Boekverslag door een scholier 3197 woorden
18 januari 2012
6,9
19 keer beoordeeld
Auteur Tim Krabbé
Genre Avonturenroman, Psychologische roman, Thriller & Detective
Eerste uitgave 1984
Vak Nederlands
Het Gouden Ei Auteur: Tim Krabbé Titel: Het Gouden Ei
Jaar van uitgave: 1984 ( 1e druk) Uitgever: Prometheus
Aantal pagina’s: 98
Samenvatting
Hoofdstuk 1: Rex Hofman en zijn vriendin Saskia Ehlvest zijn op weg naar hun vakantie bestemming in Frankrijk, als Saskia even wil stoppen. Op de parkeerplaats besluiten ze een muntje te leggen ( een spelletje wat ze altijd spelen). Saskia gaat naar het toilet en als ze terugkomt zegt ze dat zij het laatste stukje gaat rijden. Ze vraagt de sleuteltjes aan Rex en loopt naar het winkeltje om een Fanta voor zichzelf en een pilsje voor Rex te kopen. In het winkeltje ontdekt Saskia dat ze geen geld kan doen in de automaat en vraagt een Fransman of hij geld kan wisselen. Dat kan, en aan zijn autosleutels ziet ze een
sleutelhanger met de letter R. Ze vraagt de man waar hij de hanger gekocht heeft en hij zegt dat hij er in handelt. Saskia wil er eentje voor Rex kopen en samen lopen ze naar de auto van de man. De doos is erg zwaar en omdat hij zijn arm in een mitella heeft is het voor hem makkelijker als Saskia even in zijn auto gaat zitten. Als ze in de auto zit wordt ze tegen de leuning aan gedrukt en krijgt ze een natte prop met slaapmiddel in haar mond. De man gaat in de auto zitten en rijdt weg, de Route du Soleil op. Ondertussen wordt Rex ongerust, en hij gaat naar Saskia op zoek. Hij vindt haar nergens, en iemand van de pomp belt de politie. Maar een verdwijning van 3 kwartier oud bestaat niet. Hij gaat in de auto zitten en eindelijk komt zijn grootste wens uit: een met haar worden. Hij weet dat er met haar op dat moment iets gruwelijks gebeurt.
Hoofdstuk 2: Een aantal jaar later gaat Rex op vakantie met Lieneke, zijn huidige vriendin. Ze spelen badminton met hun Franse buren en Rex belooft zichzelf: als we de wedstrijd winnen trouw ik met haar. Ze winnen de wedstrijd en die avond vraagt Rex haar of ze met hem wil trouwen. Ze praten over Saskia. Die nacht wordt Lieneke wakker en hoort Rex schreeuwen en huilen in zijn slaap. Hij heeft een nachtmerrie over het gouden ei: toen Saskia jong was, heeft ze een keer gedroomd dat ze is een gouden ei door de
ruimte zweefde. Ergens in de ruimte zweefde er nog een en Saskia kon er alleen maar uitkomen als haar ei tegen het ei van de ander aanbotste. Maar omdat het heelal zo groot is, zou dat nooit kunnen gebeuren.
Hoofdstuk 3: Raymond Lemorne is zestien jaar als hij voor de grap van zijn balkon springt. Een aantal jaar later vraagt hij zich af hoe het is om een misdaad te plannen en hij besluit er een voor te bereiden en uit te voeren. Hij neemt een abonnement op de Autoroute en gaat elke dag bij een pomp vrouwen aanspreken om ze in zijn auto te krijgen. Vaak lukt het niet, een vrouw stapt wel in. Net als Lemorne weg wilt rijden, gebeurt er op de weg een groot ongeluk. De vrouw stapt uit, rent erheen en Lemorne rijdt zonder de vrouw weg. De volgende bij wie het lukt, is Saskia Ehlvest. Zij ziet de hanger R aan de sleutelbos en vraagt waar hij hem gekocht heeft. Lemorne liegt en zegt dat hij er in handelt. Samen lopen ze naar zijn auto. Lemorne zegt dat het handiger voor hem is als ze even gaat zitten in de auto. Ze gelooft het en gaat zitten. In een beweging stopt Lemorne de natte prop met chloroform in haar mond en rijdt weg.
