Werken aan interne markt

ACM denkt in Europees verband mee over het ontwerp van de Europese interne markt en verbetert de verbinding met omliggende landen.

ACM bouwt aan de interne markt

verbeteren. Dit levert een lagere elektriciteitsprijs op door slimmere benutting van het

elektriciteitsnetwerk. Het bestaande elektriciteitsnetwerk wordt voortaan beter benut dan nu het geval is. Dit kan door de landelijke netbeheerders (TenneT in Nederland) slimmer te laten berekenen hoeveel capaciteit er beschikbaar is voor transport van elektriciteit over de grens. Daardoor kan er meer elektriciteit getransporteerd worden. Deze zogenaamde ‘Flow-based marktkoppeling’ levert meer welvaart op voor alle deelnemende landen. De efficiëntere koppeling van markten vindt nu plaats tussen Nederland, België, Frankrijk, Duitsland, Luxemburg en Oostenrijk, maar moet uiteindelijk het hele vasteland van Europa aan elkaar koppelen tot 1 markt.

ACM regelde ook betere benutting van capaciteit op de grensverbindingen gasnet. De mogelijkheid om niet gebruikte transportcapaciteit terug te kunnen geven aan de transportnetbeheerder is een randvoorwaarde voor een goede verdeling van transportcapaciteit. ACM regelde dat

transportnetbeheerders voortaan ongebruikte transportcapaciteit in kunnen trekken. Hiervoor bestaan voor langetermijncontracten Europese regels: ‘Use it, or lose it’. Samen met haar collega’s in België en het Verenigd Koninkrijk heeft ACM deze regels nader ingevuld. Deze invulling zorgt ervoor dat wij deze regels op dezelfde wijze toepassen aan beide kanten van de grens. Deze afstemming met buurlanden maakt meer ongebruikte capaciteit beschikbaar.

ACM maakte de handel in elektriciteit over de grenzen makkelijker door nieuwe veilingregels. Dit proces is in Europees verband ingezet. Transportcapaciteit op de grens die kan worden gebruikt voor een periode van een maand of jaar (lange termijn) is schaars. De hoogste bieder kan schaarse transportcapaciteit op de beurs kopen. Dat maakt de handel makkelijker. Producenten weten beter wat hun toekomstige omzet is voor grensoverschrijdende handel en energiebedrijven hebben meer duidelijkheid over toekomstige kosten van de stroom die ze inkopen. ACM wees eind 2015 ook 2 beurzen aan om de transportcapaciteit op de grenzen te mogen verkopen. Deze beurzen zorgen ervoor dat vooral bedrijven die goedkope elektriciteit leveren, ruimte krijgen om over de

landsgrenzen heen te transporteren.

ACM stelde de netbeheerders van de NorNed kabel in staat om deze kabel beter te kunnen beheren. De NorNed-kabel is de onderzeese kabel tussen Nederland en Noorwegen. Hierbij treden

aanzienlijke netverliezen op als gevolg van de lengte van 580 kilometer en de omzetting van wissel- naar gelijkstroom.Het kan voorkomen dat de kabel in bedrijf is, maar dat de veilinginkomsten niet opwegen tegen de kosten voor netverliezen. Transmissienetbeheerders mogen volgens de Netcode Elektriciteit sinds halverwege 2015 wel rekening houden met deze verliezen. Dit betekent dat de Noorse en Nederlandse netbeheerders voortaan in hun berekening van de te transporteren hoeveelheden en prijzen rekening houden met de netverliezen op de NorNed-verbinding. Hiervoor moeten zij met een voorstel voor een percentage komen, dat de beide nationale toezichthouders moeten goedkeuren. ACM besloot in lijn met het voorstel van de netbeheerders dit percentage op 3,2% vast te stellen. Daarnaast maakte ACM afspraken met de Nederlandse en Noorse

netbeheerders over hoe om te gaan met mogelijke tekorten aan Noorse transportcapaciteit. Deze afspraken dragen bij aan het optimaal gebruik van de grensverbindingen.

