Zonneparken in de
gemeente Veere?
Scriptie
Auteur : Matthijs Corbijn
Opleiding : Bedrijfskunde- Management, Economie en Recht Onderwijsinstelling : HZ University of applied sciences
Titelpagina
Datum : 28-05-2015 Plaats : Domburg
Titel : Zonneparken in de gemeente Veere?
Auteur : Matthijs Corbijn
Student nummer : 61964
Opleiding : Bedrijfskunde- Management, Economie en Recht Onderwijsinstelling : HZ University of applied sciences
Type rapport : Scriptie
Begeleidend docent : dhr. P.B. Schuman Telefoonnummer : 0118 - 489000 E-mail docent : pschuma@hz.nl
Coursenummer : CU13269
Stageplaats : Gemeente Veere
Adres : Traverse 1
Postcode + plaats : 4357 ET Domburg Telefoonnummer : 0118-555 442 Contactpersoon : dhr. M. Minderhoud E-mail contactpersoon : M.Minderhoud@veere.nl
“Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door
fotokopieën of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.”
Voorwoord
Even voorstellen mijn naam is Matthijs Corbijn. Op het moment dat ik dit schrijf ben ik nog student bedrijfskunde Management Economie & Recht ofwel MER. Voor ik aan deze opleiding begon heb ik een koksopleiding en hotelschoolopleiding gevolgd en afgerond. Na deze twee opleidingen ben ik doorgestroomd naar het HBO. Met het schrijven van deze scriptie de afronding daarvan nu heel dichtbij gekomen. Voor u ligt mijn scriptie waar ik van februari tot juni 2015, bij de gemeente Veere met veel plezier aan gewerkt heb. Dit rapport beschrijft hoe ik mijn onderzoek naar de mogelijkheden voor zonneparken binnen de gemeente Veere heb uitgevoerd en wordt afgesloten met aanbevelingen voor het gemeentebestuur.
Ik heb dit onderzoek uitgevoerd, omdat ik de verduurzaming van onze leefomgeving een belangrijke zaak vind. In mijn beleving kan zonne-energie daaraan een belangrijke bijdrage leveren. De realisatie van een zonnepark in de gemeente waarin ik woon lijkt mij vanuit dat oogpunt een goede zaak. Dit heeft mij mede gemotiveerd om dit onderzoek uit te voeren. Ook past dit onderzoek goed bij de verschillende aspecten van mijn opleiding en is het daarom een representatief afstudeeronderzoek. Allereerst wil ik mijn bedrijfsbegeleiders dhr. M. Minderhoud en mevr. M. Geldof-de Vries bedanken voor de geboden hulp. Ook wil ik graag mijn dank uitspreken voor de geboden hulp door mijn begeleidend docent dhr. P.B. Schuman. Tijdens mijn onderzoek heb ik veel vragen kunnen stellen en feedback gehad van mijn collega dhr. S. Vasseur waarvoor ik ook hem graag wil bedanken. Ook wil ik mevr. N. de Bruin afdelingshoofd van de afdeling RO bedanken dat zij mij het vertrouwen heeft gegeven dit prachtige afstudeeronderzoek uit te voeren. Tot slot wil ik ook alle respondenten die gedurende het onderzoek zijn geïnterviewd en geënquêteerd bedanken voor hun medewerking. Ik wens u veel leesplezier!
Auteur: Matthijs Corbijn
Datum/locatie afronding: 28-05-2015 Domburg Handtekening:
Samenvatting
Voor u ligt een afstudeeronderzoek naar de mogelijkheid voor zonneparken binnen de gemeente Veere. Met zonneparken wordt bedoeld landopstellingen met zonnepanelen. Zonneparken zijn een opkomende nieuwe vorm van het op grote schaal opwekken van duurzame energie. Dit onderzoek is uitgevoerd op verzoek van de gemeente Veere, omdat zij nog geen beleid hadden voor zonneparken. Op basis van de conclusies en aanbevelingen kan het bestuur van de gemeente Veere een
weloverwogen beleid opstellen. Een gemeente heeft een voorbeeld functie in de maatschappij, daarom is het van belang dat dit onderzoek is uitgevoerd en er een beleidsadvies gedaan is. Dit onderzoek is een verkennend/explorerend onderzoek. Als methode is gebruik gemaakt van de strategieën survey en casestudy waarvoor interviews en enquêtes zijn gehouden. Het onderzoek is begonnen met het doen van deskresearch. Hierbij is gebruik gemaakt van een gelaagde structuur van rijks- naar provinciale- naar gemeentelijk overheid. Ook is er gekeken naar zonne-energie in het algemeen, relevante organisaties, mogelijke locaties, publicaties en jurisprudentie. Met de opgedane kennis uit de deskresearch zijn vervolgens interview en enquête vragen gemaakt om een verdieping in het onderzoek te kunnen aanbrengen. Er is middels enquêtes onderzoek gedaan naar hoe het gemeentebestuur momenteel denkt over zonne-energie en zonneparken. Daarnaast zijn er interviews afgenomen bij belangenorganisaties, zoals de Zeeuwse Milieu Federatie(ZMF), Recreatie
ondernemend Nederland (Recron) en zuidelijke Land en Tuinbouw Organisatie (ZLTO). Om de ins en outs over zonneparken te weten te komen is een interview met Islandsolar gehouden en is er een enquête afgenomen bij Solar-energie works. Deze twee bedrijven zijn actief op de ontwikkelende markt van de van zonne-energie. Een zonnepark kan een ingrijpend effect hebben op een omgeving, daarom zijn er enquêtes afgenomen onder de dorps- en stadsraden. Doel hiervan was te meten wat de maatschappelijke acceptatie voor zonneparken is.
Ook is er een casestudy uitgevoerd, hiervoor is het zonnepark bij Ouddorp in de gemeente Goeree-Overflakkee uitgekozen. Dit zonnepark is gebouwd in een vergelijkbare omgeving als de gemeente Veere. Er zijn interviews gehouden met Deltawind, eigenaar van het zonnepark en met de
faciliterende gemeente Goeree-Overflakkee.
Uit het onderzoek is gebleken dat er mogelijkheden zijn voor zonneparken in de gemeente Veere, maar alleen op selectieve locaties en onder strikte inpassingsvoorwaarden. Belangrijk is dat een zonnepark geïntegreerd wordt met de kernkwaliteiten van het landschap en daarmee uit het zicht genomen wordt. Ook kan met de inpassing van een zonnepark de recreatieve waarde van een gebied versterkt worden door wandel en fietspaden aan te leggen in de groenrand rond het zonnepark. Belangen organisaties geven aan voor zonneparken te zijn. Maatschappelijk worden zonneparken geaccepteerd indien omwonende de mogelijkheid krijgen voordeel te behalen uit het zonnepark. Een opvallende bevinding is dat een meerderheid van de politieke partijen in de gemeente kansen zien om bestaande locaties (parkeerterreinen) te verduurzamen met zonne-energie. Parkeerterreinen kunnen overkapt worden met zonnepanelen, geadviseerd is om hier een pilot mee te doen.
Geconcludeerd kan worden dat er mogelijkheden zijn voor het verduurzamen van de gemeente Veere met zonne-energie in de vorm van een zonnepark. Maar hierbij moet de kanttekening gemaakt worden dat het al dan niet toestaan van een zonnepark ten alle tijden een politieke afweging blijft.
In front of you lays a study on the possibility of building solar parks in the municipality Veere. Solar parks are a new means for producing large quantities of green energy. This study has been conducted on request of the municipality Veere, as they do not have a policy on solar parks yet. Based on the conclusions and advice given in this study the municipality Veere will be able to write a thought-out policy on solar parks. A municipality is a role model in society and therefore it is important for Veere to have a policy on solar parks.
This study can be described as exploring.. Surveys and a casestudy are the methods which have been used in this study. The study started off with a desk research in which a layered structure was used going from the national government to the regional government and finally to the local government. Other topics that have been taken into account are solar-energy in general, relevant organisations or pressure groups, possible locations, publications about solar parks and jurisprudence. With the gained knowledge from the desk research, questions for interviews and surveys have been formulated to deepen the study. A survey has been used to find out what the managementof the municipality thinks about solar parks. In addition there has also been a survey amongst possible pressure groups such as the Zeeuwse Milieu Federatie(ZMF), Recreatie ondernemend Nederland (Recron) and zuidelijke Land en Tuinbouw Organisatie (ZLTO). In order to get detailed information about solar parks an interview was held with Islandsolar and an survey was conducted by Solar-ew. Both companies give professional advice on solar-energy. A solar park can have a radical effect on its surroundings and therefore surveys were conducted amongst village- and city councils. The purpose of this survey was to measure the social acceptance of solar parks in the municipality Veere.
In addition to the survey a casestudy, based on a solar park located at the village of Ouddorp in the municipality Goeree-Overflakkee, has been conducted. This solar park was selected due to the similar surroundings as they are found in Veere. Interviews have been held with Deltawind (the owner of the solarpark) and the municipality Goeree-Overflakkee.
After analysing the information, it can be concluded that there are possibilities for solar parks in the municipality Veere. However, this applies only to selective locations and under strict terms on how a solar park is incorporated into the core qualities of the land. The construction of a solar park could have an positive effect on the recreational value of the municipality Veere. When a stretch of green (trees, bush) is put around a solar park a bicycle and hiking path can be build through this nicely green area. The pressure groups are all in favour of solar parks because it looks better than wind parks. The social acceptance in the region is good as long as people get the opportunity to benefit from the solar park. Striking is that a majority of the political groups sees a chance to enrich existing locations like parking bays with solar-energy. Parkings could be covered with solar panels. This report advises to do a pilot with this concept.
