• No results found

OPTA wijst KPN-eis in geschil met EnerTel af 7

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "OPTA wijst KPN-eis in geschil met EnerTel af 7"

Copied!
16
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

N

IEUWS

-

EN PUBLICATIEBLAD VAN DE

O

NAFHANKELIJKE

P

OST EN

T

ELECOMMUNICATIE

A

UTORITEIT

K

ABELBEDRIJVEN MOETEN PROGRAMMA

-

AANBIEDERS GELIJK BEHANDELEN

4

OPTA

WIL

SNELLERE HERUITGIFTE VAN INFORMATIENUMMERS

6

A

LFANUMERIEK KIEZEN

:

BELLEN MET

EEN NAAM

8

‘B

RUSSEL

’:

AANDACHT VOOR TARIEVEN VAST

-

MOBIEL BELLEN

10

OPTA

WIJST

BEZWAAR GEMEENTE

O

SS AF

11

P

ROJECT

EDC-II

NADERT AFRONDING

13

OPTA

HOUDT

CONSULTATIERONDE OVER INTERCONNECTIE

-

AANBOD

KPN

15

L

EZERSONDERZOEK

C

ONNECTIES

16

September 1999 - nr.

7

Concurrerende telecombedrijven mogen aan KPN een ander tarief voor het doorgeven van telefoongesprek-ken op hun vaste net in retelefoongesprek-kening blijven brengen, dan KPN deze concurrenten berekent. Dat is de conclusie van de uitspraak van het OPTA-college in een geschil tussen KPN en EnerTel. KPN vond dat de tarieven in beide richtingen gelijk zouden moeten zijn.

Het OPTA-college stelt dat het tarief dat KPN mag rekenen op de gemaakte kosten gebaseerd moet zijn, maar dat ande-re telecombedrijven ‘ande-redelijke’ tarieven moeten ande-rekenen. Verschil mag er dus zijn. Wel mag KPN het bedrag dat zij aan de andere telecombedrijven moet betalen (ofwel de interconnectiekosten), doorberekenen aan de telefoonabon-nees die naar deze concurrenten bellen. Als dit leidt tot verschillende tarieven voor de abonnees van KPN, afhanke-lijk van de vraag via welk net het gesprek loopt, moet KPN haar abonnees hierover duidelijk informeren, zo oordeelt OPTA. Op dit moment betalen alle KPN-telefoonabonnees mee aan de gesprekken naar ‘dure’ telecombedrijven. Het geschil tussen KPN en EnerTel ging vooral over de vraag wat ‘redelijke’ tarieven zijn. De Telecommunicatiewet schrijft

voor dat de interconnectietarieven van concurrenten van KPN ‘redelijk’ moeten zijn. KPN vindt dat de aan haar opgelegde kostengeoriënteerde tarieven de enige redelijke tarieven zijn. Dus concurrenten zouden deze tarieven ook moeten hanteren. OPTA oordeelt daar anders over. Omdat concurrerende netwerkaanbieders een andere kosten- en netwerkstructuur kunnen hebben ligt het niet voor de hand om de KPN-tarieven als enige redelijke tarieven te zien.

INTERNET

Het OPTA-besluit kan een eind maken aan de situatie waar-bij alle KPN-abonnees meebetalen aan dure gesprekken. Dit kan de duidelijkheid en de keuzemogelijkheid voor de con-sument vergroten. Als KPN de interconnectiekosten door-berekent aan individuele abonnees kunnen die zelf besluiten of ze wel willen bellen met bedrijven of Internetaanbieders die zijn aangesloten bij ‘dure’ concurrenten. Aan de andere kant wordt het voor klanten van de concurrenten duidelijk of het goedkoop of duur is om hen te bereiken. Zij kunnen kiezen voor een telecombedrijf dat de beste prijs-prestatie-verhouding biedt. Voor de concurrerende telecombedrijven kan het inzicht in de tarieven een prikkel zijn om de inter-connectietarieven niet te hoog te maken. Helderheid over interconnectietarieven van KPN-concurrenten en eventuele verlaging en doorberekening daarvan heeft mogelijk

KPN mag kosten doorberekenen in telefoontarief

(2)

consequenties voor de Internetmarkt. Internetaanbieders profiteren nu vaak mee van (hoge) interconnectietarieven van hun telecombedrijf. Een deel van het bedrag per minuut dat het telecombedrijf van KPN krijgt voor het doorgeven van een telefoon-gesprek naar een Internetaanbieder betaalt het telecombedrijf aan de Internetaanbie-der. Mede hierdoor kan de Internetaanbieder zijn diensten goedkoop of zelfs gratis aan-bieden.

OPTA is van plan om in de komende weken een aantal dilemma’s rond de

Internet-ontwikkelingen aan de marktpartijen en andere betrokkenen voor te leggen. Ook daarin speelt het al dan niet doorberekenen van de interconnectiekosten aan de

tele-foongebruikers een rol. K

Colofon

Eindredacteur:

Alex van Kalken

Redactie:

Jasper van Delft Hetty Joosten Patrick Ooms Monique Theuerzeit Irene Verheijen Bianca van de Waardt

Basisvormgeving:

Harlon, Utrecht

Fotografie:

Kelle Schouten

Grafische productie:

Herbschleb & Slebos

Drukwerk: Meboprint, Amsterdam Redactieadres: Postbus 90420, 2509 LK Den Haag Telefoon (070) 315 35 59 Telefax (070) 315 35 02 Connecties wordt met grote zorgvuldigheid samengesteld, maar om de leesbaarheid te bevorderen zijn juridische zinsneden vaak vereenvoudigd weergegeven. Soms betreft het ook delen van of uittrek-sels uit wetteksten. In al deze gevallen is het verstan-dig de originele teksten te raadplegen. Aan de artikelen in Connecties kunnen geen rechten worden ontleend.

is het nieuws- en publicatie-blad van de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit. OPTA wil met deze uitgave onder meer bereiken dat de organisaties in de markt voor telecommunicatie en post op gelijke voet geïnformeerd zijn over de ingenomen stand-punten, gedane uitspraken en nieuwe ontwikkelingen in ver-band met het werk van OPTA. Reacties op de inhoud van dit blad zijn van harte welkom. Het onderzoek van OPTA naar mogelijke

kruissubsidie bij KPN is stopgezet. De staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat heeft dit de Tweede Kamer per brief laten weten. De reden voor het stopzetten van het onderzoek is dat het verbod op kruissubsidies in de Telecom-municatiewet is komen te vervallen.

Bij de aanbieding van de concessierapportage van KPN over 1996 aan de Tweede Kamer kondigde de minister van Verkeer en Water-staat in 1997 aan samen met het Ministerie van Economische Zaken een onderzoek in te stellen naar mogelijke kruissubsidies binnen KPN. Aanleiding waren de verliezen in de boekjaren 1995 en 1996 van de niet-conces-siefunctie van KPN. De voorbereidingen voor het onderzoek werden getroffen in het najaar van 1997. OPTA deed dit in samen-werking met de Nederlandse Mededingings-autoriteit (NMa).

In de eind vorig jaar in werking getreden nieuwe Telecommunicatiewet is echter geen sprake meer van een concessiehouder en dus ook niet van het onderscheid concessie/

niet-concessie. Deze wet kent een andere systematiek dan de (oude) Wet op telecom-municatievoorzieningen. Daarnaast is, in navolging van de Europese richtlijn (98/10/EG), geen expliciet verbod op kruis-subsidies voor telecommunicatie in de Telecommunicatiewet opgenomen. Bij de nieuwe Telecommunicatiewet is bovendien geen overgangsregime voor het kruissubsi-die-onderzoek vastgesteld. Wel zijn in deze wet eisen geformuleerd die meer waarborg bieden voor consumenten- en concurrenten-belangen én zijn de criteria aangescherpt voor marktpartijen met aanmerkelijke markt-macht. Dat geldt met name voor gescheiden boekhouding voor interconnectie, spraak-telefonie en huurlijnen.

WIJZIGINGEN

Door deze wijzigingen in de regelgeving heeft OPTA geen bevoegdheid meer het onderzoek naar kruissubsidies binnen KPN voort te zetten. OPTA heeft het onderzoek in overleg met de staatssecretaris dan ook stopgezet. Aangezien het onderzoek zich richtte op activiteiten van KPN vóór 1 januari 1998, heeft de Nederlandse Mede-dingingsautoriteit (NMa) eveneens het onderzoek gestaakt. Ook de NMa is niet bevoegd onderzoek te doen over de periode

voor 1 januari 1998. K

OPTA zet onderzoek naar

(3)

Een goede ontvangst?

Het Internet is een ruimte waarin een receptie wordt gehouden. Er heerst een los protocol voor gasten: inschrij-ving bij binnenkomst, verder rondsurfen voorbij de zeur-kousen naar meer belangwekkende hoogtepuntjes van infor-matie, en handig schakelen tussen de drankjes, de hapjes en de wachtrij. Het op deze wijze netwerken kan meer nieuws opleveren dan het aanzitten aan een conventionele dis en voor de gastheer is een receptie goedkoper dan een diner voor evenveel gasten.

Hoe anders gaat het in de telefonie! De ordentelijke proto-collen en dure techniek van het telefoonnet zijn bedoeld voor vertrouwelijke tweegesprekken. Elke abonnee reserveert bij wijze van spreken een genummerd koperen tafeltje voor twee in een klassieke eetzaal, tegen een maandelijkse ver-goeding. Voor een gesprek met een bepaalde abonnee word je naar de tweede stoel aan zijn tafel door een inspecteur geleid – tenzij die stoel al bezet is door een andere gesprekspartner. Van deze oude procedure zijn moderne digitale telefoondiensten afgeleid, zoals faxverkeer en nu ook het inbel-verkeer van miljoenen PC’s thuis naar Internet-providers.

