RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEIT VAN
VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN 2017 IN DE GEMEENTE
Roermond
Plaats : Roermond
Gemeentenummer : 0957 Onderzoeksnummer : 293126 Datum onderzoek : 19 mei 2017 Datum vaststelling : 27 juni 2017
Pagina 2 van 18
VOORWOORD . . . 5
1 INLEIDING . . . 7
2 VVE IN DE GEMEENTE ROERMOND . . . 9
3 CONCLUSIES. . . 15
4 REACTIE VAN DE GEMEENTE. . . 17
INHOUDSOPGAVE
Pagina 4 van 18
In de periode 2007-2012 heeft de Inspectie van het Onderwijs een landelijke bestandsopname uitgevoerd naar de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie (vve). Daarna is het signaalgestuurde toezicht op vve in werking getreden.
Het signaalgestuurde toezicht vve begon eind 2013 met het versturen van digitale vragenlijsten naar de 315 gemeenten. Voor de 37 grote gemeenten was er tot en met 2015 een apart monitortraject. Na de monitor zijn we ook in deze gemeenten gestart met het signaalgestuurd toezicht.
Op basis van een analyse van de digitale vragenlijsten is besloten om in gemeenten waar risico’s ten aanzien van de uitvoering van de wettelijke vve- verplichtingen lijken te bestaan, een onderzoek uit te voeren. Het onderzoek is uitgevoerd in 2017. Dit rapport beschrijft in hoeverre de gemeente Roermond in 2016 voldoet aan de eisen ten aanzien van vve en welke veranderingen hebben plaatsgevonden ten opzichte van de bestandsopname.
De hoofdinspecteur primair onderwijs en speciaal onderwijs, dr. A. Jonk
VOORWOORD
Pagina 6 van 18
Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar het gemeentelijke beleid ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie (vve) in de gemeente Roermond in 2016.
De aanleiding van het onderzoek is het mogelijk bestaan van risico’s ten aanzien van het voldoen aan wettelijke eisen ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie in deze gemeente.
De basis van het onderzoek is een digitale vragenlijst die de gemeente heeft ingevuld. Wij hebben deze vragenlijst geverifieerd aan de hand van de aangeleverde documenten en de toelichting daarop in een gesprek met
betrokkenen van de gemeente. Vervolgens hebben wij de eisen met betrekking tot het vve-beleid beoordeeld en de veranderingen ten opzichte van de
bestandsopname in beeld gebracht.
Het signaalgestuurde toezicht op de vve-locaties maakt nog geen deel uit van dit onderzoek. Wij zijn na de zomer van 2015 gestart met het signaalgestuurde toezicht op vve op de locaties. De signalen van de GGD zijn leidend om te bepalen welke peuterspeelzalen en kinderdagverblijven met voorschoolse educatie worden bezocht.
Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten:
• Analyse van de beantwoorde digitale vragenlijst in relatie tot de bevindingen tijdens de bestandsopname.
• Analyse van aanvullend opgevraagde informatie in relevante beleidsdocumenten van de gemeente.
• Intern overleg met het team Kinderopvang over GGD-toezicht in de gemeente.
• Een gesprek met de betrokken beleidsambtenaar en extern adviseur over het vve-beleid van de gemeente.
• Beoordeling van vve-beleid van de gemeente Roermond.
Als basis voor de beoordeling gelden de beoordelingscriteria toezichtkader voor- en vroegschoolse educatie voor gemeenten, zoals die te vinden zijn op:
www.onderwijsinspectie.nl > onderwijssectoren > voor- en vroegschoolse
INLEIDING 1
Onderzoeksopzet
Toezichtkader
educatie.
Hoofdstuk 2 geeft een beeld van het vve-beleid op gemeentelijk niveau. Daar wordt ingegaan op de ontwikkeling van de gemeente sinds de bestandsopname (paragraaf 2.1) en op de door de gemeente aangeleverde vve-documenten (paragraaf 2.2). Tenslotte geven wij in dit hoofdstuk een oordeel over het gemeentelijke vve-beleid (paragraaf 2.3). Hoofdstuk 3 bevat de conclusies over het vve-beleid in de gemeente Roermond. In hoofdstuk 4 wordt de gemeente uitgenodigd om kort te reflecteren op onze bevindingen inspectie en zo mogelijk aan te geven welke kwaliteitsontwikkelingen hieraan verbonden worden.
