SPECIFICATIES blawwe spar, de naalden hebben blauwe glans blauwspar
10. BUS, TRAM, TREIN EN STATION
MAASEIKERS EQUIVALENT(EN) IN EEN
VREEMDE TAAL AN-VERTALING
aandri-jving, de [Eng. drive, power; Hd. Antrieb] aandrijving aanhénger, d’n [Eng. trailer;
Hd. Anhänger] aanhangwagen;
aanhanger
aankóms, de [Eng. arrival; Hd. Ankunft] aankomst
affiesj, de;
plakkaat, ’t [Fr. affiche; Eng. poster;
Hd. Plakat] affiche
akkuu, d’n
battëri-j, de [Hd. Akkumulator, Akku;
Eng. battery] accumulator
ambriejaasj, de [Fr. embrayage; Eng. clutch;
Hd. Kupplung] koppeling
ammortissäör, d’n [Fr. amortisseur; Eng. shock-absorber;
Hd. Stoßdämpfer] schokbreker;
schokdemper ampoel, de [Lat. ampulla; Fr. ampoule
(gloeilamp); Eng. light bulb;
Hd. Glühlampe]
gloeilamp
assëbak, d’n [Eng. ashtray; Hd. Aschenbecher] asbak baarsjók, de [Fr. pare-chocs; Hd. Stoßzange] bumper baggaasj, de [Fr. bagage; Eng. luggage;
Hd. Gepäck] bagage
baggaasjbéndsje, ’t [Eng. luggage label; Hd. Anhänger] (koffer)label baggaasjkérke, ’t [Eng. luggage trolley; Hd. Kofferkuli] bagagewagentje baggaasjnètsje, ’t [Eng. luggage rack; Hd. Gepäcknetz] bagagenet baggaasjrèk, de [Eng. luggage rack;
Hd. Gepäckablage] bagagerek
baggaasjstikkër, de [Eng. luggage sticker;
Hd. Anhängeschild] bagagesticker
bank, de [Eng. bank; Hd. Holzbank] bank
baskul, de [Fr. bascule; Eng. bascule bridge;
Hd. Brückenwaage, Waage] basculebrug battëri-j, de;
akkuu, d’n [Eng. battery;
Hd. Batterie] batterij;
accumulator
bëfèt, ’t [Eng. buffet; Hd. Büfett] buffet
bëkleijing, de [Eng. seat upholstery;
Hd. Polsterung, Bezug] bekleding
bëroo, de [Eng. office; Hd. Büro] kantoor
bjèl, de [Fr. bielle; Hd. Treibstange] drijfstang boeëvëdèk, ’t [Eng. upper deck; Hd. Oberdeck] bovendek boeëvëleijing, de [Eng. overhead wires;
Hd. Oberleitung] bovenleiding;
trolleydraad
boezjie, de [Fr. bougie; Hd. Kerze] bougie
boezjiekabël, de [Fr. cable de bougies; Hd. Zündkabel] bougiekabel bómmëltrejn, de [Eng. (Am.). local train; Eng. slow
train; Hd. Bummelzug] stoptrein bookëwinkël, de [Fr. librairie; Eng. bookshop;
Hd. Buchladen] boekhandel;
boekwinkel bösbaan, de [Eng. buslane; Hd. Fahrspur für
Busse] busbaan; busvak
bösdeens, de [Eng. bus service; Hd. Busverkehr] busdienst
böske, ’t [Eng. minibus; Hd. Kleinbus] minibus; busje böskötsje, ’t [Eng. shelter;
Hd. Wartehäuschen an der Bushaltestelle]
bushokje;
wachthuisje bössjoffäör, de [Eng. bus driver; Hd. Busfahrer] buschauffeur breevëbös, de [Eng. (Am.) mailbox;
Eng. postbox, letterbox;
Hd. Briefkasten]
brievenbus
daâg van aankóms, d’n [Eng. day of arrival;
Hd. Ankunftstag] aankomstdag;
dag van aankomst daakkabël, d’n [Eng. roof cable; Hd. Dachkabel] dakkabel
dasjbord, ’t [Eng. dashboard;
Hd. Instrumentenbrett] dashboard;
instrumentenpaneel deensreegëling, de [Eng. timetable; Hd. Fahrplan] dienstregeling délkoo, d’n [Fr. delco;
Hd. Zündverteiler] verdeelkop;
stroomverdeler dibbrëjaasj, de [Fr. débrayage; Hd. Auskoppelung] ontkoppeling diezëllokkëmëtief, d’n [Eng. diesel railcar;
