BESLUIT
Nummer 102220_2/ 22 Betreft zaak: zaak 102220 Pawex
Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit op het bezwaar van de Vereniging Particuliere Windturbine Exploitanten tegen een besluit van de Raad ex artikel 41c, eerste lid van de Elektriciteitswet (hierna: E-wet) d.d. 5 december 2005 met kenmerk 102061_2/ 12 aangaande de maximum nettarieven voor elektriciteit voor Essent Netwerk B.V.
I. Verloop van de procedure
1. Op 30 september 1999 is, bij besluitnummer 002, het besluit tot vaststelling van de tariefstructuren (hierna: TarievenCode Elektriciteit), zoals bedoeld in artikel 27 van de E-wet, tot stand gekomen. Dit besluit geeft de elementen en wijze van berekening weer van het tarief waarvoor afnemers zullen worden aangesloten op het net, van het tarief waarvoor transport van elektriciteit ten behoeve van afnemers zal worden uitgevoerd en van het tarief waarvoor systeemdiensten zullen orden verricht en de energiebalans wordt gehandhaafd. De Tarievencode Elektriciteit is het laatst gewijzigd bij besluit van
26 september 2006 met kenmerk 102342/ 6.
2. Op 9 september 2005 heeft de Raad van Bestuur van de Nederlandse
Mededingingsautoriteit (hierna: Raad) het informatieverzoek “ NE-TAR-05-09” (hierna: tarievenverzoek) in concept naar Essent Netwerk B.V. (hierna: Essent) gestuurd met het verzoek voor 1 oktober 2005 het tarievenvoorstel, zoals bedoeld in artikel 41b, eerste lid van de E-wet (hierna: tarievenvoorstel), bij de Raad in te dienen. In dit tarievenverzoek is tevens de relatieve wijziging van de consumentenprijsindex (hierna: cpi), zoals bedoeld in artikel 41b, eerste lid E-wet, bekendgemaakt. De hoogte van de cpi voor het jaar 2006 is op grond van de gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek berekend en bedraagt 1,8.
4. Op 14 oktober 2005 en 3 november 2005 heeft de Raad aan Essent aanvullende vragen gesteld met het verzoek een aangepast tarievenvoorstel in te dienen voor het jaar 2006 dan wel een nadere onderbouwing van het reeds ingediende voorstel.
5. Op 25 oktober 2005 heeft de Vereniging Particuliere Windturbine Exploitanten (hierna: Pawex) naar aanleiding van de terinzagelegging van het tariefvoorstel een zienswijze ingediend.
6. Op 11 november 2005 heeft de Raad van Essent het aangepaste tarievenvoorstel ontvangen.
7. Op grond van de ter beschikking staande gegevens heeft de Raad berekend dat de Totale Inkomsten voor het jaar 2006 voor Essent EUR 696.168.637 bedragen.
8. De Raad heeft het op 11 november 2005 ontvangen tarievenvoorstel beoordeeld aan de hand van artikel 41b, eerste lid van de E-wet. Daarbij is onder andere vastgesteld dat de inkomsten die met de rekenvolumes worden behaald bij het voorstel van Essent overeenkomen met of lager zijn dan de door de Raad berekende Totale Inkomsten voor het jaar 2006. De Raad is daarna bij besluit van 5 december 2005, kenmerk 102061_2/ 12, overgegaan tot vaststelling van de maximum nettarieven voor Essent voor het jaar 2006.
9. Bij brief van 12 januari 2006 heeft Pawex tijdig bezwaar gemaakt tegen dit besluit.
10. Op 24 april 2006 is Pawex gehoord naar aanleiding van de door haar ingediende bezwaren. Op deze hoorzitting is ook Essent als netbeheerder, degene tot wie het bestreden besluit van 5 december 2005 zich richt, gehoord. Een verslag van deze hoorzitting is bij brief van 8 september 2006 aan zowel Pawex als Essent toegezonden.
II. Juridisch kader
11. Op grond van artikel 40 E-wet worden de tarieven voor de diensten ter uitvoering van de taken genoemd in artikel 16, eerste lid van de E-wet vastgesteld overeenkomstig artikel 41 van de E-wet tot en met 41d van de E-wet.
