V^ ^ J ^ ' T
•risii ^
V E R V O L G van de Dondfirdagsche
H A A R L E M S C E E C O U R A N
..sY/
P R O G R A M M i
P IJ
V A N D E
Ï I E D E R L A I V D S C H E
M A A T S C H A P
TER. BEVORDERliNG VAN
N JJ r E li U E I B,
1 8 4 3.
D E N E D E R L A N D S C H E MAATSCHAPPIJ TER.BEVORDERING VAN NIJVERHEID, heeft, in hare èG-^' Algemeene Vcrg.idering, ge- houden te HAARLEM, op den iS'''», 19"«''en 2o'«i Jnlij 1843, onder voorzitting van den Heer President-Directeur, 'W. \V. H. VAN VCiOiur, de volgende i'RKMiEN en ONDERSCHEIDINGEN toegekend, als: ^%ji\_ , Axii de Ileeicii 1'. J . PRINCK tn CUMI». , te tievf-rytijk, de ztlvetiri medaille, op de door hen ingezondene monsters grtf en fijn gecrUtalli- leerd Tinzout, dienstig voor het fabrijkwezen, vooral in verwerijen en drukkerijen.
Aan de Heeren . . . . VANDERBRUGnenCoMP., te 's Gmvenhage, de Uvtede gouden medaille, op het, door hen ingezonden monster ^«^/rt- miiurd doek, van negen oude ellen breed, en Tapijt-Zeildoek.
Aan de Heeren W A T S O N , HARTOGH HEIJS en COMP. , it Delft, de gouden medaille, op de door hen ingezonden monsters Vijlen.
Aan den Heer W . BAL, te Delft, de zilveren medaille, op zijne inge- zonden proeven van regtlijnige houtsneC-figuren.
Aan de Heeren J. CAZAUX, te ValkerAiirg, bij Leyden, en I. G. J.
VAN DEN BOSCH, te IVelhelminadorp, bij Goa, ieder de premie van vi/r- tig guldens, op de doorlien ingezonden Verslagen, wegens genomen proe- ven met de kruising van Schapenrassen , ter verbetering van de Wol, met
inzending van vachten W o l ; in antwoord op prijsvraag n°. 6; — ter- wijl aan den Heer J . CAZAUX voormeld, nog is toegelegd At gouden me- daille, als hebbende met de kruising-teek vijfjaren onafgebroken \o\g<t- hoiiden, en hierdoor, in alle opzigten, aan de bedoeling der prijsvraag voldaan.
Aan den Heer M'. C. P . E. ROBIDÉ VAN DER A A , op het Huis den Ilcnelschen Berg, bij Aruheni, de geuden medaiUs, op zijn ingezonden r.ader antwoord, over het bepoten van onbebonwden zandgrond met de Jcscia (^Ilohbüa Psendo Acacia i . ) , in antwoord op prijsvraag n°. 22.
Aan den Heer W . K. vAX GENNEP, te 'sGravenhage, de lv;eedr gouden medaille, als eene erkentenis der Maatschappij, wegens door ZEd.
aan haar ingezondene VERSLAOEN, omtrent dé Stahoedering ii:rt groot Vee en Schnpen, in de jaren 1839, ' 8 4 0 , 1841 en 1842.
Voorts -werden EERVOL vermeld,
f Monsters Spiritus Vernissen voor leder, hout en metalen voorwsr- pen, ingezonden door den Heer WILH. MI;LLER , ie Amsterdam.
a° Een door den Heer J . CAZAUX, te Valkenburg, bij Leyden, inge- zonden verslag nopens eene beproefde stalvoedering met schapen, 3» Monsters gekorrelde aardappelen, ingezonden door den Heer J . F .
ALBERDINOI; THIJM , te Amsterdam.
4» Het model van eeiien nieuwen ivevers-tcmpel, ingezonden door den Heer F . J. MAHIEU , te Leeuv/arden.
5^ Het mode! van eene Vijzelrasp, om Granen en Zaden van stof en andere a.'inklevende zelfstandigheden te zuiveren, ingezonden door den Heer JAN RENZES VAN DERMEULEN, icHallum, 'm Vriesland.
Vervolgens werd berigt, d a t , ten gevolge van deuitnoodiging, bij het Programma in het jaar 1842 gedaan, de alscoen voor'.vaardehjt bekroon- de inzenders van Anttvoorder: en .Stukken, vrijheid hebben gegeven tot ))et ontzegelen hunner naambiljettcii. wanneer «eblplceii i'^ <\s.c inzenders
•ïsren:
.1. Van de met de haak gefabriceerde goederen, bekroond met ie. zilve- ren medaille, de Heer FREDRIK WOÜTMAN, te Delft,
b. Van de vier Anuvoorden, wegens genomene proeven met de IVit- tingtonsche Tarve, ieder geremunereerd met de zilveren medaille.
1') Van dat onder lett. A, zinspreuk: De ondervinding is de Ires- te toetssteen enz.; de heer AoRiANUsKAitEiiEEKE JACORSZ. , te Krabbendijke, provincie Zeeland,
2») f. L'Agriculture est une Manufacture etc. , de Heer M'. DIRK PvUDOLPH GEVERS DEIJNOOT, te Kotterdr.;;:.
4 ° ) " - Terwijl
)E1JN
Beproeft alle dingen en behoudt het goede, de Heeren GEERT RF.INDERS en Dr. REMBERTUS V\'ESTERH0fi-, te IVarfum, provincie Groningen.
Onderzoek leid tot kennis, de heer C. Vis, te Middelburg.
van liet eervol vermeld stuk, geteekend: Men ziet hier den vader der volken enz, inzender was: De Heer CORNELIUS SCHIEFER, te . Zmmichoyen, kanton Neusden, provincie Noord-Brabar.d,
Verder zijn de navolgende Stukken en Antwoorden, bij de Maatschappij ingekomen, om daarbij gevoegde
redenen, OT^REI^KOOSTI gebleven,
a. Monster gekard ijzer, geteekend met de letters G. S. om dat het ingezonden monster, boven de gewone wijze van ijzer te harden, niets vooruit heeft.
i. IVerktuig, geschikt, om bij de rijen-kultuur , de op rijen gezaaide Gewassen van onkruid te zuiveren, zinspreuk:
Nuttig te zijn is mijn doel.
Om dat een tweede soortgelijk werktuig, ter vervanging vanhetecrste ingezonden, te laat is ontvangen, om m (^«.; vergadering onderzocht te kunnen worden, weshalve de beoordeeling van hetzelve tot het jaar 1844 is uitgesteld.
c. Monsters verbeterde Verv,' voor de Boter, geteekend:
Nut en voordeel.
Aangezien het doel, waarom de Boter gekleurd wordt, op misleiding gegrond i s , en de Maatschappij geene middelen, om zoodaninc misleiding en bedrog te begunstigen, door hare goedkeuring mag aanmoedigen.
J, Monsters van stank gezuiverde Traan, onder de letters J . J . A. B.
Naardien dezelve niet voldoende van den eigenaardigen stank ison:- daan, maar slechts met eene vlugge olie vermengd i s , welke dien stank eenigzins verbergt, maar niet wegneemt, en dus niet dealler- geringste huishoudelijlte of wetenschappelijke waarde bezit.
e. Munsters Klei en Kalk, en daaruit vervaardigde voorwerpen, zin- sore uk :
Door gedurig onderzoek en opoffering vermag men veel.
Om dat de inzending te laat is geschied, en bovenal de hoeveelheid te
«ring is, om behoorlijk te kunnen worden onderzoclw; woniendeintus- sehen den inzender vrijgelaten, kennis te nemen van de gemaakte aan- merkingen, en hij uitgenoodigd van sommige artikelen grootere hoeveel- heden intezenden.
ƒ. Model en Beschrijving van een werktuig om het gras te maaijen cl ttftesnijden, zinspreuk:
Door oefening volmaakter. — En
Tee!; eninjt en Verklaring van een werktuig, meAtiotvoorschreveneinde moetende dienen; beide in antwoord op prijsvraag n°. l o i , geteekend:
Tot nut van Neerlands hand.
Om dat bij deze stukken de bewijzen en getuig^cliriftcn ontbreken, d:'.tiiet werktuig in gebruik is gcbragt, hetgeen bij de vraag is gevorderd.
g. üonsxersVensterglas, inantwooréopprijsvraagn". 120, zinspreuk:
Vtlh/>.rding.
Om dat de zeer uiteenloopende beoordelingen van hetzelve tot geen be- paald besluit hebben kunnen leiden; ten jzevolge waarvan de inzender wordt uitgenoodigd om, door eene ruimere inzending , met opgaven van prijs, in vergeliJKing met de buitenlandsche prij;;cn, de Maatschappij in staat te stellen een nader onderzoek te doen plaats hebben.
h. Een monster drooge Cud-bear en natte Orseille, voor Wollen- en Zijden-verwerijen, geteekend:
üie onderzoekt ::!e! noeste vlijt snz.
