voor háár prak hun saamhoorigheid er zoo heel duidelijk uit, vader en moeder, die trouw de wacht hielden over haar en de jongere zusjes en broertje.
"Mams," zei ze hardop, want het leek of de mond echt wou gaan spreken, toen kwam er een floers voor haar oogen, dat ze ongeduldig wegveegde. Wat gaf het, of ze 13
IN GELIJKE PAS
zich al ongelukkig maakte over de scheiding, die zou er niet langer door worden of korter en ze probeerde haar lip- pen tot fluiten te zetten, maar het geluid, dat ze voortbracht was schril en val ch. Toen ontdekte ze dat één van de cacteeën een stekje had en met oneindige zorg pootte ze het in een nieuw potje en voorzag het m t het miniatuur- schopje van aarde. Zoo ingespannen wa ze er mee bezig, dat ze tante Reina's anders heu ch wel duidelijken voetstap niet hoorde en op heeterdaad op luieren werd betrapt. De afspraak luidde, dat ze op vrije middagen onmiddellijk na de koffie aan den lag zou gaan en nu was het al over tweeën.
,,'k Had juist eens willen zien of we het niet konden schikken voor vanavond," begon deze, maar Clari kwam in openlijk verzet:
"Hoe toevallig," durfde ze zeggen en een fijn roon trok over tante's gezicht, waarvan de oogen zich verkleinden en zonder standje voor de brutale opmerking verdween ze weer, Claartje tegelijk zegevierend en verward achter- latend.
"Ik had haar dóór I" juichte de ééne helft, "ze had heelemaal niet van die nobele intenties," terwijl de an- dere helft teleurgesteld vond: "Hè, tante Reina, die huichelt I"
Het einde was. dat ze het land had aan zichzelf en aan alles en een haast onbedwingbare lust kreeg om naar huis te chrijven over alles en alles, hoe oma wel heel lief was, maar hoe dit bijna niet opwoog tegen tante's tyran- nie . .. Het velletje lag al vóór haar, toen ze weer naar het portret staarde: vader en moeder keken er zoo gelukkig op en als ze dan daarginds een klachtenbrief van haar ontvingen, zouden ze het niet meer zijn.
"Dáár I" zei ze hardop en keilde schrijfmap en papier dwars door de kamer.
De aanval op die onschuldige voorwerpen deed haar goed 14
IN GELIJKE PAS en kalmer nu zocht ze haar agenda en verdiepte zich in haar werk.
Om vier uur hoorde ze bellen en daarna de luide tem van oom Johan, die beweerde, dat het geen weer was om
in den tuin te zi tten. ..
"Goed om een mensch rheumatiek te bezorgen," vo~d hl]
en toen oma hem zachtzinnig voorstelde dan maar In de serre te blijven, poeierde hij dat ook weer af.
,Zuiver contrarie!" minachtte Clari, die om de deur luisterde hoe het afliep. Eindelijk scheen hij zich dan maar aan tocht en koude te zullen wagen, want ze hoorde de stemmen onduidelijker worden.
"Oom is getemd," grinnikte ze en liep naar het raam.
Ze was stijf geworden van het zitten en stond op straat te staren, tot ze in de verte iets bekends meende te ont- dekken en werkelijk, daar kwam Noor aan op haar beken- de elegante wijze. Bij de laat te zij traat ~af ze een lan~
gerekten gil ten beste en wuifde enthousIast naar ClarI, die uit het raam ging hangen.
Clari" gilde ze van beneden, terwijl ze haar fiets vast- zette,
"j~
raadt nooit wat ik bij me heb!" en wild zwaaide ze met een witte enveloppe.De fiets stond achteloos tegen den muur gesmeten en toen Clari haastig naar beneden rende om haar open te doe~,
vervolgde ze uitgelaten: "een briefje van moes, voor Je grootmoeder, met een invitatie voor vanavond, reuze of- ficieel !"
S tt!" waarschuwde Clari, met een vinger tegen den
m~~d,
want hoewel de familie in den tuin zat, wa er toch kans, dat tante Reina eens even naar de apotheek liep en als twee samenzweerders slopen ze nu op hun teenen de trap op naar Clari's kamer ... Ik vertelde aan Moes," vervolgde Noor haar verhaal,
"dat ik naar jou toeging om verlof voor je af te persen 15
IN GELIJKE PAS
en die twijfelde aan mijn succes. Ze vond mij niet het jui te persoontje om gunsten van Dr. van der Ley gedaan te krijgen en Paa - het was de familieverba tering voor Pa - wa het als altijd roerend eens met zijn wederhelft, maar ook innig begaan met jouw lot. Als ik de oudE' mevrouw een een briefje chreef," bedacht Moes en Paa loeg zich van plezier op de knieën, toen Moes ver- volgde, "de oma zal toch wel het meeste te zeggen hebben."
,,'k Zie je dolgraag op het oorlog pad, Lisetje," lachte Paas nog en verdween naar zijn patiënten. En ziet hier het bedoelde epi teI."
Met levendige gebaren vertelde Noor het voorgevallene en Clari, die den laatsten tijd veel bij de familie Roeters aan huis was gekomen, kon zich alles heel goed voorstel- len. Dokter en mevrouw Roeters deden, ondank de grijze haren, die bij beiden zichtbaar waren, zoo echt jong, veel jonger dan tante Reina, die heel wat minder jaren telde.
"Dat kwam door het geluk I" wist Clad. Tante Reina deed wel altijd of ze met heel haar hart aan de apotheek hing, maar was dat wel waar? Het leek eerder of er diep in haar iets was vergramd, of ze een grief had tegen het leven. Misschien was ze vroeger wel vel'loofd geweest en was hij gestorven, of had ze hem afgeschrikt door het kordate, dat ze al op de jonge portretten vertoonde. Ze zou het toch eens aan oma vragen, op een avond dat tante Reina naar haar jaarclub wa en ze samen intiem zaten te praten. Dan kwamen er als vanzelf onderwerpen aan de orde, die je nooit met een ander durfde behandelen.
Maar Noor stoorde haar d roomer ij en.
"Kom,' moedigde ze Clari aan, "laten we het briefje gaan geven," en toen ze Claartje's verschrikte oogen zag, lachte ze haar hartelijk uit: "Kind, ze i toch geen boe- vrouw!"