Zo wordt de klassieke eetzaal steeds meer gebruikt voor Internet-recepties. Hiervoor houden toetreders tot de geli-beraliseerde telefoonmarkt clusters van kleine tafels in de eetzaal permanent bezet voor de druk netwerkende gasten van Internet-providers, maar leveren ze consumpties uit eigen keukens elders. Dit stoort de gewone gang van zaken in de deftige eetzaal, en heeft de planning van de capaci-teit in de oude keuken danig gefrustreerd. Receptiegangers hebben rare eetgewoontes; zij blijven bovendien veel langer rondhangen om de tafels dan traditionele gasten. De alziende inspecteur wordt door de jonge ondernemers boos aangesproken over de trage toegang tot hun bestelde tafels. Gefluisterd wordt dat zijn dochters recepties mogen organiseren in de zaal op betere voorwaarden.

Bij twee deelmarkten in de Nederlandse energiesector, die voor distributie van gas en elektriciteit, doen zich momen-teel vragen voor omtrent het belang van het verschil in regelgeving voor deze onderling uitwisselbare energiedra-gers. Ook de huidige ONP-regels trekken in de EU een vlijm-scherpe grens tussen aanpalende markten, zoals gereguleer-de telefonie en het vrije Internet. In Negereguleer-derland moet bij Internet-toegang via de telefoonlijn deze grens ook nog worden overschreden vanuit een situatie van schaarste, blijkend uit de levertijden van interconnectiepoorten en huurlijnen van KPN. Strenge voedselrestricties die aan een grens van een arm land ophouden nodigen uit tot specula-tie en zwarthandel; anderen zijn hiervan de dupe.

Bij dit in elkaar overlopen van twee tot voor kort geschei-den markten ontstaat onzekerheid over de gelgeschei-dende regels. Om de dynamiek van convergentie van Internet en telefonie niet te frustreren zijn (overgangs-)regels voor beide markten nu nodig. Onlangs maakte het ministerie van Verkeer en Waterstaat bekend speciale telefoonnum-mers voor Internet-toegang beschikbaar – en zo nodig zelfs verplicht – te stellen. Aldus wordt de gang naar de receptietafels herkend in de oude keuken en tijdig via een achterdeur voor datacommunicatie omgeleid naar de gekozen provider. De regels voor toegang van concurrenten tot de keukendeur zijn nog niet bekend.

Algemene regels moeten leiden tot principes voor gelijke behandeling van zogenaamd ‘convergerende’ (samenvloei-ende) diensten zoals vaste en mobiele telefonie, distribu-tie van omroepprogramma’s en andere informadistribu-tiediensten via de kabel, klassieke telefonie en Internet-telefonie, enz. Al deze ICT-markten eisen bijzonder hoge investerin-gen in netwerken, maar hebben zeer lage exploitatiekos-ten voor de diensexploitatiekos-ten. Dat biedt commerciële mogelijk-heden voor natuurlijke klantenbinding – vandaar ook het aanbieden van gratis Internet-toegang door Free Access Providers (FAP’s) door banken en commerciële omroepen. Natuurlijke klantenbinding wordt soms wel een hefboom naar ‘natuurlijke monopolies’ op aanverwante markten (zoals Microsofts koppeling van Internet Explorer aan Windows). Het aanpakken hiervan met mededingingsrecht duurt vaak jaren. Late straf biedt weinig soelaas voor gedupeerde nieuwe concurrenten en investeerders. Daarom is ook (lichte, maar éénduidige) regelgeving vóóraf nodig, horizontaal over álle convergerende communicatienetwer-ken en hierover uitwisselbare openbare diensten heen, als richtinggevende aanvulling én in naadloze aansluiting op de mededingingsregels. De door de nieuwe Europese Commissie geplande herziening van de regels voor open toegang tot convergerende communicatienetwerken en -diensten (ONP Review) gaan in deze richting.

(4)

Dit stellen OPTA en de Nederlandse Mede-dingingsautoriteit (NMa) in de richtsnoeren over toegang tot de kabel. De richtsnoeren vormen het uitgangspunt voor het behande-len van geschilbehande-len tussen kabelbedrijven en programma-aanbieders. Omdat de bevoegd-heden van de NMa en OPTA elkaar op dit

punt deels overlappen, hebben beide toe-zichthouders besloten gezamenlijk richt-snoeren te publiceren.

Volgens de Mediawet is een kabelbedrijf verplicht een aantal programma’s (het zoge-noemde must carry-pakket) door te geven. In de praktijk betekent dit dat de

aanbie-ders van deze programma’s niets betalen voor doorgifte van hun programma’s. Volgens de richtsnoeren moet een kabel-bedrijf ervoor zorgen dat de kosten van het doorgeven van het must carry-pakket wor-den gedekt door de abonnementsinkomsten. De andere programma-aanbieders hoeven dan niet mee te betalen aan de doorgifte van dit pakket. Dit geldt ook als het kabel-bedrijf, bijvoorbeeld op basis van een over-eenkomst met een gemeente, één of meer zenders gratis moet doorgeven.

KOSTENORIËNTATIE

Verder staat in de richtsnoeren dat kabel-bedrijven programma-aanbieders een kosten-georiënteerd tarief in rekening moeten

Met de uitbreiding van de Voordeelnummers Nederland gaat het aantal te kiezen nummers die met korting kunnen worden gebeld van drie naar tien. Hiervan mag maximaal één nummer een mobiel nummer zijn. Voor bestaande gebruikers van Voordeelnummers is de uitbreiding gratis. Nieuwe gebruikers betalen een eenmalige vergoeding van ƒ10,–. De uitbreiding van het aantal

Voordeelnummers per 14 september jl. maakt deel uit van het besluit dat OPTA vorig jaar nam over de verlaging van de telefoontarieven van KPN. Die verlaging was het gevolg van de wettelijke verplichting van KPN om kostengeoriënteerde tarieven te hanteren. De tariefverlagingen hebben in

januari en in april van dit jaar plaatsgevon-den. In januari heeft KPN een algemene ver-laging van de gesprekskosten doorgevoerd en in april heeft KPN drie te selecteren Voordeelnummers en het tijdelijke zaterdag-en nachttarief voor lokaal bellzaterdag-en geïntrodu-ceerd.

TIJDELIJKE TARIEVEN

Het tijdelijke zaterdag- en nachttarief heeft KPN ingevoerd omdat met de invoering in april 1999 van de Voordeelnummers nog niet de volle omvang van de door OPTA voorge-schreven tariefdaling voor 1999 was gereali-seerd. Deze tijdelijke tarieven zouden in principe gelden tot 1 september 1999. Dat

was het moment waarop het voor KPN tech-nisch mogelijk werd om het aantal

Voordeelnummers uit te breiden naar tien. Deze uitbreiding heeft echter evenmin de volledig door OPTA voorgeschreven tariefver-laging tot gevolg. Inmiddels heeft KPN laten weten dat het tijdelijke zaterdag- en nacht-tarief blijft. Hiertegen heeft OPTA geen bezwaar omdat daarmee wordt voldaan aan de vereiste tariefverlaging. Zou KPN echter het tijdelijke zaterdag- en nachttarief weer intrekken, dan moet een nieuw tariefvoorstel worden gedaan om de volle omvang van de

voorgeschreven tariefdaling te realiseren. K

Kabelbedrijven moeten programma-aanbieders g

OPTA en NMa in gezamenlijke richtsnoeren over toegang tot de kabel:

Kabelbedrijven moeten alle aanbieders van tv- en radioprogramma’s onder gelijke voorwaarden toegang tot de kabel verlenen tegen kostengeoriënteerde tarieven. Dit betekent dat een kabelbedrijf, meestal zelf de grootste gebruiker van de infrastructuur, zichzelf niet mag bevoordelen boven andere gebruikers van het kabelnetwerk. Ook hoeven andere programma-aanbieders niet mee te betalen aan doorgifte van het verplichte programmapakket door de kabelexploitant.

KPN mag aantal

voordeel-nummers uitbreiden tot tien

(5)

brengen voor doorgifte. Kostenoriëntatie wil zeggen: gebaseerd op daadwerkelijk gemaakte kosten plus een redelijke winst-opslag. Ook mag een kabelbedrijf in principe alleen toegang weigeren tot zijn netwerk als er in het hele netwerk onvoldoende capaci-teit is, bij technische problemen of als de programma-aanbieder weigert een redelijke kostengeoriënteerde doorgiftevergoeding te betalen.

De volledige tekst van de richtsnoeren, het consultatiedocument Toegang tot de kabel en de in het kader van de consultatieproce-dure uitgebrachte schriftelijke reacties zijn te vinden op de website van OPTA

(www.opta.nl/optaweb/docs/dossiertoe-gangtotdekabel.html). K

elijk behandelen

Kabeltelevisie Amsterdam, ook wel bekend als A2000 (tegenwoordig UPC geheten), moet de programma’s van Canal+ digitaal doorgeven. Dat bepaalde de president van de Rotterdamse rechtbank onlangs in een kort geding dat UPC tegen OPTA had aangespannen.

