2. Theoretisch kader
4.2 Resultaten
Doel van het onderzoek is antwoord te kunnen geven op de centrale vraag. Hoe kan het beleid op
zonneparken worden ontwikkeld, zodat de gemeente Veere een vergunningsaanvraag van een externe partij voor de aanleg van een zonneparkmet beleid onderbouwd kan beoordelen? In deze
paragraaf zullen de samengevatte resultaten van het onderzoek weergegeven worden. Eerst komen de resultaten van de survey aan bod. Vervolgens zullen de resultaten van de casestudy beschreven worden. Omdat in dit onderzoek in de breedte van het onderwerp is gezocht, kunnen de resultaten niet op één en de zelfde wijze geordend worden. Daarom is er per onderzochte categorie een aantal kernpunten/labels gebruikt waarmee de resultaten geordend en samengevat zijn.
4.2.1 Adviesbureaus Islandsolar & Solar-ew
Islandsolar is geïnterviewd en Solar-energie works is geënquêteerd. Bij beide zijn dezelfde vragen gebruikt. Om deze reden kunnen de adviesbureaus gezamenlijk verwerkt worden. In deze samenvatting zullen de meest relevante stukken uit de verzamelde data genoemd worden.
Inpassing
Zonneparken kunnen in het landschap ingepast worden door ze laag te plaatsen en er een groenrand (schaamgroen) rond aan te leggen. Dit neemt een zonnepark uit het zicht. Ook kunnen grote
oppervlakten zonnepanelen bereikt worden door alle daken van de industrieterreinen in de gemeente vol te leggen met panelen.
Zonnepark tijd en kosten
Een zonnepark heeft tegenwoordig een technische levensduur van zeker 30 jaar. Omvormers hebben echter een levensduur van 10 tot 20 jaar. Hoe snel een zonnepark zich terug verdient is afhankelijk van de infrastructuur. De netaansluiting kan een grote kostenpost zijn. Normaliter kan uitgegaan worden van een terugverdientijd van 10 jaar. Gemiddeld kan uitgegaan worden van een prijs van €1,- per Wp. Dat is exclusief de infrastructuur (netaansluiting). Het rendement van een zonnepark van een hectare met goed presterende moderne zonnepanelen ligt zo rond de 1,2 Mw.
Weerstand
Er is weinig tot geen ervaring met weerstand tegen de bouw van een zonnepark. Het komt soms voor dat omwonenden bang zijn voor schittering, maar dat blijkt achteraf altijd zeer mee te vallen.
Overwegend zijn omwonenden positief over de bouw van een zonnepark.
Postcoderoos
Gaat verdwijnen, omdat de regeling in de praktijk niet goed werkt.
Veiligheid
Om een zonnepark moet omheining aangelegd worden. Dit kan in de vorm van een hek, maar een brede sloot is ook effectief. Ook is camerabeveiliging nodig om vandalisme te voorkomen.
4.2.2 Interview ZMF
Algemene ontwikkeling zonneparken
Zonne-energie is een fantastische vorm van duurzame energie opwekking. Grote parken zijn lastig in te passen vanwege de benodigde ruimte, kernkwaliteiten van het landschap en bestemmingsplannen. Dit maakt het lastig, maar niet onmogelijk. Er zijn kansen voor zonneparken mits op de juiste manier benaderd.
De benadering van een zonnepark project moet beginnen met in de kern duurzaamheid. Daar omheen horen drie pijlers economisch, ecologisch kapitaal en sociaal cultureel. Dit is schematisch weergegeven in afbeelding 5. Als deze waarden in balans zijn is er een kans. Ook het verdringen van functies is een issue bij de aanleg van een zonnepark. MVO zou ook een belangrijke rol moeten spelen bij zonnepark projecten.