En ter eere van de visite kamde Clari haar haren net- 16
IN GELIJKE PAS jes glad, en deed Noor haar kousen beter aan, die nu heelemaal gedraaid aan haar beenen zaten. Ook stopte ze de slordjge veters zorgvuldig weg. "
De veredelende invloed eener apothekeres I deed ze
" . d
overmoedig. "En avant," declameerde ze nog In e gang,
"la garde meurt, mais ne se rend pas!"
Het laatste klonk met gedempte stem en bedaard stapte ook zij door de open erredeuren den tuin binnen, ineens een h I andere Noor dan de robbedoes van daarnet, nu op- eens het welopgevoede dochtertje van haar moeder. De metamorphose was wat heel plotseling en het beste middel om lari over haar zenuwachtigheid h en te helpen, want het werkte geweldig op haar lachspieren, Noor zoo suiker- zoet handjes te zien geven en uit te hooren leggen, dat ze werkelijk het dochtertje was van dokter Roeters.
Een eminent arts" bulderde oom's stem welwillend en
, , . .
N oor jokte brutaal, dat ze h I goed WI t WIe meneer Ledeman was: "Eén van Paas' oudste patiënten."
Paas moet hem bij de eer tvolgende gelegenheid zijn gifttanden maar eens trekken," fluisterde ze tegen CI.ari, toen oom zijn zoon upenlijk de les las over een opmerkmg, die deze maakte. Oom Ledeman was de eenige naar het eigen oordeel die over p litiek, weten chap en andere onderwerpen 'kon oordeelen en de con er atie werd er daardoor niet gezelliger op. Zoonlief zat tenmin te ver- stolen op zijn armbandhorloge te turen, boe lang zijn mar- teling nog zou voortduren.
Onderwijl las oma het briefje van mevrouw Roeters, dat ze daarna aan tante Reina ter inzage gaf.
Me dunkt ReintJ'e, dat we Clari maar moeten laten
"
,
gaan," zei ze er kalm bij en hoewel haar stem vlak bleef was er toch iets in, dat Clari d d voelen: oma geeft tan- te een waar chuwing. Het moest wel zoo zijn, want weer trok het roode kleurtje over tante Reina's fijn profiel en
In golijk pas 2 17
IN GELIJKE PAS
ze knikte toestemmend, zonder woorden.
. Clari en Noor hadden het pleit gewonnen en zoo geluk- kIg waren ze over dat feit, dat ze geduldig lui terden naar een .lang relaas van oom Ledeman, over zijn bijzon- dere verdIen ten al apotheker, en hoe het jonge ge lacht de waarde niet wilde inzien van eigenbereide medicamen- ten, maar liever patentmiddelen kocht, die je gauw mee kon nemen. Toen de familie eindelijk was vertrolr.ken fiet-
te Claartje een eind met Noor mee, die opgewonden praat- tE:, maar toen ze alleen terugging, voelde ze zich down.
't Was waar, tante Reina had toegegeven, maar het was niet van harte gegaan en dat zou ze dagen lang moeten voelen. En vreemd, dat hinderde haar erg, ze kon zoo echt verlangen naar een blijk van tante's genegenheid.
Tante hield toch wél van haar. Hoe lief en zorgzaam had ze haar dezen winter niet verpleegd! Ze had zelfs éénmaal het opklapbed klaargemaakt en daarop geslapen in den nacht, dat Clari zich zoo heel erg ziek voelde en naar Mams verlangde. Toen had ze ineen tante Reina's armen om zich heen gevoeld en bij haar uitgehuild. Tante had het niet gek of kinderachtig gevonden en zoo lief ge- troost. De herinnering daaraan gaf haar den moed thuis even een arm om haar hals te slaan. Tante Reina liet het toe, maar méér niet en CIa art je wi t, dat ze in ongenade was. Het maakte, dat de voorpret van den avond ver- dween en aan tafel was ze til. Ook oma zei niet veel, ze was moe of. .. er waren woorden gevallen tusschen oma en tante Reina, waarvan zij, Claartje de oorzaak was. En in CIa art je woelde de vraag of haar uitje dat wel waard was.
Om het nette jurkje te sparen ging ze te voet naar de oude stad, waar dokter Roeters' huis stond en toen ze er eenmaal was, viel de zware stemming meteen van haar af. Mams beweerde altijd, dat oude huizen een eigen 18
IN GELIJKE PAS karakter hadden en heel sterk voelde Clari dat altijd hier . Er ging iets warms van uit, iet echt levends en vergeten was alle moeilijks van thui en de woorden, die ze nog net door de open huiskamel'deur had opgevangen:
"Waarom moet Claartje nu ook juist vriendschap sluiten met dat kind Roeter ?"
Tante Reina's stem had misnoegd geklonken en ze had oma's antwoord niet meer gehoord, want vlug wa ze
do~rgeloopen. Ze kon zich maar niet begrijpen wat tante Rema nu toch wel tegen Noor kon hebben. Vroeger, toen ze niet zoo gauw vriendinnen maakte, vond tante juist:
"Ik begrijp zoo'n kind als jij bent niet, in mijn tijd had ik een heele rij vriendinnen!"
. En nu Clari aankwam met een aardig meisje, dat boven- dIen nog wel het dochtertje was van Dr. Roeters, dien zelfs oom Ledeman kon waardeeren, was het ook weer niet goed. Maar er was geen kwestie meer van muizenis en.
Noortje's gezellige moes met de heldere, bruine oogen onder het grijzende haar, knikte haar eens extra hartelijk toe:
"Lief dat oma je liet gaan, Clari," en ook Dr. Paas vond vriendelijk:
"Daar doe je goed aan, meisje, Noor wordt anders een halve jongen met niets dan broers!"
"En nu komt de clou," beweerde Noor luidruchtig en haakte aan iederen arm een oom, "kijk Claar, dit is nu het leukste stel ooms, dat er op de wereld be taat: oom Dik en oom Dak van Velzen, in hun tudententijd de dikkedakkers" genaamd, omdat ze veel van lekker
~ten
houden."
Wat verlegen keek Clari de beide heeren aan, maar deze waren gewend aan Noors onceremonieel gedoe en schudden haar vriendschappelijk de hand.