A2000 (UPC) was naar de rechter gestapt omdat de Amsterdamse kabelexploitant het niet eens was met een uitspraak van OPTA in het geschil tussen A2000 en Canal+. OPTA had begin juli bepaald dat A2000 Canal+ met ingang van 15 septem-ber de mogelijkheid moest geven de pro-gramma’s van Canal+ digitaal door te geven. A2000 moest Canal+ daarvoor een aanbod doen. Omdat A2000 en Canal+

geen overeenstemming konden bereiken, had Canal+ aan OPTA verzocht over deze kwestie een beslissing te nemen. In de procedure voor de president van de Rotterdamse rechtbank verzocht A2000 de beslissing van OPTA te schorsen. A2000 stelde onder meer dat de beslissing van OPTA onvoldoende gemotiveerd was en ook dat OPTA niet bevoegd is zo’n beslis-sing te nemen. Verder maakte A2000 bezwaar tegen de beslissing zélf. De president van de rechtbank in Rotterdam stelde OPTA echter in het gelijk. Dit betekent dat A2000 de pro-gramma’s van Canal+ digitaal moet door-geven. OPTA zal op korte termijn een beslissing nemen op het verzoek van Canal+ om een voorlopig doorgiftetarief vast te stellen. Een definitief besluit over het doorgiftetarief neemt OPTA pas nadat het boekenonderzoek bij A2000 is afge-rond. OPTA hoopt dit onderzoek nog voor

het eind van dit jaar af te ronden. K

In geschil tussen UPC en Canal+:

Rechter stelt OPTA in het gelijk

Global One heeft als zevende telecombedrijf de door OPTA gevraagde millenniumverkla-ring ondertekend. Daarmee geeft Global One aan naar beste weten het millenniumpro-bleem onder controle te hebben.

Behalve Global One hebben ook Esprit Tele-com Benelux, MCI WorldTele-com, NV Casema, NV Castel, Telfort en United Telekabel Holding NV zo’n verklaring getekend en naar OPTA gestuurd. Zo’n verklaring wil nog niet zeg-gen dat OPTA heeft geconstateerd dat een bedrijf de millenniumproblematiek onder controle heeft. Evenmin betekent het niet tekenen van een dergelijke verklaring dat een bedrijf geen voorzorgsmaatregelen heeft genomen om de millenniumwisseling zonder problemen te laten verlopen.

Telecombedrijven die hierover niet door OPTA zijn aangeschreven, maar toch een millenniumverklaring willen ondertekenen, kunnen de verklaring downloaden van de

website van OPTA (www.opta.nl). K

(6)

De hoorzitting vond plaats in verband met het voornemen van OPTA om KPN en Libertel aan te wijzen als aanbieder met aanmerkelijke macht op de markt voor mobiele telecommunicatie. OPTA kan zo’n aanwijzing geven als een bedrijf een aan-deel van meer dan 25 procent heeft op een bepaalde markt.

Door KPN en/of Libertel aan te wijzen als

partij met aanmerkelijke marktmacht denkt OPTA de concurrentie op het gebied van telecomdiensten bevorderen. Ook zou zo’n aanwijzing kunnen leiden tot een verlaging van de tarieven voor bellen van een vast naar een mobiel toestel omdat er dan direc-te indirec-terconnectie zal plaatsvinden tussen de diverse mobiele-telecombedrijven. Daardoor kunnen de interconnectietarieven omlaag.

Nu nog gaan de gesprekken van de ene naar de andere mobiele aanbieder allemaal via het vaste net van KPN. Verder moet een par-tij met aanmerkelijke marktmacht aanbie-ders van mobiele telecomdiensten die zelf niet over een netwerk beschikken toegang verlenen tot zijn eigen netwerk.

NIET VER GENOEG

Tijdens de hoorzitting gaven KPN en Libertel aan dat zij een aanwijzing tot partij met aanmerkelijke marktmacht niet noodzakelijk vinden vanwege de veronderstelde dynamiek en concurrentie op de mobiele markt. VersaTel en MCI-Worldcom waren daarente-gen van mening dat een aanwijzing, zoals OPTA die voor ogen staat, niet ver genoeg gaat en dat KPN ook de verplichting moet OPTA is onder meer belast met de uitgifte

en intrekking van toegekende informatie-nummers (de 0800-, 0900-, 0906- en 0909-nummers). Als een toegekend kort (in totaal 8 cijfers) of lang (in totaal 11 cijfers) informatienummer is ingetrokken, dan wordt

dat nummer niet meteen opnieuw uitgege-ven. OPTA hanteert in dergelijke gevallen momenteel een termijn van één jaar ‘afkoe-ling’. Deze termijn is in feite een erfenis uit de tijd dat KPN nog de

informatienum-mers uitgaf.

Na dat

jaar is het nummer weer beschikbaar voor toekenning of reservering.

Als een ingetrokken informatienummer – zeker als het ook echt is gebruikt – meteen weer zou worden uitgegeven, dan bestaat de kans dat de klanten van de oude nummerhouder (degene die het nummer in gebruik had) dat nummer blijven bellen. De nieuwe nummerhouder kan hierdoor onge-wenste telefoontjes krijgen. Bovendien loopt de oude nummerhouder het gevaar dat een concurrent zijn klanten overneemt.

SCHAARS

Nummers een jaar ongebruikt ‘op de plank’ laten liggen is naar de mening van OPTA niet efficiënt. Dit geldt vooral voor de korte informatienummers: die zijn niet alleen gewild, maar ook schaars. OPTA is daarom van plan om gebruikte informatienummers al na zes maanden opnieuw uit te geven. Als de nummerhouder het nummer helemaal niet gebruikt heeft, kan dit nummer volgens OPTA al na zes weken opnieuw in de markt komen. Naar een ongebruikt nummer is immers nooit gebeld en dus zal de nieuwe nummerhouder ook geen ongewenste

tele-Met oog op efficiënt nummerbeheer wil OPTA dat ingetrokken informatienummers sneller beschikbaar komen voor heruitgifte. Nu duurt het nog een jaar voordat der-gelijke nummers weer in de markt komen. Die termijn wil OPTA terugbrengen van een jaar naar zes maanden en in sommige gevallen zelfs zes weken. Voordat OPTA daartoe overgaat wil ze eerst van de marktpartijen weten hoe die daarover denken.

De concurrentie is hevig en de dynamiek is groot op de mobiele-telefoonmarkt. Daarom is een aanwijzing van KPN en Libertel tot aanmerkelijke macht op deze markt niet nodig. Bovendien zou zo’n aanwijzing het investeringsgedrag negatief kunnen beïnvloeden. Dat stelden KPN en Libertel tijdens de eind augustus door OPTA georga-niseerde hoorzitting. Anderen vinden deze aanwijzing echter nog niet ver genoeg gaan.

OPTA wil snellere heruitgifte van informatienu

(7)

mmers

Nederlandse mobiele-telefonie-aanbieders maken op grote schaal gebruik van een SIM-lock in mobiele telefoontoestellen. De SIM-lock is oorspronkelijk bedoeld als beveiliging van het toestel. Sommige aan-bieders gebruiken de SIM-lock echter ook om daarmee te voorkomen dat hun klanten overstappen naar een concurrent. Dit gebruik van de SIM-lock is toegestaan onder een aantal voorwaarden die door de Europese Commissie zijn gesteld. Eén van die voorwaarden is dat de SIM-lock gratis te verwijderen is als de klant de subsidie die de aanbieder op het toestel heeft gegeven, gecompenseerd heeft door middel van door hem betaalde (gespreks)kosten. Libertel was de enige aanbieder die niet voldeed aan deze voorwaarde. Libertel zegde al in het consumentenprogramma Kassa van 23 januari toe dit beleid te wijzigen. Onlangs liet Libertel aan OPTA weten in het vervolg de SIM-lock na twaalf maanden gratis op te heffen. Overigens blijkt het met de voorlichting

die sommige aanbieders geven over de SIM-lock nog steeds slecht gesteld te zijn. In combinatie met een ander actueel onderwerp op de mobiele-telefoniemarkt – de nummerportabiliteit – is dit probleem opnieuw actueel geworden. Voordat een klant met behoud van zijn nummer kan overstappen naar een andere aanbieder, moet eerst zijn SIM-lock worden opgehe-ven. OPTA vindt dat aanbieders hun klan-ten moet informeren over het feit dat er een SIM-lock op het toestel zit, de reden van toepassing ervan (subsidie) en over de mogelijkheden om deze op te heffen en tegen welke kosten.

Over het algemeen heffen alle Nederlandse mobiele-telefonieaanbieders de SIM-lock na een jaar gratis op. Binnen dat jaar mag de aanbieder wel kosten in rekening bren-gen. OPTA zal één en ander, tezamen met een aantal andere opmerkingen over num-merportabiliteit, nogmaals onder de

aan-dacht van de aanbieders brengen. K

foontjes krijgen. Voordat OPTA overgaat tot de snellere heruitgifte van de informatie-nummers, wil zij graag weten hoe de ver-schillende marktpartijen hierover denken. OPTA heeft daarom honderd nummerhouders aangeschreven met het verzoek of zij hun visie op het OPTA-voornemen willen geven. Mede op basis van deze reacties zal OPTA beslissen of gebruikte informatienummers al na zes maanden en ongebruikte al na zes weken opnieuw worden uitgegeven. Als dit gebeurt, dan zal deze beslissing te zijner tijd worden gepubliceerd in de Staats-courant.

