,,Nu we
T
estamentiese
Prof
etisme"
REDE
GEHOU BY
DIE AANVAAROING
VAN
DIE HOOGLERAARSAMB
AAN
DIE
THEOLOGIESE
SKOOL
TE
POTCHEFSTROOM
,
Woensdag 16 F ebruarie 1921,
DEURJ.
A. DU PLESSIS B.A.
Deur oorhaastige druk en korreksie van die proewe, wat veroorsaak is deur 'n onverwagte ter perse gaan, is baje foute ingesiuip, waaraan nog die uitgewers nog die proefkorrektors skuld het. Daarom volg hierdie korrigen-da, wat nog by in hande eksemplare gevoeg word.
Pag. 4 reel 8 van bo vir teen lees uoen
"
6 3 van onder vir Prephetes, van die nuwe 10 11 12 12 12 13 13 13 14 14 15 15 15 15 16 16 16 16 16 17 17 17
"
17lees Prophetes van die nuwe
13 van onder vir ekstratiese lees ekstatiese 7 van bo vir Apostolyptiese lees
Apokalyp-tiese
8 van onder na maar ook lees omdat 14 van bo vir iustituere lees instilutere 11 van onder vir het. 16 lees het.1
• 6 van bo vir Manake lees Manahen 8 van bo vu: dan lees deur
1 van onder vir op lees is 21 van bo vir Neyer lees Meyer
8 van onder vir diesonder lees biesonder 3 van bo vir signia preac lees signa praec 17 van onder vir en 'n pouse lees in 'n pouse 11 van onder vir loop lees verloop
8 van onder vir en sy lees in sy 2 van bo vir skema lees thema
7 van bo vir terug keer lees terugkeer 19 van bo vir in die lees die
15 van onder vir oor lees vir 7 van onder vir 8 v. 2 lees 8. v.v 8 lees ,, Organisatie ... tyd," 13 van bo vir 5 :39 lees 5, 39
16 van onder vir Antriete lees Antrieb 14 van onder vir improoisatorisch lees
"
19 1 bo vir Ef. 3 lees Ef. 2 19 4 van bo vir Kol. lees Randi.
20 Uitgelaat, na reel 6 van bo :-,,Delitsch verklaar die Matthan6th baa.dam in Ps. 68 als ga-wes van die charisma, wat die , , Verhewe-ne op Sy kerk uitstort". 3
•
20 reel 6 van onder vir organ. der ambt lees ,,Or-gan. der Chr. Kerk"
21 16 van onder vir prophetes _lees propheteias 21 10 van onder vir Die lees De
23 14 van onder vir van ou prediker subjektiwi-teit lees subjektiwiteit van die prediker 23 6 van onder vir omneem lees ontvreem 24 9 van bo vir apart lees moet
26 5 van bo vu· op lees Op.
2
o
10 van onder vir mog lees mag 28 1 bo lees die palingenesie29 2 van onder vir Prephiton lees Prophet6n 30 3 van bo lees Bengel. Hassles. B. Crus.
De Wette
30 7 van bo vir wohl aber. lees wohl aber 30 8 van bo vir 1) lees a) verder vir 2) lees b)
en vir 3) lees c)
30 14 van bo vir hober }13es hoher 30 18 van bo vir Desto lees desto
Hooggeleerdt Here IJrofessore,
\\'elE\Y. Hu·e Bt:dienare van die \\'oord, Eern" Here Eerkeraadslede.
\Ve!Ed. Here Studente,
En almaal. \Yat hierdie plegtigheid vereer met u teen-woordigheicl.
i::leer geagte l1ocrder,,: !
Die H. Skrif is een deurlopencle profesie, wat SOOS lig. -strale \an die Bron-Lig uit die Bwige Raad rnn God OOI"
'n \Yereld, \·erdui,,:ter deur die s011de., die Hemelse lig laat. skyn.
God self is die 13ron rnn alle profesie. wat nie trudisio· neel ,;ig in die menselike be\\"'ussyn omwikkel nie, maar wat 'n \\'oord Gods is, hetsy onmiddelik deut· God ge -openbaar, socs in die moederbelofte van die Paradys, of micldelik deur 'n gedienstige gees, soos die aankondiging van die geboorte van die vroue-saad, of deur mense deur God geroepe en geinspireer om die Raad van God aan S.r volk kenbaar te maak .. ,'n Profeet tog is iemand, wat deur 'n hot!re Subjek aangegryp word. en gedwing word, om rtie sy eie gedagtes. maar die van die hoere Subjek uit te spreek. '' l.
By hierdie profetiese openbaring !ewe die Kerk en er-lang die bediening van Gods \Yoord deur die profeet le-raar sy hoe betekenis, als hy s.r instrumentele diens-knegs arbeid Yerrig onder die Grote Profeet-Leraar .Je-zus Christus.
Vir die ,,Nuwe Testamentiese Profotisme" vra ek daar-om >ir eniga oomblikke u welwillende aandag.
,,Ziet, ik zende ulieden den Profeet, Elia, eer dat die grate en vreselike dag des Heren komen zal !" met hier-die profetiese aankondiging \·an jahom J ehova le ~Ia Ieacbi die pen neer en sluit die 0.1'. profesie sig af.
,,Gedurende veertien geslachten had het woord der profetie gezwegen. De biezondere Openbaring, die als een
een bedding zocht, had sedert de dagen van ).laleacbi o p-gehouden." 2
Hierdie profetiese pause was ingetree, omclat die Gods--0penbaring aan Israel ender die skaduwe afgesluit was, want 5onder hierdie Openbaring is daar geen profesie nie. Die heils-openbaring wag nou op die heilsfeit. }Iaar teen die dageraadslig van die Sou van die geregtigheid aan-breek, het die volk die lig nie gesien nie, en het hulle die duisternis liewer gehad dan die Jig'. Offisiele vroom-heid en letter-knegtery, waarvan als verteemrnordigers -opgetree bet die Farisee en die Skrifgeleerde, was die kenmerk van die
J
oodse Godsdiens.Onder die stille in die lande, soos die Simeons en An-nas, die Zachariasse en Elisabeths sou die hg weer ui t-.breek, en ender hierdie deel van Gods volk sou die ne-wels van onkunde weer opklaar voor die profetiese Jig, en die Openbarings-skakel weer geklink word in die goue Jrnttiug van die Profetiese \Y oord, omdat die Raad Gods nie kan vernietig word nie.
Hierdie skakel sal die 0. Testament in sy organiese -eenheid verbind met die Nuwe.
Hierdie organiese eenheid van die H. Skrif, wat nie .die minste karakter dra nie van menselike vinding, is 'n kragtig bewys van die waaragtigheid van alle H. Skrif, wat van God ingegee is.
Als die Wet- en Skrifgeleerdes hulle blind staar deur hulle lettersiftery, laat J ezus en daarna sy Apostels met Terbysterende klaarheid die ligstrale van die 0. Test~ mentiese profesie val op die nuwe toestande, en laat hulle ·Gods volk si~n dat , ,de profetie voortyds niet
voortge-bracht is door den wil eens mensen, maar de heilige men -sen Gods, van den heiligen Geest gedreven zijnde, h eb-ben z~ g<:sproken. "4 Dan haudhaaf hulle deur die pro-fetiese getuienis die eenheid van Gods W oord. Dit is bier -.die eenheid, wat dilil oue Theologe genoem het die essen -tia (wese) van die H. Skrif, en die eenheid kom uit, als .Jezus Christus met 'n ,,gegraptai" (dit is gesk:rywe) si-:teer, en op sy gesag ,,hai bagiai graphai" (die Heilige
Skrif) die uaam word, waarmee die H. Skrif bestempeI
word.
In hierdie sin is die Skriftuur die Woord Gods, en is
elke onderskeiding, wat alleen van 'n \\"oord Gods in die
-Skriftuur \\·ii boor, 'n logening van haar essentia of wese. •
Die fundamentele basis van die ~- Testament is die
oue, en die eerste is die komplement van die laaste, om
so in sy gel.Jee! die \\' oord Gods uit te maak.
Die Ou Testament bestaan uit die Thora en die Ne-biirn, maar die profetiese getuienis van die 0. Testamen-.
tiese nabi is nie 'n afgeslote geheel nie, omdat alles in
die 0. Testament voorlopig is. Juis daarom eis die profe
-ties karakter van die 0 .T. die komplementerende aan -vulli.ng van die Nuwe.
,,Heel de Oude Schriftuur postuleerde in de scha.tting van allen, die haar gezag eerbiecligden, een realiteit, die kornen moest, en 'rnarvan in de oude bedeling nog slechts de afachadu\\·ing geboden was.
