Hoofdstuk 2:
Functies bewerken
V-1. 1. g x( ) x 2. q x( )x3 3. k x( ) 2log( )x 4. m x( ) 1 x V-2. a. b.c. Voor g 1 zijn de grafieken van
f en h stijgend.
d. f h x( ( ))h f x( ( ))x
e. De grafieken van f hebben een horizontale asymptoot: y 0.
De grafieken van h hebben een verticale asymptoot: x0.
V-3. a. b. 1 8 (2) n f 3 3 1 1 8 2 2 2 3 n n c. Alle grafieken ( ) n n f x x gaan door (1, 1)
d. Als n een even getal is, komt de grafiek niet onder de x-as.
e. Voor negatieve, even waarden van n ligt de grafiek van ( ) n
n
f x x geheel boven de x-as.
V-4. a. derdegraads: f x( ) 4 (2 x x x 2) 8 x24x3 4x3 8x2 b. tweedegraads: g x( ) (2 x1)(3 7 ) 6 x x14x2 3 7x 14x213x3 c. eerstegraads: h x( ) (2 x3)24x2 4x212x 9 4x2 12x9 d. tweedegraads: k x( ) 2 (1 3 x x x 2) 2 x3 2x6x22x32x36x22x V-5.
a. Je mag niet delen door 0: 2x 3 0 1 2 1
x
b. 20
2x3 wordt nooit 0, dus 7 komt niet als functiewaarde voor.
V-6. a. 20 5 x 0 b. Dg :¡ c. 2x12 0 d. 5 x 0 5 20 4 : , 4 : f f x x D B ¡ : 2 , g B
2 12 6 : 6 , : , 14 h h x x D B 5 : , 5 5 , : ,10 10 , k k x D B x y 1 2 3 4 5 -1 -2 -3 -4 -5 1 2 3 4 -1 -2 -3 -4 f 2 h 2 x y 1 2 3 4 5 6 7 8 -1 -2 -3 1 2 3 4 5 -1 -2 -3 1 3f
1 3h
x y 1 2 3 -1 -2 -3 -4 4 8 12 16 -4 -8 -12 -161. a. 1 2 1 2 2 2 ( ) 3 5 2 g x x x b. 1 2 1 2 1 2 2 2 2 ( ) ( 2) 3 ( 4 4) 3 2 5 h x x x x x x c. 1 2 2 2 ( ) 4 ( 3) 2 12 j x x x d. 1 1 2 1 1 2 1 2 2 2 2 4 8 ( ) ( ) 3 3 3 k x x x x 2. a.
b. Door de grafiek van k(x) ten opzichte van de x-as te vermenigvuldigen met factor 3.
c. De grafiek van g(x) ontstaat uit de grafiek van
k(x) door de grafiek van k(x) ten opzichte van de
y-as te vermenigvuldigen met factor 1
3. En h(x)
ontstaat door de grafiek van k(x) te
vermenigvuldigen t.o.v. de x-as én de y-as met factor 1
2. 3.
a. f x( ) 3 x 4naar links y 3x4 2omhoog y 3x42
b. f x( ) 3 x Vy as , 2 y 312x c. f x( ) 3 x Vx as , 2 y 2 3x 4omhoog y 2 3x 4 4. a. 1 1 , 1 2 2 ( ) log( ) Vx as 1 log( ) f x x y x (spiegelen in de x-as) b. 1 1 , 1 2 2 ( ) log( ) Vy as log( ) f x x y x (spiegelen in de y-as) c. 4 1( ) g x x en 4 4 2( ) ( ) g x x x
5. f x( ) 3 x spiegelen in x as y 3x 3omhoog en naar rechts5 y 3x53 6.
a. f x( ) x spiegelen in x as y x 3omlaag g x( ) x 3
b. f x( ) x 3omlaag y x 3 spiegelen in x as g x( ) x 3 Anders!
7.
a. g x( ) (2 x) 2 1naar rechts y (2(x1))2 (2x2)21omlaag y (2x2)21
b. 2 1 2 1 2 2 2 ( ) 1 (2 1) 1 (2( )) 1 4( ) f x x x x c. 2 12 1 2 , 4 1 2 1 1 2 2 2 2
( ) naar rechts ( ) Vx as 4( ) omlaag 4( ) 1
h x x y x y x y x 1 , 4 2 1 , 4 2 1 1 , 4 4 2 1 2 2 1 2 1 2 2 2 1 2 2 2 1 2 2 2 2 1 2 4 ( ) 4 4( ) 4( ) 1 ( ) 4 4 1 4( ) 1 ( ) 4 1 x as x as x as
V naar rechts omlaag
V omlaag naar rechts
V omlaag naa h x x y x y x y x h x x y x y x y x h x x y x y x 1 2 2 4( ) 1 r rechts y x x y 2 1 2 3 4 -1 -2 -3 -4 f g h
8. a. s x( ) 2 x Vx as , 3 y 3 2x Vy as , 2 y 3 20,5x b. 10 , 2 1 , 1 1 2 2 ( ) naar rechts 10 Vy as 10 Vx as 10 s x x y x y x y x 2 1 2 10 2 omhoog y x
c. s x( ) 2log( )x 6naar rechts y 2log(x6) 8omhoog y 2log(x6) 8
d. ,1 ,12 2 7 1 1 1 12 ( ) 7 2 7 2 7 y as x as V V naar rechts s x y y y x x x x e. ,1 3 6 2 2 2 ( ) naar rechts ( 6) Vy as (3 6) s x x y x y x 9.
a. x2 0 voor alle waarden van x.
b. f x( )x voor x0
c. f x( ) x voor x0
d. De helling van het linker deel -1 en van het rechter deel 1.
10. a. b. x34xx x( 24) 0 2 0 4 0 2 2 x x x x x c. Voor x 2 , 0 2 , zijn de
functiewaarden van g(x) positief en zijn ze gelijk aan die van f(x).
d. g x'( ) 3 x2 4 0 2 2 1 3 1 1 3 3 3 4 1 1 1 x x x x De toppen zijn: 2 7 3 9 ( 3, 1 3) en 2 7 3 9 ( 3, 1 3)
e. Door de delen van g(x) die onder de x-as liggen te spiegelen in de x-as. f. De functie f heeft twee extremen waarden: 0 en 7
9
1 3.
g. g'( 2) 8 , g'(0) 4 en g'(2) 8
h. De hellingen van de raaklijnen in de punten (-2, 0) en (2, 0) zijn -8 en 8. De hellingen van de raaklijnen in (0, 0) zijn -4 en 4.
11.
a.
b. De periode van f is .
c. De extreme waarden zijn 0 (bij x k ) en 1 (bij
1 2 x k ) 12. a. g x'( ) 3x28x x( 3x8) 0 2 3 0 2 x x
De uiterste waarden zijn: 24 (x0) en 14 27 14 ( 2 3 2 x ) x y 1 2 3 4 5 -1 -2 -3 -4 -5 1 2 3 4 5 6 -1 -2 x y 1 2 3 -1 -2 -3 1 2 3 4 -1 -2 -3 -4 x y 2 3 4 5 6 - 1
b. g( 2) ( 2)3 4 ( 2)224 0 c. 3 2 3 2 3 2 4 24 2 ( ) | 4 24 | 4 24 2 x x voor x f x x x x x voor x
d. De uiterste waarden van f zijn: 0 (x 2), 24 (x 0) en 14 27 14 ( 2 3 2 x ) 13. a.
b. De grafiek heeft een minimum 0 voor x1
c. 2log( ) 5x 2log( ) 5x 2 5 1 32 log( ) 5 2 x x 5 2 32 x d. 2 1 2 log( ) 1x 2 1 2 log( ) 1x 1 2 2 1 2 1 1 4 log( ) 1 2 2 x x 1 2 1 1 1 2 4 2 2 2 ( ) 1 0 , 2 2 2 , x f x voor x 14. a. b. ( ) 1 | | 1 1 0 1 1 2 0 x x voor x f x x x x x x voor x c. ( ) 2 | | 2 0 2 3 0 x x x voor x g x x x x x x voor x 15. a.
b. Als je de functiewaarden van f invult in de formule van g krijg je weer x.
c. 3... 2
: 3x 3x 2
f x en 2 3log(...) 3
: 2 log( 2)
g x x x
d. De stappen van f en g zijn elkaars inverse.
16. a. 2 5 3... 2 5 1 2 5 2 2 5 3 x 1 3 x x x x b./c 1 3log(...) 3 5 3 :2 1 13 2 2
1 log( 1) 5 log( 1) 2 log( 1)
x x x x x 17. a. x3 3x5 3x5 5 :3 1 2 3 3 5 1 x x x b. x... x 2 2 x x 2 x 2 ...2 (x 2)2 c. 2... 3 2x 2x 3 x x 3 x 3 2log(...)2log(x3) d. 3log(...) 3 4 3 log( ) log( ) 4 x x x 4 3... 4 4 3x x x e. 2 5 2log(...) 2 2 2 5 log(2 5) x x x x ... 2 5 :2 1 1 1 1 2 2 2 2x 2x 5 2x 2 2x 2 x x y 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 -1 1 2 3 4 x y 1 2 3 4 5 6 -1 -2 -3 -4 -5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 -1 -2 -3 -4 -5 f g x 0 1 2 3 x 2 3 1 -1 1 7 f(x ) -1 1 7 25 g(x) -1 0 1 2
18.
a. finv( ) (x x4) 2 2 x8
b.
c. De grafieken van f en de inverse van f zijn elkaars gespiegelde in de lijn y x.
d. ( ) 2x 3
inv
g x
Ook deze grafieken zijn elkaars spiegelbeeld in de lijn y x.
19.
a. Spiegel de lijn y x 4 in de lijn y x. b. finv( )x x 4
20.
a.
b. Dan krijg je dezelfde grafiek: de inverse functie van f x( ) 1
x is weer finv( )x 1 x . c. 5 5 ...1 1 12 12 1 ( ) 1 12 5 5 5 x x g x x x x 1 1 12 ... 1 1 1 12 5 ( ) 5 12 12 1 inv 1 x x x g x x x 1 ... 1 1 ... 2 2 5 20 :20 5 1 2 1 20 2 2 5 ( ) 2 5 2 5 20 20 10 5 ( ) 2 20 inv x x x h x x x x x h x x x x 21. a.
b. Bij de gespiegelde grafiek zijn er waarden van x met twee y-waarden. Bij een functie hoort bij elke waarde van x hoogstens één waarde van
y.
c. Nu heb je alleen de rechtertak van de parabool. De inverse functie is alleen het bovenste deel van de liggende parabool.
d. ginv( )x 2 x
22.
a. De grafiek is lijnsymmetrisch in de lijn y x. b. Die hebben een richtingscoëfficiënt gelijk aan -1.
c. y x b en b mag een willekeurig getal zijn.
23. a. 1 1 2 3 3 3 ( ) ( 5) 1 inv f x x x en ginv( )x 3log(x5) x y 2 4 6 8 10 -2 -4 -6 -8 -10 2 4 6 8 10 12 14 16 -2 -4 -6 -8 -10 -12 x y 2 4 6 8 10 -2 -4 -6 2 4 6 -2 -4 -6 -8
b. y 3x5 c. y 3x 5 1 2 3 3 3 5 1 x y x y 3 3 5 log( 5) x y x y
d. De inverse functie van een formule waarbij y uitgedrukt is in x is de formule waarbij
x uitgedrukt is in y. 24. 2xy 5y24 2 5 (2 5) 24 24 2 5 xy y y x y x 25. a. 2p3q 12 c. q3p 4 e. p32q 5 1 2 2 3 12 1 6 p q p q 3 3 4 log(4 ) p q p q 3 3 5 2 5 2 p q p q b. 24 2 1 p q p d. 5 3 q p f. 4 7 6 q p (2 1) 24 2 24 (2 24) 2 24 q p p pq p q p q q q p q 2 2 2 5 3 5 25 3 25 3 p q p q q p q 4 4 4 7 6 7 6 7 6 p q p q p q 26.
a. Met de stroom mee vaart Robert met een snelheid van 4 v km/u. Over 10 km doet hij dan 10
4 v uur. Tegen de stroom in is zijn snelheid 4 v km/u. Dan doet hij er 10
4 v uur over. In totaal is zijn tijd (in uren) dus
10 10 4 4 T v v .
b. Als het water harder stroomt dan 4 km/u, komt Robert niet tegen de stroom in. Dus 0 v 4. c. 10 10 10(4 ) 10(4 ) 40 10 40 10 80 4 4 (4 )(4 ) (4 )(4 ) (4 )(4 ) (4 )(4 ) v v v v T v v v v v v v v v v 27. a. P 0,52 R 0,24R b. P I 2 20 c. P I R 2 4 R P 2 1 20 1 1 20 20 I P I P I P 2 P I R P I R
28. a. 1 2 2 E mv b. 1 2 2 E mv c. v 100 m 2 2 2 2 mv E E m v 2 2 2 E v m E v m 29. a. 1 1 1 15120 v 8 1 1 1 1 7 15 120 120 120 120 120 1 7 177 17,1 v v cm b. b f 15 1 0
v : het lampje moet dan oneindig ver (?) weg staan.
c. 1 1 1 50 f v 1 1 1 50 50 50 50 50 50 f f v f f f f , en dus 50 50 f v f d. Als v heel groot wordt, gaat 1
v naar 0 toe. Dat betekent dat b steeds dichter bij 10
komt. Het beeld komt dan in het brandpunt te staan.
e. 1 1 1 10 10 10 10 10 10 v v b v v v v , dus 10 10 v b v f. b 1,5 v ofwel b1,5v 2 2 3 10 1,5 10 1,5 ( 10) 10 1,5 25 0,5 (3 50) 0 0 16 v v v v v v v v v v v v 2 3 16 v en b25 g. 10 1 10 ( 10) 10 b v N v v v v 30. a. ( ) 3 3 2 4 2( 2) f x x x en ( ) 2 4 ( 2)( 2) x x g x x x x
b. Je mag niet door 0 delen. Dus Dh: , 2 2 , 2 2 ,
c. ( ) 3 3( 2) 2 5 6 2( 2) ( 2)( 2) 2( 2)(x 2) 2( 2)( 2) 2( 2)( 2) x x x x h x x x x x x x x x d. h x( ) 0 1 5 5 6 0 5 6 1 x x x
31.
a. Alle grafieken van fp gaan door (0, 1).
b. c. (-1,1): gp( 1) p 1 p 1 1 d. gp(0) p 0 p 1 p 1 0 1 p e. gp(10) p 10 p 1 11p 1 10 9 11 11p 9 p 32. a. x2px x x p( ) 0 0 x x p b. fp'( ) 2x x p 0 1 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 2 2 2 4 2 4 2 ( ) ( ) p x p x p f p p p p p p p Top: 1 1 2 2 4 ( p, p ) c. 1 2 1 2 2 4 (2 ) ( ) T T y p p x 33. a. fp(6) p 6p 4 6 2 2 6 4 6 6 4 36 12 18 32 ( 2)( 16) 0 2 16 p p p p p p p p p p p b. ,1 2 4 4( ) 4 4 4 4 8 4 8( ) 8 8 4 y as V omhoog f x x y x f x x 34. a. (0) 03 0 0 a f a klopt.
b. f x1( )x3x gaat door (1, 0); grafiek 4.
c. Grafiek 1 gaat door (2, 0): (2) 23 2 8 2 0
a f a a 2 8 4 a a d. f x2( )x32x e. 2 2'( ) 3 2 25 f x x 2 2 2 '( ) 3 2 '(3) 25 f x x f 2 2 3 27 9 x x 3 3 x x : in (-3, -21) is de helling ook 25. f. '( ) 3 2 a f x x a 2 3 0 0 0 a a a x y 1 2 3 4 -1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 1 2 3 4 5 -1 -2 -3
35.
