Thema Waterbeheer

De Kaderrichtlijn Water (KRW) is in 2000 van kracht geworden en heeft als doel de kwaliteit van oppervlakte- en grondwater in Europa te waarborgen. In het kader van de KRW zijn beschermde gebieden aangewezen. Voor deze gebieden gelden

striktere ecologische- of kwaliteitsdoelen dan voor andere gebieden. De gebieden zijn vastgelegd in het nationaal register beschermde gebieden. Het

Waddenzeegebied behoort in de KRW tot twee internationale stroomgebieden: de Rijn en de Eems. Daarbinnen worden de deelstroomgebieden Rijn-Noord en Eems- Dollard onderscheiden. De Nederlandse Waddeneilanden vallen onder het

deelstroomgebied Rijn-Noord (m.u.v. Texel). Texel hoort bij deelstroomgebied Rijn- West. De zoute wateren die Texel omringen horen wel bij Rijn-Noord.

In 2004/2005 zijn de ontwerp-stroomgebiedbeheerplannen voor Rijn-Noord en de Eems-Dollard uitgebracht. De plannen beschrijven de toestand van het

Waddenzeegebied, opgesplitst in zogeheten waterlichamen. De indeling in waterlichamen is gebaseerd op o.a. de parameters sediment, getijverschil en zoutgehalte.

De KRW heeft ecologische en chemische doelen. Met maatlatten voor de ecologische status van de Nederlandse oppervlaktewateren kunnen de ecologische doelen bepaald worden. Zo wordt bijvoorbeeld met een speciaal ontwikkelde maatlat voor kwelders het oppervlak van de kwelders en samenstelling van de vegetatie gemeten door Rijkswaterstaat. Kwelders worden in de KRW beschouwd als graadmeters voor de waterkwaliteit. Het bijhouden van veranderingen in de verspreiding is daarom onderdeel van de KRW-rapportage aan Brussel.

Op Texel zijn een aantal waterlichamen aangewezen (zie Figuur 4.1):

 waterdelen duingebied Texel (NL12_840, natuurlijk, M11).

 waterdelen polder Eierland (NL12_610, kunstmatig M30).

 waterdelen Waal en Burg en het Noorden (NL12_620, kunstmatig M30).

 waterdelen Gemeenschappelijke polders (NL12_630. kunstmatig M30).

In het Waterbeheersplan 2010-2015 van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (zie paragraaf 4.1.3.) zijn de doelen en maatregelen voor de verschillende waterlichamen uitgewerkt.

De chemische doelstelling is gebaseerd op normen en emissiereducties voor een Europese lijst van (prioritaire) stoffen. De doelen staan beschreven in de concept Dochterrichtlijn Prioritaire Stoffen, die nog moet worden vastgesteld door het Europees Parlement.

De invoering van de KRW heeft invloed op de bescherming en beschikbaarheid van drinkwaterbronnen. De KRW beoogt een ‘goede toestand’ van het water, waardoor de inspanning om het water te zuiveren wordt gereduceerd.

Figuur 4.1. KRW oppervlaktewaterlichamen en afwateringseenheden. I: polder Eijerland, II: Waal en Burg en het Noorden, III: Gemeenschappelijke polders, IV: duingebied Texel (Bron: Waterbeheersplan 2010-2015, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier).

Waterwet

De Waterwet is op 22 december 2009 in werking getreden. De wet regelt het beheer van oppervlaktewater en grondwater en verbetert ook de samenhang tussen

waterbeleid en ruimtelijke ordening. Het Rijk, de waterschappen, de gemeenten en de provincies hebben met de Waterwet sterkere middelen in handen om

wateroverlast, waterschaarste en waterverontreiniging tegen te gaan. Daarnaast voorziet de wet in het toekennen van functies voor het gebruik van water zoals landbouw, scheepvaart, drinkwatervoorziening, industrie en recreatie. Er worden eisen gesteld aan de kwaliteit en de inrichting van het watersysteem afhankelijk van de functie. Het watersysteem staat hierbij centraal.