De .,skiai" (skadu) ·ffaren er, het soma (werkelikheid)
toefde nog. .\Ien las den proloog, maar het drama zelf
moest nog worden opgevoerd.
Het .. voetstuk voor het op te richten standbeeld stond
er, maar het beeld zelf moest nog op dat voetstuk ge -plaatst worden.
Er was een protasis, maa.r waarop de apodosis der ve r-vulling nog moest volgen."
,,Zo riep de inhoud van het 0. T., om de kompl
emen-terende manifesta.tie in Christus, en de Skriftuur van het 0. T. om haar schriftelik komplement in het Kieuwe.
Dit klemt te meer, omdat ook de manifestatie, hoezeer-ook plerosis met het oog op de profetjese bedeling des 0. Testaments, toch vanzelve op haa.r beurt een onvoltooid en dus profeties karakter draagt.
Potentieel is in Christus verschyning de Goddelike,
realiteit verschenen, maar aktueel zal die eerst haar ,,telos" (einde) vinden in de parousie, als de palingenesie in algemeen kosmiesen zin door zal werken.'' •
So \\·ord gebore die N. Testamentiese Profetisme uit, die kiem-saad van die oue.
JOHANNES DIE DOPER.
Op die drempel tussen die 0. Testament en die Ruwe staan Johannes die Doper, wat aJs die· twede Elia, deur
Maleacbi aangekondig, die profetiese draad opvat. Yan horn roep J ezus uit, nadat die bodes van Jo han-nes terug gekeer was: ,,J.faar wat zyt gy uitgegaan te zien :1 Een profeet? Ja, ik zeg u, ook veel meer dan een
profeet. ''
' En in sy profetiese lofsaug bet sy vader reeds tevore getuig: ,,En gij kindeke ! zult een profeet des _\Jle rhoog-sten genaamd word en ! ''
Dat die N. Testamentiese profetisme in Johannes 'n voodoper vind blijk duidelik uit voornoemde · aanhaling8.
In hierdie sin is by ook die wegbereider van di_e grote Profeet. Hij is die roepende iu die Woestyn, wat bo alle gras-vlees die ewigbeid van dil:l Woord Gods proklameer. In sy ,,·oestyn-afaondering ontvang liy "IYat vir 'n prl) -feet die wese is van sy profetiese bediening, want so lees ons:
,.Het \Yoord Gods geskiedde tot Johannes, den zoon
-vau Zacharias, in de woestijn." 7
In Mattb. 3, Lukas 3, die locus vir sy profeties optrede Ko!·d die profeties karakter van sy verskyning geteken.
Heel sy versk,rning kenmerk l.iom als die boete-pr o-feet in sy ascetiese strengheid, als die draer van die woorde Gods, wat, onder die onwederstandelike "'erking van die Gees van die profesie, sy profetiese· roeping vol -breng.
Die meer voorkornende naam, wat oorgeset is ,jr pr o-feeti in die 0. 'rest. is nabi, wat, boewel met 'n om:ekere etymologiese afleiding 8
, in meer algemeue sin beteken 'n ,,spreker". of ,,tolk" vir n ander denkende subjek. So word _.\awn die nabi van )fozes genoem. Die nabi is
egter altyd iemaud, wat Gods gedagte vertolk, en in die sin word ook :\Iozes genoem die god van Aaron. •
Johannes staan in die ou 1'estamentiese kleed van die nabi als PROPHeTES, van die nuwe die vertolker van Gods woord, op die drempel van die Koninkryk der He -_mele
Als 'n boete-profeet ~etuig hy teen die sonde van sy ·volk en r·oep hulle tot bekering.
:.\Luu: als PROPHETES kondig hy ook aan die verwese n-liking van die Koninkryk der Remele, wat hy nie alleen
·in sy naaste koms aanskou nie, maar met 'n profetiese perspektief deurloop tot op die parousie van die Christus. Daarom sien hy nie alleen die dreiende byl aan die wortel vau die boom n.ie, maar ook die eind-gerig. ' In .\!.ierdie gerigs-openbaring sluit sy profetiese woord sig
ge-heel aan by die van die profete van die 0. 1'., ·want die jaar van die welbehae van die Heere kom als die <lag van die• wraak oor sy vyande. ''
So naby als die by! is aan die boorh, so naby is ook die Koninkryk der hemele. ·
Johannes is egter hierin meer dan die nabi van die 0. T., dat hy met sy profeties-sienersoog die potensiele rea -liteit van die beloofde Koninkryk aanskou in die verlos -:sing vau die Christus. Deur die onmiddelike openbaring
l.ierken hy in Jezus die Lam Gods, wat die sonde van die wereld wegneem.
Hy is daarom, naar die woord van Jezus, meer dan 'n profeet, dog minder dan die, wat nie op die drempel ·staan nie, maar binne die Huis Gods ingelei is.
Als Johannes ontken dat hy ,,ho prophetes" (die profeet) is (Joh. 1 :20) dan bestry hy alleen die valse verwagting ·_van die Jode, <lat die voorloper van die Messias die ip-karnasie sal wees van een van die grote profete van die Ou verbond, omdat hy alleen 'n profeet is , ,en pneumati: kai dwiamei Heliou" (in die gees en die krag van Elias). Die ooreenkoms tussen die twee is dan ook trefi!'lnd. Altwee het 'n groot deel van hulle lewe in die eensaam -·heid van die veld deurgebreng in soortgelyke profetiese
kleding. Soos Elia teenoor .dchab, so staan Johann~s teenoor Herodes Antipas.
Elia het gebid om vuur uit die hemel, Johannes profe--teer van die vuw·doop op Pinksteren.
Die enige posisie van Johannes blyk uit die woorde van -die Heere Jezus, als hy se: ,,Want al de Profeten en de
.Wet hebben geprofeteerd tot Johanne.s ,toe" (Matth. l l .en 13).
Daarom sluit Johannes die oue af, en open die nuwe, en als die profetiese gees onder Israel ge~'eke is, dan· vorm h:- die verbindings-skakel tussen hierdie twee, als . hy die realiteit van die verwagte koms van die Konink
-ryk Gods aankondig met die woorde: , ,Het Koninkryk der Remele is nabs gekomen.
JEZUS CHRISTUS.
Als Elia heengaan, dan val sy profetiese mantel op Elisa.
Maar als Johannes ingekerker word, dan tree een op, wat meerder en sterker dan hy was, hoewel met dies;lfd~
prediking : , ,Het Roninkrijk der Hemelen is nabij geko -men. ''
Om des te beter die N. Testamentiese profetisme te verstaan, moet n korte beskouing oor die
profetiese-werksaamheid van die Profeet, J ezus, die Christus, onse aandag vra.
Hy is tog naar luid van die Kategismus vir sy ambte -like bedieni.ng delll' die H. Gees gesalf nie alleen tot onse enige Hoepriester, en tot onse ewige Koning nie,
maar-ook tot onse hoogste Proieet en Leraar, "at ons die ver -borge raad en wil van God tot onse verlossing volkome
geopenbaar het.
Naar Sy Goddelike natuur is Hy die ewige Logos, w at-in sy eenswesenheid met God die Vader, en God die H. Gees, self die Inspireerder was van alle profete, en all e-dinge self weet.
Maar hy was ook waaragtig mens, onderworpe aan
alle-menselike swakhede, dog sonder ,,hamartia" (sonde),,
wat in hierdie verband beteken, ,,dat er in Jezus geen ,,pseudos" tegen de ,,aletheia" (waarheid) overstond, die, gelyk by den gewonen profeet, eerst moest temgge -drongen. Maar wel was er ook in de Christus een , ,
pro-kopsis" (voortgang) ook in de ,,sophia" (kennis), een al -lengs meer verrykt word.en met de wereld die in 't be -wustzijn Gods leefde, zowel door de lezing der Schriftuur, het aanschouwen van ,,ta orata" (z}enlike dingen) in
de-schepping, en l;et verkeren onder Israel, als door profe-.c tiese inspiratie". 10
Hy, die grote Profeet, is Self die Logos van alle profe-. tiese logos, wat op alle gebeure, wat sy eie lewe raak, die profetiese lig laat val, altyd met die verklaring ,,Ken julle nie die Skrifte nie ? '' , ,
vY
eet julle nie dat dit moes gebeur 11ie ?" ,,Dat die Soon des mensen veel moet. ly en oorgelev•er word"!"Sy '"ondere bet profetiese betekenis11
, wat voorspele is van die vernietiging van die krag van die Bose en alle· mag, wat sig verhef teen die ver\\esenliking van die Ko -ninkryk der Remele. Sy gelykenisse is profetiese onfeilbaar· siening in die wese van die dinge self, om dan ook Chok
-maties-profeties die parousie te skilder, en die ve rhou--ding van die Kerk tot hierdie toekoms te teken.