It can be concluded that there are possibilities for solar parks in the municipality Veere. However, the choice whether or not to do so remains political.
Inhoudsopgave
1. Inleiding...1
1.1 Aanleiding onderzoek...1
1.2 Probleem & Doelstelling...1
1.3 Hoofdvraag en deelvragen...1
2. Theoretisch kader...2
2.1 Zonne-energie in het algemeen...2
2.2 Rijksoverheid...6
2.2.1 Postcoderoos...6
2.2.2 Salderen...7
2.2.3 Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie...7
2.2.4 Zon voor asbest...7
2.2.5 Energie Investeringsaftrek...8
2.3 Provinciale overheid...8
2.4 Gemeentelijke overheid...9
2.4.1 Duurzaamheidsbeleid...9
2.4.2 Bestemmingsplan gemeente Veere...10
2.4.3 Structuurvisie...11
2.4.4 Welstandsnota 2012...12
2.5 Relevante organisaties...12
2.6 Mogelijke locaties...14
2.7 Publicaties over zonne-energie projecten...14
2.8 Jurisprudentie...15 3. Onderzoeksmethode...16 3.1 Onderzoeksstrategie...16 3.2 Survey...16 3.2.1 Interviews...16 3.2.2 Enquêtes...17 3.3 Casestudy...19 3.4 Data analysemethode...19 3.5 Betrouwbaarheid en validiteit...19 4. Onderzoeksresultaten...21 4.1 Wat is er uitgevoerd?...21
4.2 Resultaten...22
4.2.1 Adviesbureaus Islandsolar & Solar-ew...22
4.2.2 Interview ZMF...22
4.2.3 Interview ZLTO...23
4.2.4 Interview RECRON...23
4.2.5 Enquête fractievoorzitters...24
4.2.6 Enquête wethouders...25
4.2.7 Enquête dorps- en stadsraden...26
4.2.8 Interview Deltawind...26
4.2.9 interview gemeente Goeree-Overflakkee...27
5. Discussie...28 5.1 Validiteit en betrouwbaarheid...28 5.2 Opzet onderzoek...28 5.3 Interpretatie onderzoeksresultaten...29 6. Conclusies en aanbevelingen...32 Geciteerde werken...36
Bijlage 1 Begeleidende brief...40
Bijlage 2 Overzicht zon uren...41
Bijlage 3 Verslag herziening omgevingsplan...42
Bijlage 4 Wetsartikelen Wabo binnenplanse ontheffing...43
Bijlage 5 Procedure postzegelplan...44
Bijlage 6 Vergelijking ‘Postzegelplan’ versus ‘Omgevingsvergunning’...46
Bijlage 7 Mogelijke locaties zonnepark...47
Bijlage 8 Relevante publicaties...50
Bijlage 9 Interviewvragen Islandsolar...55
Bijlage 10 Interviewvragen ZMF...56
Bijlage 11 Interviewvragen ZLTO...57
Bijlage 12 Interviewvragen Recron...58
Bijlage 13 Enquête commissie RO...59
Bijlage 14 Emquête College B&W...60
Bijlage 15 Enquête fractievoorzitters...61
Bijlage 16 Enquête vragen dorps- en stadsraden...62
Bijlage 17 Interviewvragen DeltaWind...64
Bijlage 19 Interviewvragen Klepperstee...66
Bijlage 20 Bewijs terugkoppeling interviews...67
Bijlage 21 Interview Interview IslandSolar...69
Bijlage 22 Interview ZMF...71
Bijlage 23 Interview ZLTO...74
Bijlage 24 Interview Recron...75
Bijlage 25 Enquêtes fracties...77
Bijlage 26 Enquête wethouders...82
Bijlage 27 Enquête dorps- en stadsraden...86
Bijlage 28 Enquête Solar-ew...92
Bijlage 29 Interview Deltawind...94
1. Inleiding
Voor u ligt het onderzoeksrapport van het onderzoek naar de mogelijkheid voor zonneparken binnen de gemeente Veere. Dit document is het resultaat van het afstudeeronderzoek van dhr. M. Corbijn student bedrijfskunde Management Economie en Recht. Het onderzoek is uitgevoerd op verzoek van de gemeente Veere.
1.1
Aanleiding onderzoek.
Zonne-energie is een techniek die in de afgelopen jaren sterk is verbeterd en goedkoper is geworden. Dit heeft er voor gezorgd dat de exploitatie van een zonnepark vanuit financieel oogpunt is verbeterd. Ook onder de Nederlandse ondernemers is dit niet onopgemerkt gebleven, waardoor er nu principe verzoeken binnenkomen bij de gemeente voor locaties om zonneparken aan te leggen. Een
zonnepark is een landopstelling, een soort steigerconstructie waarop zonnepanelen gemonteerd zijn. Zonneparken nemen over het algemeen één tot meerdere hectare grond in beslag.
1.2
Probleem & Doelstelling
De probleemstelling: Er is nog geen beleid geformuleerd betreffende de aanleg van zonneparken binnen de gemeente Veere. Door het ontbreken van een duidelijk beleid op zonneparken heeft de gemeente Veere nog geen antwoord op deze nieuwe ontwikkeling.
De doelstelling voor dit onderzoek is een adviesrapport te schrijven waarmee het gemeentebestuur een wel overwogen beleid kan formuleren ten aanzien van het al dan niet toestaan van zonneparken in de gemeente Veere en zo ja onder welke voorwaarden deze parken gerealiseerd mogen worden.
1.3
Hoofdvraag en deelvragen
Hoofdvraag:
Deelvragen:
1. Met welke juridische aspecten moet rekening gehouden worden bij het verstrekken van een vergunning voor het realiseren van een zonnepark?
2. Welke locaties in de gemeente komen in aanmerking voor het plaatsen van een zonnepark? Wat zijn hiervoor de criteria?
3. Welke zonne-energie projecten zijn er in Zeeland /Nederland of daar buiten? Welk onderzoek is daaraan vooraf gegaan? Hoe rendabel zijn die projecten? Welke vergunningen zijn er afgegeven?
4. Welk effect heeft de aanleg op het landschapsbeeld van de gemeente en in welke mate worden zonneparken maatschappelijk geaccepteerd?
5. Met welke stakeholders moet rekening gehouden worden wanneer er een vergunning afgegeven wordt voor het plaatsen van een zonnepark?
1
Hoe kan het beleid op zonneparken worden ontwikkeld, zodat de gemeente Veere een
vergunningsaanvraag van een externe partij voor de aanleg van een zonnepark
met
2. Theoretisch kader
In dit hoofdstuk wordt de deskresearch beschreven. Het onderwerp zonneparken is in een breed kader benaderd om een veel omvattend begrip te krijgen van wat zonne-energie is. Dit theoretisch kader is gelaagd opgebouwd. Eerst wordt er in paragraaf 2.1 algemene informatie gegeven over zonne-energie. Daarna wordt er gelaagd van rijks- naar provinciaal- naar gemeentelijkbeleid gewerkt. Vervolgens worden enkele belangenorganisaties, een lijst met mogelijke locaties voor zonneparken en publicaties over zonne-energie projecten besproken. Tot slot is er jurisprudentie opgenomen. Bij de onderdelen van dit hoofdstuk wordt aangegeven wat de relevantie is voor de beantwoording van de hoofd- en deelvragen. Op deze manier is het onderzoek breed opgezet en kan er een objectief beeld gevormd worden.
2.1
Zonne-energie in het algemeen
Deze paragraaf bevat algemene informatie over energie. Eerst wordt de potentie van zonne-energie weergegeven. Vervolgens wordt de ontwikkeling van de techniek behandeld. Ook de kosten en het rendement komen aan de orde. Daarna worden er enkele grote zonne-energie projecten benoemd en tot slot wordt het NIMBY effect behandeld.
De zon staat 150 miljoen km van de aarde en is de dichtstbijzijnde ster in ons zonnestelsel. Dagelijks bereikt een enorme hoeveelheid zonne-energie de aarde in de vorm van licht en warmtestraling. Dit is een mengsel van elektromagnetische straling met verschillende golflengte. De hoeveelheid energie die de aarde jaarlijks bereikt is 2500 maal groter dan de energiebehoefte van de 7 miljard bewoners. Tot slechts enkele decennia geleden was de techniek nog niet vergenoeg ontwikkeld om deze zonne-energie efficiënt om te zetten naar elektriciteit. Een zonnepark met een oppervlakte van 144.400 km2 zou al voldoende zijn om de hele wereld van energie te voorzien. In andere bewoordingen, 3,5 keer Nederland of ca. 25% van Frankrijk zou al voldoende zijn. [CITATION Het15 \l 1043 ]
De techniek achter het winnen van zonne-energie. Zonne-energie is op te delen in twee groepen: 1. Omzetting van zonnestraling in elektriciteit (zonnepanelen, Fotovoltaïsche zonne-energie) 2. Omzetting van zonnestraling in warmte (zonnewarmte of thermische zonne-energie)
Zonnecellen worden meestal gemaakt van silicium. Dit bestaat uit twee lagen waartussen, wanneer blootgesteld aan licht, een elektrische stroom gaat stromen. Deze techniek wordt ook wel polyvalent of PV technologie genoemd. PV technologie is op zich weer op
te delen in drie soorten panelen. - Mono kristallijne zonnepanelen.
Duur, maar hebben het hoogste rendement. - Poly kristallijne zonnepanelen.
Redelijk hoog rendement tegen een gunstige prijs. - Amorfe zonnepanelen.
Laag rendement en lage prijs.