I

II

III

IV

Nationaal Waterplan

In december 2009 heeft het kabinet het Nationaal Waterplan vastgesteld. Dit plan geeft op hoofdlijnen aan welk beleid het Rijk in de periode 2009 – 2015 voert om te komen tot een duurzaam waterbeheer. Het Nationaal Waterplan richt zich op

bescherming tegen overstromingen, voldoende schoon water en diverse vormen van gebruik van water. Ook worden maatregelen genoemd, die al eerder genomen zijn.

Het Nationaal Waterplan is de opvolger van de Vierde Nota waterhuishouding uit 1998 en vervangt alle voorgaande nota’s waterhuishouding.

Het Nationaal Waterplan is opgesteld op basis van de Waterwet. Op basis van de Wet ruimtelijke ordening heeft het Nationaal Waterplan voor de ruimtelijke aspecten de status van een structuurvisie. In het Nationaal Waterplan is een eerste uitwerking gegeven aan het Deltaprogramma dat wordt opgesteld naar aanleiding van het advies van de Deltacommissie in 2008. Dit programma is gericht op duurzame veiligheid en zoetwatervoorziening.

Waterplan Noord-Holland

Het Provinciaal Waterplan beschrijft de kaders voor waterbeheer in Noord-Holland. Binnen deze kaders nemen hoogheemraadschappen, waterleidingbedrijven en gemeenten maatregelen om inwoners te beschermen tegen wateroverlast, de kwaliteit van het water te verbeteren en te zorgen voor voldoende water aan- en afvoer.

Het Waterplan heeft het motto ‘Beschermen, benutten, beleven en beheren’. Provinciale Staten hebben het plan 16 november 2009 vastgesteld voor de jaren 2010-2015.

Een van de speerpunten van het Waterplan is dat de provincie de zandige

versterking van de Noordzeekust aangrijpt om de regio te versterken. Ze investeert 13 miljoen euro in het veiliger en aantrekkelijker maken van de Noord-Hollandse Kust en een kwaliteitsimpuls voor de badplaatsen.

TOP-lijst verdroging Noord-Holland

Door het Interprovinciaal Overleg (IPO) is een lijst gemaakt van natuurgebieden, waar de verdroging zal worden teruggedrongen. Deze lijst richt zich op de meest kansrijke en kosteneffectieve gebieden en moet aansluiten op Natura 2000 en KRW verplichtingen. Voor zover de gebieden samenvallen met Natura 2000-gebieden hebben ze prioriteit. De planning volgt het opstellen van de beheerplannen Natura 2000.

Relatie Natura 2000 met TOP-lijstverdroging

Naar aanleiding van het advies van de Taskforce Verdroging (2006) heeft de toenmalige minister van LNV (nu EZ) de provincies gevraagd een lijst te maken met geselecteerde

gebieden waarin de verdroging met prioriteit moet worden aangepakt. Dit heeft geresulteerd in een TOP-lijst, die met behulp van een gebiedsgerichte aanpak een extra impuls moet geven aan het anti-verdrogingsbeleid van de afgelopen jaren (Ministerie van LNV, 2007a). Het Natura 2000-gebied Duinen en Lage Land Texel staat op deze TOP-lijst verdroging. Inmiddels bestaan de TOP-lijst gebieden niet meer als zelfstandige categorie. Omdat deze gebieden in Noord- Holland echter samenvallen met Natura 2000-gebieden, geldt nog steeds dat bestrijding van verdroging in deze gebieden vanwege de relatie met Natura 2000-doelen prioriteit heeft. De termijn van 2015 die voor de TOP-gebieden als harde datum werd aangehouden is echter vervallen en de planning volgt de Natura 2000-beheerplannen.

Waterbeheerplan 2010-2015

Het waterbeheerplan 2010-2015 ‘van veilige dijken tot schoon water’ heeft

betrekking op het beheergebied van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK). In dit plan beschrijft het hoogheemraadschap de doelstellingen voor de periode 2010-2015 voor de drie kerntaken: veiligheid tegen overstromingen, droge voeten en schoon water. Hieronder worden deze kerntaken in het kort behandeld.

