Tegen welke specifieke problemen loop je aan bij de omgang met ouders met betrekking tot:
Communicatie
37. Bijvoorbeeld bij onderstaande situaties, en zo ja, hadden deze problemen betrekking op de formele, pedagogische of didactische samenwerking:
- kennismakingsgesprek/startgesprek; - 10 minuten gesprek; - slechtnieuwsgesprek; - voortgangsgesprek; - algemene ouderavond; - mailverkeer; - telefonisch contact; - app of sms-contact;
76
- voor de leerkracht van groep 8 het adviesgesprek. 38. Wat doe je als een gesprek moeilijk verloopt?
39. Zijn er situaties waarin het voeren van een slechtnieuwsgesprek extra moeilijk is? Bijvoorbeeld met veeleisende ouders? Of juist ouders waar je goed contact mee hebt? 40. Kan je aangeven waar precies de moeilijkheden zitten?
41. Kan je ook aangeven hoe je een slechtnieuwsgesprek op een positieve manier kan beëindigen?
42. Zijn er situaties geweest waar je te maken hebt gehad met agressie? Zowel verbaal als fysiek. Hoe reageer je daarop?
43. Hoe ga je om met ouders die te hoge verwachtingen hebben van hun kind?
Culturele verschillen
44. Ervaar je in de communicatie met sommige ouders taalproblemen?
45. Heb jij weleens misverstanden of onenigheid gehad doordat ouders de informatie die je gaf verkeerd interpreteerden?
Sociaaleconomische verschillen
46. Denk je dat hoogopgeleide ouders versus laagopgeleide ouders en jij elkaar altijd goed begrijpen?
47. Snappen zij bijvoorbeeld hoe het schoolsysteem werkt?
48. Of juist het tegenovergestelde? Heb je het gevoel dat ouders meer weten of denken meer te weten?
De vragen die gesteld kunnen worden die horen bij de drie basisbehoeften
Drie basisbehoeften
Behoefte aan veilige relaties
49. a. Heb je het gevoel dat ouders je steunen in de beslissingen die je maakt? b. Heb je het gevoel dat je vanuit school wordt ondersteund door bijvoorbeeld collega’s of directie?
77
Behoefte aan competentie
51.Heb je het gevoel dat je de situatie in de klas en met ouders onder controle hebt? 52.Heb je weleens het gevoel dat ouders het beter weten, waardoor je onzeker wordt?
Behoefte aan autonomie
53.Heb je het gevoel dat je zelf je eigen beslissingen kunt nemen?
54. Is het duidelijk voor ouders dat jij andere verantwoordelijkheden en taken hebt dan de ouders zelf?
78
Bijlage 2
Algemene vragen over de achtergrond van de geïnterviewde ouder
Naam: Leeftijd: Datum:
Individuele achtergrondinformatie
1. Welke opleiding(en) heeft u genoten? Waar? Wanneer?
2. Wat is uw sociaal-culturele achtergrond? (Waar bent u geboren? En waar zijn uw ouders geboren?)
Achtergrondinformatie wat betreft de ouderpopulatie van de school
3. Heef u bewust gekozen om uw kind hier op school te doen? Zo ja, waarom?
Algemene vragen over de opvattingen van de ouder over de samenwerking en communicatie met de leerkracht.
Hierbij maken we onderscheid tussen 3 soorten samenwerking. De formele, pedagogische en didactische samenwerking. Bij een formele samenwerking worden ouders ingezet bij allerlei activiteiten binnen de school (participatie MR en OR, begeleiding schoolreisjes etc.); bij een pedagogische samenwerking ligt de nadruk op samenwerking tussen ouders en school om te voorkomen dat school en thuis twee verschillende werelden worden (bijvoorbeeld manieren van straffen en belonen of voeding); en de didactische samenwerking is gericht op het beter functioneren van het onderwijs door ouders goed te informeren over en in te schakelen bij het leerproces van het kind.
79
4. Wat is uw opvatting met betrekking tot samenwerking met leerkrachten? Zowel op
formeel, pedagogisch als didactisch gebied.
5. Vindt u een goede samenwerking met leerkrachten belangrijk? Zowel op formeel,
pedagogisch als didactisch gebied.
6. Vindt u het belangrijk om regelmatig contact te hebben met leerkrachten? 7. Vindt u dat de leerkracht genoeg tijd heeft om contact te hebben met ouders?
8. Hoe zou u het vinden als de leerkracht bij u op huisbezoek komt? Denkt u dat daar een meerwaarde in zit?
9. a. Spreekt de leerkracht met u over pedagogische vraagstukken? En hoe vindt u dat? b. Bijvoorbeeld over hoe u om zou kunnen gaan met straffen? Of worden er
bijvoorbeeld afspraken met u gemaakt wat kinderen wel of niet mogen eten in de pauze?
c. Als een leerkracht u aanspreekt over de omgang met uw kind, hoe ervaart u dat? d. En andersom, spreekt u leerkrachten ook weleens aan over hoe zij omgaan met uw kind?
10. a. Wordt u betrokken bij het leerproces van uw kind op school?
b. Geeft de leerkracht u bijvoorbeeld duidelijke informatie over hoe u thuis uw kind kan helpen of ondersteunen met een bepaalde opdracht die wordt meegegeven als huiswerk? Of krijgt u bijvoorbeeld handvatten hoe u thuis het technisch leesproces van uw kind kunt ondersteunen?
c. Wordt u door de leerkracht weleens actief aangesproken wanneer u uw kind thuis meer moet ondersteunen/ helpen?
e. