Cas. Heisterb. li 7. illust. mirac. c. 43.
P. Sedulius, die desen boeck int latijn eerst heeft ghemaeckt. Ende alsoo, soo het+
blijckt wt dese exempelen, canmen leeren dat een goet autheur ouer vijfhondert iaeren heeft geschreuen, Christus en vreckt niet alleen die iniurie van sijn Moeder in quade wercken, maer oock in spijtige woorden.
Het XIII Capittel.
Vande kerckelijcke Processien, die gehouden worden wt die ceremonien
vanden ouden wet.
DEse miraeckelen der Beelden van ons Lieue Vrouwe heb ick ghenomen wt die oude
Vaderen, om te toonen die oude manier der godtvruchtighe Catholijcken, van om te draghen in publicke Processien de Beelden, de Beelden ons Salichmaeckers, der Heylighen, ende princepaelijck van ons Lieue Vrouwe, dat ick met ghelijcke redenen sal toonen wt den weerdighen ouderdom, als ick eerst sommighe dinghen verhaelt sal hebben vande Processien der Catholijcken die ghehouden sijn soo langhe als die Christelijcke werelt gheweest is.
2. Die Christenen noemen Processien, dat die Heydensche noemen Supplicatien. Sommige meynen dat Tertullianus hier
H. de Vroom, T'Boeck van Ons Lieve Vrouwe van Maestricht, ende van den oorspronck des stadts, ende miraculeuse beeldt van Ons Lieve Vrouwe,
+
De Idolat. c. 15.
+
van schrijft, Ick weet datter eenen Christenen is geweest snachts door een visioen swaerelijck ghestraft, om dat die knechten sijn dore, als sy haestelijck blijschap bootschapten, hadden ghecroont. Ende nochtans en hadde hy die niet ghecroont, oft beuolen, want hy was voorgegaen, ende wederom ghecomen sijnde vondt hijt gheschiet. Hy was voor, seyt hy, ghegaen. Ende wederom elders, Ist datmen voor
+
lib. 2. ad Vxor. c 4.
moet+
gaen. Den Saeligen Rhenanus leert hier het oude gebruyck van publicke Processien.
3. Den oorspronck der Supplicatie, oft Processien cunnen wy ghetoonen wt die H. Schrifture, dat Godt selue die manier heeft inneghestelt, als Josue door Godts
+
Iosue 6.
beuel den gheheelen legher vande Israeliten deden rontsom gaen vande Stadt+
Jericho.
Iosue dan des snachts opstaende, hebben de Priesters die Arcke des Heeren ghenomen, ende seuen van henlieden de seuen trompetten, welckmen opt Iubileus iaer besight, ende sy gingen voor de Arcke des Heeren, gaende ende groot gheclanck maeckende. Ende al het ghewaepent volck ghinck voor henlieden, maer dat ander ghemeyn volck volghde de Arcke, ende maeckten gheluyt met trompetten. Ende sy ginghen ront-om de Stadt op den tweeden dach eens, ende zijn wederom inden legher ghecomen. Alsoo hebben sy ses daghen ghedaen. Maer op den seuensten dach, smorghens vroech opstaende, hebben sy de Stadt ommegegaen (alsoo dat gheschiedt was te voren) seuenvverf, &c. Siet hier
H. de Vroom, T'Boeck van Ons Lieve Vrouwe van Maestricht, ende van den oorspronck des stadts, ende miraculeuse beeldt van Ons Lieve Vrouwe,
de gheschickte processie: Die Priesters draghen die Arcke ende slaende die trompetten gaen voor die Arcke met het gewapent volck, ende het ghemeyn volck volgt. Dese manier is oock te sien in onse Processien.
4. Noch schoonder Processie heeft gehouden Dauid als hy die Arcke Godts soude
+
2. Reg. 6.
verdragen van Gabaa in sijn Stadt. VVederom+
vergadert hebbende alle de wtghelesen van Israël dertich duystent. Dauid is opghestaen ende wech gegaen ende alle dat volck, dat met hem vvas vanden mannen van Iuda, dat sy brenghen souden Godts arcke, waer ouerdat den naem des Heeren des heyrscharen aengheroepen is, sittende daer bouen tusschen de Cherubinnen. Ende sy hebben Godts Arcke op eenen nieuwen waghen ghestelt, ende die wech ghevoert wt Abinadabs huys, die te Gabaa woonden. Maer Oza en Ahio Abinadabs Sonen menden den nieuwen waghen. Ende als sy die ghehaelt hadde wt Abinadabs huys die te Gabaa vvoonde, bewaerende Godts Arcke, soo ginck Ahio voor de Arcke. Maer Dauid ende geheel Israël speelden voor den Heer op alderhanden instrumenten van houte costelijck ghemaeckt ende op herpen ende lieren, ende bommen ende met hoornkens ende cymbalen. Maer doen sy ghecomen vvaeren tot den dorsvloer van Nathon, doen stack Oza sijn hant vvt, &c.