Het vermogen van een zonnepaneel wordt berekend in Wattpiek (Wp) [ CITATION hoe15 \l 1043 ]
De opbrengst van een zonnecel is direct gekoppeld aan de intensiteit van het zonlicht dat er op valt. Bij een hogere intensiteit aan zonlicht levert een zonnepaneel ook meer stroom. Walcheren is om die
Afbeelding 1 Prijsontwikkeling per Wp van Viessman Vitovolt zonnepanelen in EUR per Wp, excl BTW [CITATION Zon14 \l 1043 ]
reden dan ook een goede locatie voor de opwekking van zonne-energie. In bijlage 2 is te zien dat Walcheren veel zonuren heeft in verhouding tot de rest van Nederland.
Zonne-energie wordt in Nederland nu nog vooral door particulieren opgewekt middels panelen op de daken van woningen. Ook boeren beginnen steeds vaker zonnepanelen te zien als een soliede investering. Door panelen op de grote daken van schuren te installeren kunnen boeren een flink rendement halen. Duitsland is in Europa het land dat voorop loopt op het gebied van zonne-energie. Zij installeren naast panelen op daken ook al op grote schaal zonneparken op landbouwgrond. Dit betekent dat zij in plaats van een gewas te verbouwen energie opwekken. Door de daling in de prijs van zonnepanelen is deze trend nu ook in Nederland in opkomst. In afbeelding 1 zien we dat de prijs van zonnepanelen ten opzichte van de opbrengst per kilowatt uur sterk is afgenomen tussen 2009 en 2014. In 2012 heeft de prijs van zonne-energie voor particulieren het zelfde niveau bereikt als de stroom uit de elektriciteitscentrale. [CITATION Zon14 \l 1043 ] In 2012 en 2013 is de hoeveelheid opgewekte zonne-energie in Nederland verdubbeld. In 2013 werd in Nederland 0,4% van de elektriciteit opgewekt uit zonne-energie. Om te vergelijken, in Duitsland was dit al 5% in de zelfde periode. De bijdrage van zonne-energie aan het totaal aan opgewekte energie uit hernieuwbare bronnen bedraagt in Nederland slechts 3%. [ CITATION CBS13 \l 1043 ]
Kosten en rendement
Zonnepanelen kosten in eerste instantie energie om te produceren. Die benodigde energie wordt door het zonnepaneel in Nederland in 1 à 2 jaar weer opgewekt. Na deze periode is de opgewekte energie pas echt als 100% groene stroom aan te merken. In
afbeelding 2 wordt het gemiddelde jaarverbruik van huishoudens in de gemeente Veere weergegeven. [CITATION TijdelijkeAanduiding1 \l 1043 ] De opbrengst van een zonnepaneel wordt gemeten in Watt Peak (Wp). Deze aanduiding is gebaseerd op de meest gunstige omstandigheden, namelijk een zoninstraling van 1000 Watt per m2 en een tempratuur van 25 graden. Echter komen die
omstandigheden niet vaak voor. Aangezien Nederland niet het meest optimale land is voor zonne-energie bereiken de panelen vaak niet het maximale rendement. Om een realistisch beeld te krijgen van het rendement verlaagt men het met een factor 0,85. Voorbeeld: een paneel dat 1000 Wp kan opleveren levert in werkelijkheid 850 Wp.
De levensduur van zonnepanelen is afhankelijk van het soort paneel. In tabel 1 wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste kenmerken van PV zonnepanelen. [ CITATION hoe15 \l 1043 ]
Paneel Levensduur in jaren kosten rendement
Mono kristallijne zonnepanelen 25 Hoog Zeer Hoog
Polykristallijne zonnepanelen 25 Gemiddeld/hoog Hoog
Amorfe zonnepanelen 5 tot 15 Laag Laag
Tabel 1 Rendement zonnepanelen
Op de volgende pagina in tabel 2 is een overzicht van de eenheden waarin energie gemeten wordt weergegeven.
Afbeelding 2 Gemiddeld verbruik huishouden per jaar [CITATION Vee13 \l 1043 ]
Eenheid Groote 1 Watt hour (Wh) / Watt Peak 1
1 Kilo Watt hour (Kwh) 1000 (Wh)
1 Mega Watt hour (MWh) 1000 (kwh) = 1.000.000 (Wh)
1 Giga Watt hour (GWh) 1000 (MWh) = 1.000.000.000 (kwh) = 1.000.000.000.000 (Wh)
1 Terra Wat hour (TWh) 1000 (GWh) = 1.000.000 (MWh) = 1.000.000.000.000 (KWh) 1.000.000.000.000.000 (Wh)
Tabel 2 energie meet grootheden
Verhouding tussen zon- en windenergie
Hoeveel hectare zonnepanelen moet je bouwen om één windmolen te evenaren?
Op het eiland Neeltje Jans zijn vier windturbines gebouwd met een vermogen van ieder 3 MW. Deze windmolens leveren gezamenlijk 12 MW waarmee 11.700 huishoudens van groene energie voorzien kunnen worden. Het windpark Neeltje-Jans BV is een joint-venture van de Triodos Bank Groep, DELTA N.V. en E-Connection Groep. [ CITATION ECo15 \l 1043 ] Om dit windmolenpark te evenaren in productie is er ongeveer 10 hectare zonnepanelen geplaatst moeten worden.
Omvormers
Om de opgewekte zonnestroom van de panelen bruikbaar te maken is een omvormer nodig. Die omvormer maakt van de opgewekte zonnestroom wisselstroom. Die wisselstroom kan gebruikt worden om terug te leveren aan het stroomnet of voor eigen gebruik. Er zijn veel verschillende omvormers die allemaal een eigen toepassing hebben in combinatie met bepaalde zonnepanelen. Een juiste afstemming is hier dus zeer belangrijk.
Installaties
Vrijstaande installaties zijn bedoeld om zonnepanelen op vrijwel ieder oppervlak te kunnen monteren. Dit soort installaties zijn snel te plaatsen en goedkoop. Een vrije installatie kan een vaste richting hebben, optimaal richting het zuiden, maar kan ook zonvolgend zijn. Een intelligente zon volgende installatie zorgt voor een maximale instraling. Deze systemen
zijn aan de hand van de kalender geprogrammeerd, waardoor ze altijd een juiste hoek ten opzichte van de zon zullen hebben. Dit verhoogt het rendement. [ CITATION PFI14 \l 1043 ] In afbeelding 3 is te zien hoe een zonnepaneel installatie via een huis of bedrijfspand is aangesloten op het energienet.
Zonneparken
In Nederland zijn al een aantal grote zonneparken gerealiseerd. Hieronder een selectie van een aantal bestaande en nog te realiseren zonneparken:
Locatie Aantal panelen Opbrengst Gerealiseerd in
Floriade – haarlemmermeer
19.383 2,3 MegaWatt 2002
De Reeven – Azewijn 35.000 1,8 MegaWatt 2012
Venco Campus – Eersel 5.712 1,63 MegaWatt 2012
Hitachi – Zaltbommel 6.100 1,6 MegaWatt 2013
Amsterdam Arena 4.200 1,05 MegaWatt 2014
Heineken – Den Bosch 3.632 908 KiloWatt 2013
Afbeelding 3 zonne-energie systeem [ CITATION Isl15 \l 1043 ]
Ameland 24.000 6 MegaWatt 2014
Fastned 10.000 3 MegaWatt 2015
Zonnegrond – Langedijk
6.000 1,5 MegaWatt 2014
Zonnepark A15 1.400 350 kilowatt 2014
Ouddorp 2900 0,9 MegaWatt 2012
Schiphol 120.000 15 MegaWatt Gepland voor 2017
Middelburg ? 14,4 MegaWatt Gepland voor 2016
Tabel 3 overzicht van zonneparken
In bovenstaand overzicht is goed te zien dat zonnepanelen sterk verbeterd zijn. Nieuwe panelen wekken meer stroom op dan oude. In 2002 zijn er op de Floriade bijna 20.000 panelen geplaatst die 2,3 Mw opbrengen. In 2014 zijn er 24.000 geplaatst op Ameland die 6 Mw opleveren. Met maar 4.000 panelen meer wordt dus meer dan het dubbele aan energie opgewekt.
In de gemeente Middelburg is men momenteel bezig met drie zonnepark projecten van respectievelijk 3,4 Ha 5,4 Ha en 14 Ha deze laatste zal wanneer gerealiseerd 14,4 MW gaan
opleveren. De gemeente Middelburg is door Groenleven uit Heereveen benaderd met de vraag of de gemeente mogelijke locaties had voor een zonnepark. Groenleven realiseert zonneparken verspreid over heel Nederland. Het college van de gemeente Middelburg heeft drie locaties geselecteerd die in aanmerking komen voor een zonnepark. Voor deze locaties is een businessplan geschreven. Of de projecten gerealiseerd gaan worden hangt af van toewijzing van de SDE+ subsidie aanvraag. De installaties worden laag geplaatst (80 cm hoog), opdat ze minimaal zichtbaar zijn
in het landschap. [ CITATION Syt15 \l 1043 ]
Om een vergelijking te kunnen maken tussen zonneparken en de kerncentrale is hieronder in tabel 4 de productie van de kerncentrale in Borssele weergegeven. De centrale heeft in 2013 voor 6.845.000 huishoudens stroom opgewekt1. [ CITATION EPZ14 \l 1043 ] In verhouding tot het hoogst renderende zonnepark in Nederland produceert EPZ 4.563 maal zo veel2.