ZMF en zonne-energie
De ZMF is voor meer zonne-energie in de provincie en draagt daarin ook bij middels het project ‘zon effect’. Het project zon effect zou op termijn ook voor grotere projecten geschikt kunnen zijn. De ZMF is voorstander van provinciaal beleid op zonne-energie/zonneparken dat door de gemeenten verder uitgewerkt zou moeten worden.
Locaties
Bouwen waar energiebehoefte is, bijvoorbeeld in uitloopgebieden van de bebouwde kom. Dit is ook praktischer i.v.m. een netaansluiting. Bij de aanleg van een zonnepark moeten wel de kernkwaliteiten van het landschap behouden blijven. Hierdoor valt de voorkeur op grotere parken, omdat die beter in te passen zijn dan vele kleine. Bouw met landschappelijke waardevolle objecten. Een zonnepark moet zich schikken naar het landschap. Een zonnepark kan ook bijdragen aan het landschap. Door ruime inpassing kun je kapitaal dat toeristen aantrekt versterken.
En - en
Zon, wind en getijden energie zijn geen concurrenten, maar moeten elkaar aanvullen.
4.2.3 Interview ZLTO
Algemene ontwikkeling zonneparken
Op verarmde agrarische grond kan een zonnepark rendabeler zijn dan een gewas verbouwen. De ZLTO is vooral voorstander van zonne-energie op daken van boerenschuren. Vooral melk- en pluimveehouders kunnen hier baat bij hebben. Onder agrariërs is veel belangstelling voor zonne- energie met name op daken. De regeling zon voor asbest is populair onder agrariërs.
Investering
Voor agrariërs is de investering in zonne-energie vaak erg groot. Een ‘boer -burger’ samenwerking zou dit kunnen verhelpen. Hier zou de postcoderoos een zekere werking in kunnen hebben, maar uit de praktijk blijkt dat deze regeling niet werkt.
4.2.4 Interview RECRON
Algemene ontwikkeling zonneparken
De RECRON is positief over de ontwikkeling van zonneparken. De energiebehoefte stijgt en duurzame opwekking is een goede zaak. Zonne-energie in de vorm van zonneparken is positiever dan
windparken i.v.m. horizonvervuiling.
Inpassingsvoorwaarden
Net als bij een camping zouden wel gelijke eisen gesteld moeten worden aan de inpassing van een zonnepark. Ook zou rekening gehouden moeten worden met toeristenstromen op Walcheren. Deze lopen met name langs de kust. Dus zou het gebied midden Walcheren voorkeur genieten.
Negatieve effecten
Schittering kan een negatief effect zijn. Minder vogels in de omgeving. Wanneer het zonnepark zichtbaar is in het landschap zorgt dat voor een saaier landschap. Walcheren heeft nu een prachtig landschap.
Informatieverstrekking
Om een zonnepark voor toeristen ook interessant te maken zou er voldoende informatie over verstrekt moeten worden.
Recreatie en duurzaamheid
Zonder duurzame benadering zal toerisme niet meer bestaan! Helaas is duurzaamheid geen sterk verkooppunt. Alleen Duitsers en Scandinaviërs zijn iets gevoeliger voor een duurzame
vakantiebestemming.
4.2.5 Enquête fractievoorzitters
Dit onderdeel is geordend op de politieke partijen. Eerst wordt de partij benoemd en daarna wordt aan de hand van de volgende labels de enquête samengevat: visie op het duurzaamheidsbeleid; voor of tegen zonneparken; inpassingsmogelijkheden en locaties.
Politieke partij D66
Visie duurzaamheidsbeleid Energie doelstelling mag ambitieuzer.
Voor of tegen zonneparken Voor zonneparken in het buitengebied. D66 heeft al eens aangegeven mogelijkheden voor een zonnepark te willen creëren.
Inpassingsmogelijkheden en locaties
Zonnepark mogelijk maken in het bestemmingsplan is een goed idee. Wel zo veel mogelijk inpassen in het landschap. Serooskerke Oost en op overkappingen van parkeerterreinen aan de kust.