Sy profesie verskil in soverre van alle andere dat by uit. sy Logos-selfbewussyn sy profeties woord deklareer· als belofte. wat H~· self vervnl. So voorse Hy die uit -storting van die Heilige Gees als belofte, wat en die Va.- -der en die Soon vervul.
Hierdie uitstorting van die H. Gees, self 'n profetiese vervulling van die 0. T. en van Johannes en van Jezus in die N. T., kenteken die oorgang van die profetiese werksaamheid in die boesem van die ekumeniese kerk-van die ~uwe Verbond.
Die profesie van die 0. T. bet ook 'n theokratiese be -tekenis gehad ver Israel onder die skadu, maar onder die nuwe bedeling beoog die profesie die uitbreiding van die· Kerk van Christus in die hele wereld.
APOSTELS.
In die volgende stadium word die profetiese bediening verbonde aan die .A.postoliese amh.
Ook iu hulle verenig sig die drie-erlei amb van die ver -hoogcle Hoof van die Kerk.
Wat die Profete v;·as in die Oue Testament is die -Apostels in die Nuwe.
Die Hebreer brief vang aau met die volgende woorde : ,,God, voortyds veelmalen en op velerlei wijze, tot de va -deren gesproken hebbende door de Profeten, heeft in deze-laatste dagen tot ons gesproken door den Zoon."
10
beide in neem tot die sentrum van die Openbaring, nl. die inkamasie, eu ,,zodra dan ook, gelijk op Patmos, de in -spiratie geeu terugslag is op de realiteit die in den
Cu.ris-tus verscheen, maar ,,ta erchomena" (die komende dinge)
bedoelt, herkrygt de inspiratie ook by hen bet profeties karakter, en wel in zijn _.\pocalyptischen vorm."
Ze had den het ,,kerugma" . (aankondiging) te brengen,
en daarvoor gold de ,,agamnesis" (indagtigmaking Joh.
14 :26). Ze badden ook in de tweede plaats de erchomena ·(komende dinge) te verkondigen, en daarvoor werkte bet
apocalyptiese visioen." 12
Dit blyk ook dat die Openbarings wyse en middele,
wat in die 0 .Testament voorkom, ook gevind word by die Apostels.
In Handelinge 10 "'·ord ons verhaal dat aan Cornelius ,,en horomati" (in 'n gesig) 'n eugel verskyn, en dat Pe -'trus op die dak in 'n ,,vertrekking van sinne" verkeer het. Aan Petrus word in 'n ekstatiese-visioen 'n openba -ring gedaan. Hy sien in hierdie ekstatiese toestand die bekende linne laken en lioor die stem van die Heere, wat ver hom se : , , Petrus, slag en eet ! ''
Hierdie ekstatiese visioen word deur die andere
apos--tels later erken als 'n profetiese visioen wat geen twyfel oor die Heiden-sending laat nie.
Na die gebeurtenis, wat Paulus oorkom het op sy weg naar Damaskus, is hy naar Jeruzalem terug gekeer. In Handelinge 27 verhaal by hoe by daar ,,en exstasei" (i n-·venukking) verkeer het. In hierdie ekstratiese visioen sien
by 'n lig,, en boor by 'n stem, wat tot hom se: ..,,Spoed u, en ga heen in der baast uit Jeruzalem, want zij zullen uw getuigenis niet-aannemen." Waarop hij die .belofte ontvang van sy sending naar die heidene.
In beide gevalle bedoel hierdie ekstase nie die verster
-king van die persoonlike geloof nie, maar bet dit 'n ob -jektief doel wat in verband staan met die grote profetiese
thema, ,,Die saligheid van Gods volk." For the prophetic ·e-0stasy bas, as its characteristic attribute the purpose "8ccording to its vocation, of announcing that which is given to be experienced and to be seen. If we -consider prophecy in general, there cannot be perceived
.:a qualitative distinction between that of the Old and New "festarnent. That which is common to all prophecy of both Testaments, subsists in the fact, that it is the recei
-ver and the bearer of direct revelations of God, signi --ficant in respect of salvation.'' 13
Om die erchomena te verk.ondig het in die Apostele ge
-\Yerk die . .\ postolyptiese visioen, en by name in die .-\.pas -tel van Patmos.
Die 1:arnkter van hierdie .-1.pokalyptiese profesie word -als volg gekarakteriseer deur Dr. Kuyper:
,,De apocalypse tech be\\·eegt zi~h juist niet ~an den _profeet uit naar den horizont toe, maar laat tussen hem
en <lien horizont niet·s dan een berg, om hem plotseling
aan <lien horizont een hem verrassend en vreemd visioen te doen opdoemen. Er wordt een ,,kalumna" (gordyn) -weggeschoven, wat meest daarin bestaat, cl at ,,de hemelen warden geopend", en nu ht>t gordyn weg is, ontdekt zich aan het oog van den ziener een tafereel, <lat zich uit de hemelen naar hem toebeweegt.
De Apocalypse ontsluiert daarorn het ,,telos" (eind) en is uit haar aard e;;chatologies." 14
Dieselfde wondermag wat die profete kenmerk word ook gevind by die Apostels.
Die wonder net soos die woord is 'n openbarings-vn·rn -In die historiese gedeeltes van die 0. T. kry ons die wonder, en in die profetiese die "·oord. ,,Hetzelfde ver --schijnsel ziet men in het N. Testament, waar de histo--riese Handelingen we] melding maken van wonderen van
Petrus, Johannes en Paulus, daarentegen de brieven de-_:zer Apostelen niet. In de historie-beschrijving treedt op . de voorgrond de da-a.d; maar de profetieen, evenals de .brieven der apostelen, geven het woord." 15.
Ook die profetiese gerigs-wonder vind ons, eweals by Elia toe hy vuur laat neerdaal het o~ die vyftige van
"Achab te \erteer, in die geval, waar Ananias en Safira ,ip die woord van Petrus dood geval het.
P~Ol'ETJ!.
Gelyktydig met die A.postele ti·ee op andere profete in
12
Hierdie profetisme vra nou ons aandag om in al gemene.-trekke die karakter daarvan na te gaan, en die oorgang: van die abnorma.le by die vestiging van die kerk naar die· norm ale in die gevestigde kerk te be pa al.
Die logos tog van die H. Skrif vereis sodanige oorgang,. wat ons nie met sr abruptheid verras nie, maar wat the -ties gebou kan word op bepaalde gege\\·ens. Dit is nie alleen nodig nie om die historiese kontinuiteit, maar ook in die formasie van die kerk van Christus niks onderwor -pe is aan verdwyning of vemietiging nie.
Die · regering van Christus Kerk deur Sy \Y oord en Gees verou<lerstel 'n kerkformasie naar vaste ordiuan- -sies, \mt die organiese eenheid uit die verheerlikte Hoof in die instituere lewe van die Kerk verwesenlik. V oorai dien 'n korte historiese belyning van hierdie profetisme.
Reeds in :uatth. 10 vs. 41 spreek die H.J. van die pro-fetiese n·erksaarnheid als hy se: ,,Die een profeet ont --vangt in de naam eens profeten, zal het loon eens profe -ten ontYangen' ', en in 23 vs. 34: , ,Daarom ziet, ik zend e-tot u Profeten en Wijzen en Schriftgeleerden' ', en in 24 vs. :Z-± \ntarsku hy: , , \\-ant er zullen valse Christussen en valse profeten opstaan." Dieselfde onderskeiding tus-sen wm·e en valse profete, wat in die Ou Testament voorkom. word dus ook in di.e ~uwe aangetref.
Dit is heel waarskynlik dat Jacobus in 5 :10 sins peel op·
hierdie profete, als hy se: , ,Mijne brooders! neemt tot: een voorbeeld des Iydeus en der lankmoedigheid de Pr o-feten, die in de naam des Heren gesproken hebben", en•
dat hy spreek van di.e vervolging van profete wat i.n die -diaspora gewerk het. 16.
Van enkele profete lees ons in die N. T., soos van Anga-bus in Hand. 11 :27, 28. Hy was met andere profete ge- -kom van J eruzalem en profeteer van 'n groot hongers-nood, wat oor die wereld sou kom, tengevolge waarvan·
die gemeente in 'n grote nood verkeer het.
