C O L L E G E V O O R S T E L

(1)

C O L L E G E V O O R S T E L

Gemeente Gennep

Datum : 7 september 2020 Portefeuillehouder : Hulsteijn, van J.

Zaaknummer : 400852

Status : x Openbaar Niet openbaar

Gemeenteraad : N.v.t. Besluitvormend Opiniërend Informerend

Onderwerp : Insteek Regio Deal en Investeringsagenda

Samenvatting

Ter realisering van de strategische regiovisie heeft de regio Noord Limburg afspraken met het rijk en de provincie gemaakt respectievelijk in de vorm van de Regio Deal en de

Investeringsagenda. Rijk en provincie stellen middelen ter beschikking onder de voorwaarde dat de regio dat zelf ook doet. Dit voorstel gaat over de insteek van de gemeente Gennep wat

‘onze’ bijdrage aan die regionale cofinanciering betreft. Hierbij wordt de voorwaarde voorgesteld dat enkele belangrijke projecten een plaats in de regionale uitvoeringsagenda moet krijgen.

Dit voorstel gaat over de nadere onderbouwing en de uitwerking van het besluit van het college (in het kader van de begrotingsbehandeling) om de raad te vragen de benodigde middelen beschikbaar te stellen.

(VOORSTEL) Het college besluit

1. De in de bijlage opgenomen projecten aan te dragen voor opname in het regionale uitvoeringsprogramma en cofinanciering via de Investeringsagenda;

2. De raad bij gelegenheid van de behandeling van de begroting voor te stellen akkoord te gaan met alle projectenveloppes op voorwaarde dat de door de gemeente gewenste projecten onderdeel gaan vormen van het uitvoeringsprogramma.

3. De bijgaande raadsinformatiebrief over een voorgenomen bestemmingsreserve Regio Deal vast te stellen en ter kennis te brengen van de gemeenteraad.

(BESLUIT) Datum: 22 september 2020 Het college besluit:

(2)

AANLEIDING

De gemeenten in de regio Noord Limburg hebben vorig jaar samen een strategische regiovisie vastgesteld. De Gennepse gemeenteraad heeft de visie op 2 maart 2020 vastgesteld. Rijk en provincie hebben zich inmiddels bereid getoond financieel bij te dragen aan de realisering van deze visie en hiervoor respectievelijk € 17,5 en 28,75 miljoen beschikbaar gesteld. Zij zijn hiertoe bereid onder de voorwaarde dat de gemeenten ook zelf een financiële bijdrage leveren en wel ten bedrage van eveneens € 28,75 miljoen . Door de bijdragen van rijk, provincie en regiogemeenten ontstaat er een regionaal ‘investeringsfonds’ van in totaal € 75 miljoen. Als de gemeente Gennep op basis van het aantal inwoners bij zou dragen aan het bijeen brengen van de benodigde regionale cofinanciering, gaat het om een bedrag van ruim € 1,7 miljoen. Dit voorstel bevat de nadere onderbouwing voor het college om de raad te vragen een

bestemmingsreserve in te richten ter hoogte van dit bedrag én om welke projecten vanuit de gemeente Gennep voor opname in de regionale uitvoeringsagenda in aanmerking te brengen.

Daarbij gaan we er vanuit dat voor de realisering van de ‘Gennepse’ projecten minimaal het dubbele bedrag vanuit het regionale ‘fonds’ beschikbaar komt.

BESTUURLIJKE KADERS

De gemeenteraad heeft de strategische visie Noord Limburg op 2 maart 2020 vastgesteld. Deze visie vormt de basis van de Regio Deal die met het rijk gesloten is en van de afspraken over de Investeringsagenda die met de provincie gemaakt zijn. Ter realisering van de visie en de afspraken met rijk en provincie word gewerkt aan een regionaal uitvoeringsprogramma.