Om dat de geringe hoevcellieid drzcr verwstoifun , niet beeft toegelaten naar eiscli proeven te nemen; weshalve de inzender w«rdi uitgenoodigd om, door het inzenden van grootere hoeveelheden, dit onderzoekmoge-
lijk te maken.
Eindelijk wordt de inzender van de monsters groene zmtserschekaas, in antwoord op prijsvraag, n". 149, onder de zinspreuk: Hei is niet om het geld, maar om het nut en de eer, verwittigd, dat de termijn van de inzending van Antwoorden, op voormelde vraag, niet vóór denlaat- sten September 1844 is afgeloopcn, en alzoo zijn Antwoord niet is kun- nen worden beoordeeld;-— wordende hij mitsdien uitgenoodigd, om vóór den laatstcn September 1844, andere monsters intezenden, terwijl het gezondene t e zijner beschikking \ oorbanden is.
Bij de Maatschappij zijn de volgende NIEUWE Prijsvragen uitgeschreven.
N*. I . Welke zijn de geschiktste middelen, die men zoude k'.inncnaan-
van 10 Auguilus 1843.
wenden , om voor te komen , dat ec groot dfel der Meststoffen van allerlei aard, in de steden, voor de-fandboinv verloren gaan ?
De Maatschappij verlangt, dat mn , bij de beantwoording dezer vraag, zoo veel doenlyk acht gcveop de bijzondere omstandighe- den, welke in onze steden het bewatn of vergaderen van verschil- lende meststofien moeijelijk maken; dat men bedacht z i j , op het vermijden van nadeelen voor de gezndheid of het genoegen der in- woners, welke door die meststoH'en auden kunnen worden veroor- zaakt, en dat men, in het bijzonder: de steden opmerkzaam make op het groot geldelijk voordeel, dat r voor haar kan geboren wor- : den, indien de mèststofTen met zorgbewaard en in den handel ge- | bragt worden; tevens met eene korti schets van de beste verorde-;
ningen en inrigtingen, die men hieumtrcnt in enkele steden des vaderlands aantreft. Op de voldoeme beantwoording dezer \i'aag.
looft de Maatschappij uit hare gouap. medaille. Antwoorden met bewijzen en getuigschriften intezendet^ vóór of op den laatsten Sep- tember 1845.
Aangezien ei' in onze taal geen werk am^vezig i s , hetwelk algemeen rot eene handleiding zou kunnen dieien voor de Hout-cultuur, en waarin de houtplanters de noodige ainwijzingen kunnen erlangen, hoe zij den bodem, waarop zij willen planten, moeten behandelen;
welke boomsoort best geschikt is vooJ zekere gronden en het voordee- ligst voor zekere streken ; hoe zij noeten zaaijen, poien en plan- ten ; van waar en welke telgen zij moeten nemen; hoe en wanneer '|rw-.'Zij moeten bijtelen,- hoe en wanneer zij het hout moeten vellen,
"*^*''ï:en wat van dien aard meer i s ; zoo '-raagt de Maatschappij, onder
"üitioving van hare gouden meditUU en eene premie van iv,'ee hon- derd guldens: Eene duidelijke en volledige HANDLEIDING voor het aanleggen van bosschen, het planten van boomen en het cultive- ren van al de houtsoorten, welke gewoonlijk, in ons Vaderland,
tot voordeel worden gekweekt, en dus met uitzondering van die ge- nen, welke bloot of'hoofdzakelijk tot sieraad worden geplant.
Men oordeeldt het niet ondienstig hier nader optegeven de v>-ijze, waarop men verlangt dat deze Handleiding geschreven worde.
Vooreerst &\t\\K. het boek geheel practikaalK zijn; een eenvoudige stijl, eene zeer duidelijke voordragt, zijn onmisbare vereischtcn, ten einde het tot een handboek te maken , niet alleen voor meer be- schaafde grondbezitters en land bewoners, waar ook voor minktm- dige menschen, die het dagelijks moeten kunnen raadplegen, liet is wenschelijk, dit beknoptheid worde in acht genomen, ten einde de verkrijgbaarheid te bevorderen.
Tet ïw«& behoort, zoo veel mogelijk, elke boomsoort, als de eik, de ijp, de beuk , de populier, de' esch, de v/ilg, de den , de linde en dergelijke, in een afzonderlijk hooldstuk te worden behandeld;
en zal daarbij moeten worden voorgedragen alles, wat bij het kwee- ken van die boomsoort inachtgenomen dient te worden, al ware het ook dat meer dan ééne boomsoort, eenen gelijkengrond, eene gelijke behandeling en eene gelijke nuttigheid mogt hebben, hetgeen loch zeldzaam het geval zal zijn; vooral dient er een afzonderlijk hoofdstuk aan htt akkermaalshout te worden toegewijd.
Ten derde zal, in een voorafgaand algemeen hoofdstuk, behooren te worden beschreven, de behandeling van den bodem, waarop bos- schen of bnomen zullen worden gezet, onverminderd herijeen bij elke houtsoort, van den grond, als bijzonder voor dezelve dienstig, zal worden voorgedragen. Men bedoelt dus hiermede, dat onder dit hoofdstuk worden Ojigenomen de algemeene voorschriften tot den bo- dem beffekkelijk, als de hooge nuttigheid , om die naauwkeurig te kennen , om het oer en alle andere beletselen weg te nemen, om diep en breed genoeg te woelen en te wenden, en wat van dien aard meer zij.
Ten vierde behooren, in de beanOA'oording der vraag, vooral mede begrepen te worden de zoogenaamde dalgronden, die er, na het af- graven der hoege veenen, overblijven, endiezulkeensanzienlijke, voor de houtteelt zeer geschikte, uitgebreidheid gronds, in Óyer- ijssel en Drenthe, Groningen en Vriesland uitmaken.
En eindelijk ten vijfde zal he: van veel practikaal belang zijn, dat ten slotte van elk hoofdstuk, aan eene bijzondere boomsoort coe- gewijd, worde opgegeven: i" hare nuttigheid en welk gebruik in ons Vaderland van dezelve gemaakt wordt, ofhij meer goede cul- tuur kan worden gemaakt; 2° de voornaamste ziekten der boomen en de meest bekende middelen, welke daartegen kunnen worden aan- gewend ; en g° de bruikbare verhandelingen of aantcekeningeii, welke in de Nederduitsche taal, over de cultuur van deze of gene houtsoort aanwezig zijn, op dat de meer beschaafde planter dezelve zoude kunnen raadplegen, indien zij breedvoeriger onderrig: mogren verlangen. Annvoorden , met bewijzen en getuigschriften , intezenden vóór of op den laatstcn September 1Ö45.
;. De Maatschappij loof: hare tweede gouden medaille n i t , voor de bes- te, en tevens genoegzaam naauwkeurige, opgave van proeven van de bemesting van den grond, of van graso(akkerplai!ien, mttverdund xv.-avelzuur van eene bepaalde sterkte. Zie hiero\'er FRORIEPS, Neue Notizen aus deni Geblete der Natur umi Heilkunde, Band XXI s. 120; BËIJER, Algetneine Zeitung fur die Teutschen Land- v.:id Hr.uswirthe, 1841, s. 85—K8 en Berigten en mededeelingen van u.
c . VAN H A L L , in het Tijdschrift ter bevordering van Nijverheid, d. VII Stuk 2 , bl. 279. — Antwoorden, met volledige bewijzen en getuigschriften , intezenden vóór of op den taatsten September 1846.
4. Het ir/«,tleyert, in gegoten staat, voorzulke voorwerpen, die geenen bijzonderen wederstand aan vreemde krachten te bieden hebben , of waarbij het minder op sterkte, dan op juistheid en sierlijkheid van vorm aankomt, vele \'oordeelen boven het veelvuldig gebruikt wor- dende ijzer.
Deszclfs oxydatic is minder nadedig of verstorend, terwijl het oneindig beter en zuiverder de fijne omtrekken der vormen aanneemt dan het ijzer, dat voor zuiver en naanwkeurig gtet\ierk altoos veel te wenschen overlaat; waarom dan ook het zink, na de gieting, .niet behoeft te worden geciseleerd, dat met het ijzer bijna altoos het
geval is.
Om deze en meer andere redenen, worden buitenlands, vooral in Berlijn, eene menigte voorwerpen van zink gegoten, en bij gebou- wen, in de buitenlucht, gebruikt of toegepast, als: verschillende or- namenten, kapiteelen voor pilasters en kolommen, balusters en ba- lie-versierselen voor teiTassen, balkons enz. drempelstukken voor vensters, daktcgels, bloemvazen , gcheelc beelden enz., ja zelfs de fijnste versieringen , in den smaak van die, uit papier-machi of cartonpierre vervaardigd.
