BESLUIT
Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid van de Mededingingswet.
Nummer 5527 /
Betreft zaak: Macintosh Retail Group/Scapino
Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid van de Mededingingswet.
I. MELDING
1. Op 31 januari 2006 heeft de Raad van Bestuur van de Nederlandse
Mededingingsautoriteit (hierna: de Raad) een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat Macintosh Retail Group N.V. voornemens is zeggenschap te verkrijgen, in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet, over Scapino B.V. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 25 van 3 februari 2006. Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. Ambtshalve zijn vragen gesteld aan
verschillende marktpartijen.
II. PARTIJEN
2. Macintosh Retail Group N.V. (hierna: Macintosh) is een naamloze vennootschap naar Nederlands recht. Mactintosh is een groep van retailondernemingen, die gespecialiseerd is in de distributie en verkoop van producten aan consumenten in de marktsectoren wonen, mode (schoenen, schoenaccessoires en tassen) en Automotive & Telecom in de Benelux en Frankrijk.
3. Tot de belangrijkste groepsmaatschappijen van Macintosh in Nederland behoren de Klerkx groep B.V., Kwantum Nederland B.V., Stoutenbeek Groep B.V., Hoogenbosch Retail Group B.V.1 (hierna: Hoogenbosch), Belcompany B.V. en Halfords Nederland B.V.
4. Scapino B.V. (hierna: Scapino) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Scapino is actief op het gebied van de verkoop van schoenen, kleding en accessoires in het discountsegment. Scapino is een dochteronderneming van PSP Holding B.V., die onderdeel uitmaakt van Retail Network B.V.
III. DE GEMELDE OPERATIE
5. De gemelde operatie betreft de verwerving door Macintosh van alle aandelen in Scapino. De voorgenomen transactie is vastgelegd in een door partijen bij de melding overgelegde “Koopovereenkomst op hoofdlijnen en onder voorwaarden” d.d. 27 januari 2006.
IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT
6. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 5, omschreven transactie leidt er toe dat Macintosh uitsluitende zeggenschap verkrijgt over Scapino.
7. Betrokken ondernemingen zijn Macintosh en Scapino.
8. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt.
V. BEOORDELING
A. RELEVANTE MARKTEN
Relevante productmarkten
9. De activiteiten van Macintosh en Scapino, hierna tezamen ook wel aangeduid als partijen, overlappen op het gebied van de distributie en verkoop van schoenen, tassen en accessoires aan consumenten.
(i) Distributie en verkoop van schoenen
10. Partijen zijn van mening dat de relevante markt de markt voor de distributie en verkoop van schoenen aan consumenten in Nederland is.2 Daarbij geven zij aan dat binnen deze
markt een aantal segmenten zou kunnen worden onderscheiden. In dit verband stellen partijen in de eerste plaats dat er onderscheid kan worden gemaakt tussen het “modische”3 en
“functionele”4 segment. Macintosh richt zich, aldus partijen, via haar dochteronderneming
2 Door partijen wordt deze markt aangeduid als “retail schoenenmarkt”.
3 Kenmerken van het modische segment zijn, aldus partijen, onder meer het aanbod van een actuele collectie schoenen
van hoge kwaliteit met een relatief hoge(re) gemiddelde prijs, een hoog serviceniveau in de winkel en een luxe presentatie van de schoenen in het schap.
4 Kenmerken van het functionele segment zijn, aldus partijen, een relatief lage(re) gemiddelde verkoopprijs, een laag
Hoogenbosch met de winkelformules Dolcis, Manfield, Invito en PRO Sport op de “modische klant” in het midden en hogere segment van de markt. Scapino is actief in het lagere segment van de markt en richt zich op “functionele” schoenen. Scapino wordt door partijen gekwalificeerd als een schoenen (en kleding) “discounter”.
11. Naast bovenstaande segmentering, stellen partijen dat binnen het modische
segment mogelijk een nader onderscheid kan worden gemaakt tussen het middensegment en het hogere segment. Zo richt Dolcis zich op het middensegment van de markt en Manfield, met een elegante collectie schoenen met een hogere kwaliteit, op het hogere segment, aldus partijen.
12. Ook andere marktpartijen geven aan dat de schoenenmarkt mogelijk kan worden gesegmenteerd, bijvoorbeeld in een hoog en een laag prijssegment en/of een functioneel en een modisch segment. De brancheorganisatie voor de detailhandel Mitex hanteert eveneens een indeling van winkels in de schoenendetailhandel in segmenten.5
13. Sommige marktpartijen onderscheiden op de schoenenmarkt voorts een apart segment voor functionele sportschoenen. Tot dit segment behoren, aldus deze marktpartijen, de sportschoenen die worden gebruikt voor sportactiviteiten. Zij kunnen worden onderscheiden van trendy sportschoenen, die voor dagelijks gebruik bestemd zijn en tot het modische segment van de schoenenmarkt kunnen worden gerekend.