Hoofdstuk 4: Rex denkt nog steeds iedere dag aan Saskia’s verdwijning, hij krijgt het niet uit zijn hoofd. Hij krijgt drie reacties op de advertentiecampagne. Op een dag komt hij Raymond Lemorne tegen, en Rex weet meteen dat hij met Saskia’s verdwijning te maken heeft. Lemorne beaamt dit en vraagt of Rex wil weten wat er met Saskia gebeurd is. Dit wil Rex wel en Lemorne doet hem een aanbod: als je het wil weten, moet je hetzelfde ondergaan. Rex krijgt 5 minuten om erover na te denken, maar hij weet het al: hij gaat mee. In Frankrijk krijgt hij een slaapmiddel, het middel werkt na een kwartier en in dat kwartier krijgt Rex het begin te horen, de rest zal hij zelf ondergaan…
Hoofdstuk 5: Lieneke ontvangt de brief die Rex aan haar schreef en besluit nog een week te wachten voordat ze contact met hem zoekt. Na de week belt ze hem, maar hij neemt niet op. Ze fietst naar het café waar hij vaak is, hij is er niet. Ze belt hem nu om het kwartier, maar hij neemt niet op. Rex is van de
aardbodem verdwenen…
Over Tim Krabbé
Tim Krabbé is geboren op 13 april 1943 te Amsterdam. In 1960 deed hij eindexamen HSB-B aan het Spinoza Lyceum in zijn woonplaats Amsterdam. Zijn vader en grootvader waren beide schilder en zijn moeder was filmvertaalster en schrijver. Tims debuten als schrijver en journalist vielen samen in 1967. Zijn boeken zijn in 18 talen vertaald, vier boeken zijn verfilmd: onder andere Spoorloos, naar het Gouden Ei. Hiervoor won hij in 1988 het Gouden Kalf voor Beste Nederlandse Film. Hij is een tijdje getrouwd geweest met Liz Snoijink, waarmee hij een zoon heeft: Esra.
Zijn grote hobby is schaken, van 1967 tot 1972 hoorde hij bij de 20 beste schakers van Nederland. Naast zijn romans en verhalen heeft hij ook een vele boeken en artikelen over schaken geschreven.
Andere belangrijke werken: De Grot (verfilmd in 2001), De Renner ( 1978), Flanagan (verfilmd in 1975), Vertraging ( 1994) en Een tafel vol vlinders ( Boekenweekgeschenk 2009).
Zoals Tim Krabbé zelf zegt behoort hij tot geen enkele stroming: ‘ Ik ga volstrekt mijn eigen weg, ik heb altijd volstrekt buiten stromingen gestaan…’ ( HP/De Tijd, 31-10-1997).
Analyse
Structuur: Het boek bevat vijf hoofdstukken, die allemaal erg kort zijn. Dat zorgt ervoor dat het boek makkelijk te lezen is, je dwaalt niet af. Het Gouden ei heeft geen proloog of epiloog. Dat is ook niet nodig, alle standpunten, motieven en acties worden in het boek zelf uitgelegd. Her verhaal speelt zich af tussen 1975 en 1983, de verdeling is acht jaar over vijf hoofdstukken.
Tijd: De vertelde tijd is 98 bladzijden en de tijdshoeveelheid die zich binnen ver verhaal verstrijkt is 8 jaar.
Het Gouden Ei is niet chronologisch verteld omdat je eerst in de auto zit bij Rex en Saskia, twee
hoofdstukken komt er een flashback van 30 jaar, je leest hoe het leven van Raymond Lemorne verloopt. In het verhaal komen voortdurend flashbacks voor, maar geen flashforwards. Het begin van het verhaal is in medias res. Je zit meteen midden in het verhaal: je weet niet wanneer het zich afspeelt, hoe de personages in de auto zijn, hoelang ze al bij elkaar waren, wat er zich voor het begin afspeelde. Het boek heeft een open einde. Je weet niet hoe het verder met Lieneke gaat, je weet ook niet of de politie Saskia en Rex ooit nog vindt, of wat Lemorne na de misdaad doet.
Ruimte: De plaats waar het verhaal zich afspeelt is Frankrijk, op de Route du Soleil. Maar het speelt zich ook in Nederland af, in Rex’ woonplaats. Over het weer lees je niks, alleen dat het in de zomer is. Een belangrijke plek in het boek is het Total-tankstation, omdat Saskia daar ontvoerd werd, maar daar is ook de door de politie gemaakte reconstructie waar Rex aan mee moest doen. Hij denkt nog vaak terug aan de pomp, omdat hij denkt dat hij Saskia nog heeft kunnen zien toen ze ontvoerd werd: hij heeft zelfs nog een foto gemaakt. Over de foto hoor je in het vervolg van het verhaal niks meer.