a. Het punt (2, 0) ligt op de rode grafiek:
1 2 1 2 (2) 2 0 2 4 p f p p p
Bij de rode grafiek hoort p4 en bij de groene grafiek p 4. b. c. f xp( ) x p x2 p x2 p x x x x d. f xp( ) 0 2 2 0 x p x p
Deze vergelijking heeft alleen twee oplossingen als p0. e. fp'( ) 1x p2 0 x 2 2 1 p x x p x p x p
Deze punten bestaat alleen als p0. De uiterste waarden zijn:
( ) p p p 2 p p p f p p p p en ( ) p p p 2 p p p f p p p p 36. a. b./c. p x 2 0 2 x p p x p
d. De stralen zijn resp. 1, 2, 2 en 3. e. De straal is p. 37. a. (2) 2log(2 2) 4 2log(16) a f a b. 1 7a 2 0 2 2 16 2 14 7 a a a 1 7 2 14 a a c. Alle grafieken gaan door (0, 1): (0) 2log(a 0 2) 2log(2) 1
a f 38. a. 5x 6 0 1 5 5 6 1 x x Voor x151 is f x( ) x25x6. x y 1 2 3 4 5 -1 -2 -3 -4 -5 1 2 3 4 -1 -2 -3 -4 x y 1 2 3 -1 -2 -3 1 2 3
b. Voor 1 5 1 x is f x( ) x2(5x6) x2 5x6 c. x25x 6 0 x25x 6 0 ( 2)( 3) 0 2 3 x x x x ( 6)( 1) 0 6 1 x x x x d. 1 5 1 5 2 5 1 '( ) 2 5 1 x voor x f x x voor x 1 2 2 5 0 2 5 2 x x x 1 2 2 5 0 2 5 2 x x x
f(x) heeft een maximum 1
4 12 voor 1 2 2 x ; een minimum 11 25 1 voor 1 5 1 x en een maximum 1 4 voor x212. 39. a. 5x x 4 0 b. cx x 4 0 c. 1 3 4 c 1 3 4 3 3 5 (5 ) 0 0 5 0 5 x x x x x x x x
1 3 1 3 3 ( ) 0 0 : 0 , c f x c x x x c D c 3 4 64 c d. 4 31 8 4x x x e. cx x 4 x 4 31 8 4 1 3 1 8 8 3 1 8 1 2 4 ( ) 0 0 0 x x x x x x x x x x x 1 3 4 4 4 3 3 ( 1) ( ( 1)) 0 0 1 0 (1 ) cx x x x cx x x c x x x c x x c x x c 40.a. Voor welke waarden van x heeft x22x c 0 twee oplossingen?
4 4 1 0 4 4 1 D c c c b. ( 5) 2 2 5 c 0 25 10 0 15 c c c. '( ) 22 2 2 1 0 2 2 2 c x x g x x x c x x c 1 x d. 1 5 1 '(0) c g c 5 25 c c
41.
a. De volgorde van twee translaties hebben geen invloed op het resultaat
b. f x( ) x Vx as p , y p x b omhoog y p x b
,
( ) b omhoog Vx as p ( )
f x x y b x y p b x pb p x
c. Hier is de volgorde niet van belang.
d. ,1 ( ) Vy asq a naar rechts ( ) f x x y qx y q x a qx qa 1 , ( ) a naar rechts Vy asq f x x y x a y qx a
e. De volgorde is niet van belang.
42. a. Q a a( , 2) richtingscoëfficiënt van PQ: 4 2 (2 )(2 ) 2 2 2 a a a a a a b. PQ y: (2a x b) c. x2 2 2 (2 ) 2 2 2 (2 ) 2 (2 ) 2 2 (2 ) 2 2 2 2 4 2 2 4 2 2 2 2 2 2 2 2 2 a a a b a a b b a y a x a a x a a x a a a a x a a a a a 2 5 2 5 3 5 2 2 ( 2, 2) 2 2 (2 ) 2 1 2 2 2 1 2 2 2 x x T ST a a a 1 3 1 3 2 3 1 a a 43. a. 12 4 x x 2 0 b. g x'( ) 4 2x 0 ( 6)( 2) 0 6 2 x x x 2 4 2 x x De uiterste waarde is 16.