14. Partijen zijn van mening dat modische sportschoenen en traditionele sportschoenen beide tot de retail schoenenmarkt behoren. Zij geven aan dat traditionele sportschoenen kunnen worden gebruikt voor het beoefenen van sport, maar ook worden gedragen tijdens vrije tijd. Daarnaast is, aldus partijen, sprake van een gemêleerd aantal aanbieders, variërend van sportspeciaalzaken tot totaalaanbieders in de schoenenmarkt en zijn de grenzen tussen sportzaken, sportschoenenwinkels en traditionele winkels, wat schoenen betreft, vaag.
15. Partijen hebben gewezen op een mogelijk onderscheid binnen de schoenenmarkt in herenschoenen, damesschoenen en kinderschoenen. Voornoemd onderscheid wordt ook door een aantal marktpartijen gemaakt. Gebleken is echter ook dat de meeste schoenenwinkels in Nederland zowel dames-, heren-, als kinderschoenen aanbieden. Daarnaast is gebleken dat het relatief eenvoudig is om extra schapruimte te creëren of te variëren in het aanbod van de heren-, dames-, en kinderschoenen.
16. In het onderhavige geval kan in het midden worden gelaten of de markt voor de distributie en verkoop van schoenen aan consumenten op enig van voornoemde wijzen nader moet worden onderverdeeld, aangezien de materiële beoordeling hierdoor niet wordt beïnvloed (zie de punten 23 tot en met 29).
(ii) Distributie en verkoop van tassen en accessoires
17. Macintosh en Scapino zijn beide actief in de verkoop van tassen en accessoires. Tot de markt voor tassen en accessoires rekenen partijen lederen en stoffen tassen, alsmede diverse accessoires, waaronder modeaccessoires en schoenfournituren (schoencrème, inlegzolen, beschermingssprays etc.). Partijen geven aan dat zij slechts een zeer gering gedeelte (circa [0-10%]) van hun omzet realiseren met de verkoop van tassen en accessoires en dat dit niet behoort tot hun core productassortiment.
18. In de onderhavige zaak kan in het midden blijven of op de mogelijke markt voor tassen en accessoires een nader onderscheid moet worden gemaakt, aangezien de materiële beoordeling hierdoor niet wordt beïnvloed (zie punten 31 tot en met 33).
Relevante geografische markten
19. Partijen zijn van mening dat de geografische dimensie van zowel de retailmarkt(en) voor schoenen als de retailmarkt voor tassen en accessoires nationaal is. Zij wijzen er hiertoe op dat hun vestigingen en die van hun belangrijkste concurrenten zich verspreid door heel
Nederland bevinden. Voorts worden volgens partijen de belangrijke concurrentieparameters, zoals assortimentskeuze, prijs- en kortingenbeleid en het reclamebeleid, nationaal bepaald en is er sprake van een landelijke uitstraling.
20. Gesprekken met marktpartijen bevestigen dat naast Macintosh en Scapino ook een aantal van hun belangrijkste concurrenten door het hele land actief is. Op het gebied van schoenen geldt dit bijvoorbeeld voor concurrenten als Van Haren, Euro Shoe Nederland BV (Bristol/Van Woensel), Dr. Adams, Sacha, Ziengs, Van Dalen, Foot Locker, Sneakers en Schoenenreus.
21. Daar staat tegenover dat, wanneer een detailhandelsmarkt, in casu de markt voor schoenen respectievelijk de mogelijke markt voor tassen en accessoires, wordt benaderd vanuit de vraagzijde, een regionale of mogelijk zelfs lokale omvang van de markt meer voor de hand lijkt te liggen.6
22. In het onderhavige geval kan de geografische dimensie van de te onderscheiden markten in het midden blijven, aangezien de uiteindelijke beoordeling hierdoor niet wordt beïnvloed (zie punten 30 tot en met 32).
B. GEVOLGEN VAN DE CONCENTRATIE
(i) Distributie en verkoop van schoenen
23. Wanneer de activiteiten van partijen bij de distributie en de verkoop van schoenen worden bezien vanuit het mogelijke onderscheid in een hoog, midden en laag prijssegment, dan wel een modisch en functioneel segment, kan worden vastgesteld dat er geen relevante overlap bestaat tussen de activiteiten van Macintosh en Scapino. Macintosh is actief op het midden en hoge prijssegment en het modische segment, terwijl Scapino actief is in het lage prijssegment en het functionele segment.
24. Wanneer sprake zou zijn van een te onderscheiden markt voor functionele
sportschoenen is evenmin sprake van overlap tussen partijen, aangezien alleen Scapino op deze markt actief is. Pro Sport verkoopt uitsluitend modische sportschoenen.
