Proefexamen De aarde als natuurlijk
systeem
1 Volvo Ocean Race
1 Elementen uit het antwoord zijn:
Dit deel van de route ligt op het noordelijk halfrond. In dit gebied waait de noordoostpassaat.
In dit gebied heeft men te maken met de Canarische Stroom die in zuidelijke richting stroomt. Wind en zeestroom brengen de zeilschepen richting scoring gate 1.
2 De reporter is niet duidelijk welk deel van de westkust hij/zij bedoelt. Het is niet waarschijnlijk dat het over de Guineestroom gaat, omdat de zeilers daar ver van blijven.
Mogelijk zeestromen langs de westkust van Afrika:
Canarische Stroom: ontstaan onder invloed van de noordoostpassaat – koude zeestroom – stroomt van hoge breedte naar lage breedte en is daarmee relatief koud.
Benguelastroom: koude zeestroom – ontstaan onder invloed van de zuidoostpassaat – stroomt van hoge breedte naar lage breedte en is daarmee relatief koud.
3 De zeilers hebben geen last van de moesson, omdat:
- de route te zuidelijk ligt. De moesson komt voor op het noordelijk halfrond en niet op het zuidelijk halfrond in dit deel van de route.
Verklaring moesson:
Er waait hier geen moesson, omdat het hele gebied uit zee bestaat. Daardoor krijg je geen verandering in de ligging van het lagedrukgebied in de zomer, zoals wel op het noordelijk halfrond het geval is boven Zuid-Azië. Er waait een
zuidoostpassaat.
4 Start: Rio de Janeiro , Brazilië Finish: Wellington , Nieuw-Zeeland
Een slecht idee. In het deel van de etappe vanaf de zuidpunt van Zuid-Amerika tot aan Nieuw-Zeeland waait het hele jaar door een westenwind. De zeilers moeten dan een heel lang stuk tegen de wind in zeilen, wat veel langer duurt.
2 Het dak van de wereld 5a De Himalaya ligt bij een transforme breuk: fout.
b De Himalaya is ontstaan bij een divergerende breukzone: fout. c De Himalaya is een breukgebergte: fout.
d In de Himalaya zie je voorbeelden van schildvulkanen: fout. e De Himalaya vormt de bovenloop van verschillende rivieren: goed. f In de Himalaya kun je voorbeelden vinden van verwilderde rivieren: goed. g In de Himalaya verwacht ik geen puinhellingen te zien: fout.
h In de Himalaya verwacht ik voorbeelden van U-dalen te zien: goed.
6 Een deel van de spoorweg loopt op een hoogte van ruim 5000 meter. De meeste zuurstof vind je onderin de troposfeer/atmosfeer. Hoe hoger je komt, hoe minder zuurstof er in de troposfeer zit. Dit kan ademhalingsproblemen veroorzaken. Daarvoor is de extra zuurstof nodig.
7 Verklarende vraag.
8 Niet juist: 1 De gesteenten die de ondergrond vormen zijn te zacht. Dit komt omdat de Himalaya ooit de bodem van een oceaan heeft gevormd. Het gaat om allerlei stollingsgesteenten die hard zijn.
Niet juist: 2 De Tibetanen streven naar een zelfstandig land, los van China. Vrijheidsstrijders veroorzaken verzakkingen. De Tibetanen zullen wellicht een aanslag op het spoor plegen, maar ze veroorzaken geen verzakkingen.
Juist: 3 Door klimaatverandering verdwijnt het permafrost in het gebergte. Gesteenten verliezen hun stevigheid.
Er is een wereldwijde stijging van temperatuur. In dit gebied komt permafrost voor. Door de stijgende temperatuur verdwijnt met name de permafrost die seizoensgebonden is (discontinue deel). Er is kans dat deze seizoensgebonden permafrost voorkomt op een deel van het traject van de spoorverbinding.