Ook nummerhouders die geen brief van OPTA hebben gehad over bovengenoemd voorstel kunnen hun standpunt kenbaar maken. Zij dienen binnen twee weken na het verschijnen van dit blad hun schrifte-lijke reactie te sturen naar OPTA, t.a.v. mr M. Middendorp, bureau Nummeruitgifte en Registratieverleningen,

Postbus 90420, 2509 LK Den Haag,

e-mail: m.middendorp@opta.nl.K

ktmacht niet nodig

worden opgelegd kostengeoriënteerde inter-connectietarieven te hanteren. Pas dan, zo meenden deze bedrijven, zouden de in hun ogen te hoge interconnectietarieven werke-lijk kunnen dalen. Telfort was van mening dat een eventuele aanwijzing het investe-ringsgedrag in de markt negatief zou kun-nen beïnvloeden. Dit bedrijf benadrukte dat OPTA eerst een grondige analyse zal moeten maken van de huidige marktsituatie en de stand van de concurrentie voordat het een besluit neemt over een aanwijzing. OPTA zal naar verwachting in oktober een definitieve beslissing nemen welk bedrijf of welke bedrijven zij aanwijst als partij met aanmerkelijke marktmacht. Daarbij neemt OPTA ook de situatie in andere EU-landen in

ogenschouw. K

(8)

Devricon International diende eind oktober vorig jaar een klacht in bij OPTA over KPN. Devricon wilde toegang tot het aansluitnet (ook wel bekend als MDF-access) van KPN. Verder wilde Devricon toegang tot de cen-trale van KPN – collocatie geheten – in Soest om daar eigen apparatuur te kunnen testen. Ondanks herhaalde verzoeken bleek KPN niet bereid Devricon deze diensten aan te bieden.

Devricon wendde zich daarop tot OPTA.

Devricon wilde van OPTA weten wat de sta-tus is van MDF-access en welke prijs KPN voor die dienst mag vragen. Wat betreft het verzoek om collocatie bleek tijdens de behandeling van de klacht dat het Devricon te doen was om het uitvoeren van een systeemtest van haar apparatuur. KPN stelde dat zij de gevraagde diensten niet hoeft te leveren. Volgens KPN staat niet vast dat zij verplicht is MDF-access aan te bieden. Verder vond KPN dat bedrijven

die de diensten MDF-access en/of collocatie van KPN af willen nemen, aan de discussie in het Forum voor Interconnectie en Speciale Toegang (FIST) deel moeten nemen. In dit forum worden de afspraken rond en de standaardisatie van MDF-access tussen KPN en een aantal bedrijven vastge-legd.

Tevens stelde KPN dat de dienst collocatie per ongeluk in het ‘Referentie aanbod MDF-access’ van 30 januari is opgenomen. Bovendien zou Devricon, aldus KPN, door middel van een analoge huurlijn hetzelfde resultaat kunnen bereiken. Ook stelde KPN dat zij voor het uitvoeren van een test geen toegang tot haar aansluitnet hoeft te bieden.

Bij OPTA kunnen informatienummers worden aangevraagd met een alfanumerieke beteke-nis. Alfanumeriek kiezen is als het ware bel-len met een naam in plaats van met een nummer. Een aantal bedrijven is onlangs een campagne begonnen om alfanumeriek kiezen – ook wel aangeduid als ‘naambel-len’ – meer bekendheid te geven. Dit artikel gaat in op de achtergronden van alfanume-riek kiezen.

Bij alfanumeriek kiezen vertegenwoordigen de cijfers op de toetsen van een telefoon-toestel (behalve de 0 en de 1) elk een aan-tal letters. Met name in de Verenigde Staten

wordt al jaren alfanumeriek gebeld. Ook in Nederland bieden bepaalde blokken informa-tienummers uit het Nummerplan telefoon-en ISDN-ditelefoon-ensttelefoon-en de mogelijkheid van alfa-numeriek gebruik. Internationaal is er een aantal afspraken gemaakt over de juiste cijfer-lettercombinatie (zie de afbeelding bij dit artikel). In ons land zijn overigens tele-foontoestellen in omloop die niet de juiste of helemaal geen cijfer-lettercombinatie hebben.

Een alfanumeriek nummer is in beginsel elf cijfers lang, inclusief de zogeheten ‘prefix’ (0800, 0900, 0906 of 0909). Als een naam korter is dan zeven cijfers, dan kan daar een

woord als ‘BEL’ of ‘CALL’ aan worden toege-voegd. Soms bestaat ook de mogelijkheid een kort nummer (totaal acht cijfers) alfa-numeriek te gebruiken. Een leverancier van telecommunicatiediensten kan bijvoorbeeld adverteren met het nummer 0800-TELECOM. Dat is gemakkelijker te onthouden dan het daarbij behorende nummer 0800-8353266. Eén cijfercombinatie kan meerdere alfanu-merieke betekenissen hebben, omdat één cijfer drie of vier letters van het alfabet dekt. Het is dus mogelijk dat een door een bedrijf gewenst nummer al is toegekend aan of gereserveerd voor een andere aanvrager. Dit zou zelfs met een andere alfanumerieke

Alfanumeriek kiezen: bellen met een naam

KPN hoeft Devricon geen toegang tot haar aanslu

KPN hoeft het telecombedrijf Devricon geen toegang tot haar aansluitnet te bieden. Ook het verzoek van Devricon om haar apparatuur te testen in een centrale van KPN heeft OPTA afgewezen. Wel moet KPN van OPTA voortaan dergelijke verzoeken op redelijkheid toetsen.

De ‘prefixen’ met het tweede cijfer

0 1 2 3 4 090x-0 090x-1 090x-2 090x-3 090x-4 090x-5 090x-6 090x-7 090x-8 090x-9

De ‘prefixen’ met het eerste cijfer

(9)

betekenis als achtergrond gebeurd kunnen zijn. Een voorbeeld: het nummer 0800-2356782 komt overeen met (0800) BELOPTA, maar tevens met (0800) BELMRTC. OPTA hanteert bij nummeraanvragen het uitgangs-punt: wie het eerst komt, het eerst maalt. Op de OPTA-website (www.opta.nl) kunt u een overzicht vinden van nummers die al zijn gereserveerd of toegekend. Staat de door u gewenste combinatie hier niet bij, dan controleert OPTA of het nummer in het Nummerplan (zie afbeelding) wel de moge-lijkheid biedt voor alfanumeriek gebruik. Is dit het geval, dan kunt u het nummer bij OPTA aanvragen.

Uiterst links de ‘prefixen’ met het eerste cijfer. Links het tweede cijfer. De donkere vlakken op de kruising beteke-nen dat de mogelijkheid voor alfanume-riek kiezen bestaat.

De techniek zorgt ervoor dat na het intikken van elf cijfers de verbinding tot stand komt. Een reisbureau zou dus bijvoorbeeld

0800-vakantie (0800-8252684(3)) kunnen

gebrui-ken. Daarbij kan de laatste 3 wel worden ingetoetst, maar dat heeft geen gevolg voor de verbinding. Langere namen van acht cijfers of meer achter de prefix zijn dus mogelijk.

AANVRAGEN

Het aanvragen van informatienummers (0800-, 0900-, 0906- en 0909-nummers) met

een alfanumerieke betekenis kan met behulp van het ‘Aanvraagformulier informatienum-mers’. U kunt dit formulier aanvragen bij het Bureau Nummeruitgifte & Registratieverle-ningen van OPTA, bereikbaar via het gratis telefoonnummer 0800-022 31 22. U kunt het formulier ook downloaden van OPTA-website (www.opta.nl). Ook kunt u, via hetzelfde telefoonnummer, de OPTA-brochure ‘Infor-matienummers’ aanvragen. Daarin staat welke informatienummers er zijn, waarvoor ze zijn bedoeld en wat de procedure voor de

aanvraag van een informatienummer is. K

OPTA heeft het verzoek van Devricon getoetst aan artikel 6.9 van de

Telecommunicatiewet en aan de hand van de ‘Richtsnoeren ontbundelde toegang’. OPTA kwam vervolgens tot de conclusie dat het verzoek van Devricon onvoldoende was gespecificeerd. Dat gold met name voor de diensten die Devricon wilde gaan aanbieden en waarvoor toegang tot KPN’s net was gevraagd. Devricon heeft OPTA niet kunnen overtuigen dat het, na het uitvoeren van een systeemtest, in staat is die diensten aan te bieden. Op grond hiervan vindt OPTA het verzoek van Devricon niet redelijk. Tegelijk heeft OPTA Devricon gewezen op een aantal alternatieven, waar het bedrijf haar apparatuur zou kunnen testen.

De klacht van Devricon dat de prijs van MDF-access te hoog zou zijn werd op de hoorzitting ingetrokken. Devricon en KPN hadden namelijk nog nooit over een prijs onderhandeld. Een klacht daarover vond OPTA dan ook prematuur.

OPTA stelde echter ook vast dat KPN het verzoek van Devricon nooit op redelijkheid heeft getoetst. Verder heeft KPN geen rede-lijke termijnen gehanteerd in haar reactie op Devricons verzoek. OPTA heeft KPN naar aanleiding van Devricons klacht er onder andere op gewezen dat KPN bij wet ver-plicht is een verzoek om toegang tot haar aansluitnet te toetsen op redelijkheid.

Ook moet KPN een standaard-referentie-aan-bod voor collocatie opstellen zoals in de ‘Richtsnoeren ontbundelde toegang’ staat. Verder diende KPN de aansluitvoorwaarden en de specificaties voor zogeheten smal-banddiensten die zij hanteert bekend te maken en uiterlijk op 1 september jl. te publiceren. KPN kan ook niet zonder gegron-de regegron-den afwijken van wat er in haar eigen ‘Referentie-aanbod MDF-access’ staat. De volledige uitspraak over deze klacht is op te vragen bij drs. W. de Natris, Postbus 90420, 2509 LK Den Haag, of via de e-mail: w.denatris@opta.nl. De uitspraak is ook te vinden op de website van OPTA

(www.opta.nl). K

uitnet te bieden

5 6 7/8 9

Tarief

Een informatienummer kost ƒ 30,– (eenmalig);

plus per toegekend nummer ƒ 30,– (jaarlijks);

(10)

De nieuwe Europese Commissie heeft op het gebied van telecommunicatie een zeer omvangrijke reorganisatie doorgemaakt. DG XIII (telecommunicatie) en DG III (industrie) zijn voor een groot gedeelte samengevoegd en komen onder de leiding van de Finse Eurocommissaris Liikanen. De Europese Commissie hoopt met deze reorga-nisatie de interne markt op het gebied van telecommunicatie en informatie onder één dak te kunnen plaatsen.