Daar een en ander ook evenzeer in Nederland van toepassing zijn kan, zoo looft de Maatschappij hare gouden medaille nit aan hem, die dezen tak van nijverheid hier te lande invoert en tot stand brengt, en nit zink voorwerpen van bovengenoemden aard vervaar- digen en %-erkrijgbaar stellen zal, welke, wat qualiteit en prijs be- treft, ook met het buitenlandsche kunnen wedijveren.
Monsters of modellen, met bewijzen en getuigschriften, intezen- den vóór of op den laatsten September 1846.
5. De Nederlantischc baksteenen zijn , wel is waar, van zeer goede qualiteit, maar in uitwendig aanzien en zuiverheid van vorm, en vooral in eene meer algcheele toepassing op architectonische onder- deelen en iétcils , zijn dezelve voor grootere verbetering vatbaar.
Die verbetering zal des te wenschelijker zijn , wanneer men betoog vestigt op het buitenland, en ontwaart, welke groote vorderingen men, in den laatsten tijd, vooral in Pruissen m\ Beijeren, in'het bereiden, vormen en branden van baksteenen en baksteen-werk ge- maakt heeft, zoo dat aldaar, zelis aanzienlijke gebouwen, metal derzelver onderdeden, geheel in bakïttcn worden uitge\-oerd, en de gebrande klei, zonder bepleistering, wordt aangewend, tot het vervaardigen van raam- en dcur-architnven, cordon in gevel-lijs- ten, versierde band enpaneelwerken , kjlom-enboogstukkenenz.;
bij voorbeeld, zoo als dit met de Kminklijke Bouwschool en Werdersche Kerk te Berlijn , niet de brug over den Havel en de St. Nicolai-kerk bij Potsdam, me de Basilika, de Maria- hiltf Kerk en meer andere gebouwen, e Munchen, het geval is.
Dit alles doet den wensch ontstaan, dce bouwwijze ook meer en meer in Nederland te zien ingevoerd, en einde het vergankelijke hout, en den kostbaren buitenlandschö hardsteen zoo veel mo- gelijk te vervangen. De grondstoffen 2Jn toch geheel inlandsch;
het komt alleen op eene verbetering va:, het bereiden aan, die el- ders, door het in acht_ nemen cenö' zi^-ere menging der kleien zandsoorteii, het verwijderen van vremdsoortige zeltsstandigbe- den , het goed doorwerken, het \ornieil n persen, het schaven , en de vereischtcn ojilettendheid bij de bran<ng, verkregen wordt. — L'it aanmerking van een en ander, loet de Maatschappij uit hare gouden medaille i^n hem, die verbetert baksteenen, en daaren- boven ook modellen van bovengeineldcn nrd , (bjj vosrbeeld kroon- lijststukken)zal vervaardigen, welke, ittjimlitei: en prijs , met bui- tenlandsche voorwerpen , van ^elijkenaard , zullen gelijkstaan.
Monsters, met bewijzen en gccuigschrif:n, intezenden vóór of op den laatsten September 1846.
laatsten September 1S45, " ' « « ' P ^ S ^ ^ ^ ' f ' • ' ' ^ • d ' h Z o r T t e ' b c "
ingezonden, en bij onderzoek hare deugdzaamheid behooren te wijzen.
De Prijsvragen, waarvan de termijn vanheantwoording verstrekeifis, en die O P N I E U W , MET OF ZONDER
EENIGE vERANnERiNC, Wederom worden voor- gesteld, zijn de volgende:
De Maatschappij loof: eene premie nit van '"'J'>'!'^\"!-'"J^^f^'f guldens, aan eiken FABRIJKANT, tot drie toe, die .ede ƒ & I ar, ten min«e viif AOB//«-</nederlandsche ponden der '«^•^"'•'^ff J ^ ; ; ' waartoe dever-
zul- s aan de Maat- ten minste rjt/..« „- • , j
seerde M'ol, tot eenigei-hande stofle, naar den aard, schillende wolsoortcn , het meest geschikt worden geoordeeia len bewerkt, en van zoodanige stolfe, goede nio""";,';'"'?ni„„„, schappij ingezonden hebben, vergezeld van hunne aaimeikmge , welke dienel, kunnen tot inlichting, onzigx-ltjk de meerdere of mi.- dere geschiktheid dezer IVollen, tot deze ot gene stoffen, i"?o"f^- heii met betrekking tot de hoedani.'^heden der gewo:!e •nlandsche en ook van vreemde wollen. Deze premieii worden, gerekend van oen tijd der uitschrijving dezer prijsuitloving af, gedurende de eei>tvoi-
•' • — • •• ' ' -"• .•^».-' zullende, in
s!e en -v^'tis
„ . r voldoende u-ovdeii' geoordeeld. Diegene der mededingers, dnor zijnf nibrijkaten, too::;, het meeste belang,te hebben gesteld in dexe Vaak , zal fov.'.v de geldelijke premie, av verloijpvau vijfjaren, gedurende welke de inzender /««//ii'fo de premie zal heb- ben verworven, de gewone gouden medailleom\'?Mg£n. De tijd va.i inzending der monsters en van het verslag, met voldoende bewijzen en getuigschriften, wordt bepaald vóór of op den laaBten Septem-^
her ven elk jaar, te beginnen met het jaar 1844 en eindigende met het jaar 1848.
Hoe moeten de beenderen beliaiid:;id en als Meststof aangewend wor- den, om er het meeste vooi'dcfl van tè trekken voor verschillende gronden? Aan den genen , die deze vraag, op de meest voldoende wijze, ten genoeaen der Maatschappij, beantwoordt, en tevens de-
beste proeven in liet werk gesteld heeft, looft de Maatschappij uit hare gouden medaille. Antwoorden, met de noodige bewijzen eu getuigschriften, intezenden vóór of op den laatsten September 184-.
baar de geheele j / « / - oniuisvoedering der Schupsn, in Duitschland en andere landen, sedert een geruimen tijd, met goed gevolg is in- gevoerd, en deze wijze van verzorging, op de inlandsche schaaps-
"fokkerij, hoogst v,a:u-schijnlijk , met voordcel kan worden toege- nast; z'oo biedt de Maatschappij bare gouden nedaille dengenen aan, die niet minder da.i vi/ftig volvvassen Schapen, tenminste boven het jaar oud, g^uiurende ten geheel ji:ar, aan destal- ox imisvoedering zal hebben onderworpen, en daarvan aan haar zal hebben ingeleverd bet beste en meest naauwkeurig verslag, bevattende eene opgave, bepaaldelijk omtrent de wijze en soort van -.-ocdering, i.i de onder- scheidene saisoenen; alsmede eene, zoo veel mogelijk, naauiykeu- rige berekening der kosten van onderhoud, vergeleken met die der j-fv.'');.'e drift- of weidehoeding; en vergezeld van zoodanige opmer- kingen, als waartoe de ondervinding, omtrent deze stalvoedering, in het belang der schaaps-fokkerij , aanleiding kan geven. Voor zoo
\-ecl de uitvoering der bedoelde wijze van voedering en het getal der schapen ben'eft, worden behoorlijke bewijsstukkengevorderd. Ant- woorden , met bewijzen en getuigschriften, intezenden vóór of op den laatsten September 184(5.
Daar men als brandstof, voor technisch gebruik, in vele gevallen , waar woegeï steenkolen gebezigd werden, met goi^d gevolg, is begonnen TURF te gebruiken , en daar dit gebruik , uit een nationaal oogpunt beschouwd , aanmoediging verdient, zoo kan het van belang'geachc worden, dat men, in het bedoeld gebruik, door eene juistte waar- dering der inlandsche veen- en turl'soorten geleid worde. De Maat- schappij looft daarom hare gouden medaille en drie honderd guldens uit, aan dengenen, die vóór of op den laatsten September 1845, aan bnar zal hebben ingezonden, een duidelijk en voldoend verslag van betgenc naauwkeurig genomene proeven leeren, aangaande de waarde der \oomazms'.einlandsche Turfsoorlen, en omtrent derzelver warmte aanbrengend vermogen, bij fabrijkmatig geljruik, in vcrgeli/kinf met steenkolen of andere brandstoffen. De tiiaatschnppij verlangt dat de uitkomsttru dezer proeven vergeleken zullen worden, met heraeea de scheikundige ontleding, aangaande de zamenstelling'der turfsoor- ten leert, en dat de digtheid, de veerkracht, en andere eigen- schr4)pen van het veen , waarvan dekennis voor het gebruik der turl- soorteii belangrijk kan zijn, opgegeven zullen worden.