Niet juist: 4 In het gebied komen explosieve vulkaanerupties voor. In dit gebied komt geen vulkanisme voor. 9 Hypothese 1: fysischgeografisch Hypothese 2: sociaal-geografisch Hypothese 3: fysischgeografisch Hypothese 4: fysischgeografisch 3 Klimaat en plantengroei 10 Woestijnklimaat – BW-klimaat. 11 Gebied A.
12 Elementen uit het antwoord: - woestijn in gematigde zone - koude woestijn
- oorzaak: ligging ver van zee – beschutte ligging achter bergtoppen. Door beide oorzaken bereikt de invloed van zee het gebied niet. Daardoor is de neerslag gering. Daardoor is er geen matigende invloed van zee op de temperatuur. Daardoor daalt de gemiddelde temperatuur in de winter onder het vriespunt en is de zomertemperatuur boven 25° C.
(NB: De klimaatdiagram hoort bij de stad Kashi.)
13 Lhasa heeft geen hooggebergteklimaat. Dan zou de temperatuur het hele jaar onder de 10° C liggen. Het wordt in de zomer warmer in Lhasa.
Er zou meer neerslag vallen. In de winter is er een droge periode. (NB: Lhasa heeft een Cw-klimaat.)
14 Veranderen van schaalniveau-inzoomen. 15 Geen van genoemde soorten plantengroei.
4Endogene processen in het stroomgebied van de Nijl 16 Dit gebied ligt in Egypte.
Benedenloop van de rivier. De benedenloop is dat deel van de rivier in de buurt van de monding, waar de stroomsnelheid is afgenomen. Je ziet op het beeld de delta van de rivier.
Een delta ligt in de monding van de rivier en wordt opgebouwd in zee als gevolg van sedimentatie. Het proces van
sedimentatie komt in de benedenloop van rivieren het meest voor, omdat de stroomsnelheid van de rivier gering is. Erosie en verwering komen minder voor.
17 De bovenloop van de Nijl ligt in Ethiopië, op een hoogte van zo’n 4000 meter (Blauwe Nijl) en het Victoriameer (Witte Nijl) op ruim 1100 meter.
In de bovenloop van de Witte Nijl vind je tropische klimaten. In de bovenloop van de Blauwe Nijl vind je een zeeklimaat (China-klimaat-Cw). Er is ook hooggebergtevegetatie, wat duidt op plaatselijk voorkomen van een hooggebergteklimaat. Gezien de ligging op lage breedte zullen de temperaturen niet (lang) erg laag zijn.
Je ziet mechanische verwering. De steen valt uiteen, terwijl de samenstelling gelijk blijft. Deze verwering komt door:
- Vorstverwering: komt niet voor in de bovenloop van de Witte Nijl. Kan in de bovenloop van de Blauwe Nijl voorkomen. - Instraling van de zon: kan in beide bovenlopen voorkomen.
- Ontstaan van zoutkristallen: zal niet voorkomen in de bovenloop van de Witte Nijl. Kan voorkomen tijdens de droge winter in de bovenloop van de Blauwe Nijl.
- Plantenwortels: kan in beide bovenlopen voorkomen.
5Natuurgeweld in Japan, atlasgebruik 18 Elementen uit het antwoord:
Japan ligt op en in de buurt van verschillende breuklijnen. - Het gaat om convergerende breuken. Er is een subctiezone.
- Bij subductiezones vind je aardbevingen en (explosieve) vulkaanuitbarstingen.
19 Bij het wegduiken van een oceanische plaat onder een andere oceanische plaat of een continentale plaat ontstaat een diepe kloof op de oceaanbodem: een trog.
20 Een tsunami ontstaat door een zeebeving. Zo’n aardbeving onder de oceaanbodem tilt het water boven het epicentrum op. Er ontstaat een golf en die golf verplaatst zich naar alle richtingen.
Als de golf bij een kustgebied komt, dan ontstaan er vloedgolven. De golf kan de energie niet goed kwijt, omdat de bodem bij de kust steeds minder diep wordt. De energie veroorzaakt daarom een extra hoge golf.