Karakterisering: De belangrijkste personages zijn Rex Hofman, Saskia Ehlvest, Raymond Lemorne en Lieneke. Over de uiterlijken van de personages weet je vrij weinig. Saskia Ehlvest heeft rood haar en is erg ijdel. Over het uiterlijk van Rex, Lemorne en Lieneke weet ik niks.
De onderlinge verhouding tussen Rex en Saskia is erg goed: Rex krijgt dezelfde nachtmerrie over het gouden ei als Saskia. Dit laat zien dat Rex Saskia nooit kan en zal vergeten. Niemand komt tussen hen in.
Saskia en Lieneke zijn flat characters, over hen weet je niet zo heel veel. Rex en Lemorne zijn de round characters: je weet hun gedachten, gevoelens, eigenaardigheden en hun doelen. Het doel van Rex is om de verdwijning van Saskia op te sporen, dat van Raymond Lemorne is om de perfecte misdaad te plegen.
Hij repeteert veel, doet veel voorbereidingen.
Motieven: Het motief in dit boek zijn de getallen acht en drie. In de wiskunde staat een liggende 8 voor
‘oneindigheid’ (de droom van Saskia over het gouden ei: als ze niet botste met het andere gouden ei zou ze voor altijd in de ruimte zweven). Als Rex en Saskia hun muntje leggen, gebeurt dit bij de achtste paal (geluksgetal van Saskia). Saskia verdwijnt ook om ongeveer acht uur ’s avonds. De nieuwe zoektocht naar Saskia begint acht jaar na haar verdwijning en de advertentiecampagne kost 80.000 gulden. Lemorne is acht jaar ouder dan Rex en Rex is acht jaar ouder dan Lieneke. Bij het pompstation zijn drie wc’s en drie pompbedienden en als Rex (drie letters!) de verdwijning aan de politie meldt, zijn er drie kwartier
verstreken. Tijdens zijn vakantie met Lieneke verslaan ze de Fransen met badminton in de derde set (die zo’n drie kwartier duurt). De Franse popgroep bestaat uit 3 mensen die drie dagen na de vakantie weer een concert moet geven. Lemorne denkt drie jaar lang na over de perfecte misdaad en de moord op Saskia is de derde moord die hij pleegt. Op de derde dag na de advertentiecampagne krijgt Rex drie brieven. Op het moment dat Rex Lemorne ontmoet, zou Saskia 33 jaar zijn geweest.
Thema: Het thema is dood/liefde. Het hele boek staat in teken van de liefde voor Saskia en hij denkt elk moment aan haar ontvoering en dood. Zelfs zo erg dat hij niet van een andere vrouw kan houden.
Vertelsituatie: Het boek is vertelt vanuit de alles wetende vorm. Er is ook sprake van perspectief
verschuiving. In hoofdstuk een wordt de verdwijning van Saskia vanuit het perspectief van Rex gezien en in hoofdstuk drie wordt dezelfde verdwijning vanuit het perspectief van Raymond Lemorne gezien.
Verklaring titel, ondertitel en motto: De titel heeft alles te maken met de nachtmerrie die Saskia had toen ze klein was. De titel gaat ook over de onvoorwaardelijke liefde van Rex aan Saskia: hij wil zo graag weten
wat er met haar gebeurd is, dat hij hetzelfde ondergaat en ook sterft. Het Gouden Ei bevat noch ondertitel noch motto.
Genre: Het genre van het Gouden Ei is een literaire thriller. Er worden twee afschuwelijke moorden gepleegd door een man die wil ontdekken wat her ergste in de wereld is
Plaats in de literatuurgeschiedenis: Dit boek behoort tot geen stroming.
Recensieopdracht Recensie 1
Kort verhaal van Tim Krabbé: Het geweten uitgeschakeld
Het genre van de 'fantastische vertelling' wordt in Nederland niet veel beoefend. Ik heb het dan over verhalen waarin Esscher-achtige constructies voorkomen, gespeeld wordt met het gebrekkige
waarnemingsvermogen van mensen, ik en hij-figuren in elkaar overgaan, de tijd achteruit loopt, en zo meer.
