Nauwelijks had "de Bolle" stilgehouden, of korte, haastige schreden klonken. Zichtbaar ontdaan, verscheen mevrouw Meulemans Verschuur, die, zonder iemand te groeten, uitriep: - "Maar, kind! Maar, Ine! Waar heb je gezeten?"
Met een
zwaai
tilde zij, opgewonden en ontstemd,J:Ians
.,uit de auto en hem op de arm naar binnen dragend, liet Z1J de anderen verbluft aan hun lot over, die daarna nog even beduusd met elkaar fluisterden. • •• Dan klom de houtvester weer achter het stuur, keerde de wagen en tjoeke-t;oeke-tjoek, als schuldbewust, hobbelde de oude rammelkast de weg terug.Tijd om nog voor het eten te mandiën ontbrak Ine.
Gauw waschte zij haar handen, om daarna naar de achtergalerij te hollen, waar Papa en Moeder al zaten te wachten. Krentenbolletje, reeds aan tafel, 'n slab voor, keek met een benauwd gezichtje naar de laat-komende zuster.
Mevrouw Meu1emans Verschuur bleek buitengewoon ontstemd.
"Dat jijzelf in geen zeven slooten tegelijk zoudt loopen, begrepen wij wel, maar wij zijn vreeselijk ongerust
123
geweest over Hansje, u ~ei ze op scherpe toon, toen
Ine zitten ging. " "
Heeft Soewarni u dan niet g~d, dat hij met lUlJ was
" emaa1'
dmeegegaan 1" stotterde Ine, heel , m e war. ..' Soe 1 Die was nergens te vmden!.... Als J1J je
bemend~;;
ook niet beter weet te drillen! •• ,: ., Pas toen wij van jongelui van 't kantoor hoorden, dat,~1J JOU samen met Hans waren tegengekomen, waren WlJ wat gerust-gesteld."Ine %Weeg. Krentenbolletje stond het huilen nader dan het lachen.
Hoe kon je toch ~iets doen, Ine 1" vervolgde
m~er,
wat minder heftig bij 't zien van zijn verslagengC%Îchtje. , ,
J
uist toen ik U wilde ~eggen, waar ik heengmg, gg" da 'k
ik u wegrijden.... Kon u niet vermoeden, t 1 met Hans naar de houtvesterij was 1"
Moeder maakte een beweging van ongeduld en ant-woordde niet. Pas na een korte stilte hernam zij hoofd-schuddend: - "Je loopt me, wat die vriendschap .met mevrouw Holst betreft, veel te hard van stal."
Ine voelde het bloed naar de wangen stijgen.
"Ik was er vandaag toch pas ~oor het eerst," trachtte zij zich te verdedigen.
Maar moeder was nog steeds niet gesticht. ,
. Dat weet ik wel u ~ei ~e op een toon, die bewees
" , , al
hoe ontstemd ~ was, "maar hoeveel keer ben Je nu met haar mee geweest om te %Wemmen 1" Mevrouw Meu1emans wachtte even, aar~elde, doch voegde er dan aan toe: - "Er is ~elfs al over gekláágd lu
124
Met een schok ~t Ine rechtop.
"Gekláágd 1" riep ~e uit, verrast en verbaasd.
Nu kwam opeens papa tusschen beiden, sussend en kalmeerend.
"Kom-kom," ~ei hij vergoelijkend, "geklaagd is het woord niet. tt
Doch moeder protesteerde.
"Waarom er doekjes omgewonden, papa? ••• Men
~egt hier, Ine, dat je al ik weet niet hoe dikwijls met mevrouw Holst bent uitgereden, terwijl je in de drie weken, dat je nu al op "Soeka Djawa" bent, noch op de tennisbaan, noch bij wie ook op de ondernemjng 'n voet hebt gezet!"
Ine probeerde weer iets in 't midden te brengen, maar
~j kreeg geen kans.
Mevrouw Meu1emans vervolgde:"-"Ikwiljedieomgang, met Lot Holst volstrekt niet verbieden, je moet me goed begrijpen, !ne, maar er zijn gr~en!"
Ine was totaal uit 't veld geslagen en Hans begon
~chtjes te huilen. De onaangename stilte werd slechts verbroken door het getik van het eetgerei.... Spiedend ging de onbewogen blik van den huisjongen van de een naar de ander.... Soesah 1 • • •• Moeilijkheden 1
Moeder, vree~end wat al te bruusk te ~ijn opgetreden, begon nu ~chtjes haar kleinen ~n te troosten en tegen Ine een wat milder toon aan te slaan.
