Verwerking hemelwater

Bij de verwerking van hemelwater wordt onderscheid gemaakt tussen bestaand gebied, nieuwbouw (in- en uitbreidingen) en buitengebied.

Afkoppelen is geen doel op zich binnen de gemeente, maar het verkleinen van het aangesloten verhard oppervlak verbetert het hydraulisch en het milieutechnisch functioneren van de riolering.

Afkoppelen wordt zoveel mogelijk gezamenlijk uitgevoerd met andere maatregelen in de openbare ruimte.

Bestaand gebied (bestaande bebouwing)

In de gebieden met een gemengd stelsel is het overtollige regenwater aangesloten op het gemengde stelsel. De gemeente Beesel wil in de gebieden die daar geschikt voor zijn en daar waar het doelmatig is, waterstromen scheiden bij de bron. Geschikte gebieden zijn gebieden waar de bodemopbouw en grondwaterstand infiltratie mogelijk maakt en/of een combinatie met andere werkzaamheden in de openbare ruimte kan worden gemaakt. Afweging vindt plaats op basis van doelmatigheid, duurzaamheid, strategie en kosten.

De voorkeursvolgorde binnen de gemeente Beesel is;

1. Infiltreren in de bodem 2. Afvoer naar oppervlaktewater

3. Afvoer naar gemengd rioleringsstelsel als afkoppelen niet doelmatig is

Hiermee houdt de gemeente vast aan de ambitie uit het voorgaand vGRP om steeds meer verhard oppervlak af te koppelen.

Voor de openbare/publieke gebouwen wil de gemeente een voorbeeldfunctie zijn. De gemeente gaat hier de komende planperiode invulling aangeven door deze gebouwen zo veel mogelijk af te koppelen. De gerealiseerde projecten dienen hierbij tevens als voorlichtings- en

communicatiemiddel richting de burgers als extra stimulans voor het afkoppelen van verhard oppervlak. Voor het afkoppelen van private terreinen heeft de gemeente een gezamenlijke subsidieregeling met Waterschap Limburg onder de noemer ‘Waterklaar’.

Concept

Kenmerk R001-1246665GBV-hgm-V03

Waar de gemengde riolering wel wordt vervangen door een gescheiden systeem van vuilwater- en regenwater-riolen, krijgen particulieren/bedrijven de mogelijkheid om de voorzijde van de woning aan te sluiten op het hemelwaterriool. De particulieren worden hierbij volledig ontzorgd.

Dit geldt ook wanneer het hemelwater bovengronds wordt afgekoppeld.

Nieuwbouw (zowel uitbreiding als inbreiding):

Voor nieuwbouw (en herbouw) geldt dat het afvalwater en hemelwater gescheiden moet worden ingezameld. Hemelwater dient voor zover mogelijk op het eigen terrein verwerkt te worden. De volgende regels zijn hierop van toepassing:

 Bij ruimtelijke ontwikkelingen met een uitbreiding van meer dan 2.000 m² verhard oppervlak, dient altijd overleg te worden gepleegd met gemeente, waterbeheerder(s) en initiatiefnemer via de watertoets. De waterhuishouding dient te voldoen aan een programma van eisen. Een van de eisen is dat de afvoer van het hemelwater kan plaatsvinden via een centrale

infiltratievoorziening.

Deze infiltratievoorziening dient te voldoen aan de ontwerpcriteria; berging dimensioneren op T=10 met een leegloop binnen 24 uur. Een bui T =100 mag geen overlast veroorzaken voor derden

 Bij inbreidingslocaties kleiner dan 2.000 m² dient het regenwater op eigen terrein geïnfiltreerd te worden. Hiervoor dient een voorziening met een minimale inhoud van 30 mm⁵ gerealiseerd te worden, het overtollig hemelwater mag via een overloop op maaiveldniveau op het

gemengd stelsel worden geloosd

Buitengebied:

In gebieden waar een druk- of persriool aanwezig is (vooral buiten de bebouwde kom) bedoeld voor de inzameling van alleen stedelijk afvalwater, is het niet toegestaan om regenwater op de riolering aan te sluiten. De pompcapaciteiten en de afmetingen van de druk- en persleidingen zijn niet berekend op de afvoer van regenwater. Perceeleigenaren moeten het hemelwater op eigen terrein verwerken.