12. Ingevolge artikel 41, eerste lid van de E-wet stelt de Raad na overleg met de gezamenlijke netbeheerders en met representatieve organisaties van partijen op de elektriciteitsmarkt de methode tot vaststelling van de korting ter bevordering van de doelmatige
waarvoor een tarief wordt vastgesteld vast. Dit doet de Raad met inachtneming van het belang dat door middel van marktwerking ten behoeve van afnemers, de doelmatigheid van de bedrijfsvoering en de meest doelmatige kwaliteit van het transport worden bevorderd.
13. Ingevolge artikel 41a, eerste lid van de E-wet stelt de Raad ten behoeve van het voorstel zoals bedoeld in artikel 41b van de E-wet voor iedere netbeheerder afzonderlijk voor een periode van tenminste drie en ten hoogste vijf jaar het volgende vast:
a. de korting ter bevordering van de doelmatige bedrijfsvoering b. de kwaliteitsterm en
c. het rekenvolume van elke tariefdrager waarvoor een tarief wordt vastgesteld.
14. De methode tot vaststelling van het rekenvolume zoals bedoeld in artikel 41b, eerste lid van de E-wet alsmede de rekenvolumes zoals bedoeld in artikel 41a, eerste lid sub c van de E-wet zijn nog niet vastgesteld. Ten behoeve van dit besluit zijn de rekenvolumes gebaseerd op de rekenvolumes die zijn gehanteerd bij de tariefbesluiten voor het jaar 2005.
15. Ingevolge artikel 41b eerste lid van de E-wet zendt iedere netbeheerder jaarlijks een voorstel voor de tarieven die deze netbeheerder ten hoogste zal berekenen voor de uitvoering van de taken genoemd in artikel 16, eerste lid van de E-wet. Hierbij neemt de netbeheerder in acht:
Het uitgangspunt dat de kosten worden toegerekend aan de tariefdragers betreffende de diensten die deze kosten veroorzaken,
De tariefstructuren vastgesteld op grond van artikel 36 van de E-wet Het bepaalde bij of krachtens artikel 41a van de E-wet en
De formule
TIt = ( 1 + (cpi-x+q/ 100))x TIt-1
Waarbij:
TIt = de totale inkomsten uit de tarieven in het jaar t, te weten de som van de
vermenigvuldiging van elk tarief in het jaar t en het op basis van artikel 41a, onderdeel c, vastgestelde rekenvolume van elke tariefdrager waarvoor een tarief wordt vastgesteld;
cpi = de relatieve wijziging van de consumentenprijsindex (alle huishoudens), berekend uit het quotiënt van deze prijsindex, gepubliceerd in de vierde maand voorafgaande aan het jaar t, en van deze prijsindex, gepubliceerd in de zestiende maand voorafgaande aan het jaar t, zoals deze maandelijks wordt vastgesteld door het Centraal Bureau voor de Statistiek;
x = de korting ter bevordering van de doelmatige bedrijfsvoering;
q = de kwaliteitsterm die de aanpassing van de tarieven in verband met de geleverde kwaliteit aangeeft.
16. Ingevolge artikel 41c eerste lid van de E-wet stelt de Raad de tarieven die kunnen verschillen voor de verschillende netbeheerders en voor onderscheiden tariefdragers jaarlijks vast.
III. Bezwaren Pawex
17. Pawex merkt op dat bij de in het tarievenblad opgenomen onderdelen “ periodieke aansluitvergoeding” de door artikel 2.2.3C TC vereiste koppeling ontbreekt tussen de door een afnemer gevraagde aansluitcapaciteit en het bijbehorend (in de tabel ex artikel 2.2.3C TC genoemde) spanningsniveau. Het tarievenblad “ eenmalige aansluitvergoeding t/ m 25 meter” is dan ook volgens Pawex in strijd met de TC. Om deze reden stelt Pawex zich op het standpunt dat dit onderdeel alsnog in overeenstemming moeten worden gebracht met het bepaalde in artikel 2.3.3.C TC door middel van het opnemen van een uitdrukkelijke koppeling tussen aansluitvermogen en bijbehorend spanningsniveau.