ADVIES

De ambtelijke organisatie stelt aan het college van burgemeester en wethouders voor:

NADERE ONDERBOUWING / ARGUMENTEN

De gemeente heeft zich steeds op het standpunt gesteld financieel bij te willen dragen aan de realisering van Regio Deal en Investeringsagenda op voorwaarde dat ook de gemeente Gennep substantieel meeprofiteert van de middelen die rijk, provincie en andere regiogemeenten beschikbaar stellen. Bij de afweging of dat in voldoende mate het geval is en onder welke condities de gemeente Gennep daadwerkelijk bij wil dragen, kunnen de volgende overwegingen voor raad en college een rol spelen:

I. Regio Deal en Investeringsagenda bieden grote mogelijkheden om projecten gerealiseerd te krijgen die zowel voor de regio als voor de gemeente Gennep van belang zijn. Bestuurlijk

(3)

is er vanuit Gennep herhaaldelijk voor gepleit om meer regionale middelen in te zetten voor projecten die van belang zijn voor de drie gemeenten in de kop van Noord Limburg en voor de versterking van de noord-zuid gerichte groene as in de regio (natuur en landschap, cultuurhistorie en vrijetijdseconomie). Vanuit de regio is als reactie daarop richting Gennep aangegeven dat er daartoe dan ook geschikte projecten aangedragen moeten worden.

Tegen bovenstaande achtergrond hebben we een inventarisatie gemaakt van projecten die voor de Gennepse samenleving grote toegevoegde waarde hebben. Daarbij gaat het om projecten die in dit geval niet alleen lokaal van belang zijn, maar ook de nodige regionale impact en uitstraling hebben. Zij hebben de potentie op grond daarvan onderdeel van de Investeringsagenda en het daarop gebaseerde uitvoeringsprogramma te gaan vormen. De gemaakte inventarisatie kan worden gezien als de Gennepse inhoudelijke voordracht richting Regio Noord Limburg.

Bij de belangrijkste projecten gaat het zowel om projecten die een fysiek karakter hebben als om projecten uit het sociaal domein. Hierbij de belangrijkste projecten uit de

inventarisatie:

 Versterking beleefbaarheid en ontsluiting gebied Genneper Huys

 Inbedden Nationaal Park Maasduinen in een Regionaal Landschap Maasduinen

 Uitbreiding en optimalisering Niersradwanderweg (fietspad Zelder)

 Participatie in het Energielandschap Wellsmeer

 Herstel Maasheggen tussen Afferden en Genneper Huys

 Arbeidsontwikkeling van de toekomst (een fitte beroepsbevolking)

 Zinnige zorg en preventie

 Integrale wijkaanpak Gennep-Zuid

 Snelfietspad Mook – Gennep – Bergen

De gemeente Gennep kan er voor kiezen deze projecten met nadruk voor te dragen voor opname in de Investeringsagenda en ze dus in aanmerking brengen voor bekostiging vanuit het regionale totaalbudget. De nadere uitwerking van (onder andere) de projecten die bovengenoemd worden, treft u aan in bijlage 1.

II. Indien (de belangrijkste van) de genoemde projecten worden opgenomen in de

Investeringsagenda, draagt dit in belangrijke mate bij aan het realiseren van de ambities van raad en college. Uiteraard hangt hieraan ook een prijskaartje. Als regiogemeenten moeten we namelijk € 28,75 miljoen bij elkaar brengen, om maximaal gebruik te kunnen maken van de subsidies van rijk en provincie. Op basis van het aantal inwoners van onze gemeente zou de gemeente Gennep € 1,7 miljoen moeten bijdragen. Het gaat hierbij om een indicatief bedrag, omdat er in de Regio Noord Limburg geen vaste verdeelsleutel is afgesproken.

Impliciet wordt er echter van uit gegaan dat elke gemeente haar financiële

verantwoordelijkheid neemt en indicatief € 100,- per inwoner inlegt. Daarbij kan het gaan

(4)

om middelen die al in de vastgestelde begroting voorhanden zijn, (mogelijk) om uren van medewerkers die bij projecten betrokken worden, én om nieuw door de raad beschikbaar te stellen middelen.

III. Ter vulling van het uitvoeringsprogramma worden er diverse projectenveloppes door de regio gemaakt (dat zijn clusters van individuele projecten). De eerste projectenveloppe is al gelijktijdig met de Regio Deal door de gemeenteraad op 2 maart vastgesteld. Het ging hierbij om de eerste tranche van de Regio Deal met het rijk met daarin geen specifiek Gennepse projecten. Op dit moment wordt er gewerkt aan een projectenenveloppe die betrekking heeft op de Investeringsagenda (en dus de overeenkomst met de provincie).