Hd. Diesellokomotive] diesellocomotief diezëlmëtäör, d’n [Eng. diesel engine; Hd. Dieselmotor] dieselmotor diezëltrejn, d’n [Eng. diesel train;
Hd. Dieseltriebwagen] dieseltrein
dimmarräör, d’n [Fr. démarreur; Eng. starter motor;
Hd. Startmotor] startmotor
döbbël vouwduuër, de [Eng. double folding door;
Hd. Falttür] dubbele vouwdeur
döbbël zitplaats, de [Eng. double seat;
Hd. Zweisitzer] dubbele zitplaats;
tweezitsbank döbbëldèkkër, d’n [Eng. double-decker bus;
Hd. Doppeldecker] dubbeldekker
doeërgank, d’n [Eng. corridor; Hd. Durchgang] doorgang(ssysteem) drökknóp, d’n [Eng. push button; Hd. Druckknopf] drukknop
drökmaetër, d’n [Eng. pressure gauge;
Hd. Druckmesser] drukmeter
êrmläön, de [Eng. armrest; Hd. Armlehne] armleuning éspréstrejn, d’n [Eng. express train;
Hd. Schnellzug, D-Zug, Express] expres;
sneltrein faar, de [Fr. phare; Eng. headlight, headlamp;
Hd. Scheinwerfer] koplamp; koplicht;
groot licht férredoo, de [Fr. ferodo (merknaam), sabot de frein;
Eng. brake shoe; Hd. Bremsbacke] remschoen fluit van de lokkëmëtief,
de [Eng. whistle;
Hd. Pfiff einer Lokomotive] fluit van de locomotief
frin mëtäör, de [Fr. frein moteur; Eng. vacuum brake;
Hd. Motorbremse] rem op de motor;
motorrem
frin, de [Fr. frein; Hd. Bremse] rem
gardëboe, de [Fr. garde-boue; Hd. Kotflügel] spatbord gërdi-jn, de [Eng. curtain; Hd. (glasgordijn)
Gardine] gordijn
gëzèt, de [It. gazetta; Fr. gazette;
Eng. newspaper; Hd. Zeitung] krant;
dagblad ginnëratër, de [Eng. generator; Hd. Generator] generator halt, de, [Eng. bus stop; Hd. Haltestelle] halte; stopplaats handbaggaasj, de [Eng. hand luggage; Hd. Handgepäck] handbagage handfrin, d’n [Fr. frein à main; Eng. handbrake;
Hd. Handbremse] handrem
harmooniekaduuër, de [Hd. Harmonikatür] harmonicadeur hoeëgspanning, de [Eng. high-tension;
Hd. Hochspannung] hoogspanning
hölpdeens, d’n [Eng. emergency service;
Hd. Hilfsdienst] hulpdienst;
nooddienst hoofsjakëlaer, d’n [Eng. main switch; Hd. Hauptschalter] hoofdschakelaar ieërsteklas (aafdeiling),
de [Eng. first-class (section);
Hd. erste Klasse] eersteklas(afdeling)
i-jzëre wieëg, d’n [Fr. chemin de fer; Eng. railway] spoorweg ingank, d’n [Eng. entrance;
Hd. Eingang, (m.b.t. de trein) Einstieg] ingang
instapduuër, de [Eng. entrance door] instapdeur
instappe (ww.) [Eng. to get in, to board;
Hd. einsteigen] instappen
intërsittie, d’n [Eng. intercity train;
Hd. Intercity(zug)] intercity(trein) kabbien (van de
sjoffäör), de [Fr. cabine; Eng. cab, cabin;
Hd. Fahrerhaus] bestuurderscabine;
bestuurdershokje kammi-j(j)ao mèt
oplègkër, de [Eng. articulated truck;
Hd. Sattelzug] truck met oplegger
kappoo, de [Fr. capot; Hd. Motorhaube] motorkap
këlas, de [Fr. culasse; Hd. Zylinderkopf] cilinderkop
kërdanas, de [Fr. cardan; Hd. Kardanwelle] aandrijfas; cardanas këtsjów, de [Eng. rubber, caoutchouc;
Hd. Kautschuk] rubber, caoutchouc
keulwatër, ’t [Eng. cooling water; Hd. Kühlwasser] koelwater killëmëtrik, de [Fr. compteur kilométrique; Eng.