c. Het maximum van f is 2log(16) 4
d. 2log(12 4 x x 2)q 2 2 1 1 2 2 12 4 2 4 2 12 0 2 16 4(2 12) 2 16 4(2 12) q q q q x x x x x x 1 1 2 2 2 16 4(2 12) ( 2 16 4(2 12)) 16 4(2 12) 16 4 2 48 4(16 2 ) 2 16 2 q q q q q q PQ
e. De grafiek van f heeft twee verticale asymptoten: x 6 en x 2. De maximale afstand van PQ is 8.
0PQ8 f. 2 16 2 q 4 16 2 2 16 2 4 q q 2 2 12 log12 q q
Test jezelf.
T-1. a. 4 , 2 1 4 1 4 4 4 2 2 ( ) 100 Vy as 100 ( ) 100 ( ) 6,25 f x x y x x x b. ,1 3 4 4 4 4 4 ( ) 100 Vy as 100 (3 ) 100 3 8100 f x x y x x x T-2. a. f x( ) x2 7 Vx as , 1 y x2 7 4naar rechts y (x4)27 b. f x( ) x2 7 4naar rechts y (x 4)2 7 Vy as , 1 y ( x 4)2 7 2 (x 4) 7 T-3. a. x312x 0 2 ( 12) 0 0 2 3 2 3 x x x x x b. c. 3x212 0 2 2 3 12 4 2 2 x x x x De uiterste waarden zijn 0 (voor x0, x 2 3 en x 2 3 ) en 16 (voor x 2
en x2). d. x312x 2x x312x 2x 3 10 ( 2 10) 0 0 10 10 x x x x x x x 3 14 ( 2 14) 0 0 14 14 x x x x x x x ( ) ( ) f x g x voor x , 0 0 , 10 14 , T-4. a. 9 27 3... 3 9 9 27 ( ) 9 27 x x x f x x 1 3 9 ... 3 27 3 1 3 9 27 ( ) 3 xx x g x x
b. De grafieken van een functie en zijn inverse zijn elkaars spiegelbeeld in de lijn y x. c. 39x27 x Voer in: 3 1 9 27 y x en y2 x intersect: x 3,97 Snijpunt: (-3.97, -3.97) T-5. a. x y2 2x y 2 2 2 2 ( 1) 2 2 1 x y y x y x x x y x x y 1 2 3 4 5 -1 -2 -3 -4 5 10 15 20 -5 x y 1 2 3 4 5 -1 -2 -3 -4 1 2 -1
c. De noemer wordt nooit 0, dus x mag alle waarden aannemen. d. Voer in: 1 22 1 x y x minimum: y 1 en maximum: y 1. Bereik:
1, 0 0 , 1
T-6.a. De groene grafiek gaat door (1, 5): fp(1) 2 p 5 p3
De zwarte grafiek gaat door (1, 3): fp(1) 2 p 3 p1
En de blauwe grafiek gaat door (2, 3): 1 4 (2) 4 3 p f p p 4 b. c. fp'( ) 2x 2p3 0 x 3 3 3 2 2 p x x p x p
Deze ligt links van de y-as voor p0
d. 2 3 3 3 3 3 3 3 2 3 ( ) 2 2 2 3 3 ( ) p p p y f p p p p p p x p p T-7. a. 2 2 2 4 2 2 (2 4) 2 4 2 ( ) | 2 4 | (2 4) 2 4 2 x x x x voor x f x x x x x x x voor x b. fa(6) 36 | 12 a | 10 | 12 | 26 12 26 12 26 38 14 a a a a a T-8. 1 1 ...1 1 27 27 3log(...) ( ) 3log( 27 ) 1 1 1 x x f x x x x 1 1 ... 27 ... 3 1 1 27 27 27 3 3 ( ) 1 3 3 x x x x x g x 3 3 27 ( ) 1 27 3 1 3 3 1 3 1 3 x x x x g x x y 1 2 3 4 -1 -2 -3 -4 -5 5 10 -5 -10