"En, waarde nicht," herinnerde oom Dik zijn nichtje aan
~. 19
IN GELIJKE PAS
de goede omgangsvonnen, "bezit je vriendin ook nog zoo iets als een "van"? Of is zij misschien een afstammeling van Staringh's klas ieke jonkvrouw Clara 1"
Dadelijk telde oom Dak zich in postuur en alsof hij en zijn broers de twee aanbidders van die jonkvrouwe waren, declameerde hij met pathos:
,Twee wakk're bultenaars" - meteen trokken ze de schouders hoog op -
"Graaf Ot, die 't pak van voren,
Graaf Freedrik, die 't van achter droeg,
Begeerden Clara's hand en vrijden drok genog, Maar jonkvrouw Clara had geen ooren I"
Komisch droegen ze de eerste regels van het gedicht voor, zoodat ze een luid applaus oogstten.
"En?" vr g oom Dak daarna, "is het zoo, of heb je nog een achternaam ?"
Ze haastte zich te antwoorden:
"Ik heet Clara van der Ley, mijnheer van Velzen."
Even meende ze, dat het vreemd trok in oom Daks' ge- zicht, maar meteen eischte oom Dik alweer haar aandacht:
"Toch niet een Dicht je van la reine Reina?"
,,0 I" Noortje wa niet meer te houden, "Oom Dik, kent
u Clari' tante en had ze dien bijnaam?"
Ev n moe t Claartje aan thuis bij oma denken, waar nooit zoo familiaar over oudere menschen tegen haar werd gesproken, want oom Dik legde welwillend uit:
"Ze had iet koninklijk over zich en in verband met haar naam maakten we er van: la reine Reina. Is ze nog zoo knap?" vroeg hij de mei jes.
Deze knikten, terwijl dokter Roeters er bijvoegde:
"Eerder knapper, dat statige staat beter bij haar leef- tijd van nu."
20
IN GELIJKE PAS Oom Dak had er zich buiten gehouden en leek wat stil- ler, maar toen Moes quasi-klagend zei:
,,0, nu heeft Anna de melk in mijn kannetje vergeten,"
was hij in een ommezien bij haar, ging het vullen en overhandigde het haar met een diepe buiging. Dit was het sein voor zijn broer om moes op haar stoel te druk- ken en met z'n beiden verzorgden ze toen keurig de thee- tafel en bedienden elk zoo al het behoorde.
"Wat doen je ooms eigenlijk?" vroeg Claartje zacht aan Noor, maar oom Dik scheen muizenooren te hebben, want hij zelf gaf het antwoord, dat natuurlijk kant noch wal raakte:
"Ik ben ober in een cafeteria," beweerde hij en met een vinger op zijn broer wijzend, "hij is nog maar glazen- spoeler, maar maakt een reuze kans op promotie naar de ijsbar."
"Malloot!" lachte moes en gaf een beteren uitleg.
"Dak," genoeglijk noemde ze hem tegenover het jonge meisje bij zijn voornaam, "is advocaat, een steunpilaar van de bali."
"Meer advocaat van kwade zaken," vulde oom Dik met vollen mond aan en werd tot straf door zijn zuster aan een oor getrokken.
"Geloof hem niet, Claartje," zei ze, "hij heeft al heel wat onschuldige menschen geholpen," en nu herinnerde deze zich, dat ze zijn naam weleens in de krant had gelezen.
"En deze hier" moes had oom Dik nog ste cl vast, "is een steunpilaar van de beurs," -
"en helpt de menschen om de hunne leeger te maken,"
moest oom Dak zijn broers reputatie even verfraaien.
"Au," riep hij meteen, want moe had met bewonderens- waardige zekerheid een chocolaatje tegen zijn neus gemikt en alsof ze niet gestoord was in haar verhaal, kwam er nog rustig: "en is bankdirecteur."
21
IN GELIJKE PAS
"Mag ik nou weer los," jammerde deze dignitaris en beide heeren werden eigenhandig door moe van een extra lekkertje voorzien.
"Had ik nou gelijk of niet?" moest Noor weten en Claar- tje knikte instemmend: dat waren nu eens leuke ooms.
Een poosje vlogen de grappen en kwinkslagen nog heen en weer, toen kwam men door een opmerking van Daan, Noors oudsten broer, die economie studeerde, op een ern- stig onderwerp en werd het een levendige en in tere sante uiteenzetting van meeningen tusschen drie heeren. Ook Hans van twee-en-twintig, die practisch werkte op een fabriek in de stad, zette zich stil in een hoekje, want een debat van Paas met de Dikkedakkers was een buitenkans- je, dat ze zich niet graag lieten ontgaan.
Maar toen kwam moes aandragen met een schotel beleg- de toastjes en dit dreef de ernst weer op de vlucht, zoodat het avondje eindigde met gelach en gejoel.
De ooms moe ten per auto naar Den Haag terug en ver- zochten de eer om "jonkvrouw Clara" naar huis te mogen brengen.
"Ze vragen niet eens waar ik woon," bedacht ze opeens verwonderd, toen de wagen voor de apotheek stopte.
Net op dat oog~nblik ging hun voordeur open en ver- toonde zich tante Reina's silhouet op den drempel. Haastig kwam ze toeloopen, blijkbaar was ze ongerust door deze luxu u e thui komst, want gewoonlijk bracht één van Noors broers Claar Of te voet Of op de fiets.
't Verteederde Clari dadelijk; echt weer tante Reina, om koel en afwerend te doen en dan in ongerustheid haar op te wachten.
"Clari," riep deze uit, toen oom Dik, die vlug was uit- gestapt, een buiging voor haar maakte met:
"Un salut à la reine!"
"Dik van Vel zen !"
22
IN GELIJKE PAS Iets ademloos klonk door in haar stem en nu hoorde Clari ook de begroeting van oom Dak:
"Goedenavond, Reina!"
Clari wi t niet waarom, maar het was haar net of ze een drama meemaakte en toen ze later amen in de gang tonden en tante Reina ongewoon krachtig de grendels op de deur schoof, voelde ze zich te schuw om iets te zeggen.
,,'k Heb nog werk," zei tante Reina kort, zonder Claartje aan te zien en verdw en in het kleine kamertje naast de apotheek, wat haar privé kantoortje wa .