"Ik weet wel dat ik er ~elf ook schuld aan heb," ~ei ~e
toegevender. "Ik had je tot wat meer voorkomendheid moeten aanmanen, maar ik heb 't voortdurend ~ druk gehad! Ik ~eg je dit alles dan ook niet om je onaangenaam
125
te zijn, lieve kind. Ik wil je er alleen maar op attent maken dat wij dagelijks moeten omgaan en samenwerken met de menschen van de fabriek en dat we daarmee rekening moeten houden!'
Ine knikte slechts •.•. Zij dacht aan wat de Tobiassen gezegd hadden. • .• Zou ook zij zich soms moeten gaan vervormen ten pleziere van al die vreemde menschen bier' . • •• Maar dat wilde zij niet! Daar bedànkte ze voor 1. • •• Zij voelde vriendschap voor Lot, wie zij verreweg de voorkeur gaf boven alle anderen, die zij ontmoet had, en die blijkbaar al achter haar rug
kwaad
van haar spraken!
Papa's blik ging medelijdend over het on~oerde, opgewonden gezichtje. Hij animeerde haar goedig, nog wat van de rijsttafel te gebruiken, maar Ine bedankte;
haar eetlust was totaal bedorven.
Toch gaf bij 't nog niet op, de prikkelbare .stemming te verdrijven en stelde voor: - "Je moest vannuddag eens gezellig met Ine in de stad gaan winkelen,
~."
Moeder, dadelijk zijn bedoeling vattend, was bier onmiddellijk voor te vinden.
Dan stuur ik meteen 'n briefje naar de Ewijken
"
"om voor vanavond voor ons beiden belet te vragen, voegde zij er aan toe.
Ine knikte, automatisch bijna. Zij zweeg, maar, niet-tegenstaande een schijnbare
lij~heid,
rees in haar een heftige drang tot verzet.Zij slaakte een zucht van verlichting, toen eindelijk de maaltijd was afgeloopen en zij zich in haat paviljoentje kon terugtrekken.
Ia6
Gedurende de middagrust sliep zij zelden. Meestal lag zij op haar bed te lezen. Maar nu was er noch van lezen noch van slapen sprake. Zij lag maar aanhou-dend over het voorgevallene na te denken en matte zich af door nu niet juist prettige overpeinzingen.
Moeder scheen haar nog altijd als een kind te beschou-wen! Moeder vergat heelemaal, dat er meer dan zes jaren waren verloopen, sedert zij haar achterliet bij tante Truus!
Negentien was zij nu, volwassen, ja, zelfs in staat om als het moest, haar eigen brood te verdienen!.... 0
!
als het zoo moest voortgaan, zou ze net ZOO lief weggaan van "Soe~ Djawa" en solliciteeren naar een plaats
~ c:mderw~Jzeres!. • • . Je zou dan tenminste vrij zijn om Je eigen vnenden te kiezen en te doen en te laten waar je zelf plezier in had! .
Maar toen zij eenige uren later naast moeder in de auto zat, met Hansje dicht tegen zich aangedrukt, begon-nen l~gzamerhand de muizenissen weer te wijken.
Op Z1chzelf was de rit langs de wijde velden naar het naastbij ge~egen stadje al prettig genoeg, en daar aan-gekomen, liet Moeder er Karnadi langzaam rondtoeren.
Het was een van die kleine plaatsjes, zooals er bij tien-tallen in Indië zijn! De breede, verharde wegen met bo<;>men aan weerskanten en de luchtige, open, witte hUlZen, staande op flinke erven, gaven het iets ruims
~ vriendelijks. Men vond er een klein Katholiek kerkje, met grooter dan een kapel, en een Protestantsch dat oorspronkelijk een pakhuis was geweest in de tijd
v~
de Compenie" en dat men tevergeefs een waardig~-... . _
...Zien bad trachten te geven door in de dikke muren een soort kerkramen
aan
te brengen •• ·• Maar datwaren
dan
ook
alle .,Buropeesche"bel:Ï~
ofmen moest ook de societeit daartoe rekenen.