Daar er in ons vaderland , geen zoogenaamd Kievits- 'of spikkel- en
•lerpapier, in onderscheidene kleuren en soorten «-efabriceerd Mar
wordt, looft de Maatschappij hare gouden medaille uit .-.an den eer sten, die hetzelve fabrijhnatig, zoo goed als het beste'buitenland-
vervaardigt, en, tegen dezelfde prijzen als de buitenlander sche,
Nederland zou kunnen x-oorzien, en daar' bestaandeuttJ«fe^fe;, !„ onderscheidpn,-
6.
in de behoeften van Oud Nederland :
van de noodige proeven bestaandemt zes>,oeken, i„ onderscheidene kleuren bij de Maatschaptiij .nzcndt. Monsters en getuigschriften intezenden vóór of on den laatsten September 1846 ^"nic.i Onder de verschillende takken x™ nijverheid, weikebij devele han- den, die daaraan bezigheid vinden, aanspraak hebben op eene aiee- meeiie belangstelling, mag men voorzeker de Haring-vi^cherii t l i P voorname plaats toekennen; temeer, omdat het eene daadzaak is dat de vangst van dezen viscli, in vergelijking van vroegere jaren aanmerkelijk IS afgenomen, ten gevolge waarvan deze visscherii al!
leen door de aanmoedigings-premiën, welke het Gouvernement daar- voor uitreikt, kan staande gehouden worden.
Als eene N-^iorname oorzaak van dit verschijnsel moet men vol- gens het ootdeel van deskundigen, aanmerken, de sterke vermenig- vuldiging sinds eenige jaren van zekere soort van h a a i j e n ( ^ « ; „ 4 Acantnuis^ noornhaai^l Speerhaa, geheeten , door EUFFON onder den naam van y?j^«.-//c« beschreven, —-" ' ' - ''"""'-'^
de nprrpn .«,.„„»„ i,,i-,„g v„Minat, en de netten zelve , , • , ~ •'^'™'."^^'e'ke sterk jagt op haring maakt den reeds m de netten gevangen haring verslindt, en de nectin zelve
vernielt of aanmerkelijk beschadigt. ^^«i/.cive Dikwerf heeft men reeds den wensch geuit, dat er op dezen
visch jagt mogt worden gemaakt, als het eePige middel om derze!
ver aantal te verminderen. Nimmer echter heeft men dit denkbeeld zien verwezenlijken , omdat de daarmede verbondene kosten dnnr geene geëv-enredigde voordcelen kunnen goed gemaakt worden •' hoe
^veldeszelfs/f)•.';- eene bruikbare traan geeft, en de visch. hoezeer om deszelfTi hardheid en onsmakelijkheid, hier te lande niet in ff^
bruik, echter r.ffov;,-is, en mSchotland en IJsland, gedroogd vS-"
kocht, ]a zelfs op de noordkust van Frankrijk wel vlrscli yw^rpn
wordt. s'=s<-icii Men mag het toch .als waarschijnlijk achten, dat, bijaldien men
aan dien visch eene meerdere waarde koude geven, zoo dat men meer tot eene opzettelijke vangst van denzelven werd aangemoedigd W doel al ligt kan worden bereikt, om namelijk derzelver aantal te'dp,, afnemen. Deze visch brengt tamelijk grootejongen, en waarschiin lijk niet meer dan 6 of 3 te gelijk , ter wereld, envermenigvtüZ't z.chdus merkelijk minder dan de kuitschietende visschen. V'an H
visch te.verjagen, ja ielfs, ware,'bij degemakkelijke^wijzèomd™ '
" •" l''."g"'' ^^"«"'g? hieruit een nieuwe tak van nijverheid tè zelven te
ti-ekken. Dieli ten gevSlge looft de Maatschappij ï i a r e ' S ^ T ? , ^ ' ^ daüle uit, benevens nog eene bremie van twee tot zes honderd fru^
.,ter beoordeeling van c(e Maatschappij,) aan dengenen d l voldoende proeven gestaafd, alle voordcelig gebruik vtinde-^
eens.
door yan dezen
, -. , . . . --...v^.., ••'J'"-) ^eu gevolge waarv-in deze visch eene genoegzame waarde zoude kunnen verkriuten T^mS kosten aan eeneopzettclijke vansgt van denzelven verbtjnden 7 ^ ' visch, in ecnig opzigt, w maken , aanwijst, t"en gevöige"wai™Tn
noeazame w.aarde zoude kunnen v p r l . - r ; r „ , „ . te maken. De Maatschappij zoutTe tevens wenschen^'" d",'!!"' 8 ° ^
•r.n ,.T»rri ,1P i„.=f, „„v~".,„.. I •^"m, QAt aangewc- zen werd, de hoste wijze van vangen; beneven-'eeii'hp"m'',u'"'^T^' zoek, of uit dezen visch niet, met voordeel, dier%Su: ,^'i
•n^i^r bereid zouden kunnen worden; alsmede " ^"'^ en SaU of, bijdekraak- beenige gesteldheid der graten , de dikke huid, en het nuSer^^:<r"^i van dezen visch, niet met voordeel Wjc/i/ymnitdr ?^*^^'"^«ch ken zoude kunnen worden; zoo als de Engelschen
van dezen visch, met met voordeel vischlijm uit denzelven'ff^tVT"
o als de Engelschen gezegd worden : de gi-aten, vellen e i u . ^ a n T ^ f ! ' van sommi-
intezenden vóór of
6. Door ondervinding meermalen gebleken :ijnde, dat bet vloeibare Asphalt, (tegenwoordig gebezigd wordend tegen liet naar binnendrin- gen van vochtdeelen, zouten, of andere intsierende voortbrengse- len der muren of wanden van gebouwen,) liet zoo voldoende is, als het nuttige der zaak wenschelijk maakt, iettegenstaande de kosten der aanwending niet onbelangrijk zijn; Zo looft de Maatschappij, hare gouden medaille uit aan hem , welkSn dit Rijk , eenefabr'ijk voor de bereiding \'an vloeibare Asj)halt iarstelt, genoemde eigen- schappen bezittende, welke, na te geveihandleiding, gemakkelijk door den gewonen liandsverksman bewerken aangewend kan worden.
Monsters, vergezeld met eene ram ing de kosten per vierkante neder- landschccl, benevens bewijzen en getui§el)riftcn, zullen vóór den
dit met goed gevolg te doen, ge groote visschen.
Antwoorden, met bewijzen en getuigschriften
op den laatsten September 1847. ' Aangezien, door het vervaardigen van verschillend»
uit elastieke gom , deze stoiTe len belangrijk irt kei ' ' ' ° ^ T ' ' f ' "
wordt, en, daar in onze Koloniën onderscheidene n^L ^^"''^' worden gevonden, die deze stof opleveren, zoo k w ^ " • ^ ° " " ^ "
den, dat dezelve, ook in de Nederlandsche IVest rj] u^ ^^'^^^°^- gen, met vrucht zal kunnen worden ingezatneld of berpfd ^^'"'"^
daar worden aangevoerd. ucreid, en van De Maatschappij looft derhalve hare gouden medaill, „v
genen, die in onze JFesi-Indische bezitting"- t " ""'^''^'^ i'^^- bereiden , in prijs gelijk staande met de van elder. ^^""'^"''V'^ ^»1 in te zenden hoeveelheid moet niet miiuier bedrLTF'"^'^^'- ^^
landsche ipondcn, en de monsters, met bewiizen fn • •'^° '^'^^«r- moeten by de Maatschappij worden ingezo'i den vó^rt,-"?'*',"^""' September 1847. ° ^" ^"Oi den laatsten Verscheidene medailles en premiën, zoo te zamen ,u r , zullen jaarlijks, naar mate der verdiensten en v»nl^ ^°"''^""'yk.
zaak, ter beoordeeling van de Algemeene \'eri-,;w- ^^.^^'8' '^^'' worden, aan die scuBEi's-ofnciEREN, s T c r n . l l T " ' ^ ' ""gedeeld *> STUURLIEDEN ï en alle ««.
itft ftfsom», in dit K o n i n g r i j k , welke de beste waafnemingen van nuttige z a k e n , nuttige ontdeltkingen of de naauwkeurigste proef- nemingen , met nuttig uitgedachte tiiiddelen, de VERBETERING ier ZEEVAART EN visscHERijEN betreffende, hebben gedaan, en de- zelve zoo veel m o g e l i j k , met getuigenissen of bewijzen gestaafd, zullen hebben medegedeeld. D e opgaven, met bewijzen en getuig- schriften , in te zenden yóór of op den laat sten September van ieder 'aar, tot en met den laatsten September 1847.
De Prijsvragen, van \velke de termijn van heantwoording, MET het einde van September eerstkomende , zal zij:t
afgeloopen , en vaarop antwoorden kunnen vorden ingezonden, zijn de volgende:
Planten gevassen of hoornen, tot nog toe in dit Rijk niet aange- ' k w e e k t ' opgeven, en het nuttig en voordeelig g e b r u i k , hetwelk
van dezelve gemaakt kan w o r d e n , door voldoende proeven bewij- ziin en van gecultiveerde, eene betere behandeling en voordeeliger gebruik dan tot nog toe bekend i s , opgeven en met proeven bevesu- l e n , eene premie van vijftig guldens voor elk derzelve; n". 1 6 , F m ^ t o t nu toe onbekend of niet gebruikelijk werktuig u i t v i n d e n ,
• maardoor meerder voordeel in den landbouw verkregen w o r d t , en daarvan een verkleind model of eene afbeelding en beschrijving in- TPTiden en door voldoende bewijzen het nut der uitvinding s t a v e n ; de eers.e of tveede gouden medaille, of de zilveren medaille; n<=.
F m mi'ddel'opgeven om de wortel van de Bloemkool, voor hzldoor-
" knagen van den worm te beveiligen, de tweede gouden medaille;
, n o o r d e n eenvoudig, onkostbaar en gemakkelijk aantewenden mid- del de Tarweplant, het Koolzaad en andere veldgewassen tegen de
dakken te beveiligen; de tweede gouden medaille; n ° . 1 3 1 , b . 170.
• Met het bloed van geslagte dieren, gedroogd en tot bloed-poeder be- '• reid i. bunder land te bemesten, met opgaaf van de w i j z e , waarop
men'hierin is te werk gegaan; van de voordeelen hierdoor verkre- sJen en de vergelijking der r e s u l t a t e n , met die van eene uitge- Itrektheid lands, op de gewone wijze bemest; de tweede gouden me- f. E e ' w ' z o o veel mógefijk, volledige beschrijving van den Akker-
en Tuinbouw in het zoogenaamd Westland in Zuui - Hollatd} de t^.^eede souden medaille; n ° . 1 4 3 , b l . 194.
» Ven bunder land met de Madia sativa betelen, en van de bevinding,
• • 700 wel betrekkelyk de voortteling der p l a n t , als ten opzigte van de wiize van inoogsten, en van de hoeveelheid der u u het zaad verkregen Olie, een volledig verslag met een monster dezer Olie in- zenden: de tweede gouden medaille; n ° . 1 4 4 , b l . 194.
R Een w-rktuig voor de fabrijken dienstig, hetwelk tot heden binnen dit Riik nog niet in gebruik is geweest, inzenden, mits hetzelve niet valle in de termen van beantwoording eener meer bijzondere prijsvraag; eene belooning naar mate de nuttigheid van de z a a k ; o V o o f een 'voldoend a n t w o o r d , over den aard en de zamenstelling
van den Indigo, van de soorten in ons Vaderland g e b r u i k t e n der- zelver kenmerken; en opgave van het beste m i d d e l , om deszelts deutrdelijkheid te onderkennen en de hoeveeWeid kleurstot in den /Hrfrffo te bepalen; de gouden medaille e n / 3 0 0 ; n°. 1 1 8 , bl. 144.
0 Een middel uitvinden, om den onaangenamen damp en rook van stoom-machines, voor omwonende geburen voortekomen o t weg te nemen; &t souden medaille en f zoo; n ' . 1 3 8 , bl. 174.
1 Hout voor bederf te b e w a r e n , en het trekken fa scheuren vznbtl- zelve tei'en te gaan ; de gouden medaille en ƒ 5 0 0 ; n°. 1 5 7 , b l . 207.
'2 Kleisoorten, in ons Vaderland, opsporen en aanwijzen, ten behoeve van onze fabrijken van a a r d e w e r k , pijpen en tegelbakkenjen, de souden madaille; n ° . 1 5 8 , b l . 208.
Opaeven hoe het blussokend vermogen van het water, bij brand, kan worden versterkt, en welke onkostbare andere middelen er zijn die er des noods toe kunnen worden gebezigd; de gouden me- daille met eme premie in geld, waarvan de hoegrootheid zal at han- gen van de waarde van het a n t w o o r d ; n ° . 1 5 9 , b l . 209.
14. Zijden krip in alle kleuren fabriceeren, in deugdzaamheid en pnjs het bui tenlandsche evenarende. At gouden medaille; n ° . 1 6 1 , b l . 2 1 1 . D e oorzaken opgeven, waardoor het gewoon regenwater, na eeni- gen tijd in goede gemetselde bakken bewaard te z i j n , somwijlen on- drinkbaar w o r d t , en tot bederf overslaat, terwijl men s o m s , bij de
34-
35.
13
15^
uitschepping dit niet o n t d e k t ; en of er z e k e r e , door de ondervin ding gestaalde middelen z i j n , om het regenwater in deszelfs zuive- ren en drinkbaren staat te verkrijgen en te behouden ? De gouden medaille: n°. 162, b l . 2 1 1 . , 16. Het in iine en dezelfde fabrijk v e r v a a r d i g e n , van yzeren en koperen
hout schroeven, veriinde spijkers en krammetjes , koperen ringen, haken en oogen e n z . , alle van verschillende afmetingen; de gouden medaille en gedurende drie jaren, eene remuneratie van veertig tot -e f tie guldens, naar gelang er meerdere soorten van klein ijzer- In koperwerk, dan de genoemde, zullen worden aangeboden; n ° . ,T Atn'denae^e^' die op practische gronden a a n t o o n t , op welke wijze
^ ' onderscheidene vernissoorten, tot verschillend g e b r u i k , moeten be- reid worden , en door welke middelen men m het groot de gom-co-
^^èlharsen, spoedig en gemakkelijk m alcohol t-a terpentij n-ohe kan onlossen; At gouden medaille; n ^ 1 6 6 , bl. 214.
Eene fabrijk van beschilderd vensterglas o p r i g t e n ; de gouden me-
zonden een of ander danrit bewerkt fabrijkaat, vergezeld van een toereikend Verslag, de leerking van hetzelve betreffende, de gou- den medaille ; n". 1 3 0 , 1 / 1 6 9 .
7. Voor eene voldoende veiiMdeling, met opgave van m e t k o s t b a r e , 2 9 . door de ondervinding beetigde middelen, om de Schapen te be- hoeden voor- en te hers'/len van het ongans oï leverbotztekte, ook de galligheid genaamd; > gouden medaille; n". 1 3 3 , bl. 1 7 1 . 8. O p g e v e n , wat er b e k e m i s , nopens het verband dat er b e s t a a t , tus-
schcn honigdauw, roest 1 andere aanverwante ziekten der Tarwe, en derzelver vermoedelxe o o r z a a k ; en welke zijn de m i d d e k n ,
om die z i e k t e , óf v o o e k o m e n , óf, waar zij b e s t a a t , onschade- 30.
l i j k t e m a k e n ? Ae goudt medaille; n ° . 1 4 2 , bl. 193.
9. O p g e v e n , welke de beS' middelen z i j n , om het graan, ingeoogst en gedorscht zijnde , voc insecten en bederf te bewaren, of de reeds plaats hebbende gebrekeiwegtenemen. Meerdere waarde zal er aan het Antwoord worden (hecht, voor zoo veel dit toepasselijk is g e m a a k t , ook op ander, hier gekweekt wordende z a i t o , gclijk 31 b o o n e n , e r w t e n , linzen h e n n e p - , lijn-en r a a p z a a d ; de gouden me- daille , met eenige vergcding van gemaakte o n k o s t e n , de som van honderd guldens n i e t t e bvengaande; n». 1 4 5 , b l . 196.
o. D e Maatschappij looft hre gouden medaille en twee honderd guldens aan dengenen u i t , die tn minste drie bunders l a n d , vaii gelijken a a r d , met drie verschillade en voorname veldgewassen zal^ hebben 33 v e r b o u w d , en wel iederderzelve op eenen g r o n d , met de vier vol- gende onvermengde mestsofengemest, als paarden-, k o e i j e n - , scha- pen m e s t , en meel van Ijn- of r a a p k o e k c n ; moetende hieromtrent een volledig Verslag woden ingezonden, zoo wat betreft den zaai- rijd, het opkomen en dn voortgang der gewassen, den oogsttijd, de verhouding van het raan tot het s t r o o , de hoedanigheden van beide en alle verdere bij»nderheden, als waartoe eenenaauwkeurige waarneming aanleiding z)U kunnen geven; n ° . 1 4 6 , b l . 197.^ _ [ I . Daar het algemeen b e k a d i s , dat de voeder-stof en een gewigtigcn
invloed hebben, niet aleen op de hr eveslheid, maar ook op de hoedanigheid en bestandieelen der melk, bijzonder van den r o o m , of de b o t e r , en der kaastoffen, zonder d a t , d o o r n a a u w k e u r i g e en voldoende proeven , de «doelde uitwerking van bijzondere j o e d e r s bepaaldelijk genoeg is aangewezen, om tot een regel, voor de beste voeding van melk gevende dieren, vooral der k o e , te kunnen ver- strekken , zoo looft de Maatschappij hare gouden medaille en twee honderd guldens uit aan den gene, die een genoegzaam aantal proe- ven zal hebben in het werk gesteld, op niet minder dan srwkoeijen, met een zestal voeders, en wel met zoogenaamd lang voeder, zoo zXsgras- hooi-en stroo-soorten oi bijvoeaer, nwehi\Ljortelgewas.