3.4.3 Klimaatontwikkelingen

Als gevolg van de uitstoot van broeikasgassen (zoals CO2 en methaangas), stijgt de temperatuur op aarde. De gevolgen hiervan worden steeds duidelijker en de verwachting is dat er steeds meer extreme regenbuien en natte perioden zullen voorkomen waarmee de kans op wateroverlast of overstromingen toeneemt. Ook kunnen er periodes van droogte voorkomen die weer zorgen voor verzilting van rivieren of schaarste van drinkwater. De klimaatscenario’s van het KNMI geven aan welke klimaatveranderingen in Nederland in de toekomst plausibel zijn.⁶

5 De minimale berging is verhoogd van 20 mm naar 30 mm, zodat deze overeenkomt met de nieuwe dimensioneringsbui zoals deze voor de riolering wordt gehanteerd.

6 Meer informatie hierover staat op www.klimaatscenarios.nl

Concept

Kenmerk R001-1246665GBV-hgm-V03

De toenemende intensiteit (met name van kortdurende regenbuien) zal steeds vaker tot hinder en overlast als gevolg van water op straat leiden. Dit mag echter niet leiden tot een verslechtering ten aanzien van schade ten gevolge van de klimaatveranderingen. De tendens van de

neerslaggebeurtenissen in Nederland is van langere buien met een lage intensiteit naar kortere buien met een grotere piek. Dit is grafisch weergegeven in figuur 3.3.

Figuur 3.3 Tendens neerslagintensiteit

Hinder, overlast en schade

Hinder en overlast door situaties van water op straat manifesteren zich, in meer of mindere mate, in belemmering van het (economische) verkeer, schade aan de inrichting van de openbare ruimte en schade aan vastgoed. De gemeente hanteert de volgende acceptatieniveaus:

Tabel 3.1 Algemene omschrijving gradaties water-op-straat

Gebeurtenis Omschrijving Voorbeeld

Hinder Kortdurend water-op-straat van geringe omvang, waarbij vervoer en transport nog mogelijk is (wegen blijven toegankelijk) en geen schade optreedt.

Overlast Ernstige hinder (zoals verdund afvalwater op straat of stremming) en forse hoeveelheden regenwater op straat.

van naar

Concept

Kenmerk R001-1246665GBV-hgm-V03

Gebeurtenis Omschrijving Voorbeeld

Schade Kort- of langdurend ‘water-op-straat’ van een dusdanige omvang dat er schade aan eigendommen optreedt en/of er essentiële (gebruiks-)functies uitvallen⁷.

Dimensionering

Het rioolstelsel in de gemeente Beesel is gedimensioneerd op bui 08 uit de Leidraad Riolering.

Dit is een regenbui die gemiddeld eens in de twee jaar voorkomt. Bij aanpassingen aan het rioolstelsel worden de maatregelen gedimensioneerd op basis van een bui die theoretisch eenmaal per vijf jaar voorkomt (bui 09 Leidraad Riolering). Waar mogelijk en doelmatig wordt hierbij hemelwater van de riolering afgekoppeld. Lokale omstandigheden als bodemgesteldheid en grondwaterstand worden hierin meegenomen. Het afkoppelen van hemelwater mag niet leiden tot grondwateroverlast. Hierbij wordt ook getoetst of de maatregelen maatschappelijk

verantwoord zijn. Monitoring vindt plaats door middel van het meldingenregistratiesysteem.

Omdat de capaciteit van de riolering gelimiteerd is en de riolering niet onbeperkt kan worden vergroot, zoekt de gemeente ook naar mogelijkheden om bovengronds berging en/of afvoer te creëren. De komende planperiode richt de gemeente zich hierbij met name op het ‘laaghangend fruit’. Dit zijn aanpassingen in de openbare inrichting, waarbij het hemelwater op een relatief eenvoudige en goedkope manier afgevoerd kan worden naar nabij oppervlaktewater en/of groenvoorzieningen. Inzicht in de bovengrondse afstroming is hierbij steeds belangrijker.

Het verkrijgen van dit inzicht wordt verder opgepakt binnen de regionale samenwerking Venlo-Venray.

Het beperken van hinder en overlast wordt per situatie nader vormgegeven; hierbij geeft de gradatie van hinder of overlast, richting aan de maatregelen. Hierbij zet de gemeente nadrukkelijk vaker in op het (optimaal) benutten van de berging binnen het wegprofiel, zoals water-op-straat tussen de trottoirbanden, voor het tegengaan van wateroverlast bij extreme neerslag. Hierdoor kan vaker hinder worden ervaren. Deze hinder wordt gemonitord om te voorkomen dat op de lange termijn de hinder, door verdergaande klimaatsveranderingen, overgaat in overlast. De gemeente streeft hierbij naar geen schade aan woningen/gebouwen bij T=100.