Om dat Oza met cleynder eere gheraeckt hadde die Arcke soo is hy verslagen geworden, soo dat Dauid vreesde ende die brocht int huys van Obededom des Gethiers, den welcken als Godt hadde ghebenedijdt, soo sprack Dauid,
H. de Vroom, T'Boeck van Ons Lieve Vrouwe van Maestricht, ende van den oorspronck des stadts, ende miraculeuse beeldt van Ons Lieve Vrouwe,
+
Ibidem.
+
Ick sal gaen ende haelen de Arcke wederom metter benedijdinghe in mijn huys. Aldus soo is Dauid vvtgegaen, ende heeft Godts Arcke wt Obededoms huys wech ghehaelt tot in Dauids Stadt met blijschappen. Ende daer vvaeren met Dauid seuen danssen en een slach offerande van een calf. Ende als sy voorts-gegaen vvaeren, die des Heeren Arcke droeghen ses schreden, soo offerde Dauid eenen osse ende eenen ram, ende Dauid spranck met alle sijn macht voor den Heere, ende hy vvas met eenen lijnen Ephod ommegegort. Ende Dauid ende alle het huys van Israël leyden de Arcke van dat verbont des Heeren met iolijt, ende met geluyt der trompetten. Siedy hoe dat
Dauid heeft vergadert dertich duysent mannen om die Arcke te leyden? Hoe gheschicktelijck dat die Processie gehouden is met seuen chooren ende alle
instrumenten? Ten is gheen wonder dat die ketters ons beghecken als wy desghelijcks doen want oock Michol Dauids huys-vrou hem begheckte, maer Godt heeft ghetoont dat hem desen dienst aenghenaem was, maer Michol Sauls dochter en heeft gheenen
soon ghecreghen totten dach haers doots toe.
+
3. Reg. 8.
5. Als dien costelijcken tempel gemaeckt+
was, doen sijn vergadert alle de outste
gheboren van Israël, met de Princen der gheslachten ende de ouerste der familien vanden kinderen van Israël by den Coninck Salomon in Ierusalem, dat sy die Arcke van des Heeren verbont dragen souden vvt Dauids stadt, dat is van Sion. Ende geheel Israël is by den Coninck Salomon -becomen, inde maent Ethanim, op eenen feestdach
H. de Vroom, T'Boeck van Ons Lieve Vrouwe van Maestricht, ende van den oorspronck des stadts, ende miraculeuse beeldt van Ons Lieve Vrouwe,
vvelck is de seuenste maent. Ende alle de ouders van Israël sijn ghecomen, ende de Priesters hebben de Arcke ghehaelt, ende sy hebben de Arcke des Heeren ghedraghen, ende dat tabernaeckel des verbonts, ende alle de gereetschap vande alderheylichste plaetse, die in dat tabernaeckel vvaeren: ende dese dinghen droeghen die Priesters ende Leuiten. Maer die Coninck Salomon ende alle de menichte van Israël die tot hem ghecomen vvas, ginck met hem voor de Arcke, ende sy offerden schaepen, ende ossen sonder vveerderinge en sonder getal. Ende de Priesters hebben de Arcke van des Heeren verbont op haer plaetse int Oratorie gedragen des tempels, in dat Heylich der heyligen, onder de vlogelen vande Cherubims. VVant de Cherubims streckten haer vlogelen vvt ouer de plaetse der Arcken, ende sy bedeckten die Arcke, ende haer hantboomen van bouen. Ende inde Arcke en vvas anders niet dan die tvvee steenen taeffelen die Moyses daer in geleyt hadde. Door het exempel van alle dese, houden
oock op dese manier de Priesters der H. Kerck met het volck Processien.
+
2 Esd. 12.
6. Vande Babylonische ghevanckenisse,+
in de wijdinghe des muers van Jerusalem hebben sy de Leuiten ghesocht van allen haeren plaetsen, dat sy die bringhen souden in Jerusalem, ende dat sy de wijdinghe ende blijschap maeken souden met danckbaerheyt, ende met sange, ende met cimbalen, psalterien, ende herpen. Ende de kinderen der sanghers sijn vergadert vande platte veltlandouwen ontrent Jerusalem, ende vande dorpen Netuphati,
H. de Vroom, T'Boeck van Ons Lieve Vrouwe van Maestricht, ende van den oorspronck des stadts, ende miraculeuse beeldt van Ons Lieve Vrouwe,
ende wt den huysen Galgal ende vande lantschappen van Geba ende Azmaneth, want de sanghers hebben voor henlieden lanthuysen ghemaeckt ront-om Jerusalem: Ende de Priesters ende Leuiten sijn gesuyuert, ende sy hebben ghesuyuert het volck ende de poorten ende de muren. Maer ick (seyt Nehemias) dede de Princen van Juda climmen op den muer, ende ick heb ghestelt twee groote chooren van loff-sanghers, ende sy sijn gegaen ter rechter sijde op den muer tot de mestpoorte, ende nae hem is ghegaen Ofaias ende de helft der Princen van Juda . . . Ende den tweeden choor der dancksangers ginck teghen ouer, ende ick achter hen, ende helft vanden volcken was op den muer, ende opder ouens torre, ende totten alderbreetsten muer, ende daer stonden twee chooren der loff-sanghers in dat huys Godts.