NIMBY effect
Het “Not In My Back Yard” of wel NIMBY effect houdt in dat mensen vaak voorstander zijn van goede ideeën, maar wanneer deze dichtbij hen in de buurt gerealiseerd gaan worden zij van mening
veranderen. Een voorbeeld zou kunnen zijn: “Ik ben voorstander van duurzaamheid en het opwekken van groene stroom. Een zonnepark is dan een heel goede optie, maar niet als dat park dichtbij mij in de buurt gebouwd wordt.” Dit is een voorbeeld uitspraak van iemand die dicht bij een locatie woont waar een zonnepark gerealiseerd zou kunnen worden. Tegenargumenten zijn dan vaak dat men het niet mooi vindt en niet in het landschap vindt passen. Dit is het NIMBY effect en wordt veroorzaakt doordat omwonenden in eerste instantie bang zijn voor de nadelige effecten van een te realiseren zonnepark. Om ervoor te zorgen dat die omwonenden geen/minder bezwaar zullen hebben tegen de realisatie van een zonnepark zal gezorgd moeten worden voor een persoonlijk belang. Hierin ligt de werking van de postcoderoos regeling. Door ervoor te zorgen dat omwonenden financieel voordeel halen uit een te realiseren zonnepark kan (deels) voorkomen worden dat er bezwaar gemaakt wordt. 1 Productie EPZ gedeeld door het verbruik van een drie persoonshuishouden in de gemeente Veere:
27.380.000.000(Kwh) / 4000(kwh) = 6.845.000 huishoudens
2 Productie EPZ gedeeld door de productie van het zonnepark in Ameland: 27.380/6 = 4.563 maal zo veel
Crowdfunding is een bewezen methode om omwonenden te betrekken bij projecten. Dit kan gerealiseerd worden in een BV constructie.[ CITATION Gre15 \l 1043 ]
Bovenstaande theorie over het NIMBY effect heeft relevantie voor de beantwoording van deelvraag vier.
2.2
Rijksoverheid
Vanaf deze paragraaf begint de gelaagde structuur van het theoretisch kader. Deze paragraaf behandelt de Rijksoverheid en hoe zij omgaan met zonne-energie. Eerst wordt gekeken naar het energieakkoord dat richtlijnen geeft voor verduurzaming. Vervolgens worden enkele
stimuleringsregelingen besproken.
De Rijksoverheid stimuleert duurzame energie, bijvoorbeeld via belastingkorting voor burgers die gezamenlijk zonne-energie opwekken. Ook voor ondernemers zijn er regelingen getroffen om de exploitatie van zonne-energie te stimuleren. Naast het stimuleren van het gebruik van zonne-energie stimuleert de Rijksoverheid ook de ontwikkeling van de techniek. Om de innovatie te stimuleren, gaat de topsector energie structureel investeren oplopend tot €50 miljoen euro vanaf 2017. [ CITATION Rij152 \l 1043 ]
Op 6 september 2013 heeft de Sociaal Economische Raad (SER) het Energieakkoord voor duurzame groei getekend. De SER is een adviesorgaan van het Rijk. In dit energieakkoord worden een aantal doelen gesteld voor de groei van de hoeveelheid duurzaam opgewekte energie. In 2020 moet 14% van de energie duurzaam opgewekt zijn en in 2023 moet dat verder groeien naar 16%. Om aan deze doelstellingen te gaan voldoen zijn de volgende hoofdcategorieën opgesteld. [ CITATION SER13 \l 1043 ]
Wind op land
Het rijk en provincies hebben een akkoord gesloten over het realiseren van 6.000 MW operationeel windvermogen in 2020. Dit akkoord is ambitieus en wordt in 2016 geëvalueerd.
Wind op zee
Opschaling naar een operationeel windvermogen op zee van 4450 MW in 2023. Momenteel vormen de reeds bestaande en de in pijplijn zittende parken circa 1.000 MW.
Naast wind op land en wind op zee worden het bij- en meestoken van biomassa en zonneparken als potentiële bijdragers genoemd aan dit energie akkoord. Van zonneparken en biomassa wordt in 2023 een bijdrage van ongeveer 51,6 MW verwacht. [ CITATION SER13 \l 1043 ]
2.2.1 Postcoderoos
De postcoderoos is een regeling die er voor moet zorgen dat het voor particulieren interessant is om coöperatief te investeren in zonneparken. Door de regeling ontvangen particulieren naast de
opbrengsten uit verkochte energie nog een extra korting van 7,5 eurocent per KWh op de eigen energie rekening. Om deel te kunnen nemen in het collectief moet het postcodegebied waarin men woont grenzen aan het postcodegebied waarin een zonnepark gebouwd is. Tot op heden is gebleken dat de postcoderoos regeling niet gewerkt heeft zoals bedoeld is. De stimuleringsregeling zou het effect moeten hebben dat investeringen in duurzame energie rendabeler moeten worden. Echter is over de afgelopen jaren gebleken dat de rendementen dusdanig laag of zelfs negatief waren dat mensen ondanks de postcoderoosregeling niet investeren in duurzame energie.[ CITATION Hie14 \l
1043 ] In het voorjaar van 2015 wordt deze subsidie regeling geëvalueerd. [ CITATION Mer15 \l 1043 ] In de voortgangsrapportage van het energie akkoord wordt al de wens uitgesproken om de
postcoderoos regeling te vereenvoudigen en daarmee effectiever te maken. [CITATION Soc14 \l 1043 ]
2.2.2 Salderen
Salderen is een regeling die het terug leveren van energie aan het net mogelijk maakt, waardoor de energiemeter terug loopt. De consument compenseert de verbruikte stroom met de eigen
opgewekte zonnestroom waardoor de jaarrekening lager uitvalt. Deze regeling staat vast tot 2020, maar wordt naar verwachting in 2017 gereviseerd. Mogelijk komt er na 2020 een overgangsregeling waarna deze extra stimuleringsregeling geleidelijk zal verdwijnen. Helaas is deze regeling niet geschikt voor energie opwekking op grote schaal, daarmee zijn zonneparken hiervan uitgesloten. Deze
regeling wordt daarom verder niet in dit onderzoek betrokken.
2.2.3 Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie
De subsidie van het ministerie van economische zaken voor grootschalige projecten loopt via de Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie (SDE+). De SDE+ subsidie is een jaarlijks gelimiteerd bedrag, voor 2015 is de subsidie vastgesteld op 3,5 miljard euro. De grens voor grootschalig is gesteld op 15 kilowattpiek en een grootverbruikersaansluiting (3*80). De SDE+ subsidie is bedoeld om relatief dure groene duurzaamheidsprojecten financieel haalbaar te maken over een langere termijn. De SDE+ subsidie kan bijvoorbeeld gebruikt worden voor een zonnepark. De kosten van zonne-energie zijn hoger per kWh dan energie uit vervuilende energie bronnen. De subsidie vergoedt dan het verschil tussen de kosten van vuile energie en groene energie, zodat de concurrentiepositie van groene energie versterkt wordt. Voor zonneparken geldt een subsidie periode van 15 jaar. [CITATION Rij151 \l 1043 ][CITATION Rij156 \l 1043 ] Om voor deze subsidie in aanmerking te komen moet er door de gemeente een omgevingsvergunning zijn afgegeven. In verband met de inschrijfperiode voor SDE+ subsidie is het belangrijk dat de vergunningen op tijd verstrekt worden.
Deze regeling heeft relevantie voor de beantwoording van deelvraag één.
2.2.4 Zon voor asbest
Een tweede stimuleringsregeling is de regeling “zon voor asbest”. Deze regeling is bedoeld voor agrariërs die schuren hebben met daarop asbestdaken. In Nederland heeft ongeveer 75% van de agrariërs asbest op hun daken liggen. De Rijkssubsidie ziet er als volgt uit:
4,5 euro subsidie per m2 asbest dak.
Sanering moet gepaard gaan met terugplaatsing van zonnepanelen. Minimaal 250 m2 te saneren asbest dak.
Per aanvrager maximaal 15.000 euro subsidie.
Sanering van asbestdaken van gebouwen met een nevenfunctie mag, mits binnen het bouwblok.
Plaatsing van minimaal 5 kW-piek zonnepanelen op een ander dak dan het gesaneerde dak mag op voorwaarde dat dit gebouw zich op een bouwblok uit de aanvraag bevindt.
Alvorens asbest te verwijderen en zonnepanelen te plaatsen, moet een complete aanvraag voor de subsidie ingediend zijn (inclusief alle gevraagde bewijsstukken). Het advies is om pas na ontvangst van de beschikking over te gaan tot uitvoering.
Aanvragers niet zijnde agrariërs kunnen tot een maximum van 30% van het plafond per provincie benutten.
Agrariërs in de gemeente Veere kunnen geadviseerd worden hier gebruik van te maken indien zij asbestdaken hebben. Helaas is deze regeling niet geschikt voor zonneparken op land. De regeling wordt daarom verder niet in dit onderzoek betrokken.
2.2.5 Energie Investeringsaftrek
De Energie Investeringsaftrek (EIA) is een regeling die het voor bedrijven fiscaal gunstiger maakt om te investeren in energiezuinige technieken en duurzame energie. Een bedrijf dat duurzame
investeringen doet kan 41,5% van de fiscale winst aftrekken. Dit komt nog eens bovenop de gebruikelijke afschrijvingen. Gemiddeld levert de EIA een belastingvoordeel van 10% op.