VI' emd verward liep Clari de trap op, op haar teen en voorbij oma's kamer, die erg licht liep, toen ze oma's stem hoorde:
"Clari, i er wat? Je kwam met een auto?"
Haa tig ging Clari naar binnen en zonder het licht op te doen, vond ze op den ta t den weg naar oma's bed en ging op den rand zitten.
,,0, Oma!" zei ze alleen, en ze voelde hoe oma liefkoozend haar hand treelde, en opeen vertelde ze alles, van 's mid- dag , hoe ze in op tand was gekomen, en van het heerlijke avondje met die leuke jonge ooms van Noor. Ook hoe won- derlijk en verwarrend dat laatste oogenblik bij de auto was geweest.
"Dik en Dak van Velzen I"
Oma zei de namen of ze die heel goed kende en peinzend voegde ze er bij: "mijn arme Reintje."
"Is er... is er ... ?" begon Clan vragend, maar een drukje van oma'. hand deed haar zwijgen.
"Dat zijn beste jongen , mannen," verbeterde oma met- een, "Dik zal nog wel altijd de geboren vrijgezel zijn en Dak. .. och, Dak heeft het moeilijk in zijn leven gehad, eerst die groote teleurstelling, en toen dat korte huwelijk, waarvan hem niets over bleef dan zijn zoontje!"
De stem zweeg en Claartje wachtte geduldig of er meer 23
IN GELIJKE PAS
kwam. - Oma zuchtte eens en ging toen verder:
"De broers chijnen nu weer samen te wonen met een oude nicht die het huishouden doet en voor het kind zorgt, maar voor Dak i dat niet je ware. Arme jongen!"
"Maar oma," kon Claartje niet laten op te merken,
"oom Dak was jui t zoo vroolijk."
Ze voelde meer dan ze wist, dat oma bevestigend knikte en nu legde deze uit: "Hij behoort tot dat g nre men- schen, die lachen met een wond in hun hart. Dat zijn de ware helden."
Even besefte Claartje nu ook, dat er een onderscheid was geweest in de vroolijkheid van de beide ooms en ook hoorde ze weer de klank van oom Dak's stem, toen hij
"Reina" zei.
Het was werkelijk een klein drama geweest daar voor hun deur, maar eer ze verder kon vragen, hoorden ze be- neden beweging en duwde oma haar weg.
Tante Reina lui terde iederen avond om den hoek van oma's deur of alles met haar in orde was en ze moest Clan daar vanavond niet vinden.
Clari begreep dat zonder woorden en terwijl ze vlug in het donker haar kamertje bereikte en ook daar geen licht maakte, want de maan scheen helder genoeg, wilde het gebeurde niet uit haar gedachten. Oma had niets bepaalds gezegd, maar ze had genoeg begrepen en wist nu zeker, dat er eens iet had be taan tus .. chen N oor's oom en haar tante. Oom Dak had later een nieuw geluk beproefd en had zijn vrouw verloren. To h wa hij zichzelf gebleven en stond hij fier en frisch in het leven, dat hem niet had kunnen verharden. Maar in tante Reina was iets verstard, en Clari's in tinct vertelde haar, dat tante Reina hier wel de meeste schuld moest hebben, als daarvan sprake was.
Het had haar gemaakt tot wat ze was, een mooi stand- beeld, waaraan de warmte ontbrak. "Mijn arme Reintje"
24
IN GELIJKE PAS had oma onwillekeurig uitgeroepen en met een nieuw be- grip van wat volwas enen soms te verbergen hebben, maar ook met groot medelijden voor deze tante, sliep Claartje
tno
25
HOOFDSTUK JI
VACANTIEPLANNEN Het was puffend heet.
De couranten tonden volge chreven over de hittegolf, die vroeg in den voorzomer de menschcn het werken moei- lijk maakte. Maar de thermometer stoorde zich aan niets en wees een ongehoord hoog aantal graden in de schaduw aan.
In den tuin achter oma' huis blakerde de zon mee- doogenloo . Oma had el' een bedenkelijken blik op geworpen en toen alles aan de zonzijde potdicht gemaakt. Alleen in- tante Reina's kantoortje achter de apotheek was het nog vrij koel, al zag men door de glazen deur de warme lucht boven de gracht trillen. Clari kreeg het bjj dat gezicht alleen zóó warm, dat ze er van zuchtte, maar tante Reina scheen wel ongevoelig voor tropi ch weer. Ze zag er uit als de verpersoonlijkte koelte.
"Hoe is het mogelijk?" telefoneerden Clari en Noor's oogen met elkaar en bogen hun doezelige hoofden over de sommen, die tante hun voorlegde. Ze zaten met z'n drieën om de kleine ronde tafel en tante Reina's stem had een echt doceerenden klank, terwijl ze de mei jes over het nut van een grondige kennis der allereerste beginselen van de wiskunde sprak:
"Jullie doet alles werktuigelijk, probeert eens dit, probeert eens dat, maar een som moet je stelselmatig aanpakken en zeker een algebraïsche!"
26
IN GELIJKE PAS Loom redde Clari een mug, die bijna in de waterkaraf terecht kwam en trachtte haar afdwalende aandacht bij de les te houden, vooral toen tante Reina met een recht- streeksche vraag kwam:
"Zoo'n algebraïsche vergelijking eischt een va te behan- deling. Rustig repeteer je even de volgorde der bewerkin- gen. En die is?"
Vragend zag ze haar beide discipelen aan, maar die waren niet vlug met een antwoord. Hun her en weigerden zich te concentreeren op zooiets akelig ; wel hing er nog flauw een herinnering bij Clari aan een soort "hand- leiding," maal' dat wa ook alles.
"Absoluut mis, tante Reina. Het laat te restje kennis in mijn hel' enpan is van de warmte ge chift."
Dit was één van die qua i-grappige opmerkingen, die tante Reina verfoeide en grinnikend hoopte Clari op een douche-achtige beri ping, die haar mi schien zou verfri - schen, maar tante Reina deed of ze niet hoorde en zag Noor aan, die in beru ting de chouders ophaalde.