Als gemeente kunnen we op verschillende manieren omgaan met deze enveloppes:

 de gemeente kan er voor kiezen alleen middelen beschikbaar te stellen voor díe projecten uit een enveloppe waarvan we vinden dat ze voor Gennep van (groot) belang zijn; of

 de gemeente kan er steeds voor kiezen middelen beschikbaar te stellen voor alle projecten in een enveloppe ongeacht of die projecten al dan niet grote meerwaarde voor de inwoners van de gemeente Gennep hebben; of

 de gemeente kan er voor kiezen op voorhand akkoord te gaan met alle

projectenveloppes op voorwaarde dat de door de gemeente gewenste projecten onderdeel gaan vormen van het uitvoeringsprogramma (en dus voor medefinanciering vanuit de bijdrage van rijk en provincie in aanmerking komen).

Nadere toelichting: de bevoegdheid voor het toekennen van middelen ligt deels bij de raad (als het om de bestemmingsreserve gaat) en deels bij het college (als het om budgetten gaat die al door de raad beschikbaar zijn gesteld).

Een keuze voor de eerste optie zou strijdig zijn met de wens om als regio samen op te trekken en tot chaos leiden als elke gemeente deze gedragslijn zou kiezen. Een keuze voor de tweede optie levert niet de garantie op dat een deel van de regionale middelen

daadwerkelijk direct ten goede komt aan de inwoners van de gemeente Gennep. Daarom luidt het advies om te kiezen voor de derde optie. Dit betekent dat we aan de voorkant van het keuze- en besluitvormingsproces helder maken wat de gemeente in ieder geval in het uitvoeringsprogramma opgenomen wil zien én dat de gemeente onder die voorwaarde bereid is € 100,- per inwoner in te leggen.

IV. Ter dekking van de verwachte kosten zijn meerdere varianten denkbaar. Om te zorgen dat er in de begroting in ieder geval ruimte is voor volledige participatie in het regioproces kan de raad er voor kiezen een bestemmingsreserve te vormen. Dit idee / voorstel is al

opgenomen in de conceptbegroting waarover het college nog een besluit moet nemen. Als de raad akkoord gaat met het instellen van die bestemmingsreserve, tonen we onze bereidheid (alhoewel onder voorwaarden) regionaal verantwoordelijkheid te nemen.

(5)

Bovendien blijft de raad een vinger in de pap houden: over het beschikbaar stellen van middelen vanuit de reserve voor projecten of projectenveloppes heeft de gemeenteraad het laatste woord. Zo houdt de raad sturing op zowel de middelen als de inhoud.

V. Een andere manier om de kosten te dekken is het gebruik maken van bestaande budgetten.

Deze manier willen we inzetten in combinatie met het vormen van een

bestemmingsreserve. De projecten waarvan we voorstellen die in aanmerking te brengen voor de uitvoeringsagenda, behoren al (veel) langer tot de gemeentelijke ambities. Voor een deel van de projecten/ambities zijn er dan ook al middelen in de reeds vastgestelde begroting voorhanden. Deze reeds beschikbare middelen kunnen worden ingezet als

‘gemeentelijke bijdrage’ en in aanmerking worden gebracht voor regionale cofinanciering.

Bij de middelen die al via de reguliere begroting beschikbaar zijn gaat het om:

 Genneper Huys (Programma Versterking Vrijetijdseconomie) 300k

 Reguliere (regionale) middelen Vrijetijdseconomie 170k

 Eventueel een-derde deel van de middelen lob van Gennep 300k

 Zinnige zorg 100k

 Arbeidsmarkt van de toekomst 540k

 Wijkaanpak 130k

Bij de reeds beschikbare middelen gaat het in totaal om ruim € 1,5 miljoen. De

bovenstaande ‘beschikbare’ middelen zijn / komen uiteraard alleen beschikbaar als ze worden ingezet voor projecten die passen bij het doel van de budgetten waarvoor de raad ze beschikbaar heeft gesteld. Als we deze middelen zouden willen gebruiken als onderdeel van de Gennepse bijdrage voor de regionale cofinanciering ad € 28,75 miljoen, is het daarom zaak dat de desbetreffende projecten ook daadwerkelijk landen in de investeringsagenda.