Zonnepanelen zijn een goede manier voor bedrijven om te verduurzamen. Om in aanmerking te komen voor de EIA moet echter wel aan enkele voorwaarden voldaan worden. Zo moet er boven de 25 kW opgewekt worden en er moet een grootverbruikers aansluiting op het net zijn (3*80 A of minder). De voorziening moet de inzet van primaire energie (aardolie, steenkool, aardgas) beperken door voor ten minste 70% gebruik te maken van zonne-energie. De maximum aftrek is €1.200 per kW x (piekvermogen in kW - 25 kW). Er moet op het moment van melden een SDE-beschikking zijn afgegeven. [ CITATION Rij154 \l 1043 ]
Deze regeling is interessant voor ondernemers, maar heeft voor het vormen van gemeentelijkbeleid geen effect. Deze regeling wordt daarom verder niet in dit onderzoek betrokken.
2.3
Provinciale overheid
In deze paragraaf wordt de tweede stap in de gelaagde structuur gezet van Rijks- naar Provinciale overheid. Er wordt aandacht besteed aan het omgevingsplan en het klimaatbeleid.
De provincie Zeeland heeft voor de periode 2012-2018 een omgevingsplan opgesteld. Dit plan dient als richtlijn voor het bestemmingsplan van de gemeente Veere. In het omgevingsplan heeft de provincie een paragraaf opgenomen over energie. Hierin wordt aangegeven dat de doelstelling is om kansen voor duurzame energieproductie te benutten. Het energie- en klimaatbeleid van de provincie is gericht op de opwekking van duurzame energie. Hierbij wordt windenergie als primaire bron aangewezen. Daarnaast wordt ook zonne-energie als een mogelijkheid genoemd. De provincie bestempelt Zeeland als een uitstekende locatie voor zonne-energie. Vanuit dat oogpunt staat de provincie dan ook positief tegenover initiatieven om meer zonnepanelen te plaatsen. Echter focust de provincie zich meer op de opwekking van duurzame energie door middel van wind, water, biomassa en gebruik van industriële restwarmte.[ CITATION Pro12 \l 1043 ] [CITATION Pro13 \l 1043 ]
Op 27 maart 2015 heeft er een voorbereidingsbijeenkomst plaatsgevonden voor het nieuwe omgevingsplan dat in 2018 in moet gaan. Van deze bijeenkomst is in bijlage 3 een kort
gespreksverslag opgenomen. Samengevat, de provincie zegt in het huidige omgevingsplan weinig over zonneparken en gaat ook in het nieuwe plan geen specifieke uitwerking van dit onderwerp opnemen. Standpunt van de provincie is dat het een politieke afweging is. Dit laat alle vrijheid aan de gemeenten om een beslissing te nemen over het al dan niet toestaan van een zonnepark.
Naast het omgevingsplan heeft de provincie ook een energie- en klimaatbeleid opgesteld. Dit beleid dateert uit 2012. In dit beleidsstuk geeft de provincie aan dat de ontwikkeling van zonnepanelen een
grote vlucht neemt. Dit is in de tussenliggende jaren ook gebleken. De provincie wil hierin een rol spelen door met slimme methodes grootschalige toepassingen te financieren. Hierbij denkt de provincie bijvoorbeeld aan samenwerking met woningcorporaties en de agrarische sector maar ook stichtingen en burgerinitiatieven om collectief zonnepanelen in te kopen. [ CITATION Pro12 \l 1043 ] Deze paragraaf draagt bij aan de beantwoording van deelvraag één.
2.4
Gemeentelijke overheid
In deze paragraaf wordt de laatste stap in de gelaagde structuur gezet. Hiervoor zijn beleidsstukken op Rijks- en provinciaalniveau behandeld. Nu komen de relevante gemeentelijke beleidsstukken aan de orde. Eerst wordt naar het duurzaamheidsbeleid gekeken. Vervolgens komt het
bestemmingsplan aan de orde met daarbij behorend de Wabo
omgevingsvergunning, postzegelplan en de parapluregeling. Daarna komt de structuurvisie aan de orde en tot slot wordt de welstandsnota behandeld.
2.4.1 Duurzaamheidsbeleid
De gemeenteraad heeft op 14 maart 2013 het duurzaamheidsplan 2013-2016 vastgesteld (hierna duurzaamheidsbeleid). De doelstelling in dit plan is door de gemeente Veere als volgt geformuleerd. “Duurzaamheid voor Veere betekent dat we er voor zorgen dat we een gezonde leefomgeving nalaten aan de volgende generaties (geen schade aan aarde, milieu en mens)”. [CITATION
TijdelijkeAanduiding1 \l 1043 ]
In het duurzaamheidsbeleid heeft de gemeente Veere aangegeven in 2050 energieneutraal te willen zijn. Voor de gemeentelijke organisatie is deze doelstelling nog scherper gesteld op 2030. Het plan wijst zonenergie aan als één van de mogelijkheden energie op te wekken uit hernieuwbare bronnen. Tevens wordt er de wens uitgesproken een faciliterende rol te spelen in het gehele proces van verduurzaming. [CITATION TijdelijkeAanduiding1 \l 1043 ]
Walcheren is aangewezen als Nationaal Landschap. Dit zijn gebieden met een unieke combinatie van natuur, cultuur en geschiedenis. In dit soort gebieden is de samenhang tussen behoud en
ontwikkeling van groot belang. De gemeente Veere beschikt tevens over Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Dit zijn bijvoorbeeld de Noordzee, de Westerschelde, duinen, weidegebieden en
kreekrestanten. Binnen deze gebieden is het natuurbeleid van kracht. Het natuurbeleid wordt voor het grootste deel uitgevoerd door de Provincie Zeeland.[CITATION TijdelijkeAanduiding1 \l 1043 ]
2.4.2 Bestemmingsplan gemeente Veere
Een bestemmingsplan heeft tot doel aan te geven wat het mogelijke gebruik is van gronden binnen een gemeente. In de memorie van toelichting geeft de tweede kamer aan dat een bestemmingsplan twee functies heeft, te onderscheiden zijn de stuurfunctie en de waarborgfunctie. De stuurfunctie heeft betrekking op hoe het bestemmingsplan het gewenste gebruik van grond bevordert en ongewenst gebruik tegengaat. De waarborgfunctie heeft betrekking op de juridische basis die het bestemmingsplan de overheid, burgers en bedrijven verschaft ten aanzien van wat wel en niet is toegestaan in een bepaald gebied. [ CITATION Sta03 \l 1043 ] In Art. 3.1 van de Wet ruimtelijke
Afbeelding 4 Gemeente Veere [ CITATION Goo15 \l 1043 ]
ordening (Wro) geeft de kern van een bestemmingsplan weer. De bestemmingsplannen van de gemeente Veere onderscheiden een aantal verschillende gebieden, waarbinnen weer verschillende bestemmingsmogelijkheden zijn te onderscheiden. In de bestemmingsplannen wordt onderscheid gemaakt tussen de bebouwde kom en het buitengebied. Binnen de bebouwde kom is het
planologisch niet mogelijk om een zonnepark aan te leggen. In het buitengebied is het nu ook nog niet mogelijk, maar hier is wel de mogelijkheid om een aanpassing in het bestemmingsplan te maken. In paragraaf 2.4.2.1 wordt de omgevingsvergunning beschreven. Paragraaf 2.4.2.2 beschrijft het postzegelplan en in paragraaf 2.4.2.3 wordt de parapluregeling toegelicht.
Het bestemmingsplan moet aangepast worden om een zonnepark te kunnen realiseren. Op dit moment is er nog geen bestemming die aansluit bij een zonnepark. De situatie kan vergeleken worden met de realisatie van een windmolenpark, zoals op Neeltje Jans. In het bestemmingsplan heeft dat gebied een enkelbestemming ‘Natuur’ en een functieaanduiding ‘windturbinepark’ en een gebiedsaanduiding ‘veiligheidszone - windturbine’. Op deze manier is het windturbinepark mogelijk gemaakt op Neeltje Jans. Voor een zonnepark kan een dergelijke opzet ook gebruikt worden. De functieaanduiding ‘zonnepark’ of ‘zonneweide’ kan ervoor zorgen dat een bepaald gebied expliciet alleen voor een zonnepark gebruikt kan worden.
2.4.2.1 Wabo Omgevingsvergunning
De omgevingsvergunning bestaat sinds 1 oktober 2010 en vervangt een hele reeks aan vergunningen. Enkele daar van zijn: de binnenplanse ontheffing, ontheffing bestemmingsplan, afwijkingsbesluit, sloopvergunning, kapvergunning, bouwvergunning en de aanlegvergunning. [ CITATION Wab15 \l 1043 ] Een omgevingsvergunning die betrekking heeft op een binnenplanse ontheffing is mogelijk op grond van de Wabo. In bijlage 4 is een overzicht opgenomen van de relevante wetsartikelen.