Noor had het gevoel, minder dan ooit te weten en zelf verschafte tante Rein:!. het antwoord. Met haar malle handen gebaarde ze er bij alsof ze werkelijk de som in onderdeelen scheidde, ze de deelen op hun respectieve plaatsen zette en citeerde er een oort hymne bij:
"Haakje verdrijven, breuken verdrijven, bekenden aan den eenen kant, onbekenden aan den anderen kant, deel en dool' de coëfficient van X!"
Bij het laatste maakte ze een horizontale h'eep dwars dool' de lucht en voor iemand met een beetje wi kunstig voorstellingsvermogen moest het wel duidelijk zijn geweest, maar beide meisjes konden zich daarop niet beroemen en openlijk constateerde Noor met volkomen zelfkennis:
"Op het moment sûpreme haal ik het toch weer door elkaar I"
27
IN GELIJKE PAS
Angstig vlogen Clari's oogen naar tante's gezicht. Daar- even was haar eigen opmerking wel minachtend ge- negeerd, maar kreeg Noor nu mi chien een dubbele boet- predikatie? ~n toen zag ze tot haar groote verbazing, dat tante Rema flauw glimlachte. Dus ook hier kon Noor weer meer doen en zeggen dan een ander, want tante waarschuwde alleen:
"Dat kan je een her-examen kosten, Noor I"
Plotseling zag Clan een pretstraaltje in Noor's oogen op- leven en ze begreep niet waarom ze die kans zoo humoris- tisch vond. Ook onthutste haar het antwoord dat Noor
g~f, meer dan dat. h:t haar vermaakte, want ze begreep met waarom Noor JUISt dit te berde bracht.
"Och, een her-examentje, dat komt in de beste families voor I"
0, nu moest er toch wel een reprimande volgen I Spot- ten met een gevreesd iets als een her-examen was niet veel minder dan majesteitsschennis, maar nee, er kwam niets.
Alleen vloog er een plotseling blo je over tante Reina's gezicht, dat haar opeens veel jonger maakte. Was ze heel boos en wilde ze het niet tegenover Noor uiten? Clari kwam het niet te weten en gaf het raadsel op. Ze voegde het bij het vele onbegrijpelijke, dat ze den laatsten tijd bij tante Reina opmerkte. Het feit alleen al dat ze met Noor samen bij tante mocht repeteeren wa ~l een wonder op zichzelf. inds den avond, waarop de ooms haar had- den thuisgebracht en even met tante Reina hadden ge- sproken, werd Noor's naam weinig meer genoemd. Clari's gesprek met oma in het donker, dat later niet werd ver- volgd, maakte haar verlegen om over de familie Ro ters te spreken en ook oma vermeed het. Sindsdien had tante
R~ina ~uien van. stilzwijgendheid en groote neerslachtig- heId, dIe ze afwu)~elde met extra hartelijk te zijn, maar ook dan bleef er lets bestaan, dat Clari tegenhield om 28
IN GELIJKE PAS den naam van haar vriendinnetje te noemen. Ze kwam heel veel bij de familie Roeters aan hui , telkens weer inviteerde mevrouw haar voor huiselijke fee tjes of een gewoon avondje. Ze vroeg oma permi ie, al deze alleen was. Deze gaf dat dan teeds, al merkte Clari wel, dat oma soms aarzelde. De reden leerde ze kennen, toen oma aan tafel eens peinzend opperde:
"Je geniet erg veel bij Noortje Roeters, Clan, het wOl'dt meer dan tijd dat we eens wat terug doen. Alles kan niet van één kant komen, maar ... "
't Gaf Clari den onverwachten moed, te zeggen wat ze allang had gedacht, maar niet had durven voorstellen:
"Noor is nog slechter met wiskunde dan ik en ... "
Nu aarzelde 7,e toch nog, maar tante Reina knikte vriendelijk. Later verwonderde ze zich er over welke im- pul tante gedreven had, toen ze royaal aanbood:
"N oor kan gerust met on repeteeren. Zeg het haar maar!"
Clari was met stomheid ge lagen en nog herinnerde ze zich ook oma's verbaa den blik en haar duidelijke be- doeling om iets te zeggen.
Ze zag ook, dat de:z.e zich beheerschte en haar mond sloot, eer er een woord was geuit. Tante Reina was op- gest.aan om het fruit van het buffet te krijgen en met den rug naar hen beiden toe, vervolgde ze als was het iets hee1 gewoons voor haar doen:
,Ik denk, dat het veel animeerender voor Clari is, zeg dus maar dat ze morgen om vier uur me komt."
Clari had genoeg begrip om niet overdreven dankbaar te doen.
"Fijn," vond ze alleen en ook oma zei enkel: "aardig van je bedacht, R~ina I"
Zoo was het regel geworden, dat Noor twee- of drie keer in de we k ook in het kantoortje zat en met haar levendig per-
29
IN GELIJKE PAS
soontje fleur bijzette aan die uurtjes, door een onverwachte naïeve opmerking of een komi che klacht. Ook tegen de stijve tante Reina bleef ze zichzelf. Haar malle uitroepen van vertwijfeling als ze het weer bij het verkeerde einde had, ontlokten tante Reina zelfs lachje en met een soort doffe jalou7.Îe merkte Clari op, dat deze van het vrien- dinnetje dingen verdroeg die ze van het eigen nichtje niet tolereerde.
"Tante Reina ei cht het mee t van wie haar het liefste is," zei oma op een avond, toen de les in de huiskamer was gegeven en zij iets dergelijks had meegemaakt.
Dat troostte, want het had Clari pijn gedaan, omdat ze o~danks alles en misschien juist door alles, zoo heel veel hIeld. van haar tante. Deze raakte iets bijzonders in haar ha~tJe, ze had voor haar een genegenheid die een men- gelmg was van eerbied, medelij den en een behoefte om haar te beschermen. Noor was kalm in haar waardeering en háár diagnose luidde: "mooi, knap en braaf, maa;
zwaar op de hand, mij al te."
Ook na haar luchtige toespeling op her-examens bleef N oor nu naar tante Reina kijken, of ze niets bijzonders had gezegd en deze hief de zitting wat abrupt op, toen één der assistent jes een vragend gezicht om den hoek van de kamer stak, daar er iemand in de apotheek was die tante Reina zelf moest spreken.
Met een zucht van verlichting zochten de meisjes hun boeken en schriften bij elkaar en stonden op, blij dat de les dezen keer wat korter had geduurd.