ACM geeft input voor ontwerp Europese interne markt

De Nederlandse gasmarkt is net als de Britse een voorbeeld in Europa. Dat blijkt uit het rapport over het Gas Target Model van de gezamenlijke toezichthouders op energie van Europa (ACER). Het Gas Target Model beschrijft welke eigenschappen een goed functionerende gasmarkt moet hebben.

ACM werkte mee aan het ontwikkelen van een visie op het nieuwe marktmodel elektriciteit. Het nieuwe marktmodel beschrijft de wijze waarop de interne energiemarkt op de meest efficiënte manier de energietransitie kan ondersteunen. De energietransitie verandert de werking van de

elektriciteitsmarkt doordat we met meer wind- en zonne-energie te maken krijgen. De Europese Commissie deed daarom in 2015 een oproep tot Europese visievorming over deze problematiek. ACM gaf input aan het Europese proces van visievorming op het nieuwe marktmodel.

Onderdeel van het nieuwe marktmodel zijn ook de nieuwe Europese balanceringsregels. Balanceren is het evenwicht op het elektriciteitsnet in stand houden. ACM ziet de wetswijziging voor balanceren als het laatste deel van de elektriciteitsmarkt dat nog niet Europees geïntegreerd is. ACM is

medevoorzitter van de werkgroep die de Europese Commissie adviseert over deze wetswijziging. Nieuwe regels voor balanceren maken het voor de landelijke transportnetbeheerder eenvoudiger om het evenwicht op het elektriciteitsnet in stand te houden omdat andere landen nu ook kunnen bijdragen. ACM zet zich hierbij in voor het betrekken van afnemers bij balanceeracties. Deze marktgerichte insteek draagt bij aan het op een efficiënte manier voltooien van de interne Europese energiemarkt.

In 2015 stelde ACM samen met andere Europese toezichthouders een rapport op om te kijken welke activiteiten netwerkbedrijven wel en welke ze niet mogen doen. Door de energietransitie veranderen de traditionele activiteiten. Ook de netwerkbedrijven houden zich bezig met nieuwe activiteiten, zoals elektrisch vervoer, ‘smart grids’ en opslag van elektriciteit. De vraag is hoe deze activiteiten zich verhouden tot de kerntaak van netwerkbedrijven, namelijk transport van energie. ACM vindt het belangrijk dat dit duidelijk is. Ondernemers moeten bovendien gelijke kansen krijgen. Eerlijke concurrentie leidt tot scherpe prijzen, hogere kwaliteit en innovatie. Netwerkbedrijven mogen geen misbruik maken van hun monopoliepositie in het netbeheer. Maar misschien kunnen ze wel een belangrijke rol spelen bij het initiëren van nieuwe diensten en producten. Met dit rapport bieden ACM en andere Europese toezichthouders meer duidelijkheid over hoe zij tegen de rol van de

netwerkbedrijven aankijken.

ACM werkt aan vertrouwen in de Europese interne markt

Vertrouwen in grensoverschrijdende energiehandel is een belangrijke randvoorwaarde voor een goedwerkende interne markt voor energie. ACM registreerde in 2015 alle in Nederland actieve handelspartijen in elektriciteit en gas. Om handel met voorkennis en marktmanipulatie op de energiemarkt te voorkomen zijn per 7 oktober 2015 alle bedrijven die handelen, verplicht al hun transacties in gas en elektriciteit te melden. Om verdachte transacties makkelijk te kunnen opsporen, moeten bedrijven zich registreren. De handel met voorkennis en markmanipulatie wordt hierdoor een stuk moeilijker. ACM kan overtredingen bestraffen met boetes die per overtreding kunnen oplopen tot

10% van de wereldwijde omzet.

Door marktmisbruik tegen te gaan verhoogt ACM het vertrouwen in de groothandelsmarkt in energie. Hiertoe werkt zij nauw samen met een groot aantal handelsplatforms, geeft ACM voorlichting en spoort zij misstanden actief op. ACM heeft in 2015 een fors aantal marktdeelnemers gewezen op hun verplichting om voorkennis te publiceren onder de Regulation Energy Market Integrity and Transparancy (Remit). ACM moedigt partijen aan om signalen van overtredingen te melden.