[ CITATION Ott13 \l 1043 ][ CITATION Gel10 \l 1043 ] Voorwaarde voor het invoeren van een wijzigingsbevoegdheid op basis van de in bijlage 4 genoemde wetsartikelen is dat het plan ook passend is binnen de landschapsverordening Veere. Ook kan een aanvraag voor een
omgevingsvergunning stuiten op art. 3.6a Wro. Dit artikel sluit de mogelijkheid van een
omgevingsvergunning (o.b.v. art. 2.12, lid 1, onder a, onder 2⁰ Wabo) voor een bepaalde termijn uit. Voor de aanvraag van een omgevingsvergunning die in strijd is met het planologisch gebruik heeft de gemeente Veere de volgende leges opgesteld. 0,5% van de bouwkosten met een minimum van €640,-. Daarnaast moet er ook een bouwvergunning aangevraagd worden€640,-. Hiervoor zijn de leges 2% van de bouwkosten, indien die hoger zijn dan €10.000, onder dit bedrag zijn de kosten €200. Wanneer om een zonnepark een aardenwal aangelegd moet worden, is hiervoor ook nog een
omgevingsvergunning aanlegactiviteiten nodig. De kosten zijn gelijk aan die van de bouwvergunning. De mogelijkheid tot het aanleggen van een grondwal is in het bestemmingsplan buitengebied duidelijk omschreven. Er mag op agrarische grond alleen in het bouwvak gebouwd worden. [ CITATION Gem151 \l 1043 ][ CITATION Vee14 \l 1043 ]
2.4.2.2 Postzegelplan
Middels een postzegelplan kan een ondernemer een plan uitvoeren dat niet binnen een bestaand bestemmingsplan past. [ CITATION MKB13 \l 1043 ] Een postzegelplan is in feite een nieuw
bestemmingsplan voor een ruimtelijke indeling van een zeer klein gebied of zelfs een enkel perceel. [CITATION Van14 \l 1043 ] Het doel van een postzegelplan is drieledig;
de bestemming van één of enkele percelen te wijzigen om concrete bouwplannen mogelijk te maken
om ongewenste ontwikkelingen ter plaatse te kunnen tegengaan
De procedure voor het opstellen van een postzegelplan is gelijk aan die van een bestemmingsplan. In bijlage 5 is de procedure voor totstandkoming van een bestemmingsplan schematisch weergegeven. [ CITATION Rij15 \l 1043 ]
De procedure als weergegeven in bijlage 5 voor de vaststelling van een bestemmingsplan en
postzegelplan is een langdurig proces. Gemiddeld kan er uitgegaan worden van een duur tussen zes en twaalf maanden. [ CITATION Pos15 \l 1043 ] Wanneer dit proces succesvol is afgerond kan er nog niet met bouwen begonnen worden. Daarvoor moeten er nog overige vergunningen aangevraagd worden op grond van de Wabo, zoals de omgevingsvergunning bouwen en aanleg. Op grond van art. 2.1 lid 1 onder a Wabo is het aanvragen van een bouwvergunning verplicht. Wel kunnen deze vergunningen al tijdens de postzegelplan procedure aangevraagd worden, zodat na de afronding hiervan direct gestart kan worden met het beoogde project.
In bijlage 6 wordt een overzicht gegeven van het postzegelplan en het Wabo omgevingsvergunning (binnenplanse ontheffing).
2.4.2.3 Parapluregeling
Een paraplubestemmingsplan is een partiële herziening van meerdere bestemmingsplannen. Er wordt als het ware een aanpassing vormgegeven, de paraplu, welke over meerdere
bestemmingsplannen heen gezet wordt. Op die manier kan in een gebied met verschillende bestemmingsplannen snel een nieuwe regeling doorgevoerd worden zonder de afzonderlijke bestemmingsplannen aan te hoeven passen. [ CITATION Rij153 \l 1043 ]
2.4.3 Structuurvisie
In de structuurvisie geeft de gemeente Veere aan waar in de gemeente plekken gekoesterd en behouden moeten worden of waar juist plaats is voor ontwikkeling. De structuurvisie dateert uit 2012 en is van kracht tot 2025 een lange periode en daarom van invloed op de ontwikkeling van mogelijke zonneparken binnen de gemeentegrenzen. Neeltje Jans wordt in de structuurvisie aangewezen als een uitstekende locatie voor het opwekken van duurzame energie. Gesproken wordt over
windenergie en een getijdecentrale. Zonne-energie wordt hier nog niet genoemd. Walcheren en de gemeente Veere zijn onderdeel van het Nationaal landschap Zuidwest Zeeland. Dat betekent dat de gemeente een visitekaartje is van het Nederlandse platteland. Er wordt daarom extra aandacht besteed aan behoud van dit landschap. Dat betekent niet dat er geen ontwikkeling mogelijk is, maar wel dat er bij ontwikkeling gekeken wordt naar het behoud van de kernkwaliteiten van het landschap. De structuurvisie geeft aan dat duurzaamheid in de toeristische sector op prijs gesteld wordt door de toeristen, overheid, bewoners en ondernemers. Er komt steeds meer een focus op duurzaam
ondernemen. In de agrarische sector is de verwachting dat het de komende jaren minder goed zal gaan. Daarom wordt door agrariërs naar mogelijkheden gezocht om op alternatieve wijze inkomsten te genereren. Zonne-energie is vanuit dit oogpunt een mogelijkheid. Echter stelt de structuurvisie dat nieuwbouw alleen in beperkte mate bij agrarische bedrijven mogelijk is. De gemeente stelt dat alleen kleinschalige activiteiten mogelijk zijn. Hierbij kan men onder andere denken aan een zorgboerderij of recreatie activiteiten. Onder het kopje ‘duurzaamheidseconomie’ in de landschapsvisie erkend de
gemeente dat het opwekken van duurzame energie en het meewerken aan ontwikkelingen op dit gebied van grote waarde kunnen zijn. Tevens wordt aangegeven dat de gemeente kiest voor het zoveel mogelijk benutten van zonne-energie. [CITATION Gem121 \n \l 1043 ]
Uitvoeringsstrategie structuurvisie
De gemeente heeft in de structuurvisie een uitvoeringsstrategie opgenomen. Er zijn drie mogelijke rollen voor de gemeente: actief grondbeleid, samenwerking of facilitair grondbeleid. Onder actiefgrondbeleid wordt verstaan het zelf aankopen en bouw klaarmaken van grond. Bij
samenwerken wordt er met andere partijen samen gewerkt aan de ontwikkeling van een bepaalde locatie. Wanneer er sprake is van facilitair grondbeleid zijn er wensen van een initiatiefnemer die een bepaald stuk land wil ontwikkelen. De gemeente vindt die ontwikkeling dan goed, maar werkt er verder niet zelf in mee. Verdere uitwerking hierover staat in de nota grondbeleid.[CITATION Gem121 \n \l 1043 ]
2.4.4 Welstandsnota 2012
Het welstandsbeleid van de gemeente Veere dient als toetsingskader voor het verlenen van vergunningen voor bouwen, zoals bedoeld in de Wabo. In de eerste plaats is de welstandsnota een vangnet dat dient om bouwplannen die het aanzien niet waard zijn uit Veere te weren. Het agrarisch middengebied biedt in theorie de ruimte om een zonnepark aan te leggen. In de welstandsnota wordt over bouwwerken in dit gebied het volgende gezegd. “Bebouwingselementen moeten op een zorgvuldige manier ingepast worden zonder afbreuk te doen aan het omliggende landschap of de architectonische eenheid van het gebouw”. Het welstandsbeleid is gericht op het behouden van het Zeeuws landschap. Dit landschap wordt gekenmerkt door openheid en daarmee de zichtbaarheid van grote afstand van bebouwingselementen. [CITATION Gem12 \n \l 1043 ] Bij de bouw van een
zonnepark moet rekening gehouden worden met de kernkwaliteiten openheid en zichtlijnen in het Zeeuws landschap.
Onderzoek naar deze gemeentelijke beleidsstukken draagt bij aan de beantwoording van deelvragen één, twee en vier.
2.5
Relevante organisaties
In deze paragraaf worden enkele organisaties besproken die belangen kunnen hebben bij het realiseren van een zonnepark in de gemeente Veere. Ook wordt de organisatie ‘Van de Bron’
behandeld. Zij zijn geen belangenorganisatie, maar hebben een interessant concept ontwikkeld voor de verkoop van duurzame energie.
ZLTO
ZLTO is een vereniging voor ondernemers in de groenruimte. ZLTO ondersteunt in Noord-Brabant, Zeeland en Zuid-Gelderland ruim 16.000 leden bij het realiseren van een duurzame positie in de markt en maatschappij. ZLTO geeft in de visie aan dat zij ondernemers willen helpen bij duurzaam en succesvol te ondernemen. Vanuit deze visie stimuleert ZLTO agrariërs om zonnepanelen aan te leggen op de daken van schuren. Hierbij kan in sommige gevallen gebruik gemaakt worden van de regeling “zon voor asbest”. [CITATION ZLT15 \l 1043 ]
Recron is de vereniging van Recreatieondernemers Nederland. Deze vereniging behartigt collectieve en individuele belangen van de leden. Omdat de gemeente Veere een hoge recreatieve waarde heeft en er jaarlijks vele toeristen naar de Zeeuwse kust trekken is de Recron een belangrijke organisatie om rekening mee te houden bij de realisatie van een zonnepark.