18. Pawex geeft verder aan dat in het voor Essent geldende tarievenblad per
standaardaansluiting slechts één tarief is opgenomen voor het maken van de aansluiting (“ eenmalige aansluitvergoeding t/ m 25 meter” ) en één tarief per standaardaansluiting voor de “ periodieke aansluitvergoeding” . Naar het oordeel van Pawex voldoen de voor Essent vastgestelde standaardtarieven niet aan het bepaalde in artikel 2.3.3C TC omdat daarin geen afzonderlijk tarief is opgenomen voor de knip, beveiliging en de verbinding. Pawex concludeert dat dit alsnog dient te gebeuren.
Pawex stelt zich op het standpunt dat de TC niet de ruimte biedt voor het maken van een zodanig onderscheid.
20. Hetzelfde geldt volgens Pawex voor de tariefcategorie “ Afnemers Trafo HS + TS/ MS ( ! 6 MVA t/ m 10 MVA)” . Pawex merkt dit eveneens aan als een nader,
aanvullend onderscheid (tariefcategorie) binnen het netvlak MS. Dit zou onverenigbaar zijn met de TC.
IV. Beoordeling bezwaren
21. Pawex is een organisatie die de belangen van de bij haar aangesloten leden behartigt. Een aantal van deze leden hebben een aansluiting op het netwerk van Essent en zijn derhalve aan te merken als afnemer in de zin van artikel 1, eerste lid sub c, van de E-wet. Het bezwaarschrift is ingediend met het oog op de collectieve belangen van deze leden.
22. Pawex stelt in bezwaar niet de hoogte van de vastgestelde tarieven ter discussie; de bezwaren van Pawex richten zich uitsluitend tegen de wijze waarop de vastgestelde tarieven in het bijbehorende tarievenblad zijn weergegeven. Dit zou strijdig zijn met de bepalingen van de TC.
Periodieke aansluitvergoeding en eenmalige aansluitvergoeding t/ m 25 meter 23. Ten aanzien van de door Pawex gestelde noodzaak om in het tarievenblad een
uitdrukkelijke koppeling op te nemen tussen het aansluitvermogen en het bijbehorend spanningsniveau, overweegt de Raad het volgende.
24. In artikel 2.1.1. TC is bepaald dat door een netbeheerder aan iedere producent en verbruiker die een aansluiting op het door die netbeheerder beheerde net heeft of daarom verzoekt de aansluitdienst wordt aangeboden. Deze aansluitdienst omvat de werkzaamheden, genoemd in artikel 28 van de E-wet, zo blijkt uit artikel 2.1.2 TC. Uit artikel 2.2.1TC volgt dat het aansluittarief dient ter bestrijding van de kosten die de netbeheerder in verband met de onder 2.1.2 genoemde werkzaamheden maakt, en voor zover deze geen deel uitmaken van de transportkosten. Deze kosten zijn te
onderscheiden in:
a. initiële investeringskosten (eenmalig aansluittarief);
b. kosten voor het in stand houden van de aansluiting (periodiek aansluittarief)
aansluitcapaciteit. Hiermee in lijn is het bepaalde in artikel 2.3.3. TC op grond waarvan het aansluittarief wordt bepaald door de aansluitcapaciteit die de aangeslotene wenst, met inachtneming van de tabel genoemd in 2.3.3.C van de TC waarin een verband wordt gelegd met een bepaald spanningsniveau. Pawex heeft daarom in het bezwaarschrift terecht opgemerkt dat de aansluitcapaciteit voor de standaardaansluitingen, zoals bedoeld in de tabel behorend bij artikel 2.3.3C, is gekoppeld aan een bijbehorend spanningsniveau. De Raad stelt dan ook vast dat de keuze van een aangeslotene voor een bepaalde aansluitcapaciteit tevens een keuze impliceert voor een aansluiting met een bepaalde spanningsniveau.
26. Tegen deze achtergrond van het voorgaande moet artikel 2.1.5 TC worden bezien. Hierin is bepaald dat een afnemer recht heeft op een aansluiting op het door hem gevraagde spanningsniveau, tenzij dit om technische redenen redelijkerwijs niet van de
netbeheerder kan worden verlangd. Netbeheerder en afnemer overleggen onder welke voorwaarden en tegen welke vergoeding de aansluiting in deze gevallen wordt gerealiseerd, zo blijkt uit voormelde bepaling.
