Vraag nr. 196 van 18 mei 2005
van de heer SVEN GATZ
GOK-decreet – Inschrijvingregels en bi-cultu-rele projecten
Nu al twintig jaar geleden werd in het Sint-Jan Berchmanscollege in Brussel het OETC-project (onderwijs in eigen taal en cultuur) voor bicul-tureel onderwijs gecreëerd. De school spant zich sindsdien in om kinderen uit Spaanstalige gezinnen betere onderwijskansen te bieden. Op dit moment bereiken zij vele kinderen van Zuid-Amerikaanse ouders, vaak vluchtelingen en/of asielzoekers. De continuïteit van hun bicultureel project Spaans-Nederlands is op dit moment in gevaar. Vóór het van kracht worden van het gelijkonderwijskan-sendecreet (GOK) in 2002 kon de school erover waken dat zowel in de eerste kleuterklas als in het eerste leerjaar projectgroepen van minimaal tien Spaanstalige kinderen aanwezig waren. Dit aantal is nodig om de specifieke omkadering voor deze kinderen te handhaven (bv. uren Spaans, GOK-les-tijden, ...).
Met het GOK-decreet kan de school hier niet ver-der over waken, het principe '’Wie eerst komt, eerst maalt" laat een dergelijke controle niet langer toe. Voor de inschrijvingen voor september 2005 ston-den slechts vier ouders op een goede plaats in de rij.
Ik denk dus dat het voor deze en voor andere scholen met biculturele projecten mogelijk moet zijn om een voorrangsregel in te voeren. Deze regel zou ervoor moeten zorgen dat de school een mini-maal aantal kinderen kan "laten" inschrijven opdat het biculturele project naar behoren kan worden voortgezet.
Is de toepassing van het GOK-decreet al geëvalu-eerd vanuit dit oogpunt?
Wat zijn de bevindingen? Wordt voor scholen met een bicultureel project een voorrangsregel overwo-gen?
Antwoord
Ik ben op de hoogte van de bezorgdheid van de Brusselse scholen, die een bicultureel project
aan-bieden, over het behoud van dit project. Ik ken het belang en de waarde van het project en deel deze bezorgdheid uiteraard. Met het inschrijvingsrecht en het principe van "eerst komt, eerst maalt" kun-nen scholen geen selectieve inschrijvingen doen en kunnen ze aan de leerlingen die willen instappen in het bicultureel project geen voorrang meer verle-nen zoals ze dat vroeger wel deden.
Ik ben er van overtuigd dat het GOK-decreet een mijlpaal is geweest in het streven naar gelijke onderwijskansen. Toch kunnen we er niet omheen dat er enkele ongewenste neveneffecten teweeg gebracht zijn.
Tussentijdse evaluaties en ervaringen in het veld wijzen op een aantal knelpunten, waardoor de vooropgezette doelstellingen niet altijd gerealiseerd worden. Ik stel vast dat zwakkere doelgroepen niet in dezelfde mate gebruik maken van het versterkte recht op inschrijving. Uit evaluatie is eveneens gebleken dat het principe van "eerst komt, eerst maalt", verhindert dat scholen actief rekruteren bij kansarmen. Scholen die vóór het GOK-decreet plaatsen reserveerden voor allochtonen leerlingen en voor kinderen uit minder gunstige milieus kun-nen dit plots niet meer. Daarom is het mijn bedoe-ling om zo vlug mogelijk bij te sturen en deze negatieve neveneffecten weg te werken.
Heel binnenkort zal een voorstel tot wijziging van het GOK-decreet besproken worden in de Commissie Onderwijs van het Vlaams Parlement dat voorziet in een aantal voorrangscategorieën enerzijds en in een afwijken op het volzet zijn anderzijds. Het is de bedoeling om met deze maat-regelen nog meer kansen te geven aan de zwakke onderwijsgebruiker. Een echt gelijke onderwijs-kansenbeleid moet in de eerste plaats de positie van de zwakkere onderwijsvrager versterken en de onderwijsaanbieders meer mogelijkheden geven om daar op een adequate en realistische manier op in te spelen.
Uit de praktijk blijkt dat het hierbij steeds gaat om een klein aantal leerlingen, overwegend in het basisonderwijs, die zich meestal in de loop van het schooljaar komen inschrijven. Deze afwijkingen zijn voorzien om scholen toe te laten toch enkelen van deze leerlingen op te nemen die anders nergens meer ingeschreven geraken.
Deze afwijkingsmogelijkheid is geen verplichting. Ieder schoolbestuur of inrichtende macht bepaalt voor zichzelf of ze al dan niet gebruik zal maken van één of meerdere afwijkingscategorieën. Het gaat hier daarenboven niet om voorrang verle-nen op voorhand maar effectief om afwijken op het begrip "vol". M.a.w. op deze maatregel dient slechts beroep gedaan te worden als de school zich omwille van materiële omstandigheden "vol" ver-klaard heeft.