mil(e)ometer, Hd; Kilometerzähler] kilometerteller klapstool, de [Eng. folding seat; Hd. Klappstuhl] klapstoel
klaptäöfëlke, ’t [Eng. fold-away table; Hd. Klapptisch] klaptafeltje klinjëtäör, de [Fr. clignoteur; Eng. direction
indicator] richtingaanwijzer
klóws, de [Eng. safe, strongbox; Hd. Schließfach] kluis knóp, de;
knupke, ’t [Eng. control switch;
Hd. Bedienungsknopf] bedieningsknop
koepee, de [Eng. compartment;
D. (Oostr.) Coupé; Hd. Abteil] coupé koepeeduuër, de [Eng. compartment door] coupédeur koepeevinstërke, ’t [Eng. compartment window;
Hd. Abteilfenster] coupéraam
kómpréssäör, de [Eng. compressor; Hd. Kompressor] compressor kóntaenër, de [Eng. container, Hd. Container] container kóntrëläör, de;
kóndëktäör, de [Fr. contrôleur; Eng. ticket inspector;
Hd. Straßenbahnkontrolleur, Hd. Eisenbahnkontrolleur, Hd. Fahrkartenkontrolleur]
kaartjesknipper;
controleur
kóntrollémpke, ’t [Eng. signal light; Hd. Kontrolllampe] controlelamp(je) koppëlstang, de [Eng. drawbar, dragbar;
Hd. Kuppelstange] koppelstang
kopsteun, de [Eng. headrest; Hd. Kopfstütze] hoofdsteun
kuuëke, de [Eng. kitchen; Hd. Küche] keuken
laje (ww.) [Eng. load; Hd. laden] laden
lajing, de [Eng. load; Hd. Ladung] lading
lansëm vare [Eng. proceed at low speed;
Hd. langsam fahren] (seinstand)
‘langzaam rijden’
lavvëboo, de [Eng. lavabo, washbasin;
D. (Zwi.) Lavabo] wastafel
leechsein, ’t [Eng. colour light;
Hd. Lichtsignal, Lichtzeichen] lichtsein;
lichtsignaal lokkëmëtief, de [Eng. locomotive;
Hd. Lokomotive] locomotief
lokkèt, ’t [Eng. ticket office; Hd. Schalter] loket loupbrök, de [Eng. bridge to the platform;
Hd. Fußgängerüberführung] loopbrug luidsprieëkër, de [Eng. (loud)speaker;
Hd. Lautsprecher] luidspreker
m(w)ajjeu, de [Fr. moyeu] wielnaaf
marsjpjee, de [Fr. marchepied;
Hd. Trittbrett] opstapplankje;
treeplank massjienis, de [Eng. engine driver; Hd. Lokführer] machinist mattërjaolkis, de [Eng. tool box; Hd. Werkzeugkasten] gereedschapskist
mazzoet, de [Fr. mazout; Hd. Dieselkraftstoff] diesel(olie)
mëtäör, de [Fr. moteur; Hd. Motor] motor
middëgank, de [Eng. central gangway;
Hd. Mittelgang ] middenpad; gangpad
mieniebös, de [Eng. minibus; Hd. Kleinbus] minibus noe(ë)dsein, ’t [Eng. distress signal; Hd. Notsignal] noodsein nummërplaat, de [Fr. plaque d’immatriculation] kentekenplaat óngëlök, ’t [Eng. traffic accident;
Hd. Verkehrsunfall] verkeersongeluk
óngërstèl, ’t [Eng. underframe; Hd. Fahrgestell] onderstel oplègkër, d’n [Eng. trailer; Hd. Aufleger] oplegger
ówtstapduu(ë)r, de [Eng. exit door] uitstapdeur
ówtstappe (ww.) [Eng. to get off, to get out;
Hd. aussteigen] uitstappen
ówtstépke, ’t [Eng. trip, excursion; Hd. Ausflug] plezierreis; uitstapje pallèt, de en ’t [Eng. pallet; Hd. Palette] laadbord; pallet parkeere (ww.) [Eng. to park; Hd. parken] parkeren parrëpluj, de [Fr. parapluie; Eng. umbrella,
Hd. Regenschirm] paraplu
përón, ’t [Eng. platform;
D. (Zwi.) Perron; Hd. Bahnsteig] perron
persés, ’t [Eng. fine;
Hd. Bußgeldbescheid] verkeersboete;
bekeuring pinkër, de [Eng. flashing light, blinker;
Hd. Blinkleuchte, Blinker] verkeerslicht;
knipperlicht pistóng, de [Fr. en Eng. piston; Hd. Kolben] cilinder, zuiger plaat, de [Eng. traffic sign; Hd. Verkehrsschild] verkeersbord
plaats, de [Eng. seat; Hd. Sitzplatz] zitplaats
plakkaat, ’t [Eng. poster, placard; Hd. Plakat] affiche; aanplakbiljet poe(ë)n, de [Fr. baiser; Eng. kiss; Hd. Kuss] kus
pollis, de;
pëlis, de [Eng. policeman;