Bordewijks debuut, W. F. Hermans soms, Mulisch's Sergeant Belcampo, Johan Daisne, verder kom ik niet.
En Rico Bulthuis natuurlijk, van wie ik ooit een fascinerend verhaal las waarbij de ik-figuur aan het slot zichzelf tegenkomt, op weg om het inmiddels vertelde verhaal te ondergaan, een tot in de eeuwigheid gesloten cirkel van herhaling van gebeurtenissen.
Tim Krabbé heeft met Het Gouden Ei een juweeltje aan dit korte lijstje toegevoegd. De hoofdpersoon is Rex Hofman, die met zijn vriendin Saskia op weg is naar een vakantiehuisje in Frankrijk. Als ze bij een
pompstation pauzeren gaat Saskia naar het toilet, om niet meer terug te keren. Ze is in het niets
verdwenen. Wat is er gebeurd? Zal ze ooit terugkeren? Rex' leven wordt daarna beheerst door dit raadsel.
Het obsedeert hem zo dat hij, gesteld voor de keus tussen haar leven en een verklaring van haar
verdwijning , voor het laatste zou kiezen. En uiteindelijk stelt hij dan ook zijn eigen leven in de waagschaal om achter de waarheid te komen.
Verder kan ik niet gaan met het navertellen van de inhoud van Het Gouden Ei, want het weggeven van de clou zou veel teniet doen van de spanning die Krabbé in het verhaal opbouwt. Gelukkig is er méér over het boek te vertellen, zonder verraad van het verhaal. In veel van Krabbé's werk staat observeren en
manipuleren centraal, de glorie van het gepland bereiken van een beoogd doel, hoe zinloos dat op zich zelf ook is. Ook in De Renner (gebaseerd op zijn ervaringen als amateur-wielrenner) gaat het er vooral om hoe de geest het lichaam regeert, wat dat lichaam terugdoet, hoe de concurrenten in elkaar zitten.
Claustrofobie
In Het gouden ei wordt vooral gespeeld met het uitschakelen van het geweten, Rex Hofman houdt veel van zijn vriendin, maar gunt zich gedachten die daarmee in strijd zijn. Hij observeert haar koel, gebruikt haar voor kleine plagerijen, constateert bij zichzelf dat het hem zeer opwindt om slecht te zijn. De titel van het boek refereert aan een droom van Saskia waarin zij zich opgesloten weet in een gouden ei dat door de ruimte zweeft en waarin zij eeuwig zal moeten blijven zonder ooit te sterven. De bevrijding door de dood zal alleen komen als zij ooit opbotst tegen een ander gouden ei, maar die kans is klein.
Deze claustrofobie-droom kennend brengt Rex zijn vriendin toch in de situatie waarin die paniek moet optreden, hij geneert zich ervoor maar kan het niet laten. De uiteindelijke hoofdpersoon van het verhaal is degene die Saskia liet verdwijnen. Hij is het verlengstuk van Rex, een man bij wie het geweten uiteindelijk geen functie blijkt te hebben.
Stel, je bent een goed aangepast lid van de maatschappij en tijdens het jaarlijkse bedrijfsuitje sta je met
een collega aan de rand van een diep ravijn. Het uitzicht is fraai, hij geniet ervan, maar intussen bekruipt je de gedachte: één duwtje en hij verdwijnt gillend in de afgrond. Gegarandeerd dood, geen getuigen in de buurt, risicovrije overtreding. Hoe zou je je voelen als je dat duwtje gaf? Schuldig of juist heel prettig opgewonden? Je weet het pas als je het doet.
Het Gouden Ei gaat in essentie over dit testen van het Superego, het uitproberen van het Kwade. Iedereen heeft een geweten dat hem vertelt wat hij wel of niet mag doen, op straffe van uitstoting uit de groep en op straffe van schuldgevoel. De meeste mensen komen er niet toe om uit te testen of die sanctie
inderdaad volgt, of dat het een ingehamerde mythe is.
Krabbé's uiteindelijke hoofdpersoon doet het wel, hij volgt de impuls van zijn gedachten, en als hij zijn misdaad stap voor stap voorbereidt en ten slotte uitvoert, blijft het halt-bevel van zijn geweten uit en ook de wroeging.