27. Indien de artikelen 2.1.5. en 2.3.3.TC in hun onderlinge samenhang worden gelezen, kan derhalve worden vastgesteld dat de afnemer het recht om te worden aangesloten op het gevraagde spanningsniveau geldend kan maken door een keuze voor een gewenste aansluitcapaciteit kenbaar te maken. In zoverre heeft Pawex in het bezwaarschrift terecht opgemerkt dat er een koppeling bestaat tussen de door een afnemer gevraagde
aansluitcapaciteit en het bijbehorend (in de tabel ex artikel 2.2.3C TC genoemde) spanningsniveau.
28. Niet kan echter worden staande gehouden dat de tabel als bedoeld in artikel 2.2.3C TC onderdeel zou moeten worden uitmaken van het tarievenblad van de netbeheerder. Immers, de relatie tussen aansluitcapaciteit en spanningsniveau volgt in beginsel rechtstreeks uit de tabel; een noodzaak of plicht om het bijbehorende spanningsniveau op het tarievenblad van de netbeheerder zichtbaar te maken kan daar niet uit worden afgeleid. In de situatie dat om technische redenen een aansluiting op het door de afnemer gevraagde spanningsniveau niet mogelijk is, kunnen netbeheerder en afnemer met elkaar in overleg treden op welke spanningsniveau de aansluiting wordt gerealiseerd. Hiermee wordt invulling gegeven aan artikel 2.1.5. TC; gelet op het voorgaande leidt de grief van Pawex niet tot een aanpassing van het tarievenblad van Essent.
Tariefcomponenten/ transparantie
nadere onderverdeling van tariefcomponenten die, hoewel enigszins afwijkend, in grote lijnen vergelijkbaar is met het eenmalige aansluittarief.
30. Daarnaast is van belang dat in artikel 41b, eerste lid, E-wet is bepaald dat de door de Raad vastgestelde tarieven kostengeoriënteerd zijn. Aan deze kostenoriëntatie wordt in het kader van de regulering invulling gegeven door middel van het hanteren van systeem van maatstafconcurrentie. Deze methodiek is een vorm van regulering die is gebaseerd op het onderling vergelijken van prestaties van bedrijven1. In het systeem van
maatstafconcurrentie zijn de nettarieven, kort gezegd, gebaseerd op de gemiddelde, efficiënte kosten in de sector. Dat wil zeggen dat de voor een netbeheerder toegestane jaarlijkse inkomsten zodanig worden berekend dat met deze tariefinkomsten de
gemiddelde kosten die een efficiënte netbeheerder in de sector pleegt te maken, kunnen worden terugverdiend. Voor de periodieke aansluittarieven betekent dit dat eerst op sectorniveau de gemiddelde, efficiënte kosten worden berekend en dat met
inachtneming van deze kosten voor iedere netbeheerder de jaarlijks toegestane inkomsten uit de nettarieven worden vastgesteld. In het tariefvoorstel dient de netbeheerder de toegestane inkomsten te alloceren tussen de verschillende
tariefcategorieën. De Raad stelt op basis van dit voorstel de periodieke aansluittarieven vast.
31. Voor de eenmalige aansluittarieven wordt aan dit beginsel van (efficiënte)
kostenoriëntatie invulling gegeven door middel van toepassing van de tarievenformule als bedoeld in artikel 41b, eerste lid, onderdeel d, van de E-wet op elke afzonderlijke tariefcategorie. Op deze wijze heeft de Raad in het bestreden besluit de eenmalige aansluittarieven vastgesteld. Dit vastgestelde aansluittarief wordt geacht
kostengeorienteerd te zijn, hetgeen inhoudt dat de wet ervan uit gaat dat het
aansluittarief dekking biedt voor de tariefcomponenten knip, beveiliging en verbinding. De redelijkheid van het aldus vastgestelde tarief is daarmee gegeven. Anders dan Pawex kennelijk meent, gaat het bepaalde in artikel 2.3.3.C TC derhalve niet zover dat de redelijkheid van iedere individuele tariefcomponent afzonderlijk zou moeten worden vastgesteld. De grief kan daarom niet slagen.
