MOTIEVEN VOOR UITSLUITING
4.2 Wat zijn redenen om het verdrag niet uit te sluiten? Analyse enquête
4.2.6 Strenge inspectieplicht en klachtplicht
Enkele advocaten geven de inspectieplicht van artikel 38 CISG en de klachtplicht van artikel 39 CISG als reden voor uitsluiting van het Weens Koopverdrag. In het Weens Koopverdrag heb je als koper een strenge keuringplicht en dat kan in de praktijk voor discussies zorgen tussen handelspartijen. Het Weens Koopverdrag eist dat de koper binnen een, gelet op de omstandigheden, zo kort mogelijke termijn keurt of laat keuren. Als men bijvoorbeeld bij bederfelijke waren niet binnen 24 uur inspecteert en vervolgens klaagt, is de kans vrij groot dat al zijn/haar rechten komen te vervallen. De klachtplichttermijn volgens het Nederlands recht is
39
vaak 14 dagen. Dit is te beschouwen als verkopersvriendelijk, want als men de verkoper bijstaat of adviseert en je maakt een verkoopovereenkomst of verkoopvoorwaarden dan is het verstandig om het Weens Koopverdrag niet uit te sluiten, omdat die termijnen tamelijk kort zijn. Als vervolgens de andere partij (de koper) slechts 14 dagen de tijd heeft om het verkopersproduct te controleren en dit vervolgens niet op tijd doet, vervallen daarmee al zijn rechten.
4.3 Tussenconclusie
De voornaamste redenen om het Weens Koopverdrag uit te sluiten blijkt, op basis van de enquête, dat uitsluiting in de meeste gevallen het gunstigst is voor de cliënten van de advocaten. Daaropvolgend zeggen 40% van de advocaten dat de uitsluiting van het Weens Koopverdrag de wens is van hun cliënten. Op basis van de diepte-interviews zijn de redenen voor uitsluiting ten eerste gelegen in de inhoudelijke ontbindingsbepaling van het Weens Koopverdrag. De ontbindingsbevoegdheid in het Weens Koopverdrag is namelijk strenger van aard dan die in het Nederlands Burgerlijk Wetboek en daarom sluiten de advocaten het verdrag uit als zij voor de koper/afnemer optreden. De tweede reden is gelegen in het veel voorkomende onderwerp: de onbekendheid met het Weens Koopverdrag. Dat kan onbekendheid zijn bij de cliënten, maar ook bij de advocaten zelf. De onbekendheid zorgt ervoor dat partijen het verdrag veiligheidshalve uitsluiten. Ten derde verzoeken contractspartijen advocaten om simpele en praktische koopcontracten op te stellen. De vraag of het Weens Koopverdrag gunstig is voor het concrete geval kan tot extra werk leiden en daardoor extra kosten voor de cliënt opleveren. Daar zijn cliënten vaak niet toe bereid. Ten vierde heeft de partij met de meeste onderhandelingskracht vaak de sterkste onderhandelingspositie en bepaalt daarmee de jurisdictie van het koopcontract en daarmee ook uitsluiting of toepasselijkheid van het Weens Koopverdrag. Tot slot geven enkele advocaten de inspectieplicht en de klachtplicht van het Weens Koopverdrag als reden voor uitsluiting van het Weens Koopverdrag in internationale koopovereenkomsten.
De advocaten hebben ook redenen opgegeven om het Weens Koopverdrag wel van toepassing te verklaren op internationale koopcontracten. Bijna 60% van de respondenten geeft als reden voor toepasselijkheid van de CISG dat het verdrag voor de verkoper voordelen heeft. Daarnaast geven de advocaten aan dat het internationale koopcontract makkelijker wordt geaccepteerd door de wederpartij als het Weens Koopverdrag van toepassing is. Bijna alle geïnterviewde advocaten stellen dat er weinig verschillen zijn tussen het Weens Koopverdrag en het Nederlands recht en dat deze veel op elkaar lijken qua inhoud. Het Weens Koopverdrag
40
is een goed alternatief als Nederlands recht niet van toepassing kan zijn op het gesloten koopcontract. Het Weens Koopverdrag kan daarom een zeer nuttig instrument zijn.
41
CONCLUSIE
De hoofdvraag van dit onderzoek luidde: Waarom wordt het Weens Koopverdrag (vaak)
uitgesloten tussen internationale zakelijke partijen in de Nederlandse advocatuur anno 2018?
Deze vraag bestaat uit twee componenten en beslaat zowel de uitsluitingsfrequentie als de motieven en beweegredenen van uitsluiting van de toepasselijkheid van het Weens Koopverdrag. Op basis van dit empirisch-rechtsonderzoek kan ik het volgende concluderen.