Hd. Polizist] agent;
politieman raddie(j)attäör, de [Eng. radiator; Hd. Radiator] radiator ranzjeere (ww.) [Eng. to shunt; Hd. rangieren] rangeren ranzjeerstasie, de [Fr. gare de triage; Eng. shunting yard;
Hd. Rangierbahnhof] rangeerstation
reisbëroo, de [Eng. travel agency; Hd. Reisebüro] reisbureau reisbësjri-jving, de [Eng. travel story, travel book;
Hd. Reisebeschreibung] reisbeschrijving reisbi-jstand, de [Eng. travel insurance;
Hd. Reiseunfallversicherung] reisbijstands-verzekering
reisbös, de [Eng. coach; Hd. Reisebus] touringcar reisdaâg, de [Eng. travelling day; Hd. Reisetag] reisdag reisgids, de [Eng. travel brochure, guidebook;
Hd. Reiseführer, Führer] reisgids reisköste, de [Eng. travelling expenses;
Hd. Fahr(t)kosten] reiskosten
reispas, de [Eng. passport; Hd. Reisepass] reispas reisweeg, de [Eng. baby basket;
Hd. Babytragetasche] reiswieg
reiziggër, de [Eng. traveller; Hd. Reisende(r)] reiziger rèstërao, de [Fr. en Eng. restaurant;
Hd. Restaurant] restaurant
rezérfraad, ’t [Eng. spare wheel; Hd. Reserverad] reservewiel rizzërveere (ww.) [Eng. to book;
Hd. reservieren lassen, buchen] reserveren rökläön, de [Eng. backrest, Hd. Rückenlehne] rugleuning róndél, de [Fr. rondelle;
Hd. Unterlegscheibe] ringetje; opvulring;
moerplaatje rót, de;
i-jzëre wieëg, d’n [Fr. voie ferrée; Eng. track, rails;
Hd. Gleis, Eisenbahngleis] spoor; spoorrails rówtësproejër, de [Eng. windshield washer;
Hd. Scheibenwascher] ruitensproeier
rówtëwissër, de [Eng. wiper; Hd. Scheibenwischer] ruitenwisser
seinêrm, de [Eng. signal arm] seinarm
seinhujske, ’t [Eng. signalbox; Hd. Stellwerk] seinhuis seinleech, ’t [Eng. signal light; Hd. Signallicht] seinlicht seinman, de [Eng. signalman; Hd. Signalgeber] seingever seinpaol, de [Eng. signal pole; Hd. Signalmast] signaalpaal sëpap, de [Fr. soupape (d’échappement);
Hd. Ventil] ventiel (van een
binnenband) sigmènte, de (mv.) [Fr. sigments de piston; Eng. piston
ring; Hd. Kolbenringe] zuigerveren sjappëmènt, ’t [Fr. pot d’échappement; Eng.
exhaustpipe; Hd. Auspuff] uitlaat sjëfaasj, de [Fr. chauffage; Eng. heating;
Hd. Heizung, Zentralheizung] centrale verwarming
sjook, de [Eng. choke; Hd. Choke] choke
sjujfvinstër, de [Eng. sliding window;
Hd. Schiebefenster] schuifraam
slaagboum, de [Eng. level-crossing;
Hd. Bahnschrank] spoorboom
slaopkoepee, de [Eng. sleeping compartment;
Hd. Schlafwagenabteil] slaapcoupé
slaopwaggóng, de [Eng. sleeping car; Hd. Schlafwagen] slaapwagon sli-jkplaat, de;
gardëboe, de [Fr. garde-boue, aile; Eng. mudguard;
Hd. Kotflügel] spatbord
snéltrejn, de [Eng. express (train); Hd. Schnellzug] sneltrein spoeërnummër, de;
rótnummër, de [Eng. platform number;
Hd. Gleisnummer] spoornummer
staonplaats, de [Eng. standing (room); Hd. Stehplatz] staanplaats staor, de [Eng. long curtain, heavy curtain;
Hd. Store, Übergardine] overgordijn stasie, de [Eng. station; Hd. Bahnhof, Station
(halte)] station
stasieklok, de [Eng. station clock; Hd. Bahnhofsuhr] stationsklok stasiesjéf, de [Eng. stationmaster;
Hd. Bahnhofsvorsteher] stationschef steurkabbien, de [Eng. driver’s cab; Hd. Fahrerstand] stuurcabine stikker, de [Eng. sticker; Hd. Sticker, Aufkleber] sticker stoeëtblok, de [Eng. buffer (stop); Hd. Prellbock] stootblok stopplaat, de [Eng. train stop sign; Hd. Haltetafel] haltebord
stopteike, ’t [Eng. stop signal; Hd. Stoppsignal] halteteken; stopteken stoumlokkëmëtief, de [Eng. steam locomotive;