Ook in Handl. 21 :9, 10 lees ons van vier dogters van Filippus die Evangelis, wat geprofeteer het, wat waar-s1.-ynlik gebeur het in 'n huiselike samekoms, want
bly-kens 1 Kor. 14 vs. 34 was die vrou nie toegelaat nie om in die geme-entelike samekoms te profeteer. Ook hier lees.;
13
<0ns weer van Agabus, dat hy n.L deur 'n sinnebeeldige handeling wat eie was aan voorkomende gevalle van pro-.fetisme in die 0. T., geprofeteer het van die aanstaande !hande van Paulus. Ook in Hand!. 13.l word ons verhaal <lat in die gemeente van Antiochie enige profete en le --~aars was, n.L Barnabas, en Simeon, Lucius, }faaake
en Saulus.
Die Heili?e Gees wys dan die profete aan die sending van Barnabas en Saulus, wat deur handoplegging ver mulle sending geordineer word.
Uit Handl. 15 vs. 32 blyk dat ook Judas en Silas pro -fete was. Behalwe hierdie historiese aanwysings blyk uit
1 Oor. 12--14, dat in die gemeente van Oorinthe profete .gedurig werksaam was.
Hoe hoog die aansien van die profete was bl;-k uit ver -· sk11lende plekke in die N. T.
Paulus vermaan Timotheus· in 1 Tim. 4 :14 om die _gawe, wat in horn is, nie te versuim nie. Hierdie gawe is _gegee deur die profesie, waarby Oalvyn aanteken: ,,Die bedoeling is dat Timotheus, geroepe tot die bediening deur .die stem van die profete, georden werd deur oplegging cvan die hande van die ouderlinge.
Analogies moet ook die geval verklaar word in Hand. 13 :2. Die profetiese aanwysing van Timotheus blyk ook uit
.1 T. 1 :18, waarop Calvyn aanteken: ,,Daarom besluit ons uit hierdie woorde dat verskillende profesiee gesproke werd oor Timotheus, om horn by die Kerk aan te be -veel." Dit was nie die wil van God nie dat hy sy amb sou .aanvaar voordat hy geroepe werd deur die Openbaringe
van die profete."
Die belangrikheid van die Profete blyk daaruit dat hulle met die Apostels gereken word tot die grondleggers van .die fondamente van die Kerk.
Die locus ver hierdie stelling' is Ef. 2 vs. 20 :
,,Gebouwd op bet fondament der Apostelen en Profe
-:ten, waarvan Jezus Ohristus de uiterste hoeksteen is." Oalvyn denk hier aan die Profete van die Ou Test a-ment, en ook die kanttekening op sy voetspoor ag dat
.hier op daardie Profete bedoel word, hoewel daarby ge -voeg op ,,zowel des 0. als des N. Testaments."
14
Uit die veroand egter moet blyk dat hier alleen bedoei word die Profete van die N. Testament.
l.>ie thema is die ,,Geestelike tempel-bou", waarvan die hoeksteen Christus is, die fondamente is die Apostele-en Profete., die geestelike stene is die gelowige.
, ,By deze plaats merken we op: so verklaar Dr. Sill e-vis Smit s;y gevoelen:
lo. Dat hier van den historischen gang sprake is in d e-bouw der N. Test. Kerk.
:20. Niet aan 0. Test. profeten moet gedacht, maar aan.
de N. Test., omdat de Apostelen vooropgaan en om Ef.
3 :5 en 4 :11.
3o. _-\.postelen en profe.ten zyn niet twee verschiU ende-aanduidingen van dezelfde personen, want hoewel de:
Apostelen ook profeten zyn, is bet duidelik waarom
af-zonderlik de profeten Korden genoemd n.l. wyl zy der apostelen onmiddelike steun in de gemeente waren, om,
"\Yat deze hadden gesticht, te bewaren en te bevest i-gen." 11
In ooreenstemming hiermee is die verklaring
van-Heinrici Neyer Kommentaar N. T. 18
Prof. Lindeboom se: , ,Nergens in de Schrift vinden wy een saamvoeging van de ,,Profeten en Apostelen"; de Prcfeten voorop. \Vare dat hier, of elders het geval. dan zouden duidelik de Pro£eten des Ouden Verbonds zijn aangewezen. Die worden overal saamgevoegd met de-wet, of met Mozes, of met de \\-et en de Psalmen." 19
Ook Dr. Bavinck is van dieselfde gevoele. 2 •
Dit hierdie gegewens blyk hoe belangrik in die N. T. Profetisme die ambtelike profesie was ver die vestiging-van die Kerk by gebre~e aan 'n N. Testamentiese Skrif. Hierby word gevoeg 'n enkele woord oor die Kanon
iese-profesie, en wel in diesonder oor sy esgatologiese en apo-kaJyptiese karakter.
In esgatologiese voorstelling laat die H. Jezus ons die faaste dinge · sien in i\fatth. 24 en 25, en wel in
sove1Te-dit die beeindiging van die Israelietiese bedeling teken en ook die einde van alle dinge by Sy wederkoms.
Die Apostels volg Sy voorbeeld, hoewel hulle vry ls. van bowematige voorstellinge. 21
15
Hulle bestrs dan ook gedurig die verwagting van 'n on-. verwagtA toekoms van Christus en wys liewer op die
signia. preacursoria als voorbereiding vir die kerk.
Dat die pantheistiese voorstelling ,,die weltgeschichte -ist das weltgericht" nie die profetiese getuienis is nie van die apostels, blyk oral in die K. Testament. 2~
Die einde kom als 'n incisie in die wereldgeskiedenis, en dra die teken van die wonder.
Die ioigna praecursoria word deur Dr. Kuyper 23 a.Is,
volg ingedeel.
1) Die uitwendige tekene en wondere.
2) Die prediking van die Evangelie aan die gehele we
--reld.
3) Die finale van Israel. -!) Die grote afval. 5) Die grote verdrukking. u) Die laaste wereld-weee. 7) Die Anti-christ.
Die volgende perikope dien tot aanwysing, l\iatth. 24 vs. 10-0penb. 11 vs. 3-15-2 Thess 2 vs. 1-12, waarby ge
-voeg moet word parallele plekke in die N. Test.
Die magtige Apokalypse van Johannes, die siener VaTh Patmos, sluit die N. Testamenties profesie af en la.at ons daarua tot op die toekoms van Christus en n pouse,
"'at gelyk op die tusse die profesie van die 0. Testament,
en die eerste koms van Christus.
Dit tog is die karakter van alle .Apokalypse. Die
apo-kalyptikus sien nie soos die profeet nie die ketting-skakels.
\an die geskiedenis, maar die openbaring laat horn sien die einde, nie die loop van die historie nie, maar di e--ontknoping daarvan. "
In hierdie pouse, tussen die Openbaring en die o nt-hulling, verloop die Prnfetiese bediening en sy normaal· historiese kontinuiteit, en vir hierdie verloop is deur Gods, ·voorsienigheid die grondslae gele in Sy geopenbaarde woord, waarop die profetiese stempel gedruk is deur die -Profetiese amb van Apostels en Profete.
V oorda.t ons 'n beskouing gee oor die grondslag van hierclie normaJe toestand moet 'n woord gewy word aan
16
Profetiese Charisma.
Die locus van die profetiese charisma is 1 Cor. 12-14. Paulus gee in 12 :1 sy skema aan als ,,peri ton pneumati -.ikon" (van die geestelike dinge).
Dit blyk dat veral die spreke in tonge aanleiding gegee bet vir die uiteensetting van Paulus oor hierdie
.geestelike gawe, omdat daar vrees bestond dat deur hier -die tonge-gawe -die gemeente kon terug keer tot die heiden -se toestand en dat daar lastering kon plaas vind. 12 :l-3.'5 Die .Apostel verg.elyk dan ook die spreke in tonge met die charisma van die profesie' en stel die laaste hoer dan .die eerste 14 :1.
Die spreke in tonge vind plaas in 'n onbewuste eksta-se, en Paulus is nie erg opgenome met hierdie charisma nie , , want niemand verstaat het, <loch met den Geest spreekt hij verborgenheden" 14 :2, ,,maar die profeteert, spreekt den mensen sticht~ en vermaning en vertroos -ting."
Dit blyk dus dat hierdie charisma ten doel had nie om i;1 ekomstige dinge te voorspel nie, maar om in die ge
-Il'eente deur di.e besielde woord te stig.
Onder profete verstaan Calvyu ,,nie diegene, wat ~ . .-;--giftig was met die gawe van profetere nie, maar wat die
be:cr.Jere gawe had, nie alleen om die Skrif te verklaar -ni·"· maar ook om {lit op die omstandighede toe te pas.