Wat ik tijdens het onderzoek heb opgemerkt is dat vele artikelen in zowel juridische tijdschriften als op advocatenblogs omtrent de uitsluiting van het Weens Koopverdrag termen tegen kwam zoals het Weens Koopverdrag wordt ‘dikwijls’, ‘altijd’ of ‘uitdrukkelijk’ uitgesloten in de rechtspraktijk. Dit zijn mijns inziens foutieve aannames. Om definitieve uitspraken op het gebied van de uitsluiting van het verdrag te doen, moet men grondig onderzoek doen naar de ruim 1.5 miljoen ondernemingen die Nederland momenteel telt. Men kan dus niet suggereren dat het Weens Koopverdrag ‘dikwijls’ of ‘massaal’ wordt uitgesloten. Tevens heb ik het idee dat zulke uitspraken in artikelen en blogs als een katalysator kunnen werken: het verstrekt zichzelf en leidt tot het heersende beeld dat het Weens Koopverdrag veelvuldig wordt uitgesloten, het is een soort ‘self fulfilling prophecy’.
Wat betreft de uitsluitingsfrequentie kan ik op basis van mijn empirisch onderzoek geen stellige conclusies trekken.Op basis van mijn onderzoek kan ik echter wel een indicatie geven van de uitsluitingsfrequentie van het Weens Koopverdrag in de Nederlandse advocatuur. Zo kan ik betogen dat de toepasselijkheid van het Weens Koopverdrag in de Nederlandse advocatuur met enige regelmaat wordt uitgesloten. Op basis van de enquêteresultaten heb ik kunnen constateren dat 13 van de 19 advocaten – dat is ruim 68% van de advocaten – zeggen dat zij bij advisering op of opstelling van internationale koopovereenkomsten de toepasselijkheid van het Weens Koopverdrag in tot 60% van de gevallen uitsluit. Tijdens de diepte-interviews heb ik alle advocaten gevraagd of het uitsluiten van het Weens Koopverdrag een Nederlands fenomeen is, of dat het in andere verdragsluitende staten ook wordt uitgesloten. Op deze vraag konden de advocaten geen sluitend antwoord geven. Het wereldwijde empirisch- onderzoek naar de uitsluitingsfrequentie in 85 verschillende landen rapporteerde dat in totaal 45% van de juristen en 58% van de bedrijven in de verdragsluitende staten de CISG altijd of soms uitsluit in internationaal koopovereenkomsten. Het resultaat van mijn uitsluitingsfrequentie wijkt niet ver af in vergelijking tot het wereldwijde onderzoek.
42
De voornaamste motieven en redenen voor uitsluiting van het Weens Koopverdrag zijn de strenge ontbindingsbepaling van de CISG, onbekendheid, kosten van research, onderhandelingssterkte ende strikte inspectie- en klachtplicht van de CISG. Van deze factoren lijkt de onbekendheid, bij zowel cliënten als advocaten, de grootste rol te spelen bij de reden omtrent de uitsluiting van de CISG in internationale koopcontracten. Advocaten passen de wet toe waarbij zij zich het meest vertrouwd voelen en die hen de meeste juridische zekerheid en voorspelbaarheid biedt. Dat betekent dat de CISG meestal wordt uitgesloten ten gunste van de nationale wet van de sterkere commerciële onderhandelingspartner. Bovendien wordt de CISG geassocieerd met bepaalde problemen met betrekking tot de toepassing ervan. Dat kan leiden tot aantasting van de waarde van het verdrag.
De CISG wordt internationaal beschouwd als een hoogwaardig en succesvol verdrag. Het Weens Koopverdrag kan voordelen voor zowel de koper als de verkoper bieden. Het wordt vaak ten onrechte aangenomen dat het Weens Koopverdrag ongunstig is, echter is dat afhankelijk van de rechtspositie. Bijna alle geïnterviewde advocaten stellen dat er weinig verschillen zijn tussen het Weens Koopverdrag en het Nederlands recht en dat deze veel op elkaar lijken qua inhoud. Het Weens Koopverdrag is een goed alternatief als Nederlands recht niet van toepassing kan zijn op het gesloten koopcontract. De CISG kan daarom een zeer nuttig instrument zijn. Tot slot, blijkt uit de positieve reacties en aanmoedigingen van de advocaten die hebben bijgedragen aan dit onderzoek dat bewustwording van het Weens Koopverdrag noodzakelijk is.
43
BIBLIOGRAFIE
Boeken
Bertrams & Kruisinga 2018
R.I.V.F Bertrams & S.A. Kruisinga, Overeenkomsten in het internationaal privaatrecht en het
Weens Koopverdrag, Deventer: Wolters Kluwer 2018.
Bertrams 1995
R.I.V.F. Bertrams, Enige Aspecten van het Weens Koopverdrag – Preadviezen Nederlandse Vereniging Burgerlijk Recht, Lelystad Vermande 1995.
Bridge 2017
M. C. Bridge, The International Sale of Goods, Oxford: Oxford University Press Inc. 2017.
Fischer & Julsing 2015
T. Fischer & M. Julsing, Onderzoeksvaardigheden, Groningen/Houten: Noordhoff 2015.
Schwenzer & Hachem 2016
I. Schwenzer & P. Hachem, in: I. Schwenzer (red.), Commentary on the UN Convention on
the international sale of goods (CISG), Oxford: Oxford University Press 2016.
Strikwerda 2015
L. Strikwerda, Inleiding tot het Nederlands Privaatrecht, Deventer: Wolters Kluwer 2015.
Verhoeven 2018
N. Verhoeven, Wat is onderzoek? Praktijkboek voor methoden en technieken, Amsterdam: Boom 2018.
Zeller 2007
B. Zeller, CISG and the Unification of International Trade Law, Abingdon: Routledge- Cavendish 2007.
Artikelen
Drion 2013
C.E. Drion, ‘Het Weens Koopverdrag, een winkeldochter?’, Nederlands Juristen Blad 1857 afl. 30 2013.
van Hall 2009
S. van Hall, ‘Het Weens Koopverdrag - uitsluiten of niet?’, Fenedexpress (Fenedex) 2009.
Hennis 2018
44 Kruisinga 2017
S.A. Kruisinga, ‘25 jaar (uitsluiting van het) Weens Koopverdrag in Nederland’, Nederlands Tijdschrift voor Handelsrecht 2017.
Schwenzer & Hachem 2009
I. Schwenzer & P. Hachem, ‘The CISG – Successes and Pitfalls’, American Journal of Comparative Law Vol.57(2) 2009.
Schlechtriem 2005
P. Schlechtriem, ‘Requirements of Application and Sphere of Applicability of the CISG’, Victoria University of Wellington Law Review 2005.
Surveys
Fitzgerald 2008
P.L. Fitzgerald, ‘The International Contracting Practices Survey Project: An Empirical Study of the Value and Utility of the United Nations Convention on the International Sale of Goods (CISG) and the UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts to Practitioners, Jurists, and Legal Academics in the United States’, Journal of Law and Commerce 2008
Koehler & Yujun 2008
Koehler & Yujun, ‘The Acceptance of the Unified Sales Law (CISG) in Different Legal Systems: An International Comparison of Three Surveys on the Exclusion of the CISG's Application Conducted in the United States, Germany and China’, Pace International Law
Review 2008
Schwenzer & Kee 2011
I. Schwenzer & C. Kee, ‘International Sales Law– The Actual Practice’, Penn State
International Law Review 2001
Jurisprudentie
HR 6 juli 2018, ECLI:NL:HR:2018:1810 HR 20 oktober 2017, ECLI:NL:HR:2017:3144
HR 28 januari 2005, ECLI:NL:HR:2005:AR4837, NJ 2006/517
Hof Arnhem-Leeuwarden 7 mei 2013, ECLI:NL:GHARL:2013:CA3329 Hof ‘s-Hertogenbosch 2 januari 2007, ECLI:NL:GHSHE:2007:AZ6352
45
Rechtbank 20 januari 2016, ECLI:NL:RBMNE:2016:412
Verdragen en wetgeving UNCTRAL http://www.uncitral.org/uncitral/en/uncitral_texts/sale_goods/1980CISG_status.html Rechtspraak https://uitspraken.rechtspraak.nl/#zoekverfijn/zt[0][zt]=Weens+Koopverdrag&zt[0][fi]=AlleV elden&zt[0][ft]=Alle+velden&so=Relevance&ps[]=ps1
Tekst van Verdrag der Verenigde Naties inzake internationale koopovereenkomsten betreffende roerende zaken:
https://wetten.overheid.nl/BWBV0003909/1992-01- 01#Verdrag_2_Verdragtekst_Aanhef_preambule
Treaty Series, Treaties and international agreements registered or filed and recorded with the Secretariat of the United Nations, Volume 1489, zie link voor de officiële publicatie:
https://treaties.un.org/doc/Publication/UNTS/Volume%201489/v1489.pdf
United Nations Conference on Contracts for International Sale of Goods, Documents of the conference and summary records of the plenary meetings and of the meetings of the main committees, A/CONF.97/19, New York 1991
Trb. 1991, nr. 30 https://zoek.officielebekendmakingen.nl/trb-1991-30 Travaux preparatoires http://www.uncitral.org/uncitral/en/uncitral_texts/sale_goods/1980CISG_travaux.html Websites Enquête https://nl.surveymonkey.com/r/ZFFN2DL Verdragsluitende staten http://www.uncitral.org/uncitral/en/uncitral_texts/sale_goods/1980CISG_status.html CBS https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2018/04/aantal-bedrijven-met-5-procent-gegroeid Overig Opinies CISG Advisory Council
46
BIJLAGEN
BIJLAGE 1