De plannen zoals deze in de grondslagennota werden geschetst waren dus in hoge mate afhan- kelijk van de toevoeging van een medische faculteit aan de THT en de inzet daarvoor, leek aan- vankelijk bepaald niet kansloos. Door de groeiende studentenaantallen werd de overheid met de vraag geconfronteerd of zij het aantal medische faculteiten moest uitbreiden of het aantal toe te laten studenten moest beperken. Vanaf 1945 was het aantal medische faculteiten uitgebreid van vier tot zes en er werd besloten om in Rotterdam een zevende medische faculteit te vestigen. Was het toeval dat zonder veel discussie voor Rotterdam gekozen werd of was het opnieuw de invloed van ‘Thomassen de Drijver’? De voormalige burgemeester van Enschede was namelijk kort na de opening van de THT benoemd tot burgemeester van Rotterdam. Nog voordat deze faculteit was geopend werd echter al gesproken over een achtste medische faculteit. De medische facultei- ten van de Vrije Universiteit en in Nijmegen waren nog niet volgroeid en in Rotterdam was de
foundation of a medical faculty. Consideration was also given to transforming social science from a purely supporting function to one with its own educational programmes.
The Foundation Memorandum, as it was called, distinguished three key areas for the Polytech- nic as it developed into a university: technology, social science and bioscience. The memoran- dum noted an ever-closer interrelation between biology, the natural sciences and technology, as revealed by the fact that experimental and theoretical biology were mainly pursued by practi- tioners of the exact sciences. “Seen from the viewpoint of biology”, the memorandum’s authors wrote, “it is therefore essential to explore the many intersections with chemistry, physics and in- formation science.” So what would that imply as Twente grew? The plan envisioned a number of stages, the first of which was to expand into management science and the biosciences. This first expansion would turn Twente into a university for the biological and social sciences. According to the plan, the second round would reinforce the social sciences with educational science. The biosciences core would then be strengthened with biomedical technology, representing an inter- section between the biology core and electrical engineering, physics, mechanical and chemical engineering. In all these plans, though, it was medical science that played the crucial role. This in turn meant that a high priority was placed on attracting a medical faculty to Twente.
‘twente, the medicine’ ineffective
So the plans sketched out in the Foundation Memorandum depended crucially on the ad- dition of a medical faculty to the Polytechnic. The initial efforts to do just that seemed to have a fair chance of success, too. At first, that is. Growing student numbers meant that the government was faced with a choice: either increase the number of medical faculties or limit student numbers. The number of medical faculties in the country had increased to six since 1945, and it was decided to establish the seventh in Rotterdam. Was that just a coincidence, choosing Rotterdam without much discussion, or was it once again the influence of Tho- massen ‘The Driver’? You see, the ex-mayor of Enschede was appointed Mayor of Rotterdam shortly after the Polytechnic opened. But there was talk of an eighth medical faculty even before the seventh had opened. The medical faculties at the Free University Amsterdam and Nijmegen were not yet up to strength, while the seventh, in Rotterdam, had not even got go- ing. In view of this situation, Minister Diepenhorst saw little benefit in opening an eighth medical faculty. Initially he considered limiting the student intake, but Parliament forced him to appoint an advisory committee, the Van Walsum Committee. With it, the race for an
zevende medische faculteit nog niet van start gegaan. Gezien deze situatie voelde minister Die- penhorst er weinig voor om al over te gaan tot de vestiging van een achtste medische faculteit. Zijn gedachten gingen in de eerste plaats uit naar een numerus clausus, maar de Tweede Kamer dwong hem om toch een adviescommissie in te stellen: de commissie Van Walsum. Daarmee was
de wedloop voor de achtste medische faculteit geopend.[39a, b, c & d]
De Technische Hogeschool Eindhoven presenteerde als eerste, in december 1966, haar argu- menten. Daarna verscheen een Limburgs rapport, gevolgd pleidooien uit Tilburg, Twente, Deven- ter en Zwolle voor vestiging aldaar. Reeds in mei 1967 verscheen een rapport van de Commissie Wetenschappelijk Onderwijs Overijssel met betrekking op de vestiging van de achtste medische faculteit in Overijssel. Deze commissie, onder voorzitterschap van de Amsterdamse hoogleraar M.W. Woerdeman, stelde dat de medische faculteit in Twente zou moe- ten worden gevestigd. De argumentatie van de commissie luidde dat ’een groot gebied tussen Groningen, Utrecht en Nijmegen tot 1964 geheel ver- stoken is geweest van instellingen voor wetenschappelijk onderwijs.’ Wel- iswaar was in dat jaar met de Technische Hogeschool Twente een stap in de goede richting gedaan, maar het was evenzeer duidelijk dat een Tech- nische Hogeschool slechts een gedeeltelijke opvulling kon zijn van ‘het hiaat, dat voor vele begaafde leerlingen in dergelijk gebied ontstaat na voltooiing van hun middelbare opleiding.’ De argumentatie van Woerde- man c.s. was verder gebaseerd op de aanwezigheid van de THT en haar welwillendheid om een medische faculteit op de campus op te nemen. De raakvlakken met de technische wetenschappen waren ook zeker van be- lang en ook op een ander vlak was de THT een interessante kandidaat: de THT beschikte over een ervaren bouwbureau, een personeelsafdeling, een technische dienst, een bibliotheek en een ervaren organisatie voor studen- tenvoorzieningen en voor de huisvesting voor stafleden.