M:v r!!df- oor hierdie verklaring is, da.t by profesie verkies ·bo alle andere gawes, om die meerdere stigting, iets wat
~ie van toepassing kan wees nie op 'n voorsegging van toekomstige gebeurtenisse. Ons verstaan dus onder Pro -1ete in bierclie gedeelte eerstens bekwame verklaarders
van die 81.-1_.i:f, en dan, persone, wat met buitegewone wys -heid en bekwaamheid die Skrif kon toepas op die voorko -mende beboefte van die Kerk. 27
Dr. Kuyper bebandel in
een
verband 1 Cor. 12 :8 v. 2. en Rom. 12 :6 in -sy kostelik werk oor clie H. Gees, eri -teken daarby aan :-,,Nu is het uit deze opsommingdui-delik, dat de heilige Apost.el onder de charismata in de .eerste plaats rekent de gaven voor het ambt in de gewone .. bediening der gemeente door haar leeraars, ouderlingen en .diakenen."
17
Onder p r of et i e toch wordt door de Apostel niet €en profetie als in de dagen des ouden Ver bonds ver-.staan, maar een b e z i e Ide pre diking, waarbij de _prediker zich innerlik verwarmd en gedreven gevoelt door den Geest zijns Heeren.-" 28
Die moeilik_heid om charisma en amb altyd te onder-'skei blyk ook weer uit hierdie behandeling van die vraag.
Dr. Sillevis Smit, in sy organisasie van de Christeli-ke Kerk in de _-\.postoliese tijd, maak onderskeid tussen ambtelike fu.nksie van heel die Kerk, en van die
plaatse-Jike Kerk, en deel dan in beide gevalle die profesie in
onder die charismatiese funksie. ••
In sy verklaring van 1 Cor. 14 :1, 5 :39 merk hy aan: ,,Paulus heeft met de profetie op het oog een regelmatige bestanddeel van de dienst. Van de profetie, bier bedoeld~ 1rnn warden g.ezegd : le. dat ze haar grondslag vindt in
de energeia en apokalypsis des Geestes 12 :10.
2e. dat ze werd ontvangen en uitgesproken met voile bewustheid en klaar besef van de inhoud (14 :3, 19, 22, 24, 31, 32, 39); 3e. dat zij geschikt was om anderen te stich-ten en zo de gemeente te bouwen (vs. 3, 19, 22, 31, 39)~ 4e. dat er een sterk verschil was met de glossolalie. 30
Heinrici verklaar ,,propheteia" als Profetenrede, d.i. am offenbarung und Antriete des heil. Geistes geflos-sene Ansprache, welche, ohne iibrigens an ein bestimmtes .amt gebunden zu sein, improoisatorisch (14 :30) die tiefen des menschlichen Herzens (14 :25) und des Gottlichen Rathschlusses (2 :10) enthiillt und dadurch mit besonderer kraft zur erleuchtung. Ermanung und Trosting der
Glau--J:>igen (14 :3) und zur Gewinnung der unglaubigen wirkt. '·' Dr. Bavinck oordeel als volg :- le. De N.T. profeten Jmnnen wel ambtsdragers heet-en, maar hun ambt is toch veel meer charismatisch dan dat van profeten en apos-telen. Zij worden niet onmiddelijk door Christus, noch -Ooor Zijne gemeente geroepen en aangesteld, maar ont
-vangen een bijzonder charisma van den H. Geest, en zijn -Oientengevolge geroepen, om eene bijzondere taak te ver--vullen in de gemeente van Christus.
ter zijde in Lun opbouwende, stichtende en leerende werk
-zaamheid.
3e. De N.T. profetie is we! bewust en daarom hoog te·
&cbten boven de glossolalie 1 Cor. 14 :5, 22, maar zij is
tech momentaa.n, vrucht van apokalupsis 1 Cor. 14 :30." '2
Hierdie ,openbaring' is die onderstelling van die pro
-fesie. Deur onmiddelike inspirnsie van d'ie B. Gees met
bewussyn verkondig, (want die geeste van die profete is.
die profete onderworpe) is hierdie profesie 'n teken vir die,
wat geloof. 33
•
In ,,De zestiende eeuwse Profetie en haar betekenis.
voor onzen tijd" haal Dr. du Toit die gevoele aan ~'at die profesie laat gebore word uit dieselfde skrifgedeelte. , ,En zie, in 1 Kor. 14 ~rnrdt een samenkomst geschetst, waar
-in profeten profeteren en het geprofeteerde wordt beoo~.
deeld-die sarnenkomst met haar heerlik onderling ka-.
rakter wil men bebben en behouden ook voor de 16de
eeuw, naast een nodige doch vanzelf meer vonnelik
inge-richte dienst van \Yoord en Sacramenten. Een kindeke·
is geboren en-men noemt zijn naam de profetie !" ,.
Om die karakter van hierdie profesie te verstaan halll
hy ook aan die Kerkblad-aantekening van \Y,de prof. Ca-chet: ,,Onder profeteren moet hier verstaan worden: pre -diken, toespraken houden, en wel, zo wij menen, door d
e-buitengewoue gaveu des Geestes. Hi.er moet niet juist ge
-dacht worden aan voorspellen. Het is \•mar, sommigen
van die profeten voorspelden ook toekomstige dingen;
maar dit was eigenlik niet het doe!. Het doel was de ver
-kondiging van Gods Raad. Men moet niet vergeten dat.
de eerste gemeente slechts de Schriften des Ouden Ve r-bonds bezaten, en dat er zeker heel wat gemeenten wa
-ren, waar zelfs die geschriften weinig bekend waren. Bui-tengewone mannen waren er dus nodig om de gemeenten·
voor dwaling te behouden. '0
Charisma. en Amb.
Dit blijk dus dat ons veilig kan aanneem dat die N. T. Profetisme eensdeels charismaties was en anderzijds ook
ambtelik. Hierdie twee-erlei karakter is alleen moeilik om te onderskei.
betwis nie, als ul. die eksegese op Ef. 3 :20 suiwer .js, waar hulle liaas die Apostels als fondament-leggers gere -ken n·ord, en ook uit die optrede van profete soos Agabus ens. Yergl. Kol. 15 :22 en 32.
Andersyds blyk ook weer dat hierdie Profetisme cha-rismaties was. 1 Cor. 12- 14.
Die vraag is seker van belang, om tot 'n oordeel te ],:r·n1 oor die vraag, ,, wat van hierdie charisma gewordhd "
~Iiskien sal die vergelyb:ing van parallele plekke s6os Ef. J :11, Rom. 12 :6 en 1 Cor. 12 :28---30 ons. 'n "'einig help.
In hierdie perikope is 'n grote mate van eenhi:ill :,·:i die \\"OOrde rn;! die heilige A pastel. fo al clrie wil hy die gemee11tE:s beweeg tot eenheid by die verskeidenheid van gawes. Tussen Ef. 4 :7- 11 en 1 Cor. 12 en Rom. 12 is
cgttr 'n merkbaar onderskeid, nie alleen in die verskeicJ.1,
•:.-heid vau gawes nie, maar ook hierin, dat hy in Ef. 4 vs. 7 vir ,gawe' 'n ander woord, nl. ,,dorea" gebruik clan in Rom. 12 en 1 Cor. 12, nl. ,,charisma". In vs. 8 haal die Apostel Ps. 68 aan. ,,en heeft den mensen gaven gege-ven," waarvoor die woord ,,doma" (gawe) geb~ word. Dr. Kuyper met aanhalinge van. imdere Skriftuur -plaatse noem ook Ef. 4 :7 en 8 en
se
daarvan : , , in.'al ~e~e plaatsen nu . is geen spr;:tke van een charisma, maar va.neen doma, d.w.z. een gegeven goed. Hierclie doma laat
Dr. Ku.;iier clan slaan op die gewone gawe van die H.
·Gees.
Dat die _.\.postel egter hierdie doma ook in verband breng met die ambtelike gawe is duidelik uit die verband. Calvyn verklaar aldus :- ,,Die verskeidenheid van
·
ga
-wes word bespreek in 'n ander brief, en byna met dieself-de doel. ,,Daar is verskeidenheid van gawes, maar dit is dieselfde Geest" 1 Cor. 12 vs. 4. 31
En op vs. 11 aldus :- ,, Hy keer terug om die uitde -ling vau gawes te verduidelik, en illustreer breer wat hy
slegs aangeraak het."
Dus met duidelike terugslag op -vs. 7 en 8.
En clan betoog hy :-,,Dit mag sommige verbaas, dat wanneer die gawes van die H. Geest die ondenrnrp
20
vau bespreki11g i:, U.lt l'aulus dicl am Lt.; op:;o:n i:i t,kus
van die gawes. .Ek ant\-..·oord, dat waru1eer mense deur God geroepe word, dan is die gawes noodsakelik verbonde aan die ambte." ••
Dit is dus duidelik dat Paulus bier spreek van ambte-like gawes.
Die ambtelike doma >an die profeeti >an Ef. 4 is in
Rom. 12 en 1 Cor. 12 die profetiese charisma.
Souder om amb en charisma met mekaar te verwar, bly daar tog 'n merkbaar verband.
Rierdie verband is drieerlei :
le. Hulle loop naas mekaar, als twee ,,energemata"
waardeur Christus in Sy gemeente inwerk;
2e. Beide kan in dieselfde persoon verenig wees. Die ambtelike bediening in d}e gemeente rus dan ook op die
charisma mu die ambtelike bediening. Die gesag van die amb le in die vokasie, maar die bekwaamheid in die
cha-risma.
3e. Daar is wederkerige verhouding tussen beide. Die amb dien die gawe, en die gawe stel sig onder die leiding
van die amb. 1 Cor. 14 :30.
Die onderlinge betrekking is duidelik, als ons naas mekaar le 1 Petr. 4 :10 en 5 :2, 3. ••
Hie1die gcrnlgtrekking is vir ons belangrik in die be-oordeling van die vraag, wat die betekenis van die pro-:fesie is Yir die B-::!diening van die W oord, of die amb van
Herder en Leeraar.
, ,Immers datgene, waarin bet charisma had voorzien
tot de eerste fundering der gemeente langs extra-ordinai
-ren weg, werd nu toevertrouwd aan het ambt, om langs de ordinaire paden baar te bouwen op bet van God geleg
-<le fondament." (Si!Ie-vis Smitt in meer genoemde orga ru-.sati€ aer ambt Chr. Kerk.)
Pro!esie
en
Bediening van die Woord.Ons onderskei al dadelik tussen die ambtelike c harie-ma in engere sin en die algemene charisma, wat verbon-<ie is .aan die amb van gelowige. (1 Cor. 14).
21
fetie en haar Betekenis voor onzen tijd" die pleit gev ~~r vir die gemeentelike profesie en dit geneties in verban.:l
gebreng met die algemene charisma, wat in die ApostoliE:~
se tyd ambtelik deur die gelowige profeties beoefen werd.
Sie passim.
Behalwe werdie ambtelike werksaamheid van die ge
-lowige, wat voortvlei uit die institutere lewe van die
Kerk, is daar nog die gewone ambtelike indeling van die koninklike en priesterlike roeping van die gemeente.
Kragtens hierdie drieerlei amb word die biesondere
ambte rnn Herder en Leeraar, ouderling en diaken in die lewe geroep.
Deur die -koninllike amb van die Kerk geskied die
vokasie van die regeer-ouderliug, deur die profetiese amb
die van die leer-ouderling, en deur die priesterlike amb die van die diaken. Dus kragtens die profetiese-amb van
die gelowige is hulle g'eroepe om se\£ te profeteer en ook
die biesondere amb van profeet of leQraar in te stel. So
dra die profetiese ambtelike charisma i;;1g oor on die tweeerlei funksie van amb van gelowige en amb van profetiese-leeraar, wat blywend is. Hierdie amb
word gewoonlik genoem die didaskaliese of leer-amb.
Die vraag is dus in hoeverre die didaskalos ook pr o-feet is.
Volgens Zwingli bet die ,,charisma tes prophet>!s-' (gawe van die profesie) daarin bestaan dat die waarheid van die Skrif uitgele en toegepa.s word vir die gemeente, en hierdie profesie bet dus tweeerlei doe] gebad :
le. Om die volk te onderrig;
2e. Om aanstaande predikante op te lei. ••
Dr. Bavinck se : -,,Die potestas docendi (leer-mag)
beeft haar oorsprong en grond in bet profeties ambt, wa
ar-toe Christus gezalfd is en <lat Hij zelf nog alhjd uitoefent.
door Zijn \\7 oord en Geest.
Er zijn vele charismata, die tot de potestas dpcendi
der Kerk behoren, wijsheid, kennis, profetie enz. 1 Cor.
12 :28. Christus onder"''ijst inzoi:tderheid arnbtelik, met.
uitdrukkelik verleende last en volmacht, in de openbar&
samenkomsten van het volk Gods, door den Dienaar des
Onder de potestas docendi is nu voornamelik deze
am~telike bediening des Woords te verstaan." 41
In 1 Cor. 14 :2o word die onderskeie dele van die sa-mekoms van die gemeente genoem.
·In hierdie opsomming verteenwoordig die ,,didaclle"
(leer) die ,,apokalupsis" (profesie), die ,,glossa" (tong of · taal) met die ,,_hermeneia" (uitleg) die drie elemente van
<lie homilie. •~
Die profesie en uie leer was nou aan mekaar ·rnr bol1-<le en word met mekaar ook verwissel, soos blyk uit 1 Cor. 14 vs. 29 met vs. 30 :-,,dat twee of drie p r of e t en spreken ... <loch indien een ander, die daar zit, iets g e --0 p en b a a rd wordt." "'
\rat profeties deur die Herder en Leeraar rerkondig word doei voort uit die werking van Christus, die grote
Profeet, in Sy Kerk. \'an hierdie Profeet moet die leeraar in die godgeleerdheid sy Jig en besieliug outvang.
,, \Vie niet op zijn wijs hulp-profeet onder de hoog -ste Profeet is, is de naam rnn godgeleerde zelfs omrnardig.
Reden waarorn onze vaderen de studenten van de heilige godgeleerdheid zo gaarne bij , ,de zonen der profe -ten" vergeleken." .,.
}.faar die hoogste Profeet en Leeraar het ook vir Sy Kerk herders en leeraars ingestel om die volle Raad van God te verkondig. Hulle is instrumente, organe, nie om self iets uit hulle self voort te breng nie, maar om op te vang, wat die Profeet se. ,,Ook bij <lit Herdersambt is bet de Profeet die het instelt, die in het ambt iu~et, die er de . gave voor uitdeelt en zelf het subject is da.t door de herder profeties zijn kudde toespreekt. '' "
Dit is duidelik uit Hand!. 15 vs. 22 en. 32 .dat Judas en Silas beide leeraa~s en profete was.
Die profete het meer deur onmiddelike openbaring
oor die verborgenhede van die Evangelie gespreek, tot op -bouing van die gemeente. Die leeraars 0£ uitleggers het meer die gewone gawe des Geestes gehad, en hulle was
aan
die gegewe woord gebonde, het dit bestudeer om <litdaarna voor die gemeente te verklaar en toe te pas.
,,Langzamerhand namen zij g e he e I e n a. I d e
p
l a a t s d e r p r o f e t e n in, en werden dezen, doorbet volledig worden der Godsopenbaring als bet ware ove
r-..bodig gemaakt.'' ••
Al wat God nodig geag bet om te openbaar "<leur die
H. t>krif is in skrifvorm aan ons oorgelewer. Daarom het die besondere Geestes"·erking opgehou, is apostels, evan
-_gdiste, en profete gestorwe sonder om in hulle ambte op -volgers aan te '\';ys en .. t r H d i n d e p l a a t ,.; v <l ! 1 <l e
b u i t e n g e w o n e b e d e I i 11 g ,. & n cl e n a p o s
-t o ! i es e t ij <l de g e won e in." 41
Ons bevestigings formuliel· van Dienare Jes LToddelike
\V oords erken ook bierdie verband tussen profetere en
Jere als daar staan : -, ,Hij schrijft ook 2 Tim. 2 :15 e1i Ti-tus 1 :9 dat een Herder bet getrouwe of opregte "-oord,
dat naar de leer is, n1st moet houden, en regt snijden;
ook 1 Kor. 14 :3 die prof et e er t (cl a t i s, G o d s W o o'r d pre d. i kt) spreekt den mensen stichting, vermaning en vertroosting."
Dit is dan ook nodig om op hierdie profetiese arbeid.
-van die leraar die nadruk te le.
Die prediker van Gods \'Voord moet, sal SJ prediking waarlik vrugbaar wees, sy profetiese rceping verstaan. Hy
moet 'n siener wee~, en kontakt met die profetiese amb van die gemeente vind hy alleen wanneer hy sel£ als pro
-feet verlig is deur siening.
Hierdi.e profeti.ese \Yerksaambei.d word ni.e genoeg be
-oefen nie, en daarom verloop die prediking dikwels of in
intellektualisme of in sentimentaliteit, wat voortvloei uit
die van ou prediker subjektiwiteit.
Verstaan die prediker cok sy profetiese rceping dan
,gal hy die profesiee nie verwaarloos nie, maar die gemeen
-te ·rnorberei op die koms van haar Bruidegom.
_-\!!" Profeet sal by dan die voile Raad Gods aan die
_ gemeente verkondig.