ZMF
Zeeuwse milieu federatie (ZMF) heeft een energieservicepunt Zeeland. Dat is een platform voor lokale duurzame energie-initiatieven. De ZMF, Zeeuwind en het Zeeuwse klimaatfonds werken samen om Zeeuwse initiatieven op het gebied van lokale duurzame energie en energiebesparing te
ondersteunen, verbinden en te positioneren. Naast het aanmoedigen van zonne-energie staat de ZMF ook voor het behoud van het Zeeuwse landschap en natuurlijke kwaliteiten. Om deze belangen te behartigen dient de ZMF zienswijze in wanneer zij het niet eens zijn met geplande veranderingen in het landschap. [ CITATION ZMF15 \l 1043 ]
Zeeuwind
Zeeuwind is in beginsel een Zeeuwse corporatie voor windenergie. Het doel is duurzaamheid en daarom is sinds enkele jaren ook zonne-energie een interessante markt geworden. In 2011 is middels het project “gezamenlijk inkopen Zonnepanelen Zeeuwind” door ruim 80 leden collectief
zonnepanelen ingekocht. In 2012 is er een samenwerking aangegaan met de ZMF. Gezamenlijk hebben Zeeuwind en de ZMF “Het Zoneffect” opgericht. Dit project is zeer succesvol gebleken. In 2012 werd er 1,2 Mw en in 2013 1,7 Mw aan zonnepanelen door particulieren op woningen aangelegd. [ CITATION Zee151 \l 1043 ]
Van de Bron
Van de Bron is een organisatie die opgericht is in 2013 en heeft tot doel duurzaam opgewekte energie niet via de energie maatschappij te verkopen, maar direct van de producent. Dit kan bijvoorbeeld een boer zijn met een zonneweide of schuur waarvan het dak bedekt is met zonnepanelen. Ook
particulieren die zonnepanelen op hun dak hebben kunnen zich bij Van de Bron aansluiten. Zo kunnen particulieren duurzame energie afnemen van een producent. Deze stroom wordt geleverd via het bestaande netwerk. Van de Bron zorgt voor de financiële en administratieve koppeling. De hoeveelheid stroom die je wilt afnemen wordt dan ook daadwerkelijk geleverd door de producent. Op deze manier wordt het nuts bedrijf, in Zeeland de Delta, tussen afnemer en producent
weggehaald. Dit heeft een aantal voordelen. Zo weet de afnemer waar zijn duurzame energie vandaan komt. Indien particulieren zelf ook zonnepanelen hebben en energie opwekken kan het overschot terug geleverd worden. Dit overschot wordt dan in mindering gebracht op de jaarrekening en wordt ook wel salderen genoemd. Om het zelf opwekken van zonne-energie te stimuleren heeft Van de Bron een stichting opgericht “Van de Bron Zonnecollectief”. Bij deze stichting krijgt men als particulier een vergoeding van 10,5 cent per kilowattuur. Bij een regulier nutsbedrijf krijgt een particulier slechts een vergoeding van 6 cent per kilowattuur. Naast deze hogere terug
leververgoeding krijgt men als producent ook nog eens een korting van 50% op je vastrechtkosten bij Van de Bron. Het overschot aan energie dat wordt terug geleverd wordt vervolgens door Van de Bron doorverkocht aan andere klanten. Dit initiatief maakt het voor particulieren interessanter om
zonnepanelen te plaatsen en inzichtelijk waar duurzame afgenomen energie vandaan komt. Voor ondernemers, zoals agrariërs, zorgt Van de Bron voor een betrouwbare partner die energie afneemt. [ CITATION Van15 \l 1043 ]
Deze paragraaf draagt bij aan de beantwoording van deelvraag vijf.
2.6
Mogelijke locaties
In dit hoofdstuk zijn een aantal locaties opgenomen die mogelijk interessant zouden kunnen zijn voor het exploiteren van een zonnepark. Bij de selectie is rekening gehouden met de omgeving,
grondeigenaar, locatie, zichtbaarheid in het landschap, afmeting en daarmee potentie op hoog rendement. De lijst is opgesteld in samenspraak met enkele collega’s van de afdeling RO. Voor het achterhalen van de grondeigenaren is netbrowser gebruikt. Voor het bepalen van de afmetingen en om inzicht te krijgen in het bestemmingsplan is gebruik gemaakt van planvieuwer.nl. Uit gesprekken met collega’s is gebleken dat recreatieterreinen in de gemeente Veere al volledig zijn gevuld. Op die locaties is dus geen overschot waar zonneparken geplaatst zouden kunnen worden.
Bedrijventerreinen zijn spaarzaam in de gemeente Veere, wat er voor zorgt dat ook hier niet voldoende onbebouwde ruimte is voor het plaatsen van een zonnepark. Wel is er de mogelijkheid bedrijven te stimuleren daken vol te leggen met zonnepanelen. Hierbij valt te denken aan de bedrijven terreinen de Zompe bij Serooskerke en het karreveld bij Koudekerke.
In bijlage 7 is een lijst opgenomen met acht locaties die potentie hebben voor de aanleg van een zonnepark. Na het overzicht is een kaart opgenomen van de gemeente Veere waarin met spelden de locaties nogmaals worden weergegeven. De locaties zijn genummerd, deze nummering
correspondeert met de nummering in de kaart van de gemeente Veere.
2.7
Publicaties over zonne-energie projecten
In bijlage 8 is een interview opgenomen met Hugo Buis, directeur solar, bio & hydro bij Eneco. In de top vijf grootste energieleveranciers van Nederland staat Eneco bovenaan als het om investeren in duurzaam opgewekte energie gaat. De Consumentenbond, Greenpeace, Hivos en Natuur & Milieu beoordeelden 32 energieleveranciers op investeringen in stroomopwekking, productie, levering en inkoop van stroom. Hierdoor ontstaat een ranglijst, waarop Eneco de zevende plaats inneemt. [ CITATION Ene15 \l 1043 ]
In het Interview geeft Hugo Buis aan dat Eneco vorig jaar voor 28 miljoen heeft geïnvesteerd in zonneparken. Hij spreekt de verwachting uit dat dit in de komende jaren waarschijnlijk nog meer zal zijn. Eneco investeert in Nederland, Engeland, Frankrijk en België waarvan de grootste investeringen in de laatste twee genoemde landen. In Nederland is Eneco bezig met het realiseren van een zonnepark op Ameland dat jaarlijks zes MW aan energie moet gaan opleveren. Eneco is niet alleen geldschieter, maar kan ook kennis en ervaring op het gebied van zonnepark projecten inbrengen. Eneco heeft nog meer plannen voor grootschalige zonneparken (>10 Mw) in Nederland, maar doet hierover op dit moment nog geen verdere uitspraken. Op dit moment is het volgens Hugo Buis nog altijd nodig subsidie te ontvangen om een zonnepark rendabel te maken. Hij geeft wel aan dat naar zijn verwachting de technische ontwikkeling tussen 2020 en 2030 zo ver gevorderd zal zijn dat zonneparken ook zonder subsidie rendabel kunnen worden. Dit komt dan voornamelijk voort uit panelen die een hoger rendement hebben en de prijsdaling van zonnepanelen. [ CITATION Ens15 \l 1043 ]
In bijlage 8 is een artikel opgenomen uit de Trouw van donderdag 2 april 2015. Dit artikel gaat over grootschalige zonneparken in Nederland. De verslaggever heeft een interview afgenomen met Peter
Paul Weeda directeur zon van Eneco. Weeda geeft aan dat hij verwacht pas in 2020 zonneparken te kunnen bouwen zonder gebruik te moeten maken van subsidieregelingen. Verder gaat het in dit artikel over de ruimte die een zonnepark inneemt en dat daar naar verwachting veel weerstand tegen zal zijn door omwonenden. In Groot-Brittannië heeft Eneco een zonnepark gebouwd, om inwoners uit het aangrenzende dorp te compenseren betaalt Eneco jaarlijks €14.000. Dit bedrag wordt gebruikt voor maatschappelijke doelen.
2.8
Jurisprudentie
Er is op de website rechtspraak.nl gezocht naar relevante jurisprudentie over zonneparken. Er is relatief weinig jurisprudentie gevonden. Enkele bezwaar tegen bestemmingsplan wijzigingen en bezwaar tegen het niet verkrijgen van SDE+ subsidie. Onderstaand is een korte samenvatting van een bezwaar tegen een bestemmingsplan wijziging.
ECLI:NL:RVS:2015:982
Appellant het college van gedeputeerde staten van Groningen en verweerder de raad van de gemeente Menterwolde.
De zaak: Onenigheid over “goede ruimtelijke ordening” bij het vaststellen van het bestemmingsplan door de raad van de gemeente Menterwolde.
De raad van de gemeente Menterwolde heeft bij besluit van 14 november 2014, het
bestemmingsplan "Buitengebied Menterwolde" vastgesteld. Daarin heeft de raad zonne-energie op bepaalde locaties in het buitengebied wel mogelijk maakt.
Het college GS richt zich in beroep tegen de wijzigingsbevoegdheid in artikel 50, lid h, van de planregels. Het college voert aan dat deze wijzigingsbevoegdheid in strijd met de
Omgevingsverordening provincie Groningen (hierna: de verordening) weides met zonnecollectoren in het buitengebied mogelijk maakt. De planregel is derhalve in strijd met de verordening, aldus het college. De raad van state heeft dit beroep grondig verklaart en daarmee het besluit van de raad van de gemeente Menterwolde vernietigt. [ CITATION Goe15 \l 1043 ]
3. Onderzoeksmethode
In dit hoofdstuk is beschreven hoe het onderzoek heeft plaatsgevonden. In paragraaf 3.1 wordt de onderzoeksstrategie beschreven. Vervolgens zijn in paragraaf 3.2 en 3.3 de verschillende
onderzoeksvormen toegelicht. In paragraaf 3.4 wordt ingegaan op de analysemethode en de daarbij behorende technieken die gedurende het onderzoek gebruikt zijn. Tot slot is in paragraaf 3.5
aandacht besteed aan de betrouwbaarheid en validiteit van het onderzoek.