1
de wereld! Wanneer hier eens een tooneelgezelscbaP neer-streek of een
~e
!Jeroen1dbtid zijn talenten lietbewonderen, was de heele "beau monde" er
tegen-woordig.
Het' kon er dan heelpl1ig
zijn. vertelde moeder, ook op de bals, die er gegeven werden en waaroplne in 't vervolg stellig met
zou
ontbreken 1Nu
kwamen zijm ....
in het 1Jinne!lgedeeltevan
de stad, op de aloon-aloon, het hoofdplein, dat in geen enkele Indische plaats OJltbreelrt. met IJliddenOP de nooitOJltbrekende waringin. een t>reedgetakte in\aI1dschen bewindvoerder. en niet ver daar
vandaan
stond. eveneens op de a\oOJl-aloon ... groote missigit.een MohamtnedaanSch bedehuis, zo<>wel voor de Javanen
128
als ~r de Arabieren. Maar .
:oo'e
pl~
ontsierd dooreer1~er ~enoeg,
werd hetchreeuwenge aanplakbil·
'p~chttge
bioscoop m mend met het ernaast )letten, n sterk contrast v et17' • ge egen dei·
or-.. n Witte colonnad Ong e. ' ttge residentsh . ws met
een emerkt waren ~ nu in de Chin . k
breede straat vol toko's eesche WIjk gekomen no gevuld met ongeloofli.k en tok 't· . 0 )es, alle tot d ' win-wgend ontving. ouwtJe haar klanten gracieus
"Nu moet)· hi
band stopte.... En nadat
~j
weer in de heerlijk ruime Packard hadden plaats genomen, bij denChine~~en
kruidenier '0 mand vol proviand hadden gehaald, blJ den Europeeschen boekhandelaar '0 paar pas uitgekomen boeken en het nieuwste modeblad hadden
gek~t, r~
Karnadi
langs een binnenweg terug naar "Soeka DJ3wa .•Voldaan dat aan al haar wenschen
~
gemakkelijk voldaan' kon worden, verdwenen Ine's tobberijen.Bij thuiskomst vertelde
Soewami aan
de nonna dat mevrouw Holst er was geweest om haar te halen.Ine schrok!.... Lieve tijd, hoe had
~j
die afspraak di lkunnen vergeten T • • •• Wat onaar g. ..
Haar nieuwe schatten in veiligheid brengend, nam
~~
zich voor, Lot straks even op te bellen, waarvoor Zij
nu geen tijd meer had. Zij moest
~ch
zelfsrep~
om klaarte komen voor het aangekondigde bezoek 111 de v6ór-avond bij de familie Ewijk!.... Moeder liet al· vragen of ze zorgen wilde, op tijd te zijn.
* * *
't Werd bij de familie Ewijk later dan zij hadden gedacht. 't Was er dan ook heel gezellig. Er .werd
zelfs
een dansje gemaakt bij aardige gramofoonmtWek, zoodat de avond bizonder geanimeerd verliep. Op de
ochtend-visite leek mevrouw Ewijk Ine 'n beetje
zw~.
op deband, maar 't viel mee! Trouwens, mevrouw,
E~Jk ~eeg
vanavond ook geen snippertje kans voor n Jeremiade over "Soeka Djawa's" toekomst. Energiek bracht me-vrouw
Meulemans
Verschuur haar steeds weer af vandit onderwerp·
130
~ administrateursvrouw werd dan ook al spoedig de
.;ZIel
van ~e conversatie en iedereen stelde het zeer op prlJS, dat .. ZiJ zooveel bijdroeg tot het genoegen van deavon~. ZIJ. w~, vonden allen, toch wel 'n bizonder g-:schikte njonja besar, die de boel maar goed bij elkaar WiSt te houden, en après tout bleek ook haar dochter mee te vallen, al scheen zij zich in 't eerst wat op een af-stand te houden! Ja, zelfs had zij nu een afspraak
g~ voor 'n partij tennis met de Brouwers en de
Mo~~y, een van de jongelui, die vanmorgen
zoo
on~~dig hadden omgekeken. • •• Dat zij
zoo
vriendschap-pellJk w~ ~et de houtvestersvrouw, moest dus stellig op een verglSSmg berusten!. . •• Ach, hoe gaat dat, hè T ••••De docht~ ~ den administrateur is een heel geschikte conversabe,. ~etw3a:"?... Maar de veronderstelling dat het me1SJe wegliep met die mevrouw Holst en de Soeka Djawa-ers negeerde, bleek nu toch wel een mis-verstand!