VI. De bestemmingsreserve dient er toe om aan de regio te laten zien dat we bereid zijn voor het volledige bedrag mee te doen en om de garantie te hebben dat er in de begroting voldoende ruimte voorhanden is, om aan onze (zelfgekozen) verplichting richting regio te voldoen. Op dit moment is echter al duidelijk dat de bestemmingsreserve slechts in beperkte mate zal worden hoeven aangewend, doordat er al veel budgetten beschikbaar zijn voor de projecten waarvan voorgesteld wordt ze regionaal voor te dragen. Om te zorgen dat er geen oneigenlijk gebruik van de bestaande budgetten wordt gemaakt, zal op het moment dat er middelen vanuit de reguliere begroting worden ingezet voor regionale projecten, de hoogte van de bestemmingsreserve naar beneden worden bijgesteld en neemt de algemene reserve weer in omvang toe. Uiteraard op basis van periodieke besluitvorming door de gemeenteraad.

(6)

VII. In dit voorstel is de vraag waarom de gemeente Gennep ‘voor het volledige bedrag’ mee zou kunnen doen al eerder aan de orde geweest. Het gaat hierbij in hoofdzaak om de volgende randvoorwaarden en overwegingen:

 De gemeente doet mee op basis van de inhoudelijke voordelen die we zien voor zowel de gemeente Gennep zelf als voor de regio. Projecten moeten er echt toe doen en substantieel bijdragen aan de realisering van de ambities zoals die in het

collegeprogramma en de strategische regiovisie zijn opgenomen.

 De gemeente Gennep doet mee vanwege het belang dat de gemeente hecht aan regionale samenwerking en de voordelen van die samenwerking die we zien voor zowel de individuele gemeenten als voor de regio als geheel.

 De gemeente Gennep doet mee, omdat we willen laten zien dat we onze

verantwoordelijkheid nemen, dat we onze beloftes gestand doen, en dat we willen tonen daadwerkelijk stevig te willen bijdragen aan de regionale ambities. Verder willen we laten zien dat we één regio vormen en een serieus te nemen partner voor provincie en Rijk zijn.

 De gemeente Gennep doet mee vanuit de verwachting dat de inleg van de gemeente Gennep verdubbelt en ingezet wordt voor projecten die aantoonbaar ten goede komen aan de inwoners van de gemeente Gennep.

 De gemeente Gennep doet mee op voorwaarde dat het bij de projecten gaat om stevige projecten die duurzame effecten hebben. Daarbij moet het niet alleen gaan om fysieke projecten, maar ook op projecten binnen het sociaal domein.

 De gemeente Gennep wil niet doen aan ‘cherry picking’ en alleen gemeentelijk geld beschikbaar stellen voor een select aantal van de via projectenveloppes aangereikte en nog aan te reiken projecten. Als gemeenten voor een dergelijke handelswijze zouden kiezen, ontvalt de basis aan regionale samenwerking.

Op basis van het bovenstaande stellen wij het college voor bij gelegenheid van de begroting aan de raad voor te stellen de gemeentelijke bijdrage ongeclausuleerd ter beschikking te stellen, onder de voorwaarde dat diverse voor Gennep belangrijke projecten in de uitvoeringsagenda worden opgenomen (en op cofinanciering vanuit de Investeringsagenda) mogen rekenen.

KANTTEKENINGEN EN RISICO’S

 Indien het college kiest voor de gedragslijn zoals beschreven in dit voorstel, is de positie van de gemeente Gennep in de regio glashelder. De vraag is of de andere gemeenten in de regio eenzelfde heldere positie kiezen. Bij samenwerking gaat het om geven en nemen. Op dit moment kan dus nog niet worden aangegeven of de voorgestelde gedragslijn tot het gewenste resultaat gaat leiden.

 In de uitvoeringsagenda worden ook projecten opgenomen die goed zijn voor de inwoners van de gemeente Gennep en bijdragen aan de ambitie om te worden tot ‘gezondste regio’, maar niet genoemd worden in dit voorstel. In dit voorstel gaat het met name over die projecten waarvan wordt voorgesteld daar vanuit de gemeente prioritair op in te zetten.

(7)

WAT BETEKENT DIT VOORSTEL VOOR DE INWONERS?

De projecten die we vanuit Gennep aandragen voor opname in de uitvoeringsagenda dragen bij aan de realisering van de ambities die zijn opgenomen in het collegeprogramma. Daarbij gaat het met name om projecten die te maken hebben met Gennep als bruisende gemeente (bijvoorbeeld het project Genneper Huys) en met projecten die te maken hebben met Gennep als sociale gemeente (bijvoorbeeld het project ‘Vitale arbeidsmarkt’). Bovendien is de hele regiovisie er op gericht tot ‘de gezondste regio’ te worden; een ambitie die op allerlei manieren positief van invloed moet zijn op het welbevinden van de inwoners van (onder andere) de gemeente Gennep.

EXTERN ADVIES, INSPRAAK EN DRAAGVLAK

De gemeenteraad is (zover er geen besluitvorming door de raad aan de orde was) door middel van raadsinformatiebrieven periodiek op de hoogte gesteld van de ontwikkelingen rondom regiovisie, Regio Deal en Investeringsagenda.

COMMUNICATIEPARAGRAAF

De gemeenteraad wordt door middel van een door u vast te stellen raadsinformatiebrief op de hoogte gesteld van de insteek die wij u adviseren.

JURIDISCHE PARAGRAAF

Dit voorstel heeft geen juridische gevolgen. Het staat de gemeente vrij om al dan niet eigen middelen in te zetten voor realisering van regionale projecten. Ook op grond van de Regio Deal en de Investeringsagenda kan de gemeente er juridisch niet aan gehouden worden een

financiële bijdrage te leveren. Op grond van de afspraken die regionaal gemaakt zijn en de regionale ambities die de gemeente Gennep heeft onderschreven, ligt (financiële) participatie echter wel voor de hand.

FINANCIËLE PARAGRAAF

Bij gelegenheid van de behandeling van de begroting zal het college de raad het voorstel doen om een bestemmingsreserve te vormen ten bedrage van € 1,7 miljoen. Dit bedrag is bedoeld als bijdrage van de gemeente Gennep in het bedrag dat de regiogemeenten bij elkaar moeten brengen om maximaal te gebruikt te kunnen maken van de subsidies die door rijk en provincie in het vooruitzicht zijn gesteld. De raad zal steeds op basis van concrete projectenveloppes gevraagd worden middelen uit de reserve ter beschikking te stellen.

PERSONELE PARAGRAAF

De verwachting is dat een deel van de kosten voor de inzet van (eigen) personeel voor

‘regionale’ projecten ook in aanmerking komt voor cofinanciering en gezien mag worden als deel van de gemeentelijke bijdrage. Daarover moeten in de regio echter nog nadere afspraken worden gemaakt.

(8)

UITVOERING / VERVOLG

Op het moment dat het college een besluit heeft genomen, kan dit worden gebruikt om de positie van de gemeente Gennep in ambtelijke en bestuurlijke gremia uit te dragen. Zodra de raad een besluit heeft genomen, kunnen we de regio ook formeel van de insteek van de gemeente Gennep in kennis stellen.

Het verdient aanbeveling om overleg met de colleges van de gemeenten Bergen en Mook en Middelaar te hebben over de gedragslijn van de gemeente Gennep. Diverse projecten waarvan vanuit Gennep wordt voorgesteld ze in aanmerking te brengen voor opname in het

uitvoeringsprogramma, zijn ook voor onze buurgemeenten van belang, cq betreffen ook onze buurgemeenten. Een groot deel van de projecten die in de bijlage genoemd zijn, hebben een gemeentegrensoverschrijdend karakter. Om in de regio een vuist te kunnen maken, is samen optrekken wenselijk.

BIJLAGEN

1. Raadsinformatiebrief;

2. Inventarisatie vanuit Gennep aan te dragen projecten voor de regionale uitvoeringsagenda.

3. NIET OPENBAAR: gewenst onderhandelingsresultaat