Politieke partij CDA
Visie duurzaamheidsbeleid Is nog niet erg ambitieus.
Voor of tegen zonneparken Voor zonneparken, maar alleen op specifieke locaties zoals langs drukke wegen. Het buitengebied zou te veel aangetast worden door een groot zonnepark. Kleinschalige parken hebben de voorkeur. Pilots draaien met kleine parken zou een goede optie zijn om uit te zoeken of zonneparken verder uitgebaat kunnen worden. Hiervoor zou budget vrij gemaakt kunnen worden.
Inpassingsmogelijkheden en locaties
Inpassing is locatie afhankelijk. Voorkeur voor kleinschalige parken bij industrieterreinen en langs drukke wegen. Overkappen van
parkeerterreinen met zonnepanelen.
Politieke partij DTV
Visie duurzaamheidsbeleid Haalbaar mits er de juiste richting aan wordt gegeven.
Voor of tegen zonneparken Voor zonneparken, maar selectief met locaties.
Inpassingsmogelijkheden en locaties
Op grond die ongeschikt is voor ander gebruik. Boven parkeerterreinen
Politieke partij PvdA/Groen links
Visie duurzaamheidsbeleid Mag wat ambitieuzer dan de doelstellingen nu zijn.
Voor of tegen zonneparken Voor zonneparken in het buitengebied.
Inpassingsmogelijkheden en locaties
Er zijn locaties in het buitengebied waar een zonnepark zou passen zonder afbreuk te doen aan de kwaliteiten van het gebied. Locaties voor inpassing in en rond bouwblokken. Overkappingen van parkeerterreinen.
Vuilstort bij Koudekerke.
Ook zou de gemeente daken beschikbaar kunnen stellen voor coöperaties van burgers om zonne-energie op te wekken.
Politieke partij SGP/ChristenUnie
Visie duurzaamheidsbeleid Windenergie ,zonne-energie daar waar mogelijk is.
Energiezuinige gebouwen, verlichting spaarzaam mee omgaan.
Voor of tegen zonneparken Tegen zonneparken, omdat ze te groot zijn voor het kleinschalige landschap op Walcheren.
Inpassingsmogelijkheden en locaties
Geen.
Politieke partij VVD
Visie duurzaamheidsbeleid Het is erg ambitieus; we vragen ons af of het haalbaar is.
Voor of tegen zonneparken In beginsel tegen zonneparken, omdat het niet past in het kleinschalige landschap van Walcheren. Maar op enkele specifieke locaties zijn er mogelijkheden.
Inpassingsmogelijkheden en locaties
Overkapping van parkeerterreinen (ecoferium), vuilstort Koudekerke. Een zonnepark moet landschappelijk ingepast worden. Geen ruimte maken in het bestemmingsplan zolang er nog voldoende daken zonder
zonnepanelen zijn.
4.2.6 Enquête wethouders
Deze paragraaf vat de enquête van de wethouders samen. Dit is gedaan aan de hand van de volgende labels: zonneparken; inpassing en locaties; visie duurzaamheidsbeleid; rol van de gemeente bij zonneparkprojecten.
Naam, Politieke partij J. Melse; SGP/ChristenUnie Voor of tegen zonneparken Tegen zonneparken
inpassingsmogelijkheden en locatie
Het kleinschalige landschap van Walcheren is niet geschikt voor grootschalige zonneparken.
Visie duurzaamheidsbeleid Zonne-energie kan hierin zeker een rol spelen, maar dan alleen door te stimuleren daken van schuren vol te leggen met panelen. Burgers hierin betrekken is beter dan een zonnepark.
Rol van de gemeente Geen rol in zonnepark projecten wel een rol als het gaat om het stimuleren van burgers zonnepanelen te plaatsen.
Naam, Politieke partij C. Maas; PvdA/GroenLinks
Voor of tegen zonneparken Tegen grote zonneparken, omdat ze niet passen in het landschap van de gemeente Veere.
inpassingsmogelijkheden en locatie
Zonne-energie zou beter ingepast kunnen worden op daken van agrariërs en op daken van bedrijventerreinen. Ook zouden alle overheidsgebouwen zonnepanelen moeten hebben.
Visie duurzaamheidsbeleid 2030 > met zonnepanelen op alle gemeentelijke gebouwen +
investeringen in energiezuinige/neutrale accommodatie + voertuigen + inzetten op lager energiegebruik moet dit haalbaar zijn
2050 > met o.m. zonnepanelen en andere manieren (dan met fossiele grondstoffen) voor het opwekken van energie, het herstructureren van de woningvoorraad + ondersteunen van lokale initiatieven.
Naam, Politieke partij R. Molenaar; CDA
Voor of tegen zonneparken Voor zonneparken op beperkte locaties die uit het zicht liggen.
inpassingsmogelijkheden en locatie
Locaties zoeken die uit het zicht liggen. Zoeken naar plekken die toch al aangetast zijn. Dan wel landschappelijk inpassen. Optimaal zou zijn buiten een stroomleverancier om zonne-energie te kunnen leveren aan huishoudens op Walcheren.
Visie duurzaamheidsbeleid Het mag ambitieuzer, omdat anders de samenleving en het
bedrijfsleven de gemeente zullen inhalen op het duurzaamheidsvlak. De gemeente behoort daarin een voorbeeld functie in te nemen en te behouden.
Rol van de gemeente Voorbeeldfunctie in duurzame initiatieven. Geen budget vrijmaken, maar wel een faciliterende rol aannemen.
4.2.7 Enquête dorps- en stadsraden
De enquête vragen en antwoordmogelijkheden zijn opgenomen in bijlage 14. Om de resultaten overzichtelijk te houden zijn ze samengevat in plaats van ieder individueel uit te werken.
De dorps- en stadsraden zijn positief tot zeer positief over zonne-energie. Voornaamste reden die hiervoor gegeven wordt, is dat het een positief effect heeft op het milieu. Maar ook toekomstgericht denken en het onafhankelijk worden van fossiele brandstoffen komt herhaaldelijk terug. Indien er een zonnepark aangelegd zou worden verwacht één op de tien dat er negatief gereageerd zal worden, vijf op de tien verwachten een neutrale reactie en vier op de tien verwachten een positieve reactie van de inwoners. Uit de toelichtingen blijkt dat de mate van acceptatie afhangt van enige vorm van eigenbelang van de inwoners bij de realisatie van een zonnepark. Ook wordt aangegeven dat de locatie en de zichtbaarheid van het park hierin een rol spelen. Door enkele wordt Neeltje Jans aangegeven als locatie. De dorps- en stadsraden geven aan zelf geen initiatiefnemer te willen zijn van een zonnepark, maar wel een ‘naar vermogen’ faciliterende rol te willen spelen.
4.2.8 Interview Deltawind
In deze paragraaf worden de resultaten weergegeven van het bezoek aan het zonnepark in Ouddorp waar een interview is afgenomen met A. Middelbos van DeltaWind. De coöperatie DeltaWind is eigenaar van het zonnepark in Ouddorp.