Hoe treurig is dit dikwels hier gestel met die predi
--king, wanneer-. in plaas van die profetiese bediening van
Gods Raad, die Afrikaanse gemeente ontneem word aan
die kennis van God deur laffe storie-verhale, deur motto -en sede-prediking.
Als die prediker in sy profeties amb optree sal hy die
•bede verstaan : - ,,Og, dat al die volk profete was!"
24
e.n sig aileen met die saligheid van die enkele sondaar in -laat nie, maar kosmologies, en sal die wereld omvattend_
karakter van Cbristus se werk helder in die lig tree . ~ie alsof die Bedienaar des 'Woords net sy prediking;
moet rig nie op di.e ,Jenseits' van die lewe, maai· die pro-fetiese bediening van Gods \\'oord is ook die toepassing en.
aanpassing van die Raad Gods op die ,Di_esseits', soos dit
sig kenbaar maak oor a-lie gebied van die lewe, waarop die-profetiese-lig apart val, om die ,kosmos' te breng in
onder-worpenheid aan die Soewereine wil van God.
Dan alleen sal die prediker die gevaar van die sub-jektiwiteit vermy, als hy in die voile besef van sy-
gesante--roeping verstaan dat by vertolker is van die objektiewe
-Raad van God.
Die pleit van Dr. J_ D. du 'foit vir teksbehandeling--_
en in sy ,16de Eeuws Profetie' en in sy ,Preekmethode' berus dan ook op die gedagte dat also deur die profetiese-prediking die voile raad Gods tot sy reg kom.
Mits die preekmethode die analyties-syntethiese
methode volg. Want die analyse bevorder die uitlegging:
van die H. Ski-if, en die synthese gryp die Raad Gods saam in 'n hoofgedagte, waarmee die gesant die profetiese-boodskap tot die gemeente breng. Tereg
se
Dr. Kuyper -dan ook : -,,Bezit iemand daarentegen door het ambt die -last en zending. dan is zijn positie tegenover de gemeente -die van een g e z an t, die in naam van zijn zeuder de -gemeente iets te verkondigen, te bevelen, op het hartte
binden heeft, en aan die positie beantwoordt de syntheti-sche prediking." ••Kalvinisme.
Teenoor die Methodisties soteriologiese prediking is,. <lit die verdienste van die Kalvinisme gewees om die ge-meente te bepaal by die voile raad Gods soos <lit in heel die
-Sh--rif geopenbaar word. , , There is no system ever pro- -mulgated that gives so free and rich an utterance to that
grand purpose-that mighty idea of
God-self-manifesta-tion, as what is called Calvinism. Every part of it is built
upon this and brings forth this into conspicuous view.
And it is just because this system never loses sight of
•
25
Gods great original idea, that it is so useful and so in
-valuable as our guide to the exposition of the Word of God. Whatever part of Scripture you are seeking to
ex-, pound, historical, preceptive, doctrinal, or prophetic,.
take it with you, and you will find the calm, steady,
accu-rate light which it casts even upon hard passages,. as._
well as the satisfactory way in which it furnislies us with links for connecting together what appears sometimes. isolated and disordered.
Prophecy no less than doctrine receives light from this.
system. The future as well as the past bear its impress in every part. From the beginning to the end of Gods wor-kings in his universe, the same principles are acted on, the same idea is developed, the same purpose is unfolding_ itself, self-manifestation. In the ages to come, God is the-same, all and in all, and man the same nothing, that they have been in the generations that are past." 49.
Aan die Ka.lvinisme kom ook die eer toe om kerkreg
-telik die betekenis van die amb in die lig te stel, en by na -me deur die tweeledige fu11ksie Yan die koninklike amb in die splitsing van regeer en leer onderling. Hoe meer·
die regeer-amb verwaarlco::; \Yord in die Kerk deur ver
-slapping van die tug oor leer en lewe, waardeur ongelowige· elemente 'n blywende plek verkry in die gemeente, hoe-meer die leer-amb verplig word soteriologies te arbeid en.
in die boesem van die kerk werk te doen wat in verband staan met die evangelie-amb.
Dit is dan ook nie te verwonder nie dat die Kerk ont
-roof word van die profetiese bediening van die Woord,.
wat die gelowige troos met die wederkoms van Christus. Die verwereldlikte Kerk het nie behoefte nie aan die· profetiese getuienis van Gods W oord.
Veral in onse tyd is dit daarom nodig dat by die op-leiding van aanstaande Bedienaars des \V oords hulle ve r-gesig verhelder word om die volle Raad Gods profeties te· bedien en also die straal-punte van die Son-lig te laat ui fi-skiet tot op die incisie-moment van die Parousie.
Die pause tussen die Apocalypse van die Siener van
-26
·se tyd ryk aan tekene wat ons heenwys naar die signa. praecursoria van Sy koms.
So saJ die profetiese Bediening van Gods \V oord die Kerk voorberei vir die optrede van die twee grote profete
op 11 :vs. 3 -15, want die profesie, wat met Nfaleachi op -gekom het, sal aan die einde ''an die dae weer opkom.
. ,,De ,nabi' zal dan evenwel niet liet karakter dragen van een Jesaja, maar van een Elia." ••
Die praedicatio Evangelii maak dan plaas vir die praedicatio judicii. 1Iaai· die gerig van die Raad Gods is die verlo::>sing van die uitverkorene.
Naas die ware profesie verhef sig altyd die valse pro -feet. Ook sy toekoms word voorberei deur die Leun.
Om horn te ontdek en te bestry en teenoor hierdie Leun die waarheid te soek en te ondersoek sal my taak gewy wees.
Wat 'n ontsaglike roeping by kleine w_ysLeid ~ }faar
onder die grote _Profeet is die hulpprofeet verseker van die Charisma wat so onmisbaar is om toekomstige profet e-leeraars te kweek aan hierdie kweekskool, wat ons lief en dierbaar is.
Hy gee ons uit genctde die profetie;;e-sieuing om op die Profeties woord, wat vas is, getrou en naarstig ag te · _gee. •).
W elEenv. Ds. J. A. van Rooy ek bedank u hartelik vir u rede van installasie en vir die hartelike woorde. U en die W elEerwaarde here Kura tore saam met die a.ndere lede van die Kieskollege bedank ek vir die vertroue, wat U, namens die Kerk, in my gestel het. Ek voel my daar -onder biesonder klein en bowe mate vereer. U mog die versekering wegdra • van my innige liefde vir die SkooL Mog u verwagtings in my arbeid nie beskaam word nie !
Ek wy wat ek bet aan die belange van die Skool met -die ootmoedige gebed, dat die Here my mog beh."Waam vir .hierdie nuwe roeping.
Hooggeagte Kollega ! Leermeester van andere, wat-.nou pas uit die leerskool van beproewing kom, mog die Here U en die uwe berustings-vrede gee en in sy genade ::die wonde weer heel 1
Ek kom aan u sy te staan met die versekering dat u
rypere ervaring en meerdere kennis my altyd ten dienste
sal wees in die nuwe taak, wat my opgele is. :;.\fog die
Here ons beider werk tot 'n ryke seen stel vir die Kerk !
Seer geleerde Here Professore aan die P.r.K., seer
,geagte here Lektore ! Ek dank U vu: u teenwoordigheid en
goeie wense.
Die band tussen die Theol-afdeling en U domein was
in die verlede altyd nou gewees. Hierdie band moet by
die skeiding soveel molik gehandhaaf word. Ons eienaar
-dige posisie vereis dit. Aan U is ook toevertrou die voor
-lopige vorming van die aanstaande Theologe. Dit maak
u roeping des te ernstiger en bind U te nouer aan die
Theo!. Skool.
~fog die dag uooit aanbreek nie dat die lewensbeskou
-ing van die P. T.J .K. in bot~ing kom met die verlede, wat
ons beider werk gebind hct aan die Woord rnn ,Uod. Die
Here segene u werk.
Geagte here studente ! Ek kom als 'n vreerndeling,
en tog is die Skool my 1iie neemd nie, daar my taak
vroeer verbon& was aan die Litt.-afdeling nn die Skool.
Ek wil nog die vriend wees van alle studeute en hied
U almaal my hand. Nouer sal ek verbonde wees aan die
· studente in die Theologie. Ek kom met die rypere erva
-ring van die praktyk, en saam sal ons ons verdiep in die
theorie.
Ons moet in die hoogte en die diepte en die breedte, klim en daal en loop.
\Vat 'n hoe, diepe en w;ydse taak !
Als ons hierdie taak aanpak, dan pas om; in die eerste
plek ootmoed en altyd ootmoed.
Maar ons staan nie alleen nie met onse menselike
kennis, want die Bron daarvan is onse God.