INDEPENDENTREGULATORSGROUP(IRG)

OPTA wijst de lezers van dit blad er nog-maals op dat Engelstalige informatie van de Independent Regulators Group (IRG) te vin-den is op de Internetsite van de Portugese toezichthouder ICP. Het Internetadres is http://www.icp.irgis.

In de maanden augustus en september zijn, ter voorbereiding van de bijeenkomst van de hoofden van de IRG op 12 oktober, meerdere werkgroepen bijeengekomen ter bespreking van onderwerpen zoals aanmer-kelijke marktmacht, de ontbundelde toe-gang van de aansluitlijn, uitwisseling van vertrouwelijke informatie tussen de toe-zichthouders, UMTS en het IRG-informatie-systeem (IRGIS).

Op de bijeenkomst op 23 juli in Londen is gesproken over onderwerpen zoals de toe-komstige regulering van infrastructuren, toegang tot netwerken van dominante aan-bieders en criteria voor effectieve mededin-ging. Ook zijn meerdere modellen voor een institutionele rol van de IRG gepresenteerd.

DUITSLAND

Zes Duitse telecommunicatie-aanbieders hebben een klacht ingediend tegen Deutsche Telecom omdat dit bedrijf te veel zou vragen voor het gebruik van haar vaste netwerk. De tarieven die de Duitse toezichthouder (RegTP) begin dit jaar heeft vastgesteld voor ontbundelde toegang tot de aansluit-lijn zijn volgens de zes te hoog. Deutsche Telekom vraagt nu een eenmalig bedrag van 191,64 DM en een maandelijkse bijdrage van 25,40 DM van concurrenten die de aansluit-lijn willen overnemen.

VERENIGDKONINKRIJK

De Britse toezichthouder Oftel heeft richt-snoeren gepubliceerd over de toegang van derde generatie mobiele telefonie-aanbieders (UMTS) tot de GSM-netwerken en DCS-1800-aanbieders. Het betreft hier regels die zullen gelden als de verschillende partijen niet tot overeenstemming kunnen komen. Als er onvoldoende sprake is van marktwerking, kan Oftel een prijs bepalen voor die toegang. Daarnaast is in het Verenigd Koninkrijk een nieuw nummmerplan ingevoerd. Hierdoor zijn bijvoorbeeld de regionale codes voor Londen (0171 en 0181) verandert in 020 met daarop volgend een achtcijferige code. In vijf andere regio’s worden ook nieuwe codes ingevoerd. De ‘oude’ codes zijn tot april 2000 te gebruiken.

ITALIË

De Italiaanse overheid heeft beslist dat alle overheidsinstanties opnieuw moeten

onder-handelen met Telecom Italia over de tarieven die zij betalen voor de telecommunicatie-diensten die zij afnemen. Zodoende krijgen ook nieuwe aanbieders de mogelijkheid om goedkopere diensten aan te bieden. Het betreft zowel mobiele als vaste diensten. Daarnaast heeft de Italiaanse toezichthouder AGC aangekondigd dat hij in 2000 richtsnoe-ren voor de ontbundeling van de aansluitlijn zal presenteren. Tevens wordt binnenkort de frequentie voor de derde generatie mobiele telefonie (UMTS) bekend gemaakt.

IERLAND

De Ierse toezichthouder heeft nieuwe regels opgesteld voor de leveringsvoorwaarden waaraan de telecommunicatie-aanbieders dienen te voldoen. Deze regels moeten ertoe leiden dat Telecom Eireann binnen tien dagen vaste telefoniediensten kan aanbieden aan nieuwe consumenten in heel Ierland in plaats van de huidige veertig dagen.

OOSTENRIJK

In Oostenrijk is een nieuw nummerplan opgesteld. Dit plan is nodig om meer nummers te creëren voor de klanten van de nieuwe aanbieders. De Oostenrijkse toezicht-houder heeft samen met de marktpartijen een organisatie opgericht die op de over-gang naar het nieuwe systeem in 2001 zal toezien.

FRANKRIJK

De Franse toezichthouder ART heeft de tarieven voor Internettoegang via alle net-werken die toegang verschaffen tot het Internet goedgekeurd. Het tarief bedraagt 100 Franse frank per 20 uur (ƒ 33,–) in de dalperiode voor een open verbinding met het netwerk van France Telecom. ART heeft evenwel voorwaarden gesteld aan deze tarieven. De tarieven gelden ook voor alle alternatieve aanbieders van toegang tot het Internet. France Telecom is één van de grootste aanbieders van Internettoegang in Frankrijk.

Internationale Zaken

‘Brussel’: aandacht voor tarieven vast-mobiel b

(11)

OPTA blijft bij haar standpunt dat sociale werkvoorzieningen geen gemeentelijke post mogen bezorgen. De gemeente Oss had tegen dit standpunt bezwaar gemaakt, maar OPTA ziet geen reden haar oordeel van begin dit jaar te herzien.

Sommige gemeenten in Nederland laten hun eigen post rondbrengen door medewerkers van de plaatselijke sociale werkvoorziening. Dit is echter in strijd met de Postwet, zo

concludeerde OPTA begin dit jaar na een uitgebreid onderzoek. PTT Post heeft name-lijk het exclusieve recht om brieven van maximaal 500 gram tegen vergoeding te bezorgen. Op die regel zijn wel uitzonderin-gen mogelijk, maar dan mag het niet gaan om ‘bedrijfsmatig handelen’. In het geval van postbezorging door sociale werkvoorzie-ningen is daar volgens OPTA sprake van. Daarmee overtreden de desbetreffende gemeenten dus de Postwet. Zij kregen tot 1 september jl. de tijd om deze overtreding ongedaan te maken.

De gemeente Oss was het met deze zienswij-ze van OPTA niet eens en tekende bezwaar

aan tegen het OPTA-oordeel. Oss stelt dat artikel 12 van de Postwet, waarin staat dat het anderen dan de concessiehouder (PTT Post) verboden is brieven tot en met 500 gram tegen vergoeding te vervoeren, niet van toepassing is op de hierboven beschre-ven situatie. Onder die ‘anderen’ vallen, meent de gemeente Oss, niet de medewer-kers die op de loonlijst van de gemeente staan, zoals de medewerkers van de sociale werkvoorziening. OPTA kwam echter tot de conclusie dat de door Oss aangevoerde argu-menten geen aanleiding geven het besluit van eerder dit jaar te herzien. Het bezwaar

van Oss is dan ook ongegrond verklaard. K

VERENIGDESTATEN

De Federal Communications Commission (FCC), die toeziet op de regulering van de telecommunicatiemarkt in de Verenigde Staten, heeft voor het eerst een voorstel gedaan om het systeem voor betalingen voor mobiele abonnees te veranderen. In de Verenigde Staten geldt een systeem van ‘called party pays’. Dit houdt in dat degene die wordt gebeld de rekening betaalt. Het

voor-stel van de FCC houdt nu in dat de mobiele abonnee kan kiezen wie de rekening betaalt: de abonnee zelf of degene die wordt gebeld. In Europa is gekozen voor een systeem waarin de beller betaalt. Reden hiervoor is dat degene die belt, weet of hij of zij een mobiel nummer belt. De FCC hoopt door het creëren van deze mogelijkheid een even grote groei in de mobiele telefonie te

beha-len in de VS als in Europa. K

Rob van Eijl

projectleider

Schaarste,

Jos Huigen hoofd

Eindgebruikers-markt

Binnen OPTA hebben zich enkele per-sonele verschuivingen voorgedaan. Jos Huigen is sinds 15 augustus hoofd van de afdeling Eindgebruikers-markt. In die functie is hij de opvol-ger van Rob van Eijl, die is benoemd tot projectleider Schaarste.

Wie Huigen gaat opvolgen als hoofd van de afdeling Interconnectie en Bijzondere Toegang is nog niet bekend. Voorlopig neemt Wino Penris als plaatsvervangend hoofd de

honneurs waar. K

ellen

In zaak postbezorging door sociale werkvoorziening:

(12)

De klankbordgroep EDC-II is in juli twee keer bijeen geweest. De vergadering van 30 juli was tevens de laatste bijeen-komst van de klankbordgroep. Momenteel beraadt OPTA zich op de vraag welke kosten KPN in de intercon-nectietarieven mag meerekenen. Naar verwachting zal OPTA in oktober een definitief besluit nemen over EDC-II.

EDC-(Embedded Direct Costs)-II is het tra-ject waarlangs OPTA komende maand tot een oordeel zal komen over de door KPN te hanteren kostengeoriënteerde tarieven voor interconnectie en bijzondere toe-gang. Het betreft de definitieve tarieven voor de periode 1 juli 1998 tot 1 juli 1999 en de voorlopige tarieven voor de periode 1 juli 1999 tot 1 juli 2000. Net als vorig jaar is de inhoudelijke bijdrage van de uit marktpartijen bestaande klankbordgroep van groot belang geweest.

De tweede bijeenkomst van de klankbord-groep op 5 juli jl. stond voornamelijk in het teken van een terugkoppeling door OPTA en NERA (de adviseur van OPTA) aan

de klankbordgroep. Deze terugkoppeling betrof zowel de bevindingen over het door KPN op 29 april opgeleverde EDC-model, als de door de klankbordgroepleden gele-verde invoergegevens voor het Bottom Up-(BU)model.