25. Voor zover sprake zou zijn van één markt voor de distributie en de verkoop van schoenen, al dan niet nader onderverdeeld in heren-, dames-, en kinderschoenen, is wel sprake van overlap van activiteiten van partijen. De totale omvang van de schoenenmarkt bedroeg in Nederland in 2004 circa EUR 2,06 miljard.7 Wanneer sprake zou zijn van een nationale markt,
heeft Scapino een marktaandeel van circa [0-10]8 %. Het marktaandeel van Macintosh op de
markt voor de distributie en verkoop van schoenen is in dat geval circa [0-10]%. Het gezamenlijk marktaandeel van partijen is circa [10-20]%.
26. Op de mogelijke markten voor herenschoenen, damesschoenen en kinderschoenen zijn de respectievelijke gezamenlijke marktaandelen van partijen op een nationale markt in 2004 [10-20]%, [10-20]% en [10-20]%.9
27. Voor zover sprake is van een kleinere dan nationale markt voor de distributie en verkoop van schoenen, is aannemelijk dat de marktaandelen van partijen op de regionale of lokale markten niet sterk zullen afwijken van die op een nationale markt. Uit gegevens van het Hoofdbedrijfsschap Detailhandel10, informatie afkomstig van partijen en gesprekken met
marktpartijen blijkt dat de verkooppunten van partijen en van concurrerende schoenenwinkels tamelijk evenwichtig zijn verspreid over het gehele land.
7 Bron: Gfk “Ontwikkeling schoenenmarkt jan-dec 2004”. Het Hoofdbedrijfsschap Detailhandel (HBD) becijfert de totale
omzet in schoeisel in 2004 op EUR 2,04 miljard. Zie “Branches in detail 2005, Schoenenzaken” (www.hbd.nl)
8 In deze openbare versie van het besluit zijn delen van de tekst vervangen om redenen van vertrouwelijkheid. Vervangen
delen zijn met vierkante haken aangegeven
9 De omvang van de markt voor herenschoenen in 2004 in Nederland bedroeg circa EUR 718 miljoen, voor
damesschoenen circa EUR 1,08 miljard en voor kinderschoenen circa EUR 260 miljoen. Bron: Gfk “Ontwikkeling schoenenmarkt jan-dec 2004”.
10 Zie hoofdstuk 3 van “Branches in Detail 2005, schoenenzaken” (
28. Voor zover op een regionale of lokale markt toch sprake zou zijn van een hoger gezamenlijk marktaandeel van partijen dan op een nationale markt, kan worden opgemerkt dat het gezien de lage landelijke marktaandelen en de hiervoor genoemde evenwichtige spreiding niet aannemelijk is dat dit marktaandeel op regionaal of lokaal niveau dermate hoog zal zijn dat er reden is om aan te nemen dat een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt. Voorts is uit gesprekken met marktpartijen gebleken dat er geen noemenswaardige
toetredingsbarrières bestaan voor het betreden van de markt voor de distributie en verkoop van schoenen aan consumenten.
29. Gelet op het bovenstaande is er geen reden om aan te nemen dat als gevolg van de onderhavige concentratie op de markt voor de distributie en verkoop van schoenen aan
consumenten, of op mogelijk hierbinnen te onderscheiden deelmarkten, een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd.
(ii) Distributie en verkoop van tassen en accessoires
30. Partijen beschouwen de verkoop van tassen en accessoires als ondersteuning bij de verkoop van schoenen. Uit gesprekken met concurrenten van partijen op het gebied van de distributie en verkoop van schoenen blijkt dat ook zij actief zijn in de verkoop van tassen en accessoires.11
31. Wanneer de distributie en verkoop van tassen en accessoires aldus als element van concurrentie tussen schoenenwinkels wordt beschouwd, is er geen reden om aan te nemen dat de positie van partijen in belangrijke mate afwijkt van hun positie op de markt voor de distributie en verkoop van schoenen aan consumenten (zie punten 25 en 26). Wanneer eveneens
speciaalzaken (bijvoorbeeld op het gebied van lederwaren) en kledingwinkels in de beoordeling worden betrokken, zal het gezamenlijk marktaandeel van partijen op de mogelijke markt voor distributie en verkoop van tassen en accessoires zelfs nog veel verder afnemen.
32. Gelet op het voorgaande is er geen reden om aan te nemen dat als gevolg van de onderhavige concentratie op het gebied van de distributie en verkoop van tassen en accessoires een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd.
11 Ook zij beschouwen de verkoop van deze artikelen als bijkomstig en halen hieruit een min of meer vergelijkbaar klein
VI. CONCLUSIE
33. Na onderzoek van deze melding is de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde
concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd.
34. Gelet op het bovenstaande deelt de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist.
Datum: 3-3-2006
De Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit, namens deze:
W.g. Mr. J. Schönau
Directeur Concentratiecontrole
Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na de dag van bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de
