3.2 Ecologische karakterisatie deelgebieden
3.2.4 Voervallei
T
TOOPPOOGGRRAAFFIIEEEENNRREELLIIËËFF
Dit deelgebied is 340 ha groot. De Voer heeft zich vrij diep in het leemplateau ingesneden. 0 meter lager dan de plateaugronden. De zuidelijke flank Het ligt momenteel ongeveer 30 tot 4
is duidelijk steiler dan de noordelijke.
G
GEEOOLLOOGGIIEE
vallei dagzomen vooral Brusseliaanzanden. In de
(
(GEGEOO--))HYHYDDRROOLLOOGGIIEE
De dagzomende geologisch laag is waterhoudend. Deze (semi-)freatische grondwaterlaag meer water van de noordzijde van het stroomgebied dan van de zuidzijde. Het
atig hoge tot hoge kweldruk. Voor-namelijk in het westelijk deel zijn er actueel kwelrijke plaatsen (park Tervuren en oostelijke
k van Leefdaal zijn kwelzones actief.
wordt vooral gevoed door het westelijk gelegen infiltratiegebied (plateau van Moorsel). Het ontvangt ook
water verblijft in de orde van enkele tientallen jaren in de ondergrond en legt gemakkelijk meer dan 10 km af. Heel de vallei heeft potentieel een m
uitlopers). Ook nabij het kasteelpar
E
ECCOOLLOOGGIIEEBBEEEEKK
waterkwaliteit is goed ter hoogte van de Voerenvijvers en matig te Vossem. Verder stroomafwaarts is de kwaliteit zeer slecht.
en slechte structuurkwaliteit zijn Bertem dorp en het park van Tervuren, waar
B
BOODDEEMM
De biologische
De Voer is voornamelijk verontreinigd door de lozing van huishoudelijk afvalwater.
De Voer heeft nog structureel waardevolle stukken waar de meandering behouden is gebleven (b.v. kasteel van Leefdaal). De oevers zijn meestal natuurlijk.
Plaatsen met e
de Voer vergraven werd tot een reeks vijvers. Migratiebarrières worden gevormd door de aanwezigheid van een stuw te Leefdaal (aan het Kasteel van Leefdaal) en een stuw aan de molen te Bertem.
De Voer is, op haar brongebied stroomopwaarts Tervuren na, een zo goed als dood viswater. In 1996 en 1999 werden in totaal slechts respectievelijk 3 en 4 vissoorten aangetroffen.
In de vallei zijn de bodems lemig. Veen komt nauwelijks voor. Opvallend is echter het grote aandeel van vergraven en/of bebouwde bodems. Het zijn vooral natte bodems, behalve onder de bossen van het park van Tervuren, waar ze droog zijn en deels een gevlekte textuur B-horizont hebben.
L
LAANNDDSSCCHHAAPP
e graslanden, alluviaal bos, struweel- en ruigtevegetaties en vijvers.
Het landschap van de Voervallei kenmerkt zich door een afwisseling van natuurrijke bioto-pen, die echter gescheiden worden door de (deel)agglomeraties van Tervuren en Bertem: natt
Reeds ten tijde van Ferraris was de bebouwing relatief intens en verspreid over heel het tra-ject. Het landschap was kleinschalig en geperceleerd met houtkanten en regelmatig een vijver-tje. De omgeving van het park van Tervuren is weinig gewijzigd.
V
VEEGGEETTAATTIIEESS
tervegetaties van de Voer hebben een lage diversiteit (schedefonteinkruid en sterre-one tot Vossem. Verder stroomafwaarts
caties: Bronzone Voer,
park van Tervuren zijn er waardevolle bos-, moeras-, struweel-, ruigte- en komt het Atlantisch Eiken-Haagbeukenbostype voor. Lokaal zijn er bronbosvegetaties.
de vijvers worden mede door bronnen gevoed. De moerasvegetaties bevatten dan vaak reuzenpaardestaart.
e meeste vijvers zijn arm aan waterplanten. De Batvijver en sommige van de Kanaalvijvers
s een relatief jong elzenbroekbos en elzen-essenbos met plaatselijke .a. bos-bies). Plaatselijk is de bronactiviteit sterk.
Het Puttebos is een drinkwaterwinning temidden elzen-essenbos en wilgenstruweel.
De Voervallei in de omgeving van het kasteel van Leefdaal is vooral begroeid met ‘Subatlan-tisch’ Eiken-Haagbeukenbos.
F FAAUUNNAA
De vijvers van het park van Tervuren en Leefdaal worden bevolkt door fuut en kuifeend. Het park van Tervuren is een vaste honk voor nijlgans en Canadese gans. Onder de bos- en stru-weelvogels zijn kleine bonte specht en tortelduif te vermelden.
In het park van Tervuren ligt een ijskelder die ingericht is als overwinteringsplaats voor vleermuizen.
De wa
kroos). De verspreiding ervan is beperkt van de bronz is de Voer vegetatieloos.
Ontwikkelde vegetaties zijn voornamelijk geconcentreerd op vier lo
Park van Tervuren met oostelijke uitloper (Twaalfapostelenbos), Puttebos en Kasteel van Leefdaal. Hierbuiten vindt men vaak nog interessante lijnvormige begroeiingen van wilg en els.