In de gang was het heerlijk koel en toen ze naar buiten hadden gekeken door de voordeur, die een golf van warmte doorliet, vielen ze op de onderste tree van de trap neer.
In N.~or's oogen dansten nog steeds de vonkjes van pret, en terwlJl ze ondanks de warmte een vriendschappelijken arm door dien van Clari stak, vertelde ze opgewonden:
30
IN GELIJKE PAS
"Je snapte er natuurlijk niets .~an, hè, toen i~ dat zei van een herretje. Ik had geen tIJd gehad om Je van te voren in te lichten omdat je tante dadelijk pre ent was."
Verwachtingsvol' keek ze Clari aan, die het hoofd schudde:
"Nee, en ik heb de mop nog niet door!"
N oor grinnikte nu openlijk:
,Maar je tante de te beter, al kon ze niet weten, hoe- veel ik wist I"
"Hè?"
Clari keek Noor verbaasd aan en deze vertelde nu op-
gewekt: ..
Oom Dik dronk bij ons koffie, onverwachts. HlJ vroeg w~'ar ik zoo haa tig naar toe rende en ik vertelde van je tante's knapheid en geweldige eischen die ze aan ons stelt omdat ze zich eenvoudig geen domme wiskunde- kind~ren kan begrijpen I "Beweert la reine, zoo feilloos te zijn?" vroeg hij en toen ik knikte, zei hij met. een on- deugend knikje tegen moeder, die hem wou afleIden, dat merkte ik best: "vraag haar .~ens of z~ zich onzen overg.a~~
van de vierde naar de VlJfde hermnert! "Oom DIk.
krijschte ik eenvoudig en ondanks moeders hoofdschudden vertelde hij, dat dat ongelooflijke indertijd heusch is ge- beurd en "Nu ook de rest, Dik," beval moeder en oom was niet zoo goed of hij moest opbiechten, dat ze het prach- tig heeft opgehaald en op het ~indexamen gemidd~ld een negen kreeg. "Maar die vlek bllJft op haar schooltIjd ~us
ten," eindigde hij tegen moeder en het klonk zoo gek, mets grappig meer. Ik wou er meer van weten, maar moeder joeg me weg, omdat het al laat wa~." .
"Zoo," begreep Clari, "dus oom DIk had het tante Rema nog niet vergeven," en opeens ging heel haar ver!~ngende
liefde naar haar tante uit, die zoo heel menschehJk bleek te zijn; weer voelde ze extra sterk de behoefte, haar te 31
IN GELIJKE PAS
helpen en te beschermen tegen zich zelf, omdat ze het mooiste en beste in het leven van zich had afgestooten.
Even droomde ze weg en dacht aan andere mogelijkheden, toen ze naast zich Noor hoorde zuchten:
"Gek toch, hè, als iemand niet zoo griezelig volmaakt is, vind je haar opeens veel liever."
"Hè?" vroeg Clari, nog half in de eigen overpeinzingen en Noor kwam met een wat haperenden uitleg:
"Ik vond je tante ondanks alles altijd toch aardig, maar iets in me deinsde terug voor die geweldige volmaaktheid, ze leek zoo onbereikbaar op een eenzame hoogte. Nu zie ik haar heel anders en . .. en lijkt ze, ik weet niet hoe, ook veel liever."
"Ze is lief I"
Met overtuiging en kracht constateerde Clari het kort, dadelijk één en al gereede verdediging tegen het minste, dat men op háár tante kon hebben aan te merken.
Noor lachte, een lachje van nieuw begrijpen, waardoor ze even ouder leek en vriendschappelijk gaf ze Claartje een duwtje:
"Jij bent lief," zei ze met nadruk, "een lieve kampioene door dik en dun!"
Ze waren dieper onder de oppervlakte van hun dagelijk- sche vriend chap gekomen, dan ooit eerder was gebeurd, toen ze meer één waren in vroolijkheid en luchtige pret.
jes, en wat vreemd nog en onwennig voelden ze zich in dien grooteren ernst, die hen toch va ter verbond. Het was moeilijk om het precies onder woorden te brengen, maar dat hoefde ook niet, ze beseften het beiden, dat hun genegenheid verder ging dan een gewoon vri ndschapje op school en door omstandigheden gesloten. Hun maanden van geregelden omgang had hen er boven uit gebracht en vooral Clari, met haar groote behoefte aan hartelijkheid, erkende het met blijde dankbaarheid. De ware Noortje, die 32
IN GELIJKE PAS dikwijls schuil ging onder veel kinderlijks, was haar sym- pathiek in heel haar wezen.
"Nee maar," klonk op dat oogenblik oma's stem van boven, "waarom zitten jullie op zoo'n mal plaatsje."
Oma had haar middagdutje gedaan en gezellig met het ouderwet che leutelmandje aan den arm, kwam ze naar beneden, nu het tijd werd voor de middagthee.
Haar ver chijnen alleen al gaf een gezellig gevoel van hui elijkheid.
't Is hier zoo lekker koel," vertelde Noor, en ze moesten lachen, omdat nu juist dit zonderlinge plekje hen tot dieper begrijpen van elkaar had gebracht. Meteen waren ze weer gewoon zich zelf en met oma tu schen hen in, gingen ze naar de serre, waar de deuren nu wijd open
tonden, want àe zon scheen niet meer aan dezen kant. ,En nu een lekker kopje thee," bedi elde oma, die deze drank bij iedere temperatuur de lekker te vond, maar haastig smeekte Clari:
,,0, oma, als 't u blieft geen warm gedoe, ik smelt nu a1."
"En jij, Noor?"
Ten overvloede vroeg oma het haar, want ze kende den sn:aak van de tegenwoordige jongelui te goed, en toen ook deze bekende:
.,Liever geen thee, mevrouw," lachte oma schalksch en bekende:
"Dachten jullie nu heusch, dat ik meende zooi ets aan jullie te kunnen slijten?"
Ze belde en even daarna kwam Sientje binnen met een papieren bakje waarop twee dito ijsbekertjes stonden.