Het zonnepark is gerealiseerd tussen oktober 2011 en mei 2012. DeltaWind is pas bij het project betrokken geraakt in 2011. De ondernemer van vakantiepark de Klepperstee in Ouddorp is de initiatiefnemer geweest om dit zonnepark te realiseren. Deze ondernemer was al vanaf 2007 bezig met de plannen. Om financiële redenen is hem dit niet gelukt, zodoende heeft hij het volledige project overgegeven aan DeltaWind. Het project is gesubsidieerd met SDE+ subsidie zonder welke het financieel niet rendabel zou kunnen zijn. Er is intensief samengewerkt met de gemeente bij de realisatie van het park. Het park heeft een oppervlakte van 1,3 Ha met daarop 2900 panelen die jaarlijks 0,9 Mw aan energie op leveren. Weerstand van omwonenden was er niet. Alleen de provincie Zuid-Holland was tegen de bouw van het park, omdat zij het schurvellingen landschap wilden behouden. Uiteindelijk is er in samenwerking met de gemeente gezorgd voor een bezoek van de provincie aan de locatie van het park. Dit heeft er aan bijgedragen dat uiteindelijk Gedeputeerde Staten het bezwaar van de provincie van tafel heeft geveegd. Door gebruik te maken van het
schurvellingen landschap is het zonnepark volledig uit het zicht gebouwd. Het zonnepark is geïntegreerd met de kernkwaliteiten van het landschap.
4.2.9 interview gemeente Goeree-Overflakkee
Het zonnepark bij Ouddorp is nog gerealiseerd in de oude gemeente Goedereede. Het initiatief voor het zonnepark kwam voort uit het standpunt van de eigenaar van recreatiepark de Klepperstee. Deze ondernemer had de stelling “ik wil geen wind energie, ik ga laten zien dat het ook anders kan! Ik ga een zonnepark bouwen”. De gemeente heeft daar positief op gereageerd en heeft de plannen mogelijk gemaakt in het bestemmingsplan. Obstakel bleek de provincie, die vond een zonnepark een onwenselijk idee. Initiatiefnemer en gemeente zijn daarop gezamenlijk op zoek gegaan naar de politieke intentie om de provincie te overtuigen het zonnepark toe te staan. De provincie het zonnepark op macroniveau niet passend. Hierover zijn lange discussies gevoerd. De provincie heeft een reactieve aanwijzing gegeven aan de gemeente. Daartegen is bezwaar gemaakt en Provinciale Staten heeft uit eindelijk de reactieve aanwijzing weer ingetrokken. Bij nieuw lopende projecten wordt nu meer aandacht besteed aan de landschappelijke inpassing en multifunctioneel ruimte gebruik. De gemeente Goeree-Overflakkee heeft geen vastgesteld beleid voor zonneparken. Hierdoor is er een grote mate van beleidsvrijheid, maar ook beleidsonduidelijkheid. Aangegeven wordt dat het altijd heel locatie afhankelijk is of een zonnepark mogelijk is. De gemeente heeft onderzoek laten uitvoeren naar duurzame energie op Goeree-Overflakkee. Uit die studie blijkt dat een aantal
zonnevelden geen kwaad kunnen, zolang er geen industrieellandschap ontstaat. Segmenteren kan dit verhelpen.
Drie tips voor nieuwe zonnepark projecten zijn 1) bekijk het van uit de locatie, 2) denk niet te dogmatisch, 3) probeer binnen de grenzen van de redelijkheid toch wel de initiatieven op te pakken. Er moet veel gedaan worden aan verduurzaming om de doelstellingen te gaan behalen. Ieder initiatief daarvoor is de moeite waard om te overdenken. Durf je nek uit te steken.
De gemeente Goedereede heeft het zonnepark planologisch mogelijk gemaakt met een
postzegelplan. Omdat het park volledig uit het zicht gebouwd is heeft het geen negatief effect op de omgeving of op het toerisme. Het zonnepark heeft veel bijgedragen aan het imago van de gemeente. Het zonnepark is 1,3 Ha en levert energie voor ongeveer 225 huishoudens.
Bij lopende nieuwe zonnepark projecten wordt nu ook gekeken naar de social return on investment. De bouw levert in de regio werk op door met lokale aannemers te werken. Ook het onderhoud van de aan te leggen groenrand zorgt voor werk.
Zonne-energie kan de fluctuatie in windenergie opvangen en zorgen voor een meer constante levering van duurzame energie. Zon en wind zijn ondersteunend aan elkaar.