32. Ook het feit dat de E-wet en de TC er in voorzien dat in bepaalde situaties een maatwerkaansluiting wordt gerealiseerd of dat er door de afnemer openbaar wordt
1Besluit tot vaststelling van de methode van de korting ter bevordering van de doelmatige bedrijfsvoering ingevolge artikel
aanbesteed, maakt het voorgaande niet anders. Pawex heeft zich dan wel op het
standpunt gesteld dat de afnemer in deze gevallen behoefte heeft aan transparantie over de hoogte van de individuele tariefcomponenten, een noodzaak om op het tarievenblad van de netbeheerder een nader inzicht te bieden over deze tariefcomponenten kan daar niet uit worden afgeleid. Immers, het staat de afnemer vrij om in deze gevallen aan de netbeheerder of aan een derde te vragen om een offerte uit te brengen voor de te verrichten werkzaamheden. Op de wijze kan de afnemer desgewenst een vergelijking maken tussen het bedrag dat aan de netbeheerder zou zijn verschuldigd of aan een derde. Een nadere specificatie op het tarievenblad ten aanzien van de individuele tariefcomponenten, zoals bepleit door Pawex, staat daar los van.
Tariefcategorieën binnen het netvlak MS
33. In reactie op het standpunt van Pawex dat de opzet en de structuur van de TC het niet toelaten dat voor aansluitcapaciteit binnen het netvlak MS afzonderlijke tariefcategorieën worden onderscheiden, overweegt de Raad het volgende.
34. Uit artikel 27, eerste lid, E-wet volgt dat de elementen de wijze van berekening van de aansluittarieven een uitputtende regeling moeten vinden in de TC. Pawex heeft er daarom terecht op gewezen dat bij gebreke van een genoegzame grondslag in de TC, het niet is toegestaan om binnen een netvlak voor wat betreft de aansluittarieven een nader onderscheid in tariefcategorieën te maken. In zoverre onderschrijft de Raad het betoog van Pawex.
35. De Raad kan Pawex echter niet volgen in haar stelling dat dit in het onderhavige geval ook zou zijn gebeurd. Weliswaar wordt in het tarievenblad binnen het netvlak MS een apart onderscheid gemaakt tussen de tariefcategorie “ Afnemers MS-transport” en de tariefcategorie “ Afnemers MS-distributie” . Anders dan Pawex kennelijk veronderstelt, betreft dit geen onderverdeling die ziet op het aansluittarief: voormeld onderscheid is terug te voeren ten behoeve van een nader onderscheid in transportcategorieën waartoe Essent op grond van artikel 3.2.5 TC bevoegd is. Door middel van de genoemde
aanduiding op het tarievenblad wordt aan de afnemers een indicatie gegeven voor de indeling in transportcategorieën die bij volledige benutting van de aansluitcapaciteit van toepassing zou zijn. Tevens wordt daarmee een aanduiding gegeven van de plaats van het netaansluitpunt in het netvlak. Dit staat volledig los van de hoogte van het
aansluittarief. Dit wordt immers conform het bepaalde in de artikelen 2.3.3. en 2.3.3C TC uitsluitend bepaald door de door de afnemer gewenste aansluitcategorie.
36. Het tarievenblad van Essent is in overeenstemming met het voorgaande; per
37. Hetzelfde geldt voor hetgeen Pawex heeft opgemerkt ten aanzien van de tariefcategorie “ Afnemers Trafo HS + TS/ MS ( ! 2 MW t/ m 10 MW)” . Het periodieke aansluittarief wordt overeenkomstig de artikelen 2.3.3. en 2.3.3C TC bepaald door de aansluitwaarde. Het aansluittarief is dan ook in overeenstemming met de E-wet en de TC. De grief van Pawex leidt derhalve niet tot een aanpassing van het tarievenblad van Essent.
Conclusie
38. De Raad concludeert dat geen van de aangevoerde grieven aanleiding geven om over te gaan tot herroeping van het bestreden besluit van 5 december 2005. Dit besluit wordt dan ook in stand gelaten.
V. Besluit
39. De Raad Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit:
verklaart het bezwaarschrift van de Vereniging Particuliere Windturbine Exploitanten tegen het besluit d.d. 5 december 2005 inzake de vaststelling van de maximum nettarieven elektriciteit voor het jaar 2006 voor Essent Netwerk B.V., als bedoeld in artikel 41c, eerste lid van de Elektriciteitswet 1998, ongegrond.
Datum: 21 december 2006
De Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit, Namens deze,
Overeenkomstig het door de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit genomen besluit:
P. Kalbfleisch
Voorzitter van de Raad van Bestuur