Opbouw rapport
Pagina 8 van 18
De gemeente Roermond heeft een digitale vragenlijst ingevuld. Op basis van de antwoorden hebben wij mogelijke risico’s gesignaleerd ten aanzien van het voldoen aan wettelijke eisen betreffende voor- en vroegschoolse educatie.
De digitale vragenlijst levert informatie over:
• wel of geen afspraken van de gemeente met de schoolbesturen en de houders over de doelgroepdefinitie, toeleiding, doorgaande lijn en resultaatafspraken;
• het bereik;
• de veranderingen bij de aspecten ouderbeleid, integraal vve-programma, externe zorg en interne kwaliteitszorg;
De beoordeling van het gemeentelijke beleid is gebaseerd op de digitale vragenlijst, opgevraagde gemeentelijke beleidsdocumenten, eventuele aanvullende informatie en het gesprek met de gemeente (zie paragraaf 2.3).
Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal:
1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden.
2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig
Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.
3. Voldoende
4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen
Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren.
In de bestandsopname in 2011 is vastgesteld dat het gemeentelijk vve-beleid gedeeltelijk in ontwikkeling was. De inspectie was onder andere positief over het beleid op het gebied van de doelgroepbepaling, het bereik, onderdelen van de toeleiding, de externe zorg en de doorgaande lijn. Ook gaf de gemeente vorm aan de vve-coördinatie en de systematische evaluatie en verbetering. De verbeterpunten betroffen het ouderbeleid, het integrale vve-programma, het gemeentelijk beleid gericht op de interne kwaliteitszorg van voor- en
vroegscholen en het maken van resultaatafspraken.
Voor de beleidsperiode 2011-2014 was recent beleid gemaakt met als doel vve binnen de gemeente verder in te voeren en te verbeteren. Dit beleid heeft ook in
VVE IN DE GEMEENTE ROERMOND 2
Ontwikkeling van vve in de gemeente Roermond sinds de bestandsopname
2.1
2015 nog doorgelopen. De gemeente heeft zo'n twee jaar geleden
geconstateerd dat het bestaande vve-beleid weinig sturingsmogeljkheden biedt.
Begin 2016 is de gemeente, samen met alle partners, gestart met het vve-beleid te herzien. De (nieuwe) wettelijke eisen vormden daarbij het startpunt.
Daarnaast is er samen met alle partners een lange termijnvisie ontwikkeld.
Recent heeft de gemeente, in kader van de harmonisatie van kinderopvang en peuterspeelzaalwerk, het financiële kader gekoppeld aan het vve-beleid. Omdat de verandering in de subsidiëring en beleid een omslag vraagt bij de partners, is er sprake van een overgangsperiode. Het nieuwe beleid is in eerste instantie vooral gericht op de voorscholen en wordt komend jaar aangevuld met beleid gericht op vroegscholen.
De gemeente Roermond is een middelgrote gemeente met zo'n
zevenenvijftigduizend inwoners. Waar voorheen vve-locaties vooral terug te vinden waren in de kanswijken, zet de gemeente Roermond nu in op een vve- aanbod in zoveel mogelijk wijken. Vve werd ook vooral aangeboden op de peuterspeelzalen en was geconcentreerd bij twee houders. In het afgelopen jaar heeft de gemeente, vanuit de nieuwe visie, ook andere partners in de
kinderopvang de mogelijkheid geboden om vve-locatie te worden. Hiervoor subsidieert de gemeente dan het scholingstraject. Hierdoor stijgt het aantal locaties met een vve-aanbod.
- Voor- en vroegschoolse educatie gemeente Roermond 2017 – 2021 (concept) - Financieel kader VVE-beleid 2017 – 2021
- Bijlage 1. Traject doelgroepkinderen vve
- Bijlage 2. Notitie integrale kindcentra in Roermond - Bijlage 3. Notitie ouderbetrokkenheid
In deze paragraaf geven wij onze bevindingen weer over het gemeentelijke vve- beleid. Per domein is beschreven op welke punten wij het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende (‘3’) beoordelen, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder (‘2’) als met (‘1’) afspraken en op welke punten wij de gemeente als een voorbeeld voor anderen zien (‘4’).