HOGERE TARIEVEN VOLGENSNERA

NERA gaf aan dat, althans in de voorstel-len van KPN, de definitieve tarieven voor de periode 1998-1999 hoger uitpakken dan de voorlopige tarieven over diezelfde periode zoals KPN die vorig jaar tijdens EDC-I had voorgesteld. KPN voert daarvoor drie oorzaken aan. De eerste is dat KPN de kosten voor het geschikt maken van haar

In de Telecommunicatiewet staat dat de registratieplicht zes maanden na inwerking-treding van de Telecommunicatiewet (per 15 december 1998) ingaat, dus op 15 juni jl. De tussenliggende periode was bedoeld om telecommunicatiebedrijven de gelegen-heid te geven zich te laten registreren. Een bedrijf moet zich meestal in gemiddeld drie categorieën laten registreren.

Zoals uit het bij dit artikel afgedrukte over-zicht blijkt, hebben in de eerste vijf maan-den na de inwerkingtreding van de nieuwe wet 103 (bestaande) telecombedrijven zich laten registreren bij OPTA. De maand daarna (juni) liet een grote toename zien (90) van het aantal aanvragen voor registratie bij OPTA.

Om meer bekendheid te geven aan de regis-tratieplicht heeft OPTA als onderdeel van het project ‘Bekendmaking registratieplicht’ een eerste mailing de deur uit gedaan naar alle bij OPTA bekende, maar nog niet geregi-streerde telecombedrijven. Een tweede en derde mailing is gestuurd naar een groot aantal bedrijven waarvan OPTA verwacht dat

Nog lang niet alle in Nederland gevestigde telecombedrijven hebben zich bij OPTA laten registreren. Deze registratieplicht bestaat sinds 15 juni van dit jaar en geldt voor aanbieders of aanleggers van een openbaar telecommunicatienetwerk of -dienst, huurlijnen, omroepnetwerk en systeem voor voorwaardelijke toegang (decoders). Ondanks verschillende brieven die zijn gestuurd naar alle bij OPTA bekende en nog niet geregistreerde telecombedrijven blijft het aantal aanmeldingen onder de maat.

Overzicht geregistreerde bedrijven Registraties Aantal Totaal

bedrijven aantal geregistreerd geregistreerde per maand bedrijven

15 dec. 98 0 0

15 mei 1999 103 103

15 juni 1999 90 193

15 juli 1999 42 235

15 aug. 1999 9 244

15 dec 15 mei 15 juni 15 juli 15 aug 1998 1999 1999 1999 1999 0 50 100 150 200 250 300

Totaal aantal geregistreerde bedrijven Aantal geregistreerde bedrijven per maand

Overzicht mailings

Mailing 1 Mailing 2 Mailing 3 Totalen

Datum 17 mei 10 juni 25 juni 15 aug.

Aangeschreven bedrijven 779 65 622 1466

Reacties geen registratie bedrijf 292 15 105 412 Geregistreerde bedrijven n.a.v. mailing 40 38 5 83 Aantal bedrijven dat niet reageerde 447 12 512 971

Niet alle telecombedrijven hebben zich al bij OPTA

(13)

netwerk voor nummerportabiliteit door-rekent in de interconnectietarieven. In de tweede plaats kent het EDC-model nu twee nieuwe net-elementen: één voor een overloopvoorziening voor het verkeer dat onder andere als gevolg van de schaarste-problematiek niet over reguliere transmis-siepaden kan worden getransporteerd en één dat samenhangt met de signalering tussen KPN’s netwerk en dat van haar con-currenten. Ten derde heeft KPN aangege-ven dat de prijzen voor apparatuur meer dan verwacht zijn gedaald. Uitgaande van de door KPN gehanteerde methode betekent dit dat de afschrijvings-kosten zijn toegenomen.

Na de presentaties over het EDC- en het BU-model stelde OPTA de klankbordgroep op de hoogte van de stand van zaken wat betreft de onderwerpen waarover op 19 mei een ingelaste informele klankbord-groepvergadering plaatsvond (zie ook Connecties 6). OPTA meldde dat de ‘eigen’ projectgroep EDC-II zich op het standpunt stelt dat de tarieven voor nationale inter-connectie en carrier selectie vooralsnog gereguleerd dienen te blijven. De momen-teel aanwezige structurele barrières voor interconnectie op regionaal niveau maken het loslaten van de tariefregulering voor deze tarieven vooralsnog niet opportuun. Daarnaast is de projectgroep van mening dat de tarieven van KPN’s transitdiensten vooralsnog ongereguleerd dienen te blij-ven, evenals die van het zogenoemde ‘sleepverkeer’. Ook vindt de projectgroep dat de huidige systematiek voor tarief-regulering in elk geval in het kader van EDC-II niet ter discussie zou moeten worden gesteld.

OPNAMES IN TARIEFREGULERING

Tevens is de projectgroep er voorstander van om drie door KPN geleverde diensten (de one- en two-stage VPN Connect Services en de 0800/090x Connect Service) in de tariefregulering op te nemen. Over een vierde (de 090x Customer Billing Service) moet nog nadere besluit-vorming plaatsvinden. Wat betreft de administratieve kosten voor nummerporta-biliteit is de projectgroep van mening dat deze naar hun aard beter niet binnen EDC kunnen worden behandeld. De tweede bijeenkomst van de klankbordgroep werd besloten met een presentatie door KPN over MDF-access, ofwel toegang tot de ontbundelde aansluitlijn.

VERDIEPINGEDC-MODEL

Na 5 juli hebben OPTA en NERA veel tijd gestoken in een nadere verdieping van de inzichten in het EDC-model. Ten behoeve hiervan is KPN nog een aantal schriftelijke vragen gesteld. Aan de hand van de

ant-woorden hierop, de tijdens de twee met KPN gehouden dieptesessies en de reeds eerder gestelde vragen heeft NERA een rapport over het EDC-model opgesteld. Dit rapport is vóór de derde en afsluitende klankbordgroepvergadering in een van bedrijfsvertrouwelijke gegevens geschoon-de versie ongeschoon-der geschoon-de legeschoon-den verspreid.

RECONCILIATIE

In de periode tussen de tweede en de laatste bijeenkomst op 30 juli heeft ook de door OPTA en NERA uitgevoerde zoge-heten reconciliatie plaatsgevonden. In deze reconciliatie zijn de resultaten van het BU- en het EDC-model met elkaar in verband gebracht. Hierbij zijn de elemen-ten vastgesteld die verantwoordelijk kun-nen worden gehouden voor het verschil tussen deze resultaten en is het BU-model stap voor stap voor deze elementen aan-gepast. Aan de hand van de uitkomsten van de reconciliatie zal het OPTA-college zich een oordeel kunnen vormen over de redelijkheid van het al dan niet in de tarieven doorberekenen van bepaalde kosten.

Tijdens de laatste bijeenkomst zijn de klankbordgroepleden over de reconciliatie geïnformeerd, evenals over de uiteindelijke bevindingen over het EDC-model. De klank-bordgroepleden is daarbij de gelegenheid gegeven om nog tot en met 13 augustus een schriftelijke reactie te geven op zowel het EDC-rapport als de presentatie over de reconciliatie. Vier leden van de klankbord-groep hebben van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. Momenteel bevindt EDC-II zich in de fase waarin OPTA zich intern beraadt op de vraag welke kosten in rede-lijkheid mogen worden doorberekend in de interconnectietarieven. Met name de door de klankbordgroepleden verstrekte bijdra-gen, in de drie bijeenkomsten maar ook in de vorm van de vaak op eigen initiatief geleverde schriftelijke reacties en overwe-gingen, zijn hiervoor een belangrijke bron

van informatie. K

zij zich eveneens moeten laten registreren, zoals de Internet Service Providers in Nederland. Tevens is geprobeerd op basis van deze mailing specifieke doelgroepen, zoals belwinkels en startende bedrijven, te bereiken. De resultaten van deze laatste twee mailingen blijven achter bij de ver-wachtingen. OPTA beraadt zich op dit moment over het nemen van verdere stap-pen in de richting van bedrijven die nog niet aan de registratieplicht hebben vol-daan. In bijgaande tabel worden de resul-taten van de drie mailingen weergegeven.

REGISTRATIEPROCES EN REGISTRATIEREGISTER

Telecombedrijven die zich nog niet hebben laten registreren bij OPTA kunnen de regis-tratiefolder en de benodigde registratiefor-mulieren aanvragen via het (gratis) informa-tienummer 0800-0223122. Tevens is infor-matie over de registratie te vinden op de OPTA-website (www.opta.nl). Daar zijn ook de registratieformulieren te downloaden. Tevens is er een overzicht van de tot nu toe geregistreerde partijen. Dit register wordt

een maal per week bijgewerkt. K

laten registreren

(14)

KPN mag kortingen geven op de tarieven voor vaste telefonie. OPTA moet dergelijke kortingen, die vooral aan grote zakelijke gebruikers worden gegeven, goedkeuren. OPTA kan aan een goedkeuring beperkingen stellen of voorschriften verbinden. Vorig jaar september heeft OPTA, bij de beoorde-ling van KPN’s telefoontarieven, een toet-singskader vastgesteld voor de beoordeling van kortingen. Daarbij heeft OPTA aangege-ven dat zij haar beleid op dit punt in begin-sel jaarlijks zal evalueren.

Uitgangspunt van het huidige toetsingskader is dat, naarmate er meer concurrentie is op een bepaalde deelmarkt, de mogelijkheden om korting te geven toenemen. Die deel-markten zijn: aansluiting, lokaal, nationaal, internationaal en vast-mobiel verkeer. Binnen dit kader heeft OPTA bepaald welke korting

KPN, afhankelijk van de mate van concurren-tie, maximaal mag geven. Aangegeven is ook op welke wijze kortingsregelingen van KPN zullen worden beoordeeld. KPN mocht in 1999 op de tarieven voor nationaal telefoon-verkeer maximaal zes procent korting geven, op de vast-mobiele tarieven maximaal twee procent en op de internationale tarieven maximaal twaalf procent.