sen, granen oizaden en koeken, en daarvan een voldoend Verslag zal hebben ingezonden, met opgaaf der uitkomsten, die deze wijze van voedering hebben opgeleverd, niet alleen ten aanzien der hoe- veelheid melk, maar ook der hoedanigheid, hooldzakehjk wat de hoeveelheid biter en kaas betreft, en wel op zoodanige w i j z e , a a t , uit deze vergelijkende uitkomsten, algemeene regeleii voor de meest volledige wijze der voeding van hetmelkgevend r u n d , kunnen wor- den afgeleid; n ° . 147, W. 198. „ . . , CU' rt.„
12. Aan den g e n e , die zich de drie soorten van Bijenkorven ot hasten van NuTT , in Lancashire , zal hebben aangeschaft, en van zijne bevinding, door genomene p r o e v e n , gedurende twee jaren , het Dcst vergelijkend Verslag zal hebben ingezonden, zal worden toegewezen, de gouden medaile; n°. 1 4 8 , bl. 199. . , 13. Aan den gene, die hier te lande ATrta^ m a a k t , gelijksoortig aan de
groene zlitsersche Kaas QSchafzieger-) , en van gelijken smaak en hoedanigheid als d i e , welke in Zwitserland bereid w o r d t ; de tweede gouden medaille; n^. 149, bl. 200. j , ; „, Daar in vele oorden van dit Rijk , een bederf in het r / « ( n a , d a t h e t tot zekeren wasdom is gekomen) wordt waargenomen, bij bekend onder den naam van zwarte- of kwade koppen, zoo f o * * ! ! dit ongemak toeteschrijven aan een zeker i n s e k t , dat op
het vlas wordt waargenomen, of is dit insekt eeii gevolg van de ziekte der p l a n t ? Most men het laatste aannemen, welke
is dan de oorzaak ? , 1 i, f
"O ~\ W a n n e e r , en door welke bijzondere o o r z a k e n , van lucht- ot weersgesteldheid, doet dit bederf het meeste kwaad >
1" -) W e l k e zijn de middelen, om dit onheil v o o r t e k o m e n , en zoo het een insekt i s , hetzelve te verdrijven, te doodeii ot des- zelfs kracht op de plant te benemen en welk tijdstip i s , tot het bezigen der middelen, het geschiktste? , , , Het aantewenden m i d d e l , of de middelen, moeten door den land- n a n , op velden van groote uitgestrektheid, zonder bezwarende kos- ten te v e r o o r z a k e n , kunnen gebezigd w o r d e n , en aan het gewas geen letsel of s c h a d e , zoo in z a a d , l i n t , als gewigt, toebrengen, maar dit onheil moet geheel zonder nadeelige gevolgen kunnen wnr- den afgekeerd. D e Maatschappij verlangt tevens eene duidelijke beschrijving van het kwaad zelf, zoo in zijn begin, voortgang, als gevolgen, en wel op eene, voor den landman verstaanbare wijze l e s c h r e v e n , en belooft aan h e m , die zulks door voldoende proeven bevestigt, eene premie van de tweede gouden medaille, terwijl de bekroonde nog daarenboven, van G o u v e r n e m e n t s w e w , zal worden geremunereerd met vier honderd guldens; n". 1 5 0 , b l . 300.
\<. Daar bijna iaarlijks, in sommige s t r e k e n , de bloesem van den ap- pelboom, do'or de zwarte vlieg QAphis mali^ wordt v e r m e l d , zoo vraagt m e n : welke de b e s t e , door de ondervinding aangeprezene - •' om dit kwaad te v o o r k o m e n , of ie b e p e r k e n ; de
bl. 102.
an het ras der Merinos, in ons land ,
mdaWte; en zoo door p r o e v e n , door de Maatschappij genomen, het voldoende der voorgestelde middelen zal bewezen Zijn, alsdan nos. cent gouden medaille; n". 1 6 0 , b l . 210. ^
Voor het vervaardigen van zwaar velin teeken-papier, zoo^enmM
° •• • • •• . - i . — fp iigt inzenden
zich erre
14. ve.en [
wordt
Bristol-papier, en gekleurd geschept opzet-papier,
van tien vellen, van iedere s o o r t , als p r o e v e n , de gouden medaille op de voldoende beantwoording van ieder dezer v r a g e n ; en nog v y / - tig guldens d a a r e n b o v e n ; i n d i e n , na twee jaren de verschillende soorten alle hare goede eigenschappen hebben b e h o u d e n ; n . 1&5 , Aan^de'ngene, die eene Fabrijk vin bier- en wijnglazen mfgl, van onderscheidene s o o r t e n , in deugd en prijs gelijk aan de beste buitenlandsche, de gouden medaille en twee honderd en vijjtig gul- dens; en zoo h i j , gedurende <//;> j a r e n , zijne labrijk met goed ge- volg v o o r t z e t , ieder jaar nog eene premie van honderd guldens.
D o o r ch'emi'sclie^of mechanische m i d d e l e n , het aanzetsel van het water, in de kelels van stoomwerktuigcn voor te k o m e n ; de gou- den medaille ; n°. 1 7 4 , b l . 238. , . , , , , , . . „ , , Verschillende Metalen voorwerpen, door middel eener z w a k k e gal- vanische kradn, met andere metalen te bekiceden; de gouden me- daille; n". 1 7 5 , bl. 2 3 8 . . , ,
Vermits de productie van Meekrap buitenlands t o e n e e m t , en z ' door ziine goedkoopheid aanbeveelt, zoo vraagt m e n : in hoe yi _
is de m Zeeland en elders in ons Vaderland, sedert l a n g , gebrui- kelijke wijze van verbouwing en bereiding der Meekrap voor v e r - betering v a t b a a r , en kunnen zij goedkooper plaats h e b b e n ; de ^ o « - rfM;»«i«!««en/30o; W . 1 7 6 , bl. 2 3 9 . , , . , . . . ïi\e Boekbinders-linnen v e r v a a r d i g t , gelijk aan het buitenlandsche, en daarvan zes verschillende proeven, met verheven figuren, i n z e n d t , de gouden medaille; n<=. 1 7 9 , b l . 240.
Aan hem die dertig nederlanilsche roeden met de zonnebloem (^Helt- anthus annuus L . ) b e b o u w t , en van de behandeling en de opbrengst, aan potasch en olie, naauwkeurig berigt geeft; de gouden medaille ; n ° . 185 , b l . 242.
Alle de h i e r v o r e n , bij uittreksel medegedeelde p n j s \ T a g e n , met de voorwaarden, waarnaar men zich . bij het beantwoorden, liehbe re gedragen , zyn in haar geheel, bij de d r u k k e r s der Maatschappij : de Erven V I N C E N T L O O S J E S , te Haarlem, te b e k o m e n .
Ferder verklaart de Maatschappij, dat zoo dikwerf het niogt buiken, dat de inhoud van gedrukte s tu k ke n of b o e k w e r k e n , / « t z y 'reheel, of gedeeltelijk, aan de Maatschappij ware ingezonden, als het eigen werk der inzenders, alsdan derzelver naambriefjes zullen worden geopend, en hunne namen hekend gemaakt, zonder dat op het ingezonden stuk eenige acht zal worden geslagen.
Voorts wordt herinnerd , dat de inzenders van S t u k k e n , die on- middellijk, en zonder eenige bepaalde uitnoodiging, aan de Maat- schappij worden toegezonden, bij Directeuren moeten bekend z i j n , welke den naam geheim h o u d e n , tot na de uitspraak van de Alge- meene Vergadering, aangezien het D e p a r t e m e n t , onder welks res- sort de inzender woonachtig i s , niet met de beoordeeling mag w o r - den belast.
Alle verdere antwoorden en stukken, ter beantwoording van Prijs- vragen , bij de Maatschappij in te l e v e r e n , moeten op D E N T I J D . Bij DE VRAAC. BEPAALD, de antwoorden met eene spreuk %eteekend, en de stukken van een kennelijk teeken v o o r z i e n , en beide verge- zeld van een verzegeld biljet, inhoudende den naam en de w o o n - plaats van den inzender, ingevolge de v o o r w a a r d e n , vóór de p n j s - vragen geplaatst, aan den Algemeenen Secretaris, J . T . S I E G E L , te 'Haarlem , franco gezonden worden.