Wij baseren onze bevindingen op de uitkomsten van de verificatie van de digitale vragenlijst door middel van documentenanalyse en gesprekken met vertegenwoordigers van de gemeente. Waar de bevindingen van de inspectie Lijst met de vve-documenten die de gemeente Roermond heeft aangeleverd
2.2
Het gemeentelijk vve-beleid 2.3
Pagina 10 van 18
afwijken van het beeld uit de digitale vragenlijst van de gemeente wordt dit vermeld en onderbouwd.
De inspectie publiceert jaarlijks ook een oordeel over het toezicht dat door de gemeenten op de kinderopvang en peuterspeelzalen wordt uitgevoerd. Voor meer informatie hierover ziewww.onderwijsinspectie.nl >onderwijssectoren >
Kinderopvang.
Toelichting:
’1’ Verbeterpunten met een afspraak
De gemeente Roermond heeft nog geen resultaatafspraken gemaakt over de resultaten van vroegschoolse educatie, ten behoeve van een goede start in groep 3. Hierover zijn wel gesprekken gevoerd met de betrokken partijen en het voornemen is om deze op korte termijn vast te leggen in een convenant.
De inspectie heeft met de gemeente afgesproken dat vóór 1 augustus 2017 in samenspraak met de betrokken bevoegde gezagen en houders
resultaatafspraken zijn vastgelegd, deze resultaten concreet en meetbaar zijn en afgesproken is wanneer en hoe deze resultaten aangeleverd worden bij de gemeente.
HET GEMEENTELIJK VVE-BELEID 1 2 3 4
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
• 1A1 Definitie doelgroepkind
1A2 Bereik 1A3 Toeleiding
1A4 Ouders
1A5 Integraal vve-programma 1A6 Externe zorg
1A7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen 1A8 Doorgaande lijn
1A9 Resultaten
1B Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau
1C Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau
DE VVE-CONDITIES 1 2 3 4
•
• 2A GGD-rapport
2B Gemeentelijk subsidiekader
’2’ Verbeterpunten
Er zijn in dit onderzoek binnen het beleid geen andere punten geconstateerd waarop in de breedte nog verbetering nodig is.
‘3’ en '4' Voldoende en Voorbeeld voor anderen
Het vernieuwde vve-beleid van de gemeente Roermond staat beschreven in het conceptplan Voor- en vroegschoolse educatie gemeente Roermond 2017-2021.
Dit beleid is samen met de betrokken partners ontwikkeld; de implementatie is ook het afgelopen jaar gestart. De gemeente hanteert al jaren een brede doelgroepdefinitie. De doelgroep voor voorschoolse educatie zijn de peuters met een geïndiceerde achterstand of risico op achterstand in de Nederlandse taal. De gemeente heeft de doelgroepdefinitie voor kleuters nog niet afgesproken met de bevoegde gezagen van de vroegscholen.
De gemeente realiseert ook ruim voldoende vve-plekken. Dit is mede doordat ze zich bij het realiseren van haar aanbod van educatief peuterwerk richt op alle peuters en niet alleen op de doelgroeppeuters. De gemeente is terecht trots op het gerealiseerde bereik: gekeken naar alle peuters ligt dit volgens de gemeente boven de negentig procent en voor de geïndiceerde peuters daar nog boven. De precieze verdeling tussen wel/niet geïndiceerde peuters wordt vanaf dit jaar op een aangepaste wijze in kaart gebracht. De afspraken rondom het
toeleidingstraject zijn duidelijk vastgelegd en hierover zijn afspraken gemaakt met alle betrokkenen. De extra inzet van de JGZ-verpleegkundige of
medewerkers van Wel.kom als geïndiceerde peuters nogelijk niet gaan deelnemen aan een vve-aanbod, draagt bij aan de goede kwaliteit van het toeleidingstraject. De aard van het non-bereik kan echter nog systematischer in beeld worden gebracht.