Hd. Dampflok(omotive)] stoomlocomotief tamboeër, d’n [Fr. tambour de frein;
Hd. Bremstrommel] remtrommel
TEE-trejn, d’n [Eng. Trans-Europe Express;
Hd. TEE] TEE-trein; Trans-
Europa-expres tikkèt, ’t; trejnkieërtsje,
’t [Fr. billet;
Eng. ticket;
Hd. Ticket]
spoorkaartje;
treinbiljet;
treinkaartje tikkètvërkoup, d’n [Eng. ticket office; Hd. Kartenverkauf] kaartverkoop tillëfoonkabbien, de [Eng. call box; Hd. Fernsprechkabine] telefooncel toorëntèllër, d’n [Eng. revolution counter;
Hd. Tourenzähler] toerenteller
traej, d’n [Eng. step; Hd. Stufe] trede
transformatër, d’n [Eng. transformator;
Hd. Transformator] transformator
trolliebös, de [Eng. trolley bus; Hd. Trolleybus] trolleybus tunnël, d’n [Eng. subway; Hd. Unterführung] spoorwegtunnel twie(ë)dëklas-
(aafdeiling), de [Eng. second-class (section);
Hd. zweite Klasse] tweedeklas(afdeling)
uuvërkapping, de [Hd. Bahnsteigüberdachung] stationsoverkapping
vaering, de [Eng. springs; Hd. Federung] vering vare (ww.) [Eng. to ride, drive; Hd. fahren] rijden vëli-js, de [Fr. valise; Eng. suitcase; Hd. Koffer] valies; koffer véntielattäör, de [Fr. ventilateur; Eng. blower;
Hd. Ventilator] ventilator
vërbi-jstieëke (ww.) [Eng. to overtake, to pass;
Hd. überholen] voorbijsteken;
inhalen vërleechting, de [Eng. lightning; Hd. Beleuchtung] verlichting vërtrèkhal, de [Eng. stationhall;
Hd. Wartehalle] vertrekhal;
stationshal vërtrèkti-jd, de;
ti-jd van vërtrèk, d’n [Eng. time of departure;
Hd. Abfahrt(s)zeit] vertrektijd
vies plattienee, de [Fr. vis platinées;
Hd. Unterbrecherkontakt] contactpunten vietès, de [Fr. vitesse; Eng. speed] snelheid; tempo vietèsklöppël, de;
lëvjee, de [Fr. levier de changement de vitesse;
Eng. gearlever stick;
Hd. Schaltknüppel]
versnellingspook
vilbrëkè, de [Fr. vilebrequin; Hd. Kurbelwelle] krukas
vollao, de [Fr. volant, Hd. Lenkrad] stuur
vootstäön, de [Eng. footrest; Hd. Fußraste] voetsteun vówlbékske, ’t [Eng. litter-receptacle;
Hd. Abfalleimer] afvalbak(je)
vrachbreef, de [Eng. consignment note;
Hd. Frachtbrief] vrachtbrief
waggóng, de;
waggungske, ’t [Eng. wag(g)on;
Hd. Waggon, Wagen] wagon;
spoorwagen waog, de [Eng. weighing machine; Hd. Waage] weegschaal; waag weesee, de [Eng. WC, lavatory, toilet;
Hd. WC, Toilette] wc; toilet
wissël vërzètte (ww.) [Eng. to turn the switch;
Hd. eine Weiche stellen] een wissel verzetten
wissël, de [Eng. switch; Hd. Weiche] wissel
wissële (ww.) [Eng. to get shunted (shifted);
Hd. (m.b.t. treinen) (die Gleise) wechseln]
wisselen
wissëlottëmaat, de [Eng. change machine;
Hd. Geldwechselautomat] wisselautomaat wissëlsinjaal, ’t [Eng. switch signal; Hd.
Weichensignal] wisselsignaal
zjwin de këlas, de [Fr. joint de culasse;
Hd. Zylinderkopfpackung] cilinderkoppakking
Uitdrukkingen
akkuu Mi-jnën akkuu is aaf.
Ik ben helemaal uitgeput.
laje We hawwën h’m weer gëlaje.
We zaten weer met hem opgescheept.
mëtäör Z’ne mëtäör is vërslieëte.
Hij is hartpatiënt.
pistóng Hae haef ’ne gooje pistóng.
Hij geniet heel wat voorspraak.
reis Gooj reis en de wènd(sj) vanachtër.
Goed dat je weg bent!
stasie Gank mer ’n stasie wujjër.
Probeer het maar eens elders.
stasie Hae is väöl stasies aafgëgange.
Hij heeft veel cafés bezocht.
tram De kóns miech aan m’nën tram hange.
Ik trek me niets van je aan.
tram Hae li(g)k nog in z’nën tram.
Hij slaapt nog.
tram Hae maakde van z’nën tram.
Hij ging (hevig) tekeer.
tram Iech gaon mèt de laerën tram.
Ik ga te voet.
vëli-js Hae is z’n vëli-js aan ’t make.
Hij ligt op sterven.