Veiligheid

Het beheer van de primaire waterkeringen en daarmee het bieden van veiligheid aan het achterland is een kerntaak van het Hoogheemraadschap.

Ten aanzien van het kustbeheer volgt het Hoogheemraadschap het rijksbeleid uit de Derde Kustnota (2000) en anticipeert zowel op klimatologische als ruimtelijke ontwikkelingen die het functioneren van de waterkering kunnen beïnvloeden. Het uitgangspunt is dat de kustlijn met een zo natuurlijk mogelijke zeereep wordt gehandhaafd. Het Rijk handhaaft de basiskustlijn op de positie die zij in 1990 innam. Dit gebeurt in hoofdzaak door het aanbrengen van zandsuppleties. Het

hoogheemraadschap wil het bestaande dynamisch kustbeheer handhaven.

In 2007 heeft het hoogheemraadschap het beheer van de duinen overgenomen van Rijkswaterstaat.

In het kader van veiligheid wordt door het Hoogheemraadschap gewerkt aan een plan voor versterking van de Waddenzeedijken op Texel.

Droge voeten

Het HHNK zorgt voor een doelmatig en integraal beheer van het watersysteem, hiervoor gelden de volgende doelstellingen:

 Het peilbeheer is gericht op het in stand houden van de gewenste oppervlaktewater- en grondwaterregimes (GGOR) voor de verschillende gebruiksfuncties van het gebied. Waar mogelijk wordt dynamisch peilbeheer ingevoerd. In natuurgebieden of gebieden waar een natuurlijk verloop van het peil gewenst is, wordt flexibel peilbeheer ingevoerd.

 Het watersysteem wordt zodanig onderhouden, dat de waterhuishoudkundige functie wordt gewaarborgd en de ecologische toestand van het watersysteem wordt verbeterd.

 Het hoogheemraadschap houdt de regionale waterkeringen onder dagelijkse omstandigheden in stand conform de veiligheidsnormen en met oog voor maatschappelijke belangen.

Deltavisie

Het klimaat verandert, de zeespiegel stijgt en de bodem daalt. Voor Noord-Holland boven het Noordzeekanaal kan dit grote gevolgen hebben. Want 90% van dit gebied ligt onder zeeniveau. Hoe gaan we in de toekomst om met het waterbeheer in ons gebied? Samen met gemeenten, belangenorganisaties, burgers en provincie heeft HHNK rondom drie thema’s verschillende dilemma’s besproken. De keuzes die gezamenlijk zijn gemaakt voor de thema's waterveiligheid, wateroverlast en voldoende schoon, zoet water heeft HHNK vastgelegd in een document: de Deltavisie.

De komende tijd werkt HHNK samen met de omgeving aan het concretiseren van de visie in een deltastrategie voor ons gebied. Zo wordt steeds duidelijker op welke manier de Deltavisie ons werk verandert en wat onze omgeving daarvan merkt.

Masterplan water voor Texel

De provincie Noord-Holland, Hoogheemraadschap Noorderkwartier en de gemeente Texel hebben in 1998 gezamenlijk het ‘Masterplan water voor Texel’ opgesteld. Het

masterplan bevat een breed scala aan projecten om de waterkwaliteit, de watervoorziening en de recreatieve waarde van het water op Texel te vergroten. Projecten die in het masterplan genoemd worden zijn onder andere het creëren van duinrellen en natuurvriendelijke oevers, pilots met agrarisch waterbeheer, het graven van extra waterberging, natuurontwikkeling en cultuurhistorische projecten. Het Masterplan Water is met succes uitgevoerd en eind 2011 afgerond. Een groot deel van de projecten zijn gerealiseerd. Een aantal maatregelen ten behoeve van de buffering van grond en drinkwater is (nog) niet uitgevoerd. De aanpak van de wateroverlast is op Texel zo goed als gerealiseerd.