In de bronzone vindt men nog natte graslanden en ruigten. Net buiten het studiegebied liggen enkele interessante (bron)vijvers met o.a. waterdrieblad.
In het
ties. De bossen zijn in hoofdzaak van het Wintereiken-Beukenbostype. Bepaalde delen (cen-traal en noordelijk) zijn van het Gierstgras-Beukenbostype. Plaatselijk
Bepaal D
(de zuidelijke serie vijvers in het park van Tervuren) hebben een drijvende waterplantenvege-tatie van gele plomp.
Het Twaalfapostelenbos i
K
KNNEELLPPUUNNTTEENN
ijheid van de vallei is verhard. Deze kan onnatuurlijke piekbelastingen veroorzaken. De overstromingsruimte is al van nature beperkt. Plaatselijk
erd ze van percelen nog verminderd (al dan niet voor bebouwing)..
aterwinningen gelegen. Deze veroorzaken
n vers g de hydrologi waarvan de impact op de plaatselijke
levensgemeenschap-n weilevensgemeenschap-n ew is. In die zin s het onduidelijk in hoeverre het een knelpunt is en tot waar
aam bosbeheer. De boomlaag is vaak gelijkvormig en gelijksoortig, de struiklaag is soms slecht ontwikkeld en de
uidlaag den van een intensieve exploitatie.
TEIT
ne heeft geloosd. Ook gebeuren er nog verschillende directe huishoudelijke lozingen. Deze factor verstoort in sterke mate het
natuur-n tot een serie vijvers. In de dorpskom van Bertem werd ze gekanaliseerd. Soms is de kwaliteit atig (Tervuren) en soms goed (kasteel van Leefdaal) en uitzonderlijk zeer goed
(bronge-B
BEELLAANNGGRRIIJJKKSSTTEESSLLEEUUTTEELLPPRROOCCEESSSSEENN
laatseli ruimte aanwezig voor ontwikkeling van beekbegeleidend bos.
Meandervorming is plaat-selijk mogelijk tussen de woonkernen. De ruimte voor overstromingen is in dit deelgebied
RUIMTEGEBRUIK
Woon-werk-recreatie
Een relatief grote oppervlakte in de nab
w door ophoging
Op verscheidene plaatsen zijn in de vallei drinkw
ee torin van e
pe ig g eten i
de invloed ervan reikt.
De zones met een recreatieve inrichting van het park van Tervuren (vijvers en gazons) hebben een relatief lage natuurwaarde.
Bosbouw
Het beheer van bossen gebeurt nog te weinig volgens de criteria duurz
kr kan hinder ondervin
WATERKWALITEIT EN STRUCTUURKWALI
De waterkwaliteit van de Voer haalt de basiskwaliteitsnorm niet. Alleen de bronzo
nog een goede kwaliteit. Water wordt wel in grote mate gecollecteerd, maar wordt momenteel op enkele plaatsen (b.v. in Vossem) ongezuiverd in de Voer
lijk leven in en rond de beek.
De Kanaalvijvers worden tot op heden nog gebruikt als lozingspunt voor o.a. de deelgemeente Duisburg.
De structuurkwaliteit van de Voer is gemiddeld gezien zwak. Plaatselijk is deze kwaliteit zelfs zeer zwak (Park van Tervuren, dorpskom van Bertem). In het park werd de loop vergrave m
bied). Deze van de zijbeken is algemeen zwak tot zeer zwak.
De stroming van de beek wordt op verschillende plaatsen sterk verstoord. Zo hinderen de watermolens (alle uit gebruik) de migratie van vissen.
P jk is in de vallei
In dit deelgebied kunnen beekprocessen als watererosie en sedimentatie gestimuleerd worden. De ontwikkeling van water- en oevervegetaties is aan te moedigen.
beperkt. Overstromingen zijn niet wenselijk indien het beekwater de basiskwaliteitsnorm niet haalt. Voor bron- en kwelzones zijn overstromingen steeds te vermijden.
Kwel is op plaatsen waar ze actueel actief is een sturende factor. De intensiteit en de kwaliteit
n het g elangrijke parameters.
va rondwater zijn b
Verlanding kan in bepaalde vijverzones gestimuleerd worden.
S
SAAMMEENNHHAANNGG
De dichte bebouwing is op sommige plaatsen de oorzaak van de vertuining van de
oeverstro-es zijn sterk verstoord. De Voervallei is door bebouwing vrij sterk versneden. Ruimtelij-ke verbindingen met de valleiflanRuimtelij-ken en plateaus zijn zeer schaars geworden. Ter hoogte van
og met de noordkant verbonden. ken (aanplantingen met gebiedsvreemde soorten, gazons, herbicidengebruik).
Ruimtelijk heeft het een sterke relatie met de plateaus van Moorsel en Duisburg. Echter deze relati
het Puttebos is er nog contact mogelijk met de omgeving aan weerszijden van de beek. In de omgeving van het kasteel van Leefdaal is de vallei enkel n
Hydrologisch heeft het een sterke relatie met de plateaus van Duisburg en Moorsel. Echter deze relaties zijn verstoord door o.a.. drinkwaterwinning.