"En. is er nog ~euws?" informeerde papa, eenigszins onrusng, toen beiden voldaan thuiskwamen
N · I" •
" ~~ts • antwoordde moeder gedecideerd en
triom-fant.ebJ~. "Ik heb dan ook alles vermeden om door onzmmge, vervelende geruchten de gezelligheid te laten bederven!"
De heer M~~ Verschuur gaf geen antwoord ••••
Waarom zou hij haar plezier vergallen door te zeggen wat hij had gehoord: - dat administrateur Verkerk ontslagen was, omdat zijn fabriek met een andere werd samengevoegd! En Verkerk had voor dezelfde moeilijk-heden gezeten als hij.
Meulemans doorpraten, Opgewekt bleef
mevro~w
in gedachtenver~onken,
maar papa was
verstroo~tijd
in zijn werkkameren trok zich, na de avon ,
terug. 0 het zich nu wat
gemakke-Mevrouw Meulemans gmog Ot °apon voor een luchtiger lijker maken,
d~r haaro:~~
dan bij Ine te voege,n, kimono te verw1SSelen, 0 tt op het gewone plaatsje.die al buiten was gaan
o~ ~
nu al moeder en Ine, Geruime~jd u~ ~lJ
deav~d
over zichh~
als een Werus
d~ n~
: : : betooverende schoonheid.voelen~e kom~,
nav~
rdrongen van een serene rust.Alles In de twn .. was 00 en de bladeren der hooge De daken der
blJge~~~~cht
als met %ilverov~
klappers, werden doo was dit licht,
~
helder, dat Je goten. Zeldzaam helder I De hemel was vanb .. kunnen e2;en ••.•
meende er IJ te la trak en doorschijnend. Grooter een ~uiver donkerb uw, s
dan 0 Holland leek de volle maan. nach dikwijls
In 0 0 d · koelte van de t
De Javanen, die In e. houden ervan, op maanavon-groote afstanden
o~eggen,
wonderlijk klonken hun den buiten te ~lJn. Hoog enverwijderde stemmen. elde een gamelang onbegrijtx:lijke In de kampoeng
s~
doorheen een lange,~~v~e
klanken, met nu en er 'n Zacht wmdJe chenstemmen ••••
galm van hooge
~ens
0 edrenkte bladeren van de deed dereusa~ht1g~:~~
muurtje bij het paviljoen, pisangboom,~
ter6,
Kalon een geweldige vleer-lichtelijk WUlven •• :. on 0 eng~ijlsnel
over hun hoof-muis, schoot geheml%1lUUd g kleine kali die op zij langs den. • •• Het water van e ,
het huis liep, klotste eentonig over de groote steenen in
%'n bedding. De krekels waren stil, ook de
kikkers ..••
Van 'n bovenaardsche, intense schoonheid was de avond.
Ine voelde, hoe
haar
geest %ich ontspande, hoe iedere OPStandigheid wegvloeide bijd~e
rust. Het speethaar,
nog niet in de gelegenheid te
~jn
geweest, Lot op te bellen, maar misschien had moeder toch gelijk en moest zij hier niet de een boven de anderverkie~en.
Zijmoest
leeren, %ich aan te passen en vriendschappelijk te zijn met allen!.... Er
kwam,
nad~
bewogen dag,iets van vredige gelatenheid over
haar.
Ook moeder voelde %ich tevreden. Het was
haar,
of stilletjes de oude intimiteitkwam
nadersluipen, nu zij daar %00 alleen %at methaar
dOChter. Ook %ij overdachthet gebeurde van deteu
dag. Zij"'as misschien
watheftig
vanmorgen, maar het was noodig geweest! De praatjes Over Ine,
haar
's morgens ter oore gekomen, had zij nogiuist
bijtijdskuunen outzenuWen.
Nu ....alles
gelu/ckig weer goed! Ine's sympathieke persoontje had allenweer
geheel Voor zich ingenomen •• " Ach, het ondernemings_
leven was nu eenmaal vol ups and downs! Hoofdzaak was, dat de leiding je niet ontglipte en dat je tactvol bleef!
,,'n Prachtige avond, hè, kind 1" %ei %e %acht, met groote vriendelijkheid. "Ik