Om de werkelijke identiteit te kunnen vaststellen hebben er elf gesprekken plaatsgevonden met medewerkers binnen de organisatie. De werkelijke identiteit is namelijk dat wat de werknemers kenmerkend vinden voor de organisatie en waarmee ze de organisatie identificeren. De werkelijke identiteit is het vertrekpunt van waaruit de werknemers
handelen. Wat de werknemers communiceren naar de belanghebbers vormt uiteindelijk het imago van de organisatie. Daarom is het van belang om er achter te komen hoe de werknemers de organisatie beleven. Op deze manier kan bepaald worden in hoeverre de werkelijke identiteit overeenkomt met de gewenste identiteit. Als de werknemers niet weten wat de gewenste identiteit precies inhoudt, is het immers ook moeilijk deze volgens de visie van de leiding uit te dragen.
Om achter de werkelijke identiteit te komen van de Hollandsche Schouwburg zijn er interviews gehouden met de algemeen directeur, de zakelijk directeur, de manager marketing en communicatie, de online marketeer, een marketing medewerker, de conservator Sjoa, de manager operatie, het hoofd sales en evenementen, de coördinator vrijwilligers, de senior marketing en communicatie en een vrijwilliger van de Hollandsche Schouwburg. Er is bewust voor gekozen om meerdere medewerkers van de afdeling marketing en communicatie te spreken, omdat zij de on- en offline communicatie verzorgen van de Hollandsche Schouwburg en dus grotendeels de imagovorming van de Hollandsche Schouwburg beïnvloeden. Vijf transcripties en zes samenvattingen van de interviews zijn te vinden in de bijlage.
Herdenken
Tijdens de interviews werd door iedereen aangegeven dat de Hollandsche Schouwburg een plek van herdenking is maar dat het ook een educatief karakter heeft. Unaniem werd er gezegd dat de Hollandsche Schouwburg na de oorlog een plek van herdenking was, maar dat er steeds meer een educatief karakter bij is gekomen sinds de komst van de
tentoonstelling op de eerste verdieping in 1993. Hoewel educatie en herdenken volgens de meesten hand in hand gaan, is de verhouding tussen “herdenken” en “educatie” niet bij elke geïnterviewde gelijk. De Hollandsche Schouwburg wil volgens de meeste geïnterviewden beide evenredig uitdragen, maar doordat het educatieve aspect niet voldoende is op het moment, overheerst het herdenken.
“ Eerst was de Hollandsche Schouwburg het toppunt van integratie … een theater voor iedereen, vervolgens werd het een theater alleen voor joden, segregatie, toen werd het een theater van de hel. En daarna een theater van de stilte.” – Joël Cahen, algemeen directeur In het geval van de waarde "herdenken" kan dan ook geen gap vastgesteld worden. Unaniem identificeerden de medewerkers dat de Hollandsche Schouwburg een plek van herdenking is.
Kennisoverdracht (educatie)
Kennisoverdracht is volgens de geïnterviewden ook een groot onderdeel van de Hollandsche Schouwburg. Vrijwel iedereen vindt dat de Hollandsche Schouwburg niet uitsluitend voor herdenking gebruikt moet worden maar ook de bezoeker informatie moet bijbrengen over het gebouw en de rol die het pand in de geschiedenis heeft gespeeld. Iedere werknemer was dus op de hoogte van de kernwaarde kennisoverdracht (educatie).
Wat ook duidelijk uit de interviews naar voren kwam, was dat bijna elke geïnterviewde de tentoonstelling en de mate van kennisoverdracht verouderd en/of niet meer volledig vond. “Het verhaal moet hier compleet verteld worden. Als je hier heengaat zou je niet meer naar andere plekken hoeven te gaan om het verhaal te begrijpen… Nu vrees ik dat je er niet zo heel veel kunt leren, omdat die ruimte er zich niet voor leent. Het is nu een plek van bezinning en een plek van herdenken en dit is een vertrekpunt. Meer is er eigenlijk niet. Het is een plek van waaruit je verder op zoek kunt gaan naar de verhalen.” – Moncef Beekhof, manager marketing en communicatie
Wat naar voren kwam was dat de rol van de Hollandsche Schouwburg in de geschiedenis duidelijk gemaakt moet worden aan de bezoekers. De bezoeker moet bij een bezoek stilstaan bij het verleden. Dit gebeurt nog niet genoeg volgens de medewerkers. Volgens Algemeen directeur Joël Cahen moet de bezoeker burgerlijke waakzaamheid leren, weten dat pesten en buitensluiten niet oké is en ze moeten weten waar rassenwaan toe leidt.
“Het drieluik van “herdenken leidt tot denken en denken leidt tot doen”, zou het belangrijkste moeten zijn. Het aanzetten tot doen en handelen…Er mist een aantrekkelijke
presentatievorm om de kennis over te dragen die mensen aanzet tot reflecteren tot denken tot verbinden met de plek…Pas als ik het in woorden uitdruk, waar ze zich bevinden en wat de abstractie van deze non-ruimte betekent, dan pas gaat het kwartje vallen bij de mensen. Dat halen ze niet zelf uit hun aanwezigheid” – Annemiek Gringhold, conservator
Verbondenheid
Tijdens de gesprekken werd niet door iedereen genoemd dat de Hollandsche Schouwburg een plek is waar de bezoeker zich verbonden moet voelen met de locatie en de
geschiedenis daarvan, waardoor er doorgedacht wordt naar het heden. Desondanks werd wel door iedere geïnterviewde gezegd dat ze het belangrijk vinden dat de bezoeker niet alleen iets over het verleden leert, maar ook door een bezoek beseft wat een gebeurtenis als de Sjoa voor sporen heeft achter gelaten in het heden en in de toekomst. Ook gaven veel geïnterviewden aan dat het belangrijk is om van de geschiedenis te leren zodat de geschiedenis zich niet kan herhalen. Hoewel niet zo dusdanig in woorden als
‘verbondenheid’ uitgedrukt, wisten de meeste medewerkers deze kernwaarde wel te benoemen.