"Voor ons?" vroegen de jonge oogen en oma knikte en voelde vier armeJP om haar hals, zoowel die van Clari ale die van Noor, zoodat ze lachend protesteerde: "Als ik het re ultaat had voorzien, was ik er niet aan begonnen,
In g Jijkc pae 3 SS
IN GELIJKE PAS
daarvoor i het zelfs mij te warm."
Terwijl de twee zaten te genieten en hapjes namen van de grappige lepeltjes, die bij den koop waren inhe- grepen, droomden Clari's gedachten weer weg en nu was oma het middelpunt. Oma, van wie je kon houden met een eenvoudige liefrle, waarin alles open en heerlijk was.
Alleen al oma'. aanwezigheid maakte je licht en blij, bij haar wa je op je best. Bij tante Reina ging het zoo ander , je zou je voor haar willen opofferen, iets groots voor haar doen, maar je kreeg geen gelegenheid. Je moe t er steeds bij denken dat ze heu eh van je hield, want an- der ging je er bijtijden aan twijfelen, dan was het. of. ze je in een ellendigen afgrond tortte, of er geen verbmdm.g m t haar wa te krijgen. En bij zich zelf noemde ze dit en pijnlijke liefde. Toch zou ze ook die niet willen mi en.
Weer nam ze zich vóór, zich meer te vormen naar wa t tante Reina' id aal wa van een jong meisje! Misschien dat dan alle. ook eens licht tus chen hen zou worden en er een gl"oot begrijpen kwam. Later, als ze ou?er was en niet meer n kind, dat telkens en telken m dezelfde fouten v rviel. Oma wa daarbij een steun, 0, zonder oma kon ze zich niet voorstellen, dat ze het had volgehouden.
Gelukkig, dat z oma had, die altijd voor haar klaar stond en alles begreep, zonder veel uitleg noodig te .hebben.
Ze had echt zitten soezen en kwam pas In de serre terug en bij haar ijs, dat haast weg molt, to~n ze het woord ". a antie" hoorde. Oma vroeg aan NoortJe of men thuis al plannen had gemaakt en enthou iast vertelde deze er over:
"We gaan weer met z'n allen naar het buitenhui~je van vader zuster. De ooms maken eerst met zijn tweetjes een oetreis en komen uit Tirol bij ons. Dan puilen we er wel bijna uit, maar ieder schikt zich graag, want we hebben de grootste pret."
34
IN GELIJKE PAS Oma keek eens naar het levendige gezichtje en dacht aan mevrouw Roeters, op wie al die drukte neerkwam:
"Hoe vind je moeder dat?"
"Moe ?" Heel verbaa d vroeg Noor het. "Moe vindt al- tijd alles best, al vader maar echt een verlof naar zijn hart heeft. En die vindt het daar ideaal. Nooit i het hem te fri eh om te zwemmen of te wandelen. Dat laatste doet moes wel mee, maar baden nee, daarvoor heeft moes bepaalde temperaturen."
Oma knikte eens bedachtzaam:
"Je hebt een lieve moeder, Noor!"
Nu wa Noortje één dankbare erkenning voor die woor- den:
"Onze moes is een schat," zuchtte ze, maar als deed ze de anderen te kort, kwam er achteraan, "maar Paas ook en de jongens en de ooms en allemaal."
Heel vriendelijk keek oma naar N oortje en van haar naar het eigen kleindochtertje. Die zat er bij zonder veel te zeggen. Wat had dat kind ook veel minder dan haar vriendinnetje! Al heel vroeg had ze het zonnige tehuis moeten missen, dat de ander zoo vanzelf prekend aan- vaardde. Weer voelde ze diep, dat Clari het niet gemak- kelijk had en dat ze heel veel alleen moe t verwerken. Je merkte het ook aan haar, ze was er ouder door geworden dan dit meisje van denzelfden leeftijd uit het gelukkige milieu van jongdoende ouder en leuk broer. Nog meer wilde oma trachten het CIa ri te vergoed n, al. z het ten- minste kon, zij, een oude vrouw uit een vorig tijdp rk.
Het was of Clari iets voelde van de gedachten, die in oma woelden, want ze legde even een liefkoozcnde hand op oma's arm en zei hartelijk:
"Mijn omaatje is ook een schat!"
Dit was een ongewoon pontane uiting voor Claal'tje, die meestal niet erg demonstratief was, en oma hield de
3- 35
IN GELIJKE PAS
band even vast, terwijl ze met een geheimzinnig lachje vertelde:
"Ik weet nog iets over zornerplannen van iemand anders!"
Even wachtte ze vanwege het effect en vervolgde toen:
"En wel an onze Claartje!"
Beid mei j waren al I' chtop ge choten bij oma's ~
gin woord n. Wat ging I' gebeuren? En uit het sleutel- mandje, oma's trouwe metgezel, kwam een brief, waarop Clari dadelijk de hand van tante Lou herkende, oma's oud te dochter en vader liev lingszuster, die in Utrecht getrouwd was met een dokter en een gezin had van vier kinderen! Twee groote jongen had ze, één meisje een jaar ouder dan Clari en nog een kleintje, Wimmie van 14 jaar, met wie Clari allemaal goed opschoot. Bovendien wal' n mams n tante Lou vriendinnen vanaf de chool- banken en toen Clari er in de Paa chvacantie logeerde, had ze genot n van de gezellige sfeer in dat gezin. Tante
J .. ou vond haar e ng makkelijke logée, vooral toen Clari
veel geduld toonde voor Wimmie, die herstellende was van een flinke ziekte en erg gesteld was op een spelletje halma of domino. "Zoo'n gast wil ik wel vaker hebben':' had tante Lou bij het af cheid gezegd. Was het mogelijk, dat ze zich dat herinnerde en was er kan dat Clari een tijdje bij deze rumo rige familie mocht doorbrengen? In Clari leefde de hoop op. Ze had tot nu toe zooveel mogelijk de z~~ va~a~
tieweken uit haar gedachten geschoven, omdat ZIJ WeInIg verwachting had, dat het prettig zou worden. Nu zeker niet. Anders nam tante Reina het in handen en zocht iets voor Clari uit, wel niet altijd precies naar haar zin, maar dat was nog beter dan zoo als nu. Tante Reina sprak over niets en Clari voelde zich echt alsof niemand het de moeite waard achtte voor haar te zorgen. En nu had oma, die zich nooit met dergelijke aangelegenheden 36
IN GELIJKE PAS bemoeide, ingegrepen en wa zeker tante Lou's brief het resultaat.