De gemeente heeft samen met de betrokken partners beleid vastgelegd rondom ouderbetrokkenheid. Daarin is afgesproken dat de activiteiten om
ouderbetrokkenheid te vergroten onderdeel zijn van het vve-werkplan van de locaties. Dit is één van de aanvullende kwaliteitseisen van het gemeentelijk beleid. Een verdere beleidsmatige invulling is gewenst, zodat het gewenste resultaat 'het vergroten van de participatie van ouders bij de ontwikkeling van hun kind' ook geëvalueerd kan worden. Het gemeentelijk beleid voorziet ook in afspraken over het gebruik van een integraal vve-programma en een
observatiesysteem voor het volgen van de brede ontwikkeling van peuters. De voorscholen maken ook gebruik van goedgekeurde vve-programma's en een observatiesysteem. Met de vroegscholen zijn op dit punt nog geen afspraken gemaakt. Ook de externe zorgstructuur is duidelijk belegd. Voor de
Pagina 12 van 18
doelgroeppeuters is in eerste instantie de jeugdverpleegkundige degene die de regie heeft. Korte lijnen met onder andere welzijnszorg en het Centrum voor Jeugd en Gezin zorgen ervoor dat extra zorg, indien nodig, snel kan worden opgestart.
Positief in het nieuwe gemeentelijke beleid zijn de afspraken met de voorscholen rondom de verantwoording over zowel de kwantitatieve gegevens als de
uitvoering van het werkplan. Bij dit laatste gaat het dan over de kwaliteit van het programma (pedagogisch beleid, zorgcoördinatie en tutoring), de
professionalisering van het personeel, vernieuwingen, ouderbetrokkenheid en samenwerking. Daarnaast is ook duidelijk welke resultaatgegevens moeten worden verzameld. Hiermee stuurt de gemeente op de output van de interne kwaliteitszorg van de voorscholen. Voor de vroegscholen is dit echter nog veel minder duidelijk. De doorgaande lijn is in voldoende mate geborgd bij alle vve- koppels; er zijn goede afspraken gemaakt over de warme overdracht tussen de voorscholen en de basisscholen. Met name bij de vve-koppels in de kanswijken is volgens de gemeente ook sprake van een goede samenwerking op het gebied van het aanbod, pedagogisch beleid en de zorgstructuur. In de andere wijken is de samenwerking in kader van vve recenter. De meer inhoudelijke afstemming is daar nog in ontwikkeling.
De gemeente beschikt over een goed uitgewerkt subsidiekader en coördineert de uitvoering van vve. Er is binnen de gemeente een directe relatie tussen het vve- beleid en de Lokale Educatieve Agenda (LEA). In de vve-werkgroep zijn
betrokkenen van zowel de voor- als vroegscholen vertegenwoordigd. De externe adviseur speelt samen met de beleidsambtenaar vve een centrale rol in de coördinatie. Ook heeft de gemeente met de GGD afgesproken dat deze de basiskwaliteit van de voorscholen beoordeelt. Van alle vve-locaties zijn recente rapporten beschikbaar. De gemeente heeft daarmee jaarlijks een indicatie van de kwaliteit van vve. Daarnaast wordt in de vve-werkgroep het vve-beleid en de verbetering van vve regelmatig besproken. De systematische evaluatie vult de gemeente in door het uitzetten van een vve-monitor. De gemeente is minder tevreden over de kwaliteit van de monitor die tot nu toe is gebruikt. Om die reden heeft de gemeente ervoor gekozen om de vve-monitor opnieuw op te zetten. De eerste afname daarvan is gepland voor het najaar van 2017.
Pagina 14 van 18
De inspectie heeft op het niveau van de gemeente het beleid voor de voor- en vroegschoolse educatie in de gemeente Roermond beoordeeld. Dit vanwege mogelijke risico’s ten aanzien van de uitvoering van wettelijke eisen betreffende voor- en vroegschoolse educatie.
Conclusies gemeentelijk vve-beleid
Het gemeentelijk vve-beleid is samen met de partners recent vernieuwd. Het beleid spitst zich in eerste instantie toe op de voorscholen. Wel zijn er in de uitvoering al lopende afspraken met de vroegscholen. De gemeente is
voornemens het vve-beleid komend jaar aan te vullen met beleid gericht op de vroegscholen. Alhoewel de basis van vve, door de lopende afspraken en het nieuwe beleid, in de gemeente Roermond op orde is, zijn er echter wel nog meerdere ontwikkelkansen. De gemeente heeft die zelf goed in beeld.