Uit God en tot God is onse roeping. Ons is ook nie
afhanklik nie van menselike wetenskap. Die norma van
ons ondersoek is Gods Woord. In die studie vra ek nie al -leen die denkkrag van u hoof nie, maar ook die Godsdiens
van u hart, want tensy en hoof en hart wedergebore is, sal U u toekomstige profetiese roeping teenoor alle leun
studie rype vrugte afwerp vir die toekomstige arbeid .. Die Here gee ons dit genadiglik !
WelEerw. here, en broeders, Bedienare des \'i'oords,. mede-arbeiders van my verlede !
Als ek een pas doen uit u geledere, dan skei ek nie · van U nie, want hoewel uit die aktiewe <liens, le ek my geweer nie neer nie. :My is net vergun om ook nuwe re- -krute op te lei vir die diens.
r
geledere is Verdi.in deur die dood. Kog pas is ons. ont::;iuk in w_yle Ds.. \\'. Postma, 'n vegter in die krag van-sy !ewe. )fog die Here die kwantiteit-verlies vergoed deuz.·-U te vermeerder in kwalitatiewe krag om die werk, wat. bly, te doen.Ry, die U roep, is getrou. Ek ken al u moeilik hede-en self-verlogening en wil in die toekoms, waar ek kan, u laste saam dra, als u broeder.
Ek bly tot u diens bereid. Blaas die profetiese basuin. in alle getrouheid ! En u genade-loon sal U nie onthou. word nie.
Die Here sal genade en ere gee !
Eerw. Deputate van die Alg. Yergadering ! Eerw .. Kerkeraad van die plaatselike gemeente !
Ek staan nie meer in diens nie van een Kerk, maar van al die gemeentes. Dit verhoog die erns van my roe-ping deur die verbreding van my taak 'n Kind,
gebore-in die skoot van die Kerk, is ek die eersteling op die pro--fessore-katheder, als vrug van die arbeid van die Kerk
·w
at 'n seldsaine voorreg wat wyle my vader, als hy · in lewe was, 'n egte geestes kind van vader Postma, die -herstigter van die Kerk, met verrukking sou vervul het.In dankbare I:ierinnering aan hem, wat en Kerk enc Skool so lief had, aanvaar ek my werk.
Ek roep U voorbede in op my moeilike werk, en die. van alle Kerke, in wie se diens ek staan.
Aangenaam sal dit my wees om by geleentheid in aan-ra.king te kom met u arbeid. Die Here make u wag-werk:
op die mure van Sy Sion 'n vrees vir al die vyande van Sy Kerk!
29
:teenwoordigbeid, U dank ek vir u belangstelling. Nie al
-Jeen vir die Kerk nie, maar ook vir ous land en volk, is elke instelling van onderwys, wat berus op die grondslae
van Gods W oord, en daarom ook _die Skool van die Kerk, hoe klein ook, 'n seen.
Die toekomstige Bedienai-e des W oords word geroep -0m te werk op alle gebied van die lewe, en hulle
pro£etie---se roeping vereis die basuin-geblaas van Gods W oord oor ..alle toestande en bedoelinge, wat bots met die Goddelik _£rf.ag.
Daarom is elke Theologiese Skool, wat die ere Gods
l1oog wil hou, 'n wins ,-er land en volk.
Mog die Skool ook in Potchefstroom hierdie waarde-..ring geniet !
LEKTUUR.
1) Kuyper Encycl. l i p. 476.
2) Dr. Silleves Smit, Jobs. de Doper.
3) Joh. I.
4) 2 Petr. 1 vs. 21.
.5) Kuyper Encycl. II p. 421.
6) Kuyper Encycl. II p. 414.
7) Luk. 3 vs. 2, Dr. S. Smit Johs. de Doper .
. $) Dr. K. Encycl. II p. 476 .
. 9) Dr. J. Ridderbos, Predikende bet Rv. v. h. Kon. der
Hemelen.
10) Dr. Kuyper, Encycl. p. 486.
11) Dr. J. D. du Toit. Doop des Geestes. Profetie.
12)
Dr.
Kuyper Encycl. II p. 488.13) Delitsch-Bibl. Psych. (Engl. edisie p. 420).
14) Dr. Kuyper Encycl. II p. 483.
15) Dr. A.alders. Proietieen des 0. V. p. 113.
16) Schaf£ en Hertzog. Encycl. ,,profetie" (Engl. ed.J.
17) Dr. S. Smit-organisatie van die Ohr. Kerk in Ap.
tyd. p. 133 .
.18) ,,Das von den A.postelen und Prn£eten gelegte .:
Fuu-damenj; ist das Ev. von Christo, welches .;ie ""'~r
kiindiget und wodurch sie die gemeinden gestiftet
haben (1 Kor. 3 :10). ,,Prophiton" haben Cbrys. The<)doret. Hiern. Erasm. Beza Calvin. Calovius.
Baumg. von den Alttest. Profeten verstanden. Aber das nicht diese, sondern die N. T. (1 Kor. 12:.. 11) gemeind sind (Pisc. Grot. Beugel. Zachs. Kop-pe. Rasters. Olsh. B. Crin. De Welte) erhellt
zwar-nicht am die Nichtwiederholung des Artikels, da.
die .-\posteln und Propheten als eine Corporat;,m · Yorgestellt sein konnten, wohl aber.
1) 8cbon aus die Yorstellung, wekhe gerade an der Feder eines Apostels am natiirlichtsten u.s. w. 2) .-\us der Analogie von 3 :5---! :11.
3) Daraus, dass die fragliche Grundlegung der .:\at"t;r·
del" Sache nach uur die Predigt 'i"On den g~komme-.
nen Christus sein kann, weil· auf diesem Fu11d.:11Y1t'nt die Gemeinde-stiftung geschah. J a hober aber P. die Prophetie achtete (1 Kor. 14 :1) urid die Prophe-ten auch anderwarts auf die n~ichsten Platz nach den Aposteln stellt (1 Kor. 12 :28).
Desto meb.r mit Recht k:onnte er · die Aposte1n und Propheten als die Grundlegenden der Gernein-cl,o, bezeichnen, und desto '.\eniger sind wir befugt, bier mit De \Velte die Spm eines .Apostelschi.ilen zu finden.
Sie ook Zockler-Bibl. und E-irchenh'.;;tori>'chen Studien , , Scmdern .Paulus wilt hiei· beide A.rten von g.1:undlegendes Oltarismatisc:her \\'irktsamkeit im und aro Reiche Christi namhaft machen: Die Apos-tolische als primt1r grundlegende rnran, und die pro-phetische als rnrnekunte Bundesgenossen und Hilfskraft fflr ihr \\'erken dennachst."
19) Prof. Llndeboom. Uit de Schriften. 2Ui Dr. Bavi11<:k. Dogm. IY p. GB.
21) Biljon. In!. K.1'. p. 245.
22) Kuyper. Gogmatiekdiktate. De Consum. 23) Kuyper. Dogmatiekdi1:tate. De Consum.
24) Dr. S. Smit. Tussen de Gouden Kandelaren p. 4_ 25) Dr. S. Smit, Org. v.d. ·Chr. Kerk in . .\p. tyd. 2.fi) Zahn. Inl. N. T.
27) Calvy-n. Komm. 1 Cor.
~8) Kuyper. \Yerk des H. Geestes l p. 248. 29) Dr. S. Smit. Org. Chr.. Kerk p. 125.
30) Dr. S. Smit. Org. Chr. Kerk p. 94. 31) Heinrici-:.\Ieyer Komm. N. T. 32) Ba\·inck. Dogm. IV p. 68.
33) Bie·terveld. Cor. gemeeute ten tyde van Paulus. 34) Dr. J. D. du Toit. 16de Eeuwse Profetie p.
1
6
.
35) Dr. J. D. Dutoit en S. 0. Los. ,,Doop des Geest.es.·
eu Chr. Doop" p. 38.
36) Di" Kuyper. ~Verk des H. Geestes I 239. 37) Calvyn. Kon. Efeze.
38) Delitsch. Ps. US vs. 19.
39) Dr. S. Smit. Org. der Chr. Kerk p. 123.
40) H. H. Kuyper. Op!. tot de dienst des Woords p •.
114.
41) Dr. Bavinck. Dogm. IV p. 165.
42) Dr. S. Smit. Org. Chr. Kerk p. 93. 43) Dr. S. Smit. Org. Chr. Kerk p. 94.
44) Kuyper E. Voto I. p. 297.
45) Kuyper. E. Veto I. p. 297.
413) G. \Yielinga. Paulus p. 160.
47) Hoekstra. Gere£. prediking p. 21. 48) Kuyper. Eredienst p. 311.
49) Bonar. Prophetical Landmarks.
50) Kuyper. Diktaat De Consum.