18. daille; n°. 1 7 3 , b l . 238.
IQ. Opgeven de b e s t e w i j z e . "om de verw van oude schilderijen, van doek 16.
middElen zijn
gouden medaille; n°. 151 Daar de Spaansche Schapen,
*4* Allen die iets te vorderen hebben van , verschuldigd zijn aan , of eenige Gelden , Boeken of Papieren van aanbelang on- der hunne berusting mogten hebben, concernerende den Boe- del en Nalatenschap van den Hoog Wei-Geboren Heer J. D.
Baron VAN TL^YL VAN S E R O O S K E R K E N , in leven Heer van Heeze , Leende en Zes Gehugten , Lid der Staten-Gene- raal enz., worden verzocht daarvan vóór of uiterlijk op den
Tsten September eerstkomende, schriftelijke aangifte te doen ten Kantore van den NotarisFREHER , te Heeze bij Eindhoven, of van den Notaris A. C. VAN O G T E N A Z . , te 's Graven- hase of van den Notaris H. VAN O M M E R E N , te Utrecht.
** De POST van C O N R E C T O R der Latijnsche Scholen
te Gouda, vacant ziinde, worden degenen die daartoe eene- gen zijn en de noódige vereischten bezetten, uitgenoodigd, zich voor den 2o«eii Augustus aanstaande , met overlegging der bewijzen hunner bevoegd- en bekwaamheid, franco te
a d r e s s e r e n aan H e e r e n B u r g e m e e s t e r e n W e t h o u d e r s a l d a a r .
V Een HUIS-ONDERWIJZER, bijna 22 jaren o u d . Protestant, van onbesproken gedrag, bezittende densden rang, geëxamineerd in het Fransch en Hoogduitsch en in staat het Teekenen enz. te onderwijzen, zag zich gaarne tegen i Sep- ze''e'r'gred^1tunnerie"venyen'eénëfijnck e, k. verplaatst. Adres _met/r/3:«f o Brieven , ond r
' hier te l a n d e , niet die gelukkige uitkomsten heeft o p - I T .... c
23 •
24,
of paneel aftescheiden en op nieuw vasttehechten , zonder het kunst
« u k te beschadigen , en daarbij de gewoonlijk gebarsten verw we- l f tot één te brengen, zoodat de schilderij hare vroegere gedaante h e r k r i j g t ; de gouden medaille; n ° . 1 7 7 , bl. 239-
E Ï I t^iddel opgeven, om de gebreken van scheuren, gatenoiandeie d2c7'n in looden goten, zonder gebruik van v u u r , te herstellen , en he'twelk in het geheel het loodsoldeer kan vervangen; de gouden Mntoon/n"I*e Vlrschiile''dè wijzen , waarop de hoeveelheid kleiir-
. " ó i n de Meekrap-soorten bepaald kan vyorden, en welke_.de ge- schikKte en voor den fabrijkant gemakkelijk uitvoerbare wijze i s , otn de waarde van Ae meekrap, ^isverwstof, te bepalen; Aegouden v Ó l f ' d V ^ ^ o W o e u ^ ' b è a m w o o r d i n g der v r a a g , sveXkechromiuni-ver- ' bindinsen en vooral chromium-zure-zoulen thans in gebruik zijn
en faffiekmadg bereid w o r d e n , en welke derzelve met voordeel gebezigd kunnen w o r d e n , tot voortbrenging van onderscheidenekleu- f en In zijde, w o l , katoen en l i n n e n , en die proeven daarvan m- ZdXgouden medaille en twee honderd guldens; n ° . 181 bl 2 4 1 . D w men van de uitvinding van DAGUERRE , o m , met b eh u l pv an AechrnZe obscure, afteekeningen op metalen platen overtebrengen eene be angriike aanwinst voor de gi-aveerkunst mag v e r w a c h t e n ;
vvordt de f W ^ g o " ' ^ ^ "'"'"'l^' uitgeloofd aan h e m , die daar-
• n ^ 1 8 2 , b l . 2 4 1 .
ora met be- 17-
lZ7oT.':^l'^ln a n d e r e n ; de weg is aangewezen om met be- hnln van scheikundige preparaten, door invloed van hei zonnelicht, ZoÓ^veTals van A « ^ ^ ^ « ' ' ' ^ afteekeningen van velerhande voorwer- Mn te verkrijgen, zoo leoft de maatschappij de tweede gouden me- S i ^ i a a n i e m , die het m ddel zalontdckken enmededeelen, om van deze nieuwe wijze van teekenen, door het licht, op eene alle-
voldoende wijze gebruik te m a k e n , tot het voortbrengen van bonmcpn Pn indrukken op den Ihhographischen steen; n ' . 183 ,
19
25.
1 8 4 , bl. 24;
afzonderlijk , zins . - .
afteekeningen en indrukken op
Aanmolien welk nuttig gebruik van het oude blik en den afval in TwerTpUaï^ai i l blikslagers, dat als onnuttig wordt vyeggewor- p e n , te maken z i j ; de tweede gi_
26 Verscheidene medailles en premien, zoo te zamen al_
zullen iaarlijks worden uitgedeeld, z2,nAiescheeps-oficieren,stuulie
^ " e i X S ° p e r s o n e n ' , in d i t R i j k , welkede beste ^''''r^emingf"
van nuttige ontdekkingen , of de naauwkeurigste proefnemingen met nuttige uitgedachte middeUn, de verbetering der Z E E V A A R T . « vis- i^mJbetreffende, zullen hebben gedaan en medegedeeld, n ° . 1 2 3 , bl. 149.
De Prijsvragen van welke de termijn van inzending. N A September 1 8 4 3 , ^«^ -Ü" «f?''"«?/" > /" """"•
op de Maatschappij op zijn ttjd antwoor- den tegemoet ziet, zijn de volgende:
- ri "-^:':^'^^^^^:tfvire^;tVS'^.ifLS:
u u ' e ' i g e T a ï d nJodi'g is of vermeden kan w o r d e n ; de gouden me- daille; n". 7 0 , b,'.- 82- . kersenboomen te v e o r k o m e n , te a. Het u'tloopen van a . ^ o ' ^ ' " ;» f , j ^ ^ ^ ^ , „ te verminderen;
genezen, of de schadeiij'^e ^ ^ " " ' y ^gg
de tweede gouden "ledaiUe; n . , • ^ V „ j ^ ^ , „ ; , ; . 3 . Door waarnemingen staven J W e , j ^^^^^ ^^^^^^^^
•ling en aangroei van ^'"'^^^'"^^'i^^i\Jruiken van veenstof te S r e n ^ ^ ë n l a ^ ^ ^ - r v ' a i X t Len zoo veel mogelijk te be- vorderen ; de gouden medaille,^\^%^ ' ^ ^ i Nieuw-Zeelandsch
medaille en vijl honderd f « f ^ ^ / ^ i ^ ^ f \n het groot uitvoerliik , 5. Aan d e n g e n e n , die de besK 1^"^^^^^^, zeeland'ch Vlas QPhor-
zal i^^^ben fngew^^^^^^ , ^ „ j i„ ,,,^ , , , e n : : ' h o u d e n e^ « n bl"jk^d"^"-='" ' 5 ° kilogr. gezonde bladeren van
d i t S a s , ' e n 5 o kilogr. go^^ 1'=^'^"''^''' ^^"^ ' > " ' " " " ^•"'^"^'^"
zal hebben ingezonden, vergezeld van een toereikend Verslag; de bl. 168,
" de m e e voÓrs^inTe vragen n". 1 2 8 ' e n , 2 9 bedoeld hier te lande -, y J r w X I zullen hlbben gebragt, en daarvaiv zullen hebben inge-
geleverd, als in andere L a n d e n , zoo looft de Maatschappij hare louden medaille uil s,?.n dengene, die zal hebben aangetoond en u u genoegzame proeven afgeleid, aan welke oorzaken de imngelukkige uitslag der fokkerij van Spaansche Schapen in ons Land, moet wor- den toegeschreven; n". 1 5 2 , bl. 202.