ANALYSE

OPTA is inmiddels begonnen met de evalu-atie van haar beoordelingskader voor de kor-tingen van KPN. Om te beginnen zal OPTA een analyse maken van de mate van concur-rentie op de consumenten- en zakelijke markt voor vaste telefonie. Om een goed inzicht te krijgen in de concurrentie op de zakelijke markt laat OPTA een onderzoek

uit-voeren naar het aankoopgedrag van zakelij-ke klanten. OPTA zal de resultaten van het onderzoek openbaar maken en gebruiken voor het tweede deel van de evaluatie. Daarnaast vraagt OPTA aanbieders van tele-foondiensten om informatie te geven over de door hun aangeboden telefoondiensten en de bij hun aangesloten klanten. Daarbij komen vragen aan bod als: wat voor soort en hoeveel klanten heeft een aanbieder, naar welke bestemming gaat het telefoon-verkeer en waar in Nederland biedt een aanbieder zijn diensten aan?

In het tweede deel van de evaluatie zal OPTA, door middel van een consultatie, aan belanghebbenden vragen hun visie te geven op het huidige en toekomstige kortingenbe-leid. Ook zal OPTA aan marktpartijen vragen hun oordeel te geven over de resultaten van het onderzoek naar het aankoopgedrag van zakelijke klanten. Mede op basis van deze informatie zal OPTA bepalen of zij haar beleid als het gaat om de kortingen van KPN moet aanpassen. In december van dit jaar wil OPTA hierover een beslissing nemen. In de volgende Connecties leest u meer over de

data van de consultatieronde. K

OPTA heeft aan het ministerie van Verkeer en Waterstaat een aantal adviezen uitgebracht. Het gaat om een advies over de wijziging van het Postbesluit, over de vergunningverlening voor UMTS-frequenties en over wireless local loop.

OPTA heeft het voorstel tot wijziging van het Postbesluit getoetst op uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid. In de toets gaat OPTA onder meer in op de manier waarop begrip-pen als ‘brieven’ en ‘drukwerk’ in het Post-besluit zijn gedefinieerd. Ook het voorne-men om de omvang van de opdracht – de diensten die PTT Post verplicht is om uit te voeren – te beperken heeft OPTA in

haar toets meegenomen.

Verder heeft OPTA het ministerie geadvi-seerd over de vergunningverlening voor UMTS-frequenties. UMTS (Universal Mobile Telecommunication Services) is de nieuwe generatie mobiele telefonie, onder meer geschikt voor breedbandcommunicatie. In de Telecommunicatiewet staat dat OPTA een adviestaak heeft bij het verlenen van ver-gunningen voor gebruik van frequentieruim-te. OPTA heeft met name gekeken naar de zogeheten roaming-rechten voor UMTS-aan-bieders die geen GSM-netwerk hebben. Roaming is het gebruik maken van het mobiele netwerk van een andere aanbieder. Samen met de Nederlandse Mededingings-autoriteit heeft OPTA ook geadviseerd over de veilingplannen voor de wireless local loop. Kernvraag hier was of KPN zou moeten

worden uitgesloten van de veiling. De genoemde adviezen zijn alle aan de minister uitgebracht. Zij zijn op dit moment niet

openbaar. K

OPTA evalueert kortingenbeleid van vaste telefoontarieven

Adviezen OPTA over Postbesluit, UMTS en wireless local loop

OPTA gaat haar eigen kortingenbeleid van de vaste KPN-tarieven evalueren. In dat

(15)

OPTA houdt toezicht op de door telecom-bedrijven gesloten interconnectie-overeen-komsten en overeeninterconnectie-overeen-komsten voor bijzondere toegang. Aan deze overeenkomsten ligt vaak als onderdeel de op dat moment geldende ‘Modelovereenkomst inzake Interconnectie’ ten grondslag. Dit is de zogenoemde refe-rentie-interconnectie-aanbieding van KPN. OPTA is bevoegd elke referentie-interconnec-tie-aanbieding, elke interconnectie-overeen-komst en elke overeeninterconnectie-overeen-komst voor bijzondere toegang te beoordelen op eventuele strijdigheid met wettelijke voorschriften. KPN maakte in de Staatscourant van 27 augustus (Stcrt. 1999, nr. 164) melding van de nieuwe referentie-interconnectie-aanbieding (versie 2000.1.1), onder de titel ‘Bekendmaking inzake concept Referentie Interconnectie Aanbieding van KPN’. Daarnaast is de nieuwe referentie-intercon-nectie-aanbieding in een brief aan de tele-combedrijven bekend gemaakt. De referen-tie-interconnectie-aanbieding is direct opvraagbaar via de KPN Carrier Services website (www.cs.kpn-telecom.nl).

OPTA gaat binnenkort de nieuwe referentie-interconnectie-aanbieding van KPN beoorde-len. Bij de beoordeling vindt OPTA het belangrijk de mening van een ieder te ver-nemen. OPTA biedt belangstellenden daarom de mogelijkheid mondeling en/of schriftelijk (desgewenst anoniem) te reageren op de nieuw uitgegeven referentie-interconnectie-aanbieding.

OPENBARE DISCUSSIES

OPTA organiseert de mondelinge consultaties in samenwerking met het Forum voor Interconnectie en Speciale Toegang (FIST). Het FIST speelt een belangrijke rol in de totstandkoming van diensten en voorwaar-den op het gebied van Interconnectie en Bijzondere Toegang. Hoewel de vergaderin-gen van het FIST doorgaans besloten zijn, vinden de mondelinge consultaties plaats in de vorm van openbare discussies.

Belangstellenden kunnen deze discussies bijwonen. Verderop in dit artikel staat waar en wanneer deze discussies plaatsvinden. KPN heeft in de nieuwe referentie-intercon-nectie-aanbieding geen concrete invulling gegeven aan de zogeheten ‘Operational and Maintenance Manual’. De consultatie over en de beoordeling van dit onderdeel zal OPTA daarom baseren op de inhoud van Annex 3 van de referentie-interconnectie-aanbieding van KPN (versie 1999.3.1). Annex 3 is even-eens direct opvraagbaar via de KPN Carrier Services website. Tarieven voor interconnec-tie en bijzondere toegangsdiensten, gebaseerd op het Embedded Direct Costs (EDC) toerekeningsysteem, worden door OPTA periodiek beoordeeld. (Zie daarvoor het OPTA-besluit inzake het EDC model van KPN, OPTA/MI/98/1537, de daarop

geba-seerde tarieven voor interconnectie- en bij-zondere toegangsdiensten van 1 juli 1998 en aanpassing van het oordeel van 1 juni 1999, OPTA/IBT/99/5955. Deze zijn te vin-den op de website van OPTA: www.opta.nl) In dit verband zal daarom over de tarieven niet worden geconsulteerd.

CONSULTATIERONDE

De mondelinge consultaties worden gehou-den op de hieronder genoemde dagen en vinden plaats in Hotel Novotel, Hofweg 5-7 in Den Haag. De bijeenkomsten beginnen om 10.00 uur en eindigen om 16.00 uur. K Dinsdag 5 oktober: bijeenkomst over de

dienstaspecten Interconnection Service Descriptions, Parameter Schedule en Service Schedule Interconnect. K Vrijdag 15 oktober: bijeenkomst over

technische aspecten: Technical Manual. K Donderdag 21 oktober: bijeenkomst over

operationele aspecten (Operational and Maintenance Manual) en facturering (Billing Manual).

K Dinsdag 26 oktober: bijeenkomst over juridische aspecten: Legal Body (‘Modelovereenkomst inzake Interconnectie’ als ook de Engelse vertaling hiervan als ook Definitions. Belangstellenden die hierbij aanwezig wil-len zijn, wordt verzocht zich schriftelijk of per e-mail vóór 30 september aanstaande op te geven bij onderstaande contactper-soon. Ook kan er schriftelijk (desgewenst anoniem) worden gereageerd op de nieuwe referentie-interconnectie-aanbieding van KPN. Deze schriftelijke reacties moeten uiterlijk 5 november bij OPTA binnen zijn. Hiervoor gelden geen vormvereisten. De consultatieperiode loopt van 17 augus-tus tot 5 november. Aanmeldingen voor de mondelinge consultaties en schriftelijke reacties (per brief of e-mail) moeten, onder vermelding van ‘Consultatie RIA’ naar:

OPTA

afdeling Interconnectie en Bijzondere Toegang t.a.v. mr. M.E. Pijning Postbus 90420, 2509 LK Den Haag,

e-mail: m.pijning@opta.nlK

OPTA gaat binnenkort de telecommarkt consulteren over de nieuwe ‘Modelovereen-komst inzake Interconnectie’ ofwel de referentie-interconnectie-aanbieding van KPN. Naast het bijwonen van vier openbare discussies kunnen belangstellenden schriftelijk hun mening aan OPTA kenbaar maken.