Tim Krabbé heeft er een fascinerend verhaal van gemaakt, uitstekend geschreven, met goed getimede informatie en virtuoze tempowisselingen. Het risico dat het een te onwerkelijk verhaal zou worden heeft hij instinctief vermeden door het invlechten van alledaagse taferelen die de vertellingen steeds ferm in de werkelijkheid terugzetten. Als pompstationhouders in Frankrijk dit jaar klagen over teruglopende omzet, ligt de verklaring voor de hand.
Recensie 2
Rex en Saskia zijn met de auto onderweg naar hun vakantieverblijf in Frankrijk. Bij een tankstop gaat Saskia nog even iets te drinken halen. Ze komt niet meer terug. Er is aanvankelijk geen enkel spoor. Rex kan de plotse verdwijning van zijn geliefde niet vergeten. Hij besluit, na jaren, zich opnieuw in de zaak in te graven. Zijn zoektocht brengt hem oog in oog met haar moordenaar, die hem een macaber aanbod doet.
Rex krijgt nl. het aanbod precies hetzelfde te ondergaan als zijn vriendin. De dood als hereniging met de geliefde. Het klinkt als een schijnoplossing, en dat is het ook. "Er was maar één hoop. Er vloog nog zo'n gouden ei door de ruimte, als ze tegen elkaar botsten zouden ze allebei vernietigd zijn, dan was het afgelopen. Maar het heelal was zo groot!" Hopeloos dus, maar o zo verleidelijk. Krabbé neemt in het literaire wereldje van Nederland een gecontesteerde plaats in. Voor sommigen schrijft Krabbé 'slechts' misdaadromans. De liefhebbers van misdaadromans vinden Krabbé dan weer te literair. Toen hij voor
"Vertraging" in 1995 de Gouden Strop kreeg voor de beste Nederlandse misdaadroman, uitten heel wat misdaadschrijvers openlijk kritiek op die toekenning. Krabbé maakt dus geen deel uit van het ene, noch van het andere milieu. In elk geval heeft hij een eigen plaatsje veroverd. Slechts weinigen ontkennen dat Krabbé een briljant verteller is, die als geen ander weet hoe, op welk ritme, hij een verhaal moet vertellen en een ontknoping moet prijsgeven. Echte "pageturners", en dat is voor elke schrijver een compliment.
"Het gouden ei" werd maar liefst twee keer verfilmd.
Bronvermelding recensies en persoonlijke reacties Recensie I :
Door Hans Vervoort Uit: NRC-Handelsblad Datum: 06-07-1984
Titel: Kort verhaal van Tim Krabbé: Het geweten uitgeschakeld
Ik vind dit een goede recensie. Er staat iets in over het boek zelf, waar het over gaat, maar de clou wordt
niet verraden. Er wordt iets van een verdieping toegevoegd, namelijk over claustrofobie, dat in het boek redelijk vaak voorkomt. Ook staat de mening van de recensent in de recensie. De recensent zegt dat Krabbé er een fascinerend verhaal van heeft gemaakt, wat goed is geschreven. Dat ben ik met hem eens.
De opbouw van de spanning was goed, Tim Krabbé is goed in het weergeven van gedachtekronkelingen.
Ook heeft de recensent een pakkend einde verzonnen: ‘Als pompstationhouders in Frankrijk dit jaar klagen over teruglopende omzet, ligt de verklaring voor de hand’.
Recensie II:
Door Max Temmerman Uit: Leesideeën Offline Datum: 01-01-2005 Titel: Het gouden ei
Deze recensie is wel goed, maar naar mijn mening minder goed als recensie I. De samenvatting van het boek is in verhouding met de gehele recensie wat aan de lange kant. De recensie gaat meer over tot welk genre het boek zou moeten horen, dan over de mening. De recensent vindt dat het boek een echte
‘pageturner’ is, daar ben ik het mee is. Het boek leest inderdaad lekker snel weg. Dat komt denk ik ook door de niet al te moeilijke schrijfstijl en doordat het boek niet zo dik is. Max Temmerman is van mening dat Krabbé in ieder geval zijn eigen plaatsje heeft veroverd. Ik kan daar niet zo veel over zeggen, dit is het eerste boek dat ik van Tim Krabbé lees. Ik denk dat ik wel wat meer van hem zou willen lezen!