3.1
Onderzoeksstrategie
Er zijn drie soort onderzoeksvormen te onderscheiden zijnde: beschrijvend, explorerend/verkennend en toetsend onderzoek. Dit onderzoek naar zonneparken sluit aan bij de vorm explorerend/
verkennend onderzoek, omdat er sprake is van een open onderzoeksvraag. Het doel is namelijk te verkennen wat de mogelijkheden zijn voor zonneparken in de gemeente Veere. Op basis daarvan kan dan een beleidsadvies gegeven worden aan het gemeentebestuur. [ CITATION Baa09 \l 1043 ] In het onderzoek is gebruik gemaakt van een multi methode, gericht op kwalitatief onderzoek. Er is gebruik gemaakt van de strategieën survey en casestudie. De keuze voor deze onderzoeksmethoden is gemaakt op basis van de onderzoeksvragen. [ CITATION Baa09 \l 1043 ] [CITATION sci12 \l 1043 ] In dit onderzoek is eerst middels deskresearch gezocht naar reeds bestaande onderzoeken over zonneparken en vergelijkbare projecten. Ook is er een algemeen beeld gevormd van zonne-energie en de technische ontwikkelingen. Er is een lijst met mogelijke locaties opgesteld in samenspraak met collega’s van de afdeling ruimtelijke ontwikkeling (RO). Om de kwaliteit van het onderzoek te
waarborgen is gebruik gemaakt van betrouwbare bronnen. Er is onderzoek gedaan op websites van de Rijksoverheid, provincie, gemeente, Picarta en overige relevante websites. Met de deskresearch zijn de deelvragen grotendeels te beantwoorden. Daarnaast heeft de deskresearch gezorgd voor de benodigde kennis om goede interviewvragen op te stellen. De informatie is opgenomen in het theoretisch kader. Er is ingezet op een onderzoek in de breedte van het onderzoeksonderwerp. [ CITATION Baa09 \l 1043 ]
3.2
Survey
Voor het kwalitatief verkennend onderzoek is een survey de meest gangbare strategie. Een survey zorgt voor een objectief beeld van het onderzochte onderwerp. In dit onderzoek zijn gestructureerde interviews afgenomen met het zonne-energie adviesbureau Islandsolar, Solar energie works, Zeeuwse Milieu Federatie (ZMF), Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (ZLTO) en de vereniging van
Recreatieondernemend Nederland (Recron). Naast deze interviews zijn er open enquêtes afgenomen onder de zes fractievoorzitters van de partijen die zitting hebben in de Gemeenteraad. Ook zijn er enkele leden van de commissie Ruimtelijke Organisatie (RO) en de drie wethouders uit het college van B&W geënquêteerd. De interview- en enquêtevragen zijn opgesteld aan de hand van de onderzochte theorie en de hoofd- en deelvragen.
3.2.1 Interviews
In deze sub-paragraaf is een overzicht gegeven van de gehouden interviews. Hierbij is aangegeven met wie en waarom deze personen of organisaties benaderd zijn. Er zijn interviews gehouden met de belangenorganisaties ZMF, ZLTO en Recron, evenals met Islandsolar en Solar-ew. Deze interviews dragen bij aan de beantwoording van deelvraag 2, 4 en 5.
Organisatie Functie Bijlage interview vragen
Respondent(en) Islandsolar Directeur IslandSolar Bijlage 9 Rien Kok
Organisatiebeschrijving: “Islandsolar" is een Zonne-energie adviesbureau dit adviesbureau is gevestigd
in Middelburg. Om meer te weten te komen over de zonne-energie projecten is er een interview gehouden worden met “Islandsolar”.
Zeeuwse milieu federatie (ZMF)
Adviseur Economie & Duurzaamheid
Bijlage 10 Tjeu van Mierlo
Organisatiebeschrijving: Zeeuwse milieu federatie (ZMF) heeft een energieservicepunt zeeland. Dat is
een platform voor lokale duurzame energie-initiatieven. De ZMF, Zeeuwind en het Zeeuwse klimaatfonds werken om Zeeuwse initiatieven op het gebied van lokale duurzame energie en
energiebesparing te ondersteunen, verbinden en te positioneren. Naast het aanmoedigen van zonne-energie staat de ZMF ook voor het behoud van het Zeeuwse landschap en natuurlijke kwaliteiten. Om deze belangen te behartigen dient het ZMF zienswijze in wanneer zij het niet eens zijn met geplande veranderingen in het landschap. De ZMF is een belangenorganisatie die zowel voor als tegen
zonneparken zou kunnen zijn, dat maakt de ZMF een interessante organisatie om te interviewen. Door middel van een interview kan gemeten worden hoe zij denken over zonneparken in de gemeente Veere.
ZLTO Programmamanager
Asbestveilige Agrosector
Bijlage 11 Huub Hoosemans
Organisatiebeschrijving: ZLTO is een vereniging voor ondernemers in de groen ruimte. ZLTO
ondersteunt in Noord-Brabant, Zeeland en Zuid-Gelderland ruim 16.000 leden bij het realiseren van een duurzame positie in de markt en maatschappij. ZLTO geeft in de visie aan dat zij ondernemers willen helpen bij duurzaam en succesvol te ondernemen. Van uit deze visie stimuleert ZLTO agrariërs om zonnepanelen aan te leggen op de daken van schuren. Hierbij kan in sommige gevallen gebruik gemaakt worden van de regeling “zon voor asbest”. [CITATION ZLT15 \l 1043 ] Omdat zonneparken een
interessant alternatief kunnen zijn voor laag renderende agrarische grond is ZLTO een interessante partij om te interviewen.
Recron Regiomanager Zeeland Bijlage 12 Arthur van Disseldorp Organisatiebeschrijving: Recron is de, vereniging van Recreatieondernemers Nederland. Deze
vereniging behartigd collectieve en individuele belangen van de leden. Omdat de gemeente Veere een hoge recreatieve waarde heeft en er jaarlijks vele toeristen naar de Zeeuwse kust trekken is het interessant om de Recron te interviewen over wat zij vinden van zonneparken.
3.2.2 Enquêtes
Tevens zijn er enquêtes gehouden. Hiervoor is gekozen, omdat de beoogde doelgroepen op deze wijze beter te bereiken is. Deze enquêtes hebben bijgedragen aan de beantwoording van deelvraag 2, 4 en 5.
Organisatie Functie & Bijlage Respondent(en) Gemeente Veere
Commissie RO
Raadslid/commissieli d
Bijlage 13 enquête
Gerhard Brunsveld; Jeroen Jakobsen;
Adri Roelse; Jose de Buck; Marcel de Kraker; Ad Maris; Marcel van den Bosse; Marja Oste-Aarnoutse; Bert van Halderen
Peter Geene; Maaike Walraven-Janssen; Leen Meijers; Pieter Wisse; Willem den Herder
Commissie Ruimtelijke Ontwikkeling (RO) adviseert de gemeenteraad over ruimtelijke ordening, projecten, buitengebied, milieu, bestuur en de veiligheid. De commissie RO bestaat uit elf raadsleden en zes fractie leden van politieke partijen bij respondenten is een overzicht van de commissieleden
gegeven. De commissie RO wordt geënquêteerd, omdat zij de gemeente Raad adviseren. Door middel van enquêtes kan gemeten worden hoe zij denken over zonneparken in de gemeente.
College van B&W Wethouders Bijlage 14 enquête
Jaap Melse (SGP/CU) René Molenaar (CDA)
Chris Maas (Pvda/Groenlinks)
In de gemeente Veere telt het college naast de burgemeester drie wethouders die verzocht zullen worden een enquête in te vullen. De wethouders worden geënquêteerd om het standpunt van het college van B&W ten aanzien van zonneparken te meten. Door middel van enquêtes kan gemeten worden hoe zij denken over zonneparken in de gemeente.
Fractievoorzitters Fractievoorzitters Bijlage 15 enquête
SGP/christen unie A. Schot
CDA Karin Wouters-Kleinepier VVD Mineke Bierens-Maljaars PVDA/Groenlinks Peter Holtring
DTV Wim Bartels
D66 Marion van Stiphout
Er is gekozen de fractievoorzitters van de zes politieke partijen te enquêteren, om op die manier een beeld te vormen van wat hun politieke standpunt is ten aanzien van zonneparken. Doel is er achter te komen of en zo ja hoe zij zonneparken in het bestemmingsplan mogelijk zouden willen maken en welke voorwaarden zij politiek gezien daar aan willen stellen.
Dorpsraden/Stadsraad Voorzitters
Bijlage 16 Enquête
1. Aagtekerke: Hans Nonnekes 2. Biggekerke: N. van den Berg 3. Domburg: Simon de Visser 4. Gapingen: Jan Braam 5. Grijpskerke: Fabienne Janssen 6. Koudekerke: Jan van Roosendaal 7. Meliskerke: P. Gillissen
8. Oostkapelle: Jaap Keijmel 9. Serooskerke: Jan Kousemaker 10. Veere: Jan Paul Loeff 11. Vrouwenpolder: Arie van Vliet 12. Westkapelle: Adri Kaland
13. Zoutelande: Jeannette Marcusse
De gemeente Veere bestaat uit dertien kernen, elf dorpen en twee steden. Elke van deze kernen heeft een dorps- of stadsraad (Domburg en Veere hebben een stadsraad). Deze volksvertegenwoordigers zijn geënquêteerd om op die manier te peilen wat de maatschappelijke acceptatie voor zonneparken is. Solar-ew Partner, finance,
projectontwikkeling Bijlage 7
Eric van der Gun
Solar energie works (solar-ew) is een projectontwikkelaar op Europese schaal in een netwerk van lokale overheden. Solar-ew realiseert zonneparken door heel Europa. Solar-ew heeft een princiepe verzoek ingedien bij de gemeente Veere voor mogelijke locaties om een zonnepark te bouwen. Solar-ew is later aan het onderzoek toegevoegd en is om praktische redenen geënquêteerd i.p.v. geïnterviewd. Er zijn de zelfde vragen gebruikt als bij Islandsolar, omdat het vergelijkbare bedrijven zijn.
3.3
Casestudy
De tweede onderzoeksvorm is de casestudy. De casestudy heeft betrekking op het zonnepark bij Ouddorp in de gemeente Goeree-Overflakkee. Deze locatie komt wat betreft landschap redelijk overeen met Walcheren, omdat Goeree-Overflakkee net als Veere een kustgemeente is. Er zijn