(16)

Deze en andere vragen zullen wij binnenkort voorleggen aan een aantal lezers van

Connecties. De redactie wil, nu dit blad ruim

twee jaar in zijn huidige vorm bestaat, wel eens weten of het aan de behoeften van de lezers voldoet. Om daar achter te komen is besloten een lezersonderzoek te houden. Want hoeveel zorg we ook aan Connecties besteden, de kwaliteit is in uw ogen mis-schien (nog) niet wat het zijn moet. Het kan ook zijn dat u best tevreden bent. Kortom: we zijn benieuwd naar uw mening. Het bureau Heliview uit Breda is in de arm genomen om het lezersonderzoek uit te voe-ren. Medewerkers van dit bureau zullen eind oktober, begin november – dus na het ver-schijnen van het volgende nummer – zo’n driehonderd lezers van Connecties telefo-nisch benaderen met een aantal vragen over

Connecties. Dit zal zo veel mogelijk tijdens

kantooruren gebeuren. Het kan dus zijn dat u over een aantal weken op uw werk wordt gebeld met het verzoek mee te werken aan het lezersonderzoek. Als u daartoe bereidt bent zal de enquêteur u vragen uw waarde-ring over verschillende aspecten van dit blad uit te drukken in de vorm van een rapportcijfer. Het interview neemt circa tien minuten in beslag.

RAPPORT

Heliview verwerkt de resultaten van het onderzoek in een rapport dat, inclusief con-clusies en aanbevelingen, begin december aan de redactie van Connecties zal worden voorgelegd. Aan de hand hiervan beslist de redactie op welke punten het blad zo nodig moet worden aangepast of verbeterd. De

bedoeling is met ingang

van het nieuwe jaar eventuele veranderin-gen door te voeren. Uiteraard zullen we u van de uitkomsten van het onderzoek en van de gevolgtrekkingen die we daaraan ver-binden op de hoogte stellen.

Namens de redactie van Connecties, Alex van Kalken, eindredacteur.

Bereikbaarheid Nummerloket OPTA verbeterd

Bij het Nummerloket (0800-0223122), waar bellers terecht kunnen met vragen over onder andere de beschikbaarheid van infor-matienummers, alfanumeriek bellen en aan-vraagformulieren voor registratie, komen dagelijks ruim 1400 telefoontjes binnen. Als het erg druk is komt het soms voor dat een beller niet direct een medewerker van het Nummerloket aan de lijn krijgt. Tot voor kort was het zo dat de beller, nadat de tele-foon zes keer was overgegaan zonder dat er werd opgenomen, werd doorgeschakeld naar

de receptie. Dat is niet de bestemming die de beller wenst.

MELDTEKST

Om de opvang van het binnenkomende tele-foonverkeer te verbeteren krijgen bellers – als alle medewerkers in gesprek zijn – voortaan een meldtekst te horen. Hierbij komen maximaal drie bellers in een wacht-rij. De meldtekst zal aangeven hoeveel wachtenden er nog zijn. Zijn er meer dan drie bellers in de wachtrij, dan krijgen de

bellers een andere meldtekst te horen. In beide gevallen zal de beller worden verwe-zen naar de OPTA-website: (www.opta.nl). Onder het icoon Nummerregisters en Registraties is alle informatie voor de klant te vinden.

Voorts zullen bellers gedurende de werkda-gen vóór 08.00 en na 18.00 uur (op vrijdag na 17.00) worden doorgeschakeld naar een meldtekst, waarin de openingstijden van het bureau worden gemeld. Verder vindt de komende drie maanden een analyse plaats van het inkomende belverkeer. Onderzocht wordt of hierin een trend is te ontdekken. Als dat zo is kan de bezetting van het Nummerloket hierop worden afgestemd. Ook laat het bureau Nummeruitgifte en Registratieverlening dit jaar nog een

klan-tentevredenheidsonderzoek uitvoeren. K

Het bureau Nummeruitgifte en Registratieverlening van OPTA, dat onder meer informatienummers uitgeeft en in Nederland actieve telecommunicatiebedrijven registreert, probeert zijn klanten voortaan nog beter van dienst te zijn. Met name de bereikbaarheid van het Nummerloket is verbeterd.

Lezersonderzoek Connecties

Wat vindt u van Connecties? Zijn de artikelen leesbaar en begrijpelijk of staat er te veel jargon in? Wordt er te veel of juist te weinig aandacht besteed aan bepaalde onderwerpen? Ziet het blad er aantrekkelijk genoeg uit of oogt het saai? Moeten er meer of minder foto’s en/of illustraties in?

NIEUWS- EN PUBLICA TIEBLAD VAN DEONAFHANKELIJKE POST EN TELECOMMUNICA TIEAUTORITEIT KABELBEDRIJVEN MOETEN PROGRAMMA-AANBIEDERS GELIJK BEHANDELEN4 OPTA WIL SNELLERE HERUITGIFTE VAN INFORMATIENUMMERS

6 ALFANUMERIEK KIEZEN: BELLEN

MET EEN NAAM8 ‘BRUSSEL’: AANDACHT

VOOR TARIEVEN VAST-MOBIEL BELLEN

10 OPTA WIJST BEZWAAR GEMEENTEOSS AF11 PROJECTEDC-II

NADERTAFRONDING

13 OPTA HOUDT CONSULTATIERONDE OVER

INTERCO NNECTIE-AANBODKPN 15 LEZERSONDERZO EKCONNECTIES16 September 1999 - nr .

7

Concurrerende telecombedrijv en mogen aan KPN een ander tarief v

oor het door geven van telefoongespr

ek-ken op hun v aste net in r ekening blijv en brengen, dan KPN deze concurr enten ber ekent. Dat is de conclusie van de uitspr

aak van het OPT A-college in een geschil tussen KPN en EnerT

el. KPN v ond dat de tarie

ven in beide richtingen gelijk zouden moeten zijn.

Het OPTA-colleg e stelt dat het tari

ef dat KPN m ag rekenen op de gemaakte kosten g

ebaseerd moet zijn, m aar dat an de-re telecombed rijven ‘r edelijke’ tarieven m oeten rekenen. Verschil m ag er dus zijn. W el mag KPN h

et bedrag dat zij aan de andere telecombed

rijven moet betalen (o fwel de interconn

ectiekosten), d oorberekenen aan d

e telefoonabon-nees die naar deze con

currenten bellen. Als dit lei dt tot verschillen

de tarieven voor d e abonnees van KPN, afhank

e-lijk van de vraag vi

a welk n et het gesprek loopt, m

oet KPN haar abonn

ees hierover duidelijk inf ormeren, zo oordeelt OPTA. Op dit m

oment betalen

alle KPN-telef

oonabonnees mee aan d

e gesprekken naar ‘dure’ telecombed rijven. Het geschil tussen KPN en En

erTel gin g vooral over de vraag wat ‘redelijke’ tarieven zijn. De T

elecomm unicatiewet schrijft

voor dat de interconn ectietarieven van con

currenten van KPN ‘redelijk’ moeten zijn. KPN vin

dt dat de aan haar opgelegde kostengeoriën

teerde tarieven de eni ge redelijke tarieven zijn. Dus con

currenten zou den deze tarieven ook moeten hanteren. OPT

A oordeelt d aar anders over

. Omdat concurrerende netwerk aanbieders een an dere kosten- en netwerkstru ctuur kunn en hebben li

gt het niet voor d e hand om de KPN-tari

even als eni ge redelijke tarieven te zi en. INTERNET Het OPTA-besluit k an een ein d maken aan d e situatie waar-bij alle KPN-abonn

ees meebetalen aan d ure gesprekken. Dit kan de duidelijkheid en de keuzem

ogelijkheid voor de con-sument vergroten. Als KPN d

e interconnectiekosten d oor-berekent aan in

dividuele abonn ees kunn

en die zelf besluiten of ze wel willen bellen m

et bedrijven o f Internetaanbieders die zijn aan

gesloten bij ‘d ure’ concurrenten. Aan d

e andere kant wordt het voor klan

ten van d e concurrenten duidelijk of het goedk

oop of duur is om h en te ber

eiken. Zij kunn en kiezen voor een telecombed

rijf dat de beste prijs-pr estatie-verhouding biedt. Voor d

e concurrerende telecombed rijven kan het inzi

cht in de tarieven een prikk el zijn om d

e inter-connectietarieven ni

et te hoog te m aken. Helderheid over interconnectietarieven van KPN-con

currenten en even tuele verlaging en doorbereke

ning daarvan heeft m ogelijk

KPN mag kosten doorber ekenen in telef

oontarief

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Bij brief van 24 november 1999 hebben Libertel N.V., alsmede haar groepsmaatschappijen als bedoeld in artikel 24 b Boek 2 Burgerlijk Wetboek (hierna: Libertel) bezwaar gemaakt tegen

Op basis van gegevens van @HOME, BBNED, CAIW, CASEMA, DELTA, KPN, MULTIKABEL, ORANGE, SCARLET, TELE2 en UPC... Op basis van gegevens van CASEMA, KPN, MULTIKABEL

In het bestreden besluit van 19 maart 2007 heeft het college aan VZG meegedeeld dat VZG is geregistreerd als aanbieder van openbare elektronische communicatiediensten,

Op basis van gegevens van BBNED, CAIW, DELTA, KPN, ONLINE, REGGEFIBER, SCARLET, TELE2, UPC en ZIGGO... Op basis van gegevens van BBNED, CAIW, DELTA, KPN, ONLINE, REGGEFIBER,

Op basis van gegevens van BBNED, CAIW, DELTA, KPN, ONLINE, REGGEFIBER, SCARLET, TELE2, UPC en ZIGGO... Op basis van gegevens van BBNED, CAIW, DELTA, KPN, ONLINE, REGGEFIBER,

Op het beeld van een 'tevreden meerderheid' die zich, ter continuering van haar verworven positie verzet tegen de sociale stijging van anderen (en dus tegen de

Concordantie opleiding Stelsel Leren & Werken naar duaal structuuronderdeel

Mocht in het uiterste geval ook de Berichtenconverter niet gebruikt kunnen worden, kijk dan naar de landelijke afspraken over andere terugval- en