“De Hollandsche Schouwburg heeft alle ingrediënten om het verhaal te kunnen vertellen maar is nog teveel gericht op een geoefend oog.” Linda Andriessen, coördinator vrijwilligers
De verbondenheid met een historische plek kan pas plaatsvinden als er een beleving aan gekoppeld is. Buiten de originele muren van het toneel is er volgens de geïnterviewden niet veel meer dat duidt op de oorspronkelijke vorm van de Hollandsche Schouwburg, namelijk het theater. Zonder de beeldvorming van hoe het gebouw vroeger was is het moeilijk om de bezoeker verbonden te laten voelen met het gebouw. Het verhaal wordt nu op een manier verteld waarbij de bezoeker al informatie over de Hollandsche Schouwburg moet hebben om het volledig te begrijpen. Het is nog teveel gericht op een geoefend oog. Een onwetende bezoeker zal de link en de verbintenis waarschijnlijk niet begrijpen.
Toegankelijkheid
Over de toegankelijkheid is niet veel inhoudelijk opgemerkt. Het is volgens de medewerkers een plek voor iedereen, ongeacht afkomst, leeftijd of geloof. Dit blijkt ook wel uit de
faciliteiten die de Hollandsche Schouwburg biedt, zoals de educatieve programma’s voor jongeren en volwassenen. De operatiemanager was wel van mening dat de ruimtes allemaal iets ruimer kunnen worden opgezet waardoor ook grotere groepen zich makkelijk tegelijk in de ruimte kunnen bevinden. Ook is hij van mening dat er een toilet op de begane grond moet komen. Dit zal de toegankelijkheid nog meer vergroten. Daarbij gaf Machiel Mol, medewerker marketing, aan dat hij het idee had dat het imago van een gedenkplek een drempel kan vormen bij bezoekers die niet weten wat de Hollandsche Schouwburg precies is. Als voor onwetende bezoekers duidelijk is dat het niet enkel een plek is van herdenken, maar ook om kennis op te doen, zal de drempel volgens hem al een stuk lager worden. Tussen de gewenste identiteit en werkelijke identiteit bij de GVP “toegankelijkheid” is geen gap geconstateerd. De afdelingen verzorgen verschillende (educatieve) programma’s voor verschillende doelgroepen en richten de marketing en communicatie op zowel nationaal als internationaal publiek Wel is er uit de interviews gebleken dat er een gap bestaat tussen de gewenste identiteit en de fysieke identiteit. Meer hierover in het volgende hoofdstuk “fysieke identiteit”.
Onderscheidend vermogen
Er is bij het onderzoek ook gevraagd naar het onderscheidend vermogen van de Hollandsche Schouwburg. Annemiek Gringhold, conservator Sjoa, gaf aan dat het de cynische breuk tussen een plek van plezier en een voorportaal van Auschwitz is. Dat een theater een gevangenis werd. Maar het feit dat het ook voor de oorlog al een joods signatuur had wordt gezien als Unique Selling Point. Het feit dat de gebeurtenissen uit de geschiedenis op die plek hebben plaatsgevonden maakt de Hollandsche Schouwburg volgens de geïnterviewden een bijzondere plek. Het is niet zomaar een monument gevestigd op een plek zonder betekenis. Daarbij is het gesitueerd in Amsterdam, wat het symbool van Nederlandse tolerantie zou moeten betekenen. Volgens de algemeen directeur is het ook een belangrijke eenheid van tijd, plaats en handelen. Het laat volgens het hoofd van sales en evenementen ook zien wat het was en wat het nu is. Het contrast is groot en daardoor de impact ook. Daarnaast is het ook de enige plek die in het teken van de Sjoa staat. Bovendien geeft de Hollandsche Schouwburg in combinatie met de rest van het Joods Cultureel Kwartier een totaal beeld van de joodse geschiedenis.
Verbeterpunten volgens de medewerkers
Er is ook aan de medewerkers gevraagd wat verbeterpunten zouden kunnen zijn. Bijna iedereen gaf aan dat de tentoonstelling verouderd is en dat de presentatievorm van de gehele Hollandsche Schouwburg niet (meer) aantrekkelijk is. Daarbij is de
informatievoorziening binnen de Hollandsche Schouwburg niet voldoende en meer gericht op bezoekers die al bekend zijn met het verhaal van het gebouw. Verder gaven meerdere medewerkers aan dat het gebouw wat meer tot de verbeelding mag spreken en misschien zelfs wel iets meer op het theater mag lijken dat het vroeger was. Mensen moeten meer betrokken worden bij het verhaal waardoor de “verbondenheid” groter wordt. Doordat er een aantrekkelijke presentatievorm mist om de kennis over te dragen, worden bezoekers niet aangezet tot reflecteren, denken en verbinden met de plek.
Van vijf van de interviews is een transcriptie gemaakt. De overige zes interviews zijn samengevat. De transcripties en de samenvattingen zijn te vinden in de bijlage.