Het in de vragenlijst geconstateerde risico omtrent resultaten is een feitelijke tekortkoming, waarover een vervolgafspraak is gemaakt.
Vervolgafspraken
1. De gemeente Roermond maakt vóór 1 augustus 2017, in samenspraak met de betrokken bevoegde gezagen en houders, concrete en meetbare
resultaatafspraken.
2. De gemeente Roermond informeert de inspectie vóór 1 augustus 2017 over de resultaatafspraken.
CONCLUSIES
3
Pagina 16 van 18
Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van de voor en vroegschoolse educatie in gemeente Roermond. Daarnaast hebben wij de gemeente gevraagd haar eigen kwaliteit te beoordelen en dat samen met de oordelen van de inspectie te vertalen naar de ontwikkelingsrichting van het vve- beleid.
Hieronder geeft de gemeente haar reactie:
Eigen beoordeling kwaliteit Voor- en vroegschoolse educatie gemeente Roermond
De gemeente Roermond kan zich vinden in de rapportage zoals door de inspectie aangeboden.
De gemeente Roermond heeft het afgelopen jaar op het totale gemeentelijk vve- beleid verbeteracties ingezet. In gang gezet is de harmonisatie bij de bestaande grootste aanbieder van peuterspeelzaalwerk en VVE, SKR (Roermond). SKS (Swalmen) heeft de harmonisatie al enkele jaren gerealiseerd. Gemeentebreed is een verbreding van het aanbod vve in gang gezet, waarbij alle aanbieders van officiële kinderopvang in de gelegenheid worden gesteld om vve-aanbod en gesubsidieerd peuterwerk te realiseren.
In samenwerking met de voorschoolse organisaties, de jeugdgezondheidszorg en de welzijnsorganisatie is een nieuw vve-beleidsplan opgesteld. Dit
beleidsplan wordt in juli vastgesteld door het College en vervolgens aangeboden aan de gemeenteraad. De invoering van het vve-beleidsplan en de benodigde financiële verantwoording wordt de komende maand uitgewerkt.
Met het onderwijs is nog een overlegronde om het vve-aanbod voor de
vroegschoolse situatie verder uit te werken. Daarbij komt een herziening van de schakeltijd en de ondersteuning van de kinderen die extra taal- en
ontwikkelingsstimulering nodig hebben.
De resultaatafspraken (verbeterpunt met afspraak) worden in de vve-werkgroep opgepakt en in het najaar vastgelegd in een “Convenant Voor- en Vroegschool Educatie 2017-2020”.
Overige acties die de gemeente Roermond nog gaat inzetten.
• De observatie-/registratiemethode “Kijk” voor het volgen en registreren
REACTIE VAN DE GEMEENTE
4
van de kinderen bij alle voorschoolse partners die peuterwerk en vve aanbieden.
• Alle organisaties die gesubsidieerd peuterwerk en vve aanbieden moeten zorg dragen dat de pedagogisch medewerkers vve bekwaam geschoold zijn.
• Het traject taaltoets 3F is zo goed als afgerond, waarbij alle pedagogisch medewerkers getoetst zijn en voldoen aan de taaleis.
• In het najaar van 2017 wordt een nieuwe monitor Voor- en vroegschoolse educatie (toeleiding en bereik, kwaliteitsaspecten zoals warme overdracht, samenwerking, doorgaande leerlijn en zorg, ouderbetrokkenheid)
uitgevoerd door BCO Onderwijsadvies. De kwalitatieve en kwantitatieve gegevens worden digitaal verzameld en vastgelegd in een rapport met conclusies. Dit rapport wordt eerst besproken in de werkgroep vve en vervolgens vastgesteld in het LEA overleg.
• Er wordt een overleg gepland met alle partners die voorschoolse logopedie verzorgen. De bedoeling is dat preventieve logopedie verbreed wordt naar alle partners die vve aanbod peuterwerk aanbieden.
Pagina 18 van 18