Soo heuet Nehemias beuolen dat twee chooren Godt louende de Stadt van Jerusalem ront-om de vesten souden ghaen malcanderen te ghemoet comende.
+
Niceph. Call. l. 8. c. 26.
+
7. Constantinus Magnus heeft dat exempel naeghevolght ende ghebeden die Bisschoppen vande Concilie Nicenen dat sy wilden comen weynighe daghen, nae soo veel arbeyts die sy hadden gehadt, tot sijn nieu Stadt die hy hadde gemaeckt dat sy met hun ghebeden die vestenen ende
mue-H. de Vroom, T'Boeck van Ons Lieve Vrouwe van Maestricht, ende van den oorspronck des stadts, ende miraculeuse beeldt van Ons Lieve Vrouwe,
ren souden sterck maecken. Ende sy deden terstont dat hy begheerde, quamen te Constantinopelen, ende houden daer feestdach van de kerckwijdinghe, ende deden daer missen, ende sterckten de Stadt met ghebeden ende geloften, ende dediceerden die aen die moeder Godts, ende noemden Constantinopelen nieu Roomen.
8. Dese dinghen heb ick verhaelt wt het oude Testament welcke wy Catholijcken in onse manieren naevolghen, niet de Heydenen, hoe wel sy dat ons verwijten. Men moet belijden dat sy hun processien hebben gehadt, de onse niet seer onghelijck.
+
Dec. 3. l. 8.
Titus+
Liuius verhaelt, dat den Raet drij dagen Processien heeft inneghestelt, om dat die Borgemeesters M. Liuius ende C. Claudius om dat sy met voorspoedighen legher Asdrubalem thooft ende leydtsman der vyanden met sijn legioenen verslaghen hadde. Elders maeckt hy dicwils mentie van Processien. Vraeghdy op wat manier
+
De cultis fem. c. 11.
dat sy gehouden sijn? Sijn sy ront-om hun tempelen gegaen? Tertullianus schijnet+
te kennen te gheuen, als hy die vrouwen ontraede van het wtnemende cieraet, wat oorsaeck hebdy frayder vorts-tecomen, als ghy verre sijt van die dinghen die tot andere van doen sijn. Want ghy en gaet die tempelen niet ront-om, noch ghy en begeert gheen schouspelen, noch ghy en kent
H. de Vroom, T'Boeck van Ons Lieve Vrouwe van Maestricht, ende van den oorspronck des stadts, ende miraculeuse beeldt van Ons Lieve Vrouwe,
die heylighe daeghen der Heydenen niet. Wy gaen ront-om die steden ende die tempelen, maer wy en volghen die Heydenen niet. Verre sy dat van ons. Maer wy volghen die ceremonien der H. Schrifture, de welcke die duyuel, als een Simie, arbeyt
+
De Pras. c. 40.
om den godlijcken dienst in hem+
ouer te setten, soo Tertullianus schrijft, want ist dat wy eens ouerlegghen die superstitien Nume Pompily die Priesterlijcke officie, die waepenen, die priuilegien, die diensten, die instrumenten, ende die vaeten van hun sacrificien, ende die nieusgiericheden der gheloften, en salt niet blijcken dat den duyuel de manier vanden Jootschen wet naevolght? wy en volgen de manier der Heydenen dan niet, maer die ceremonien ghenomen wt die goddelijcke wetten ende Apostolijcke ouerleueringhe onderhouden wy. Hoe wel dat ick niet en sien, waerom dat niet georloft en soude sijn, tghene dat by de Heydenen ongoddelijck gheschiet, wy dat seluen suyuerende niet en souden moghen ouersetten tot dienst vanden warachtigen Godt, ghelijck die rijckdommen vande Egyptenaren ghecomen sijn tot verciersel van het Tabernaeckel des Heeren.
H. de Vroom, T'Boeck van Ons Lieve Vrouwe van Maestricht, ende van den oorspronck des stadts, ende miraculeuse beeldt van Ons Lieve Vrouwe,