11. CARNAVAL
MAASEIKERS ETYMOLOGIE EN/OF
SPECIFICATIES AN-VERTALING
alaaf uitroep tijdens carnavalsfeesten om mensen te verwelkomen of bij het uitbrengen van een drink
alaaf
Asgoonsdig de eerste dag van de vastentijd, waarop mensen in de kerk een askruisje kunnen gaan halen en waarbij aan de sterfelijkheid herinnerd wordt;
’s avonds gaat de carnavalsvierder
‘haringbijten’
Aswoensdag
awdwi-jvëraovënd, d’n officiële opening van het carnaval op zaterdagavond;
de burgemeester overhandigt de sleutel van het stadhuis aan Z.D.H. De Prins, die tot aan de halfvastenstoet over het Vorstendom zal regeren
oudewijvenavond
awdwi-jvërbal, ’t cafégebeuren op zaterdag vóór Aswoensdag waarbij ook jonge mensen zich verkleden in oud wijf en waarbij ‘Miss Awd Wi-jf’ wordt gekozen in diverse cafés.
oud(e)wijvenbal
Bal Karnëval, ’t volgde het ‘tienerbal’ op;
eerst georganiseerd door de leidsters van KSA Roodkapjes, nu i.s.m.
jeugdhuis Fuego
Bal Carnaval
BAWAMA dansgroep, ontstaan in de schoot van
BAMA (Ballet Maaseik) Ballet Wammes
Maaseik buut, de humoristische speech door een
tonprater (buutreedner) over lokale aangelegenheden, waarbij notabelen vaak niet gespaard worden;
staat ook voor het spreekgestoelte van de buutreedner;
[me. Lat. butta (kuip, tobbe);
Hd. Bütte]
carnavalsspeech ofcarnavalstobbe
dansmarieke, ’t zie ‘mazzjoorèt’ dansmarieke
einsëlgénger, d’n iemand die in zijn eentje van vastenavond wil genieten of die tijdens de halfvastenstoet een eenmansperformance ten beste geeft;
[Hd. Einzelgänger]
einzelgänger
fieëstëlikheede, de de feestelijke bijeenkomsten van carnavalisten tijdens het carnavalsseizoen
festiviteiten;
feestelijkheden Gölje Wammës, ’t onderscheiding, door Het Heilig
Wammes uitgereikt aan wie zich bijzonder verdienstelijk maakte in het Maaseiker socio-culturele leven
Gulden Wammes
groeëtriddër, de lid van de Raad van Elf en als dusdanig een kernlid van Het Heilig Wammes
grootridder
Groeëtriddërs van Het
Heilig Wammës, de andere benaming voor de actieve
‘Raad van Elf’ Grootridders van Het
Heilig Wammes
groep, de aantal mensen die samen deelnemen
aan de carnavalsstoet groep;
carnavalsgroep hawfvaste vierde zondag in de vastentijd;
[Hd. Mittfasten] halfvasten
hawfvastëstoet, d’n stoet die sinds 1865 met halfvasten jaarlijks – met uitzondering van de oorlogsjaren – door de straten trekt
halfvastenstoet
Heilig Wammës, Het opgericht in 1949;
heette sinds 1952 ‘Raad van Grootridders van Het Heilig Wammes’;
in 1971 gesplitst in ‘Raad van Elf’ en
‘Prinsenraad’;
‘De Raad van Elf’ noemen we ook ‘De Grootridders van Het Heilig Wammes’
Het Heilig Wammes
hieëringbi-jte, ’t haring eten; op Aswoensdag in de Maaseiker cafés;
[Hd. Heringessen]
haringbijten
hoofpri-js, d’n prijs, toegekend aan de beste groep of
wagen tijdens de halfvastenstoet hoofdprijs jeugprins, de tiener die tijdens het carnavalsseizoen
aan de zijde van de carnavalsprins over het vorstendom regeert
jeugdprins
jeugzitting, de;
kènjërzitting, de tijdens de kinderzitting wordt de jeugdprins tot ‘Jeugdprins van Het Heilig Wammes van Maaseik’
uitgeroepen;
hij zwaait dan een jaar de scepter
kinderzitting
karnëval(s)stoet, de [Hd. Karnevalszug] carnavalsstoet;
carnavalsoptocht karnëval, de de 2 (soms 3) dagen vóór de
veertigdagentijd, dus tot aan Aswoensdag; [It. carnevale (de tijd van de onthouding van vlees);
Fr. carnaval; Eng. carnival;
Hd. Karneval]
carnaval
Karnëvallissiema liedjeswedstrijd, ingericht door LIVEKE (zie ald.); zoekt jaarlijks naar het beste Limburgse carnavalsliedje
Carnavalissima
karnëvalsaktievieteit,
de aan carnaval gerelateerde activiteit
of gebeurtenis die binnen de carnavalsperiode plaats heeft
carnavalsgebeuren
karnëvalsgék, de vooral bezig met straatcarnaval op maandag en dinsdag vóór Aswoensdag;
had vroeger een nummer op zijn rug dat hij bij de gemeente moest halen
carnavalsvierder;
carnavalsganger;
carnavalsgek
karnëvalsgëzèt, de zie ‘vastëlaovësgëzèt’ carnavalskrant karnëvalskëstum, ’t carnavalspak, dat de carnavalsvierder
tijdens de carnavalsdagen draagt;
[Hd. Karnevalskostüm]
carnavalspak;
carnavalskleding karnëvalsleedsje, ’t zangers van zulke liedjes zijn o.a.