Terwijl oma haar bril zocht, vlogen deze gedachten door Clari's brein, maar toen werd ze één en al aandacht.
Even gingen oma's oogen over de beginregels, tot ze bij de pas age wa , die voor de mei jes van belang wa .
"PauI," las oma en terwille van Noor legde ze uit, "dat is de man van tante Lou."
"Paul dan, heeft allang met plannen rondg loopen om zich een aanhangwagentje bij onze auto aan te chaffen.
Wij zagen dat verleden jaar heel veel in het buitenland, maal' de prijzen vielen niet mee en we hadden het al uit ons hoofd gezet, totdat één van zijn patiënten, die impor- teur is in sportartikelen, heel graag op een aparte manier zijn rekening wilde vereffenen en ons zoo'n wagentje van een of andere show dolgraag I enen voor de rei . Paul is op zijn manier eenvoudig enthou ia t en dezen zomer kunt u ons du voorstellen als een troep trekkende zigeuners, die wat vooruitgegaan zijn in de wereld, en in plaat van door een armetierige knol, door benzine worden voortbe- wogen. De jClDgen , die zich ander te volwa en wanen om zoet met de ouwelui uit te gaan, waren niet te houden.
Dat wa nu eens je ware manier van op vacantie gaan!
Het werd de omgekeerde wereld. Ze oebatten om toe tem- ming van ons en O'!'ati lijk gaven we die. En nu ga ik u even geru t tellen. moeder, het wordt h u ch niet zoo erg als u denkt en met mijn comfort zal het ook be t zijn De jongens en Paul hebben de huishoudelijke werkza m- heden al verdeeld, ze zijn van een ijver, die me doet lachen en ik krijg een prin es eleventje. Maar nu de reden, waarom ik zoo haa t-je rep-je na mijn vorig n brief schrijf. We durven Wimmie niet meenemen, ten eerste heeft ze zeelucht noodig, ten tweede b n j natuurlijk op zoo'n zwerftocht erg afhankelijk van het weer en ten der-
37
IN GELIJKE PAS
de is ze wat heel jong: de anderen amuseeren zich gemak- kelijker. Dit leek even het struikelblok te worden, toen ze met een invitatie thuiskwam van de familie Van Bense.
Mevrouw heeft een huisje aan zee gehuurd en wilde haar dolgraag mee hebben als gezelschap van Trudi. Het is een prachtoplo sing, terneer daal' de beide zusters in één nauwe tent zeker slaags waren geraakt. Maar we houden nu een plaatsje over."
Hier hield oma even op als een goed vertelster en keek glimlachend in Clari's oogen, waarin ze een flauw ver- moeden van de rest zag gloOl·en.
"Wat zou u er van zeggen, als dat leege plaatsje eens werd gevuld door uw Claal'tje I"
N u kon deze zich niet meer beheerschen. Ondanks de warmte veerde ze op, maakte een luchtsprong en trok toen Noor mee in een wilden rondedans.
"Nog even kalm, kindje," verzocht oma en wees op den brief, die nog niet uit was. Dadelijk ploften beide meisjes weer neer, één en al oor voor wat tante Lou verder te vertellen had.
" Wanneer u ons du~ uw hartelapje durft toevertrouwen, rekenen we op haar heele vacantie en vertelt u haar dan maar, dat deze invitatie gedaan wordt uit naam van een roerend eensgezinde familie."
"Oma,' hijgde Clari, "u vindt het toch goed? U heeft toch geen bezwaren?
°
vast niet,' viel ze zichzelf in de rede, "anders had u het niet voorgelezen. In u zelf heeft u al ja gezegd, hè oma?"Kalm vouwde oma den brief weel' in zijn vouwen, legde hem terug in het mandje en zei rustig:
"Zoo is het, Claar, ik vind het niet alleen goed, ik ben er echt blij mee. Al ambieer ik zooiets allerminst voor mezelf, voor een meiske als jij lijkt het me uitstekend, om eens vier weken heelemaal vrij te zijn en ik weet hoe veilig je 38
IN GELIJKE PAS onder de leiding van tante Lou en oom Paul zult zijn."
Een wolk trok plot eling over Clari's voorhoofd.
"Maar tante Reina ... " begon ze aarzelend en kwam met een bezwaar aandragen, dat lang niet denkbeeldig was volgens haar. Tante R ina had veel aanmerkingen op het gezin van haar oud te zu ter, waar elk lid groote vrij- heid g noot en waar de verhouding tu schen ouders en kinderen volgens haar veel te vrijgevochten wa . Ook sym- pathi eerden oom Pa uI en zij niet bijzonder.
Oom Paul was niet gesteld op "pillendraaisters" die zich de gelijke waanden van doktoren, terwijl tante Reina hem en "bekrompen huisdoktertje" noemde. Dit alles wa naar aanleiding van een ver chil van meening tijden een ziekte van oma, toen tante Reina oom Paul' raad niet wen chte op te volgen. Zou zij het dan wel goed vinden, dat haar speciale pupil onder dat veel gemoedelijker regi m kwam T
Angstig zag ze oma aan, maar die had dat typi ch- ferme trekje om den mond, dat Clari langzamerhand ken- de en antwoordde kalm:
"We hebben er samen over gesproken en tante Reina laat de be 1i ing aan mij over."
,,0 I" zei Clari hardop, maar in zichzelf, "engel van een oma I" want ze begreep heel goed, wat dit wou zeggen.
Tante Reina had moeten toegeven aan oma' va ten wil en Claartje vond het hoog en mooi van oma, dat ze tante Reina in geen enkel opzicht afviel.
Toen vergat ze alles, behalve dat ze een vacantie kreeg zoo heerlijk en zoo mooi als ze nooit had kunnen droomen, al dien tijd met de Utrechtenaren I De Paa chvacantie had haar getoond, dat zij vaders liefde voor tante Lou vol- komen kon deelen. Deze was een gezellige dikkerd, altijd opgewekt en goedlachs en met een dosis levenslust, waarop het heele gezin teerde en tot wie ieder zich wendde met al zijn aangelegenheden. Oom Paul was een kalme, magere 39