D e verschillende wijzen, die hier en elders b e s t a a n , opgeven , om, door het verbranden van plaggen, stoppels, stroo en anderen atval, den grond tot vruchtbaarmaking te verbeteren; de gouden medaille ; D a a r , " s e d e r t de laatste j a r e n , een zeer nadeelig bederf in het Kool- zaad is wiSTgenomen, hierin bestaande, d a t , in bijkans alle peu- len een meerder of minder getal levende maden ot wormen werd aangetroffen, w e l k e d e zaadkorrels verteerden, de peulen geheel ont- ledigden en open deden g a a n , zoo vraagt de Maatschappij eene zou veel mogelijk naauwkeurige beschrijving\ixn heibedoeide peulbederf, met aanwijzing en omschrijving van den waren aard des k w a a d s , der waarschüniijke oorzaken, waaruit het ontstaat, en de beste en meest geschikte middelen om hetzelve voortekomen ; n ° . 1 5 4 , b l . 204.
Tabak telen op gronden, toegemaakt met eene bemesting van groene rogge, welke Tabak geacht w o r d t , daardoor van alle stank en wan- smaak bevrijd te z i j n ; Ae gouden mednilli; n^. 1 6 8 , b l . 2 3 3 . Daar het wenschelijk zou zijn eene volledige beschrijving te bezit- ten van het boeren-bedrijt in dit R i j k , zoo verlangt men eene naauwkeurige Landhuishoudkundige beschrijving van iedere Provin- cie van Nederland; voor een voldoend A n t w o o r d , betrekkelijki-Zfe P r o v i n c i e , wordt uitgeloofd de gouden medaille, cneenersmuneratie, indien de verdiensten van het stuk daartoe grond geeft.
Daar de plantaardige kool, als meststof gebezigd, eene krachtige en duurzame vruchtbaarheid, aan sommige soorten van gronden me- dedeelt, en men dienaangaande vergelijkende proefnemingen wenschte in het werk gesteld te z i e n , zoo wordt uitgeloofd de tweede gouden medaille, aan h e m , die minstens ^ btmder g r o n d , het zij mei hout- of turfkool zal hebben bemest, en daarop zes verschillende gewas- sen zal hebben verbouwd, en hiervan een naauwkeurig Verslag zal
hebben ingeleverd; n". 1 7 0 , bl. 2 3 6 . . . . Een werktuig uitvinden, om het graan te zigten ot te maaijen; de
gouden medaille; n ° . 1 7 1 , bl. 236.
b a a r de handelwijze van BEATSON-, o m , door het branden van klei of leem, den grond te veibeteren, groote voordeelen belooft, zoo worde gevraagd: In ho« sferre deze handelwijze, voor den Neder- landschen landbouw, van nut mag gerekend worden ; de gouden me- daille; n«. 1 7 2 , bl. 237- .. „ , .., o • , , Aan den eersten, die binnen dit R i j k , eene Fabrijk van Spiegelglas o p r i g t , in alles gelijk aan de beste buite«landsche, en als monsters i n z e n d t , drie Spiegels, ieder uit één stak v e r v a a r d i g d , waarvan de kleinste hoog niret zijn één Nederlandscheelen breed zeven pal- men; de gouden mediille en ƒ 5 0 0 ; en bij voortdurend bestaan der Fabrijk , gedurende de drie volgende jaren, nog eene premie van ƒ 3 0 0 ' s j a a r s ; n". 119, bl. 145.
V a n d e n Hennep-vezel, of den afval d a a r v a n , een bruikbaar vih vervaardigen; Ae gotden medaille ; n " . 1 5 5 , b l . 205.
26. Daar het gebruik vai Steenkolen, voorstoomwerktuigen bezwarende is en buitenlandsch: fabrijkan^en voor deze brandstof 70 — 7 5 p C t . mi'nder betalen, zoolooft de Maatschappij u i t :
1°) Hare gouden mdaille aan h e m , die eene bezuiniging van 25 p C t . m a a k t .
2 ' ) De gouden meddle en drie honderd guldens, aan hem die eene bezuiniging v a n | o p C t . daarstelt; en
•x"') De gouden medille en zes honderd guldens, die eene bezuini- ging van 50 p(r. m a a k t ; onder deze bepaling, dat de nieuw bedachte wijze /an stooken geenen uadeeligen invloed uitoefene op de stoomketis; n°. 1 5 6 , bl. t o ö .
Daar men in het liitenland er zich op heeft toegelegd, om het hout, tot scheepsbuw en timmerhout benoodigd , voor bederf te bewaren, door hetelve met scheikundige middelen te bedcelen, die het voor bedei behoeden, en dit onderwerp onlangs is behan- deld door Dr, A. BCCHERIE, die zich daarvan de beste uitkomsten belooft, zoo looft e Maatschappij aan h e m , die e i k e n - , b e u k e n - , ipen- en denne hooien, ten getale van 25 s t u k s , op die w i j z e , met brandig hout zuur-xe r, eene o, lossing van chloor-calcium, en een mengsel van beiiezouten, zal behandeld hebben, Ae gouden me- daille en vijf liondid guldens; n ° . 1 5 7 , bl. 207. , 28 Opgeven, op wele wijze het ontstaan van het vuur Qdrijrot) \n
hei eikenhout kan virden afgeweerd , of dit d o e l , door gemakkelijk a a n t e w e n d e n mecaiische of chemische middelen kan bereikt wor- d e n ? W e l k e die ïi'delen z ü " , en hoe aan te w e n d e n ? de goudew
Lett. S . , bij den tJoekhandelaar F. H E S S E L , te Heerenveen.
*,* Eene BURGERHUIZINGE , van ten minste 2 Kamers en Keuken , benevens een T U I N , onverschillig in welk Dorp van Gelderlanii gelegen, wordt te HUUR of te KOOP ge- vraagd , om met Mei 1844 of eerder te kunnen aanvaarden.
Adres, met beschrijving der Huizinge, grootte der Tuin, jaar- lijksche Grondbelasting en Huur- of Koopprijs (''«verkiezen- de met dadelijke betaling) , bij franco Brieven , voor den 25»ten Augustus 1843, onder Letter W . , bij den Uitgever der Pro- vinciale Geldersche en Nijmeegsche Courant te Nijmegen.
» ^ * T E H U ü R
om dadelijk te aanvaarden, een HUIS, staande op de Heeren- gracht , voorzien van alle Behangen en met Stookplaat-en voor- ziene Kamers, ruime Keuken en Zolders. Te bevragen bij deu
Eigenaar js. PLANjER te Leiden, Wijk 6 No. rpo.
*,* U i t nE HAND TE KOOP: Een hecht, sterk en wel- doorimmerd HUIS , BOET en ERVE , met eene vruchtdragende Boomgaard, zijnde het Huis en Boet in den jare 1841 geheel van steen nieuw gebouwd , thans geappropriëerd tot eene Sla-
o-erij en Fleeschhouwerij, welke Affaire daarin tot hedenmet goed succes is en thans nog wordt geëxerceerd, staande en gelegen nabij de R . C. Kerk te Westwoud , aan den Straat- weo- tusschen 'Hoorn en Enkhuizen, aan de zoogenaatnde Streek , Kadaster Sectie A , No. 266, groot 11 Roeden 50 El- len • zullende de Kooper de helft der Kooppennmgen , tege.n
23
24,
25
27.
den Intrest van 5 pCt. 's jaars op het Perceel gevestigd \:un- nen houden, hetwelk te bevragen is bij den Eigenaar JAN VISSER, re Zwaag, often Kantore van den Notaris COR- N È L I S HULST, te Oosterblokker.
*** De Heeren VAN S E T E R S & C O M P . , zijn voornemen»
op *Dingsdag den I5flen Augustus 1.843, voormiddass ten 10 ure , teif hunnen huize , aan 'den Riinspoorweg, nabij de Gin- kel onder E d e , aan de meestbiedende voor contant geld pu- bliek te Verkoopen: 2=; a 30 Beste RUIN- en M E R R I E -
PAARDEN vSn onderscheiden Haar en Ouderdom.
* * G. BLANCKE , P. L ALKENS . J. C H E M E T , G. A.
VAN UFR VOORT . G. H. M A T T H E S GZN. , E. ZWEERTS , G BOUHOFF F. P. MUIISKEN FZN. , ^. VAN D U U R E N , T. W A L L E R , \ ADAMS'. G. H. DE riTAREZ O I J E N S , T. A. JOLLES JR., 10H. W E N T . J. C. LA VERGE en J.
H. RÖCQUETTE , Makelaars, zullen op Maandag den sS'te»
Augustus 1843, des avonds ten 5i u r e , in het voormalig O.
Z. Hecren-Logewent, te Amsterdam, door den Notaris Mr.
P. L I J N D R A ' I E R JR. , presenteren te verkoopen: No. i . Een buitengewoon kapitaal, hecht, sterk en kostbaar betim- merd KOOPMANS-HUIS en E R V E , met deszelfs wel ge- ordonneerden Hardsteenen Voorgevel, staande en gelegen op den Singel, tusschen de Katern-teeg en het Koningsplein, Wijk
•y-i Verp. No. 6143. Kadaster Sectie F , N0.22. No. 2. Een