Wiel Janssens, Herman Hendrix, Baer Houben, Bart Verhulst, Huub Vermeulen, Baer Vanminsel en Tjeu Deckers;
[Hd. Karnevalslied]
carnavalsliedje
karnëvalsmaond(sj), de maand waarin carnaval valt carnavalsmaand karnëvalsmëzi-jk, ’t muziek die typisch is voor
carnaval; hiervoor zorgen (in de stoet) verschillende harmonieën, muziekgroepen en ‘zatte’ harmonietjes;
er zijn verschillen tussen de regio’s
carnavalsmuziek
karnëvalssëzówn, ’t wordt geopend met de jaarlijkse mis in het dialect voor de overleden grootridders, prinsen en jeugdprinsen;
het seizoen loopt van 11 november tot halfvasten
carnavalsseizoen
karnëvalssjlagër, de carnavalslied dat bijzonder in de
smaak valt carnavalsschlager
karnëvalstrëdi-jsie, de gewoontes en gebruiken die m.b.t.
carnaval worden doorgegeven aan nieuwe generaties
carnavalstraditie
karnëvalsveerdër, de;
-veerstër, de man of vrouw die carnaval viert carnavalsganger;
carnavalsvierder karnëvalsvëreinigging,
de vereniging die het carnavalsgebeuren
in leven houdt en in goede banen leidt carnavalsvereniging kènjërbal, ’t in het parochiecentrum georganiseerd
door de leidsters van de Roodkapjes;
kinderen zijn mooi verkleed;
jeugdprins en ‘grote prins’ dansen ook mee
kinderbal
kènjërkarnëval, de kinderen nemen deel aan de halfvastenstoet, het straatcarnaval, de jeugdzitting, de kinderstoet en het kinderbal
kindercarnaval
kènjërstoet, de met medewerking van de scholen trekken wel 1.000 kinderen door de straten van de stad
kinderstoet
kènjërzitting, de kinderen laten zien wat ze kunnen;
ze worden geholpen door ouders, carnavalsverenigingen en jeugdbewegingen;
tijdens de kinderzitting wordt de jeugdprins tot ‘Jeugdprins van Het Heilig Wammes van Maaseik’
uitgeroepen;
hij zwaait dan een jaar de scepter
kinderzitting
kloonjëstoet, de trekt op carnavalsdinsdag door de straten; iedere wijk doet mee met een groep clowns; nadien wordt op de Markt een ‘wejmëske’ (zie ald.) opgelaten aan een tros ballonnen
clownsstoet
Knapkoekërs, de opgericht in 1960;
heel bijzonder uitgedost; zijn talloze keren opgetreden, zowel in het buitenland als in de Maaseiker halfvastenstoet
De Knapkoekers
Knapkookbloeëzërs, de ontstaan in 1969;
treden op in binnen- en buitenland;
werken mee met Het Heilig Wammes;
maken concertreizen;
uitgegroeid tot carnavalskapel
De Knapkoekblazers
LIVEKE federatie van 14 carnavalsverenigingen die sinds 1975 waakt over het
carnavalsgebeuren
Limburgse Vereni-ging Karnavals-Evenementen loe(p)ke, ’t (half) masker,
gedragen tijdens een gemaskerd bal;
[Fr. loup]
oogmasker
mazzjoorèt, de meisje dat vooral in
carnavalsoptochten meeloopt in muziekkorpsen;
draagt fantasie-uniform en tamboer-majoorstok
majorette;
dansmarieke
mómmëgëzich, ’t masker dat carnavalsgangers dragen;
[Mnl. mom(me), mumme (masker); Sp.