7 Het betreft hierbij water-op-straat als direct gevolg van hevige neerslag dat over maaiveld afstroomt of uit het rioleringsstelsel op straat komt en dus niet als gevolg van oppervlaktewaterlichamen die buiten hun oevers treden.

Concept

Kenmerk R001-1246665GBV-hgm-V03

Figuur 3.4 Water op straat hoeft geen wateroverlast te zijn

3.5 Grondwater

In artikel 3.6 van de Waterwet is opgenomen dat de gemeente de zorgplicht heeft voor het in het openbaar gemeentelijk gebied treffen van maatregelen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, voor zover het treffen van die maatregelen doelmatig is en niet tot de zorg van waterschap of provincie behoort. Binnen de gemeente Beesel zijn geen locaties met grondwateroverlast bekend.

De zorgplicht heeft het karakter van een inspanningsverplichting. Dat wil zeggen dat de gemeente niet verantwoordelijk is voor handhaving van het grondwaterpeil in bebouwd gebied, maar alleen een regierol vervult. De zorgplicht werkt niet met terugwerkende kracht en kan dus niet leiden tot aansprakelijkheid voor schadesituaties uit het verleden.

Verantwoordelijkheden:

Naast de gemeente hebben particulieren, het waterschap en de provincie ook een wettelijke verantwoordelijkheid in het grondwaterbeheer. De particulier zorgt voor bouwkundige of

waterhuishoudkundige voorzieningen op eigen terrein omdat hij verantwoordelijk is voor de goede staat van zijn eigendom.

Het waterschap dient door peilbeheer voldoende ontwatering en afvoercapaciteit te garanderen.

Tevens zijn zij vergunningverlener voor kortdurende grondwateronttrekkingen in de ondiepere lagen van de bodem, zoals bronbemaling bij bouwprojecten. De provincie blijft

vergunningverlener voor grootschalige en langdurige grondwateronttrekkingen in de diepere bodemlagen, zoals drinkwateronttrekkingen en bodemenergiesystemen.

De bestemmingsplanfase

Als een bestemmingsplan wordt gewijzigd, dient er een Watertoets uitgevoerd te worden. Bij elk nieuw bestemmingsplan wordt de grondwatersituatie meegenomen in de waterparagraaf. De benodigde maatregelen om grondwaterproblemen te voorkomen worden daarbij vastgelegd in regels voor diverse bestemmingen.

Concept

Kenmerk R001-1246665GBV-hgm-V03

Het gaat daarbij niet alleen om regels ten aanzien van zetting en drooglegging, maar ook ten aanzien van drainagesystemen en ontwateringsdiepte. Het streven van de gemeente is om bij nieuwbouw ‘grondwaterneutraal’ te bouwen. Dit houdt in dat het grondwaterpeil niet beïnvloed mag worden.

Bronneringen

Bij een bronnering wordt tijdelijk grondwater aan de bodem onttrokken om de grondwaterstand te verlagen. Zo kunnen werkzaamheden, zoals de aanleg van bouwwerken en kabels en leidingen, droog worden uitgevoerd. Voor zowel het onttrekken van grondwater als het lozen van het opgepompte grondwater op oppervlaktewater geldt dat Waterschap Limburg hiervoor het bevoegd gezag is.

Voor het toetsen van lozing van bronneringswater op de riolering geldt dat de gemeente hiervoor het bevoegd gezag is. Uitgangspunt is dat schoon bronneringswater niet op het vuilwaterriool wordt geloosd, maar terug wordt gebracht in de bodem of afgevoerd wordt naar

oppervlaktewater. In de praktijk zal dit echter niet altijd mogelijk zijn. Voor het lozen van bronneringswater op de riolering dient in het kader van het Activiteitenbesluit⁸ een verzoek tot een maatwerkvoorschrift te worden ingediend bij de gemeente. De voorkeursvolgorde is daarmee: 1. Retourbemaling, 2. Afvoeren naar oppervlaktewater, 3. Afvoer naar de riolering.

In document Bundel van de Commissie van 15 januari 2018 (pagina 54-59)