Van Nispen tot Pannerden en Stheeman waren vol vertrouwen. Op de THT hoefde men zich niet druk te maken over de komst van een medi- sche faculteit. ’Krijgen wij de achtste niet,’ zo stelden beide heren in een vergadering van het College van Curatoren, ’dan toch zeker de negende wel.’ Het vertrouwen der beide curatoren was niet geheel ongegrond. De kandidatuur van de twee technische hogescholen was het meest serieus. Directeur-generaal Piekaar en regeringscommissaris Posthumus hadden een uitgesproken voorkeur voor respectievelijk Twente en Eindhoven. Zij waren van mening dat gezien de ontwikkeling van de medische technolo- gie een nieuwe medische faculteit gekoppeld diende te worden aan een
[39a] Actiesymbool voor de 8ste medische faculteit
Eindhoven Polytechnic was the first to present its arguments, in December 1966. After that a Limburg report appeared, followed by Tilburg, Twente, Deventer and Zwolle, all plead- ing for establishment in these cities. A report appeared from the Overijssel Scientific Educa- tion Committee as early as May 1967, dealing with the establishment of the eighth medical faculty there. This committee, chaired by M.W. Woerdeman, an Amsterdam professor, stated that the medical faculty should be established in Twente, arguing that, “a large area between Groningen, Utrecht and Nijmegen was entirely devoid of any institution for higher educa- tion until 1964.” Now, this may well have been the year in which Twente took a step in the right direction, but it was equally clear that a Polytechnic could only be a partial cure for the “hiatus that many students experience in such areas after they have completed their sec- ondary education.” Further arguments presented by Woerdeman and his committee were based on the presence of the Polytechnic and its willingness to bring a medical faculty onto the campus. The intersections with tech-
nology were also important, certainly, and Twente was also interesting from another perspective: it had its own building office, a personnel department, technical serv- ices, a library and an experienced organi- sation to provide student amenities, and staff accommodation.
Van Nispen tot Pannerden and Stheeman were confident. They didn’t have to worry at Twente about the arrival of a medical faculty. “If we don’t get the eighth”, as the gentlemen put it in a meeting of the Board of Curators, “then we’re sure to get the ninth.” Nor was the curators’ confi- dence entirely unfounded. The most seri- ous candidates were the two polytechnics. Director-general Piekaar and Government Commissioner Posthumus had expressed their preference for Twente and Eindhov- en, respectively. In their view, given the de- velopment of medical technology, a new medical faculty should be linked to an existing technology department. Never-
[39a] Campaign symbol for the 8th medical faculty
bestaande technische opleiding. De commissie Van Walsum kon evenwel niet tot een eensluidend advies komen en dat impliceerde dat een beslis- sing op politieke gronden kon worden genomen. De voorzitter van de afdeling Limburg van de KVP, H.H. Veringa — een broer van minister Veringa —, had zich laten ontvallen dat de minister voor Maastricht zou kiezen als hij daartoe de kans zou krijgen. Deze kans was er nu en Veringa koos inder- daad voor Maastricht. In zijn Nota medisch weten- schappelijk onderwijs lichtte hij toe hoe hij tot dit oordeel was gekomen. Veringa beschouwde Zwolle niet als een serieuze kandidaat voor de achtste me- dische faculteit en hij beoordeelde de toekomstige beddenbehoefte in de stedendriehoek Apeldoorn-Deventer-Zutphen als te gering om een acade- misch ziekenhuis te rechtvaardigen. Daarmee bracht hij de mogelijkheden terug tot Eindhoven (THE), Enschede (THT), Maastricht en Tilburg. Redenerend vanuit de wenselijkheid van spreiding van het wetenschappelijk onderwijs koos Veringa vervolgens voor Maastricht. Daarmee ging de medische faculteit aan de THT voorbij en zou uitbreiding voorlopig moeten worden gezocht in maatschappijwetenschappelijke en technische hoek.