momo (grijns)]
carnavalsmasker
MSK-plékker, de sticker (zelfklever) met de letters MSK MSK-sticker ómloup, d’n parcours dat de halfvastenstoet aflegt parcours;
omloop (gew.) Orde van Vërdeenste,
de ordeteken, door Het Heilig Wammes,
uitgereikt aan wie zich bijzonder verdienstelijk maakte voor het Maaseiker carnaval
Orde van Verdienste
paat, de dame die de nieuwe prins een jaar lang begeleidt bij zijn prinselijke verplichtingen
meter
pas van het Vorstendom
Maaseik, de was bestemd voor de medewerkers van
Het Heilig Wammes identiteitskaart van Het Heilig Wammes pieëtër, de man die de nieuwe prins een jaar
lang begeleidt bij zijn prinselijke verplichtingen
peter
praolwage, de mooi versierde wagen in de
carnavalsstoet praalwagen
Prins, de;
Prins Karnëval, de wordt tijdens de prinsenpronkzitting tot ‘Prins van Het Heilig Wammes van Maaseik’ uitgeroepen en zwaait dan een jaar de scepter;
[Hd. Prinz Karneval]
Prins van Het Heilig Wammes van Maaseik;
Prins Carnaval prinsëbal, ’t bal waarin de nieuwe prins aan het
publiek wordt voorgesteld prinsenbal prinsëjaor, ’t jaar waarin een prins carnaval in
functie is;
begint op 11 november
prinsenjaar
prinsënti-jd, de periode van één jaar waarin een
prins-carnaval actief is prinsentijd
prinsëprónkzitting, de zie ‘prinsëzitting’ prinsenpronkzitting prinsëwage, de mooi versierde wagen waarop de Prins
Carnaval tijdens de halfvastenstoet door de straten trekt
prinsenwagen
prinsëzitting, de carnavalsshow die ieder jaar in januari plaatsvindt in de Wammestempel op Sint-Jansberg;
die zitting wordt opgeluisterd door heel wat artiesten én door de leden van
‘De Raad van Elf’ en de Oud-Prinsen;
hoogtepunt is het bekend maken van de nieuwe prins
prinsenzitting
Raod van
Awd-Prinse, de telt enkel leden die ‘Prins van het Vorstendom Maaseik’ zijn geweest;
oud-prinsen worden in deze Raad met liefde en warmte opgevangen;
organiseert een vastenavondnamiddag en een restaurantdag
Raad van Oud-Prinsen
Raod van
Groeëtriddërs van Het Heilig Wammës, de
naam die de stichters van Het Heilig
Wammes in 1952 aannamen Raad van
Grootridders van Het Heilig Wammes Raod van Ölf, de in 1971 werd de vereniging gesplitst in
een actieve ‘Raad van Elf’
(nl. ‘De Grootridders van Het Heilig Wammes’) en de ‘Prinsenraad’
Raad van Elf
Raod van Zieëve, de de naam die de 7 stichters van Het
Heilig Wammes in 1949 aannamen Raad van Zeven rëgeere (ww.) als Prins-Carnaval of als Vorst heersen
over het Vorstendom Maaseik en dit tijdens de carnavalstijd
heersen;
besturen;
gezag uitoefenen rèstëraodaâg, de;
bikkëmènt, ’t dag waarop de oud-prinsen hun
‘eetfestijn’ organiseren; iedereen welkom;
[Barg. bikkement (eetbare waren, spijzen)]
restaurantdag
Róf Slóf ‘zaat hérmeni-jke’
Sjoeën van Wujd ‘zaat hérmeni-jke’ dat in 1992 van start ging en van 12 naar 26 leden uitgroeide
‘Mooi van ver’
straotkarnëval, de leeft in MSK op maandag en dinsdag
vóór Aswoensdag
straatcarnavals-viering tienërbal, ’t verkleed tienerbal voor grotere
kinderen; had plaats in het parochiecentrum;
werd georganiseerd door de leidsters van KSA Roodkapjes
tienerbal
tónkwatsjër, d’n feestredenaar met veel humor, die mensen een spiegel voorhoudt tijdens feestelijkheden in de carnavalsperiode
buutreedner
vastëlaovënd veere
(ww.) kwam hier al in 1575 voor;
kreeg sinds 1865 een min of meer georganiseerde stoet tijdens halfvasten;
nu georganiseerd door Het Heilig Wammes
vastenavond vieren
vastëlaovënd, de de 2 (soms 3) dagen vóór Aswoensdag, waarop men carnaval viert;
[D. (Keuls) Fastelovend;
D. (Oostr., Zdl.) Fasching;
Hd. Fastnacht]
vastenavond
vastëlaovëndmiddig, de een jaarlijkse activiteit van ‘De
Awd-Prinse van ’t Vorstëndóm Mëzeik’ vastenavond-namiddag vastëlaovësdaag, de
(mv.) de beide dagen (maandag en dinsdag)
vóór Aswoensdag carnavalsdagen
vastëlaovësgësjiedënis,
de relaas over het carnavalsgebeuren of
over één bepaalde gebeurtenis tijdens een bepaalde carnavalsperiode
vastenavond-geschiedenis vastëlaovësgëzèt, de ontstaan in 1955 op initiatief van Tony
Van Wijck; de redactie steekt de draak met allerlei, vooral politieke situaties;
mopjes, schimpscheuten, nieuws over de stoet en over carnaval zijn vaste rubrieken; volledig in Maaseiker dialect;
zeer humoristisch
vastenavondkrant
vastëlaovësleefste, de vrouw of meisje met wie een carnavalsganger ‘omgaat’ tijdens de carnavalsdagen
carnavalsvriendin
vastëlaovësmaondig, de de maandag vóór Aswoensdag en
tweede dag van carnaval vastenavondmaandag vastëlaovëszóndig, de de zondag vóór Aswoensdag en de
eerste dag van carnaval vastenavondzondag vastëlaovëszot, de carnavalsganger die (gemaskerd)
deelneemt aan de viering van vastenavond
vastenavondgek
vërkleije, zich (ww.) iets of iemand anders proberen uit te
vërkleije, zich (ww.) iets of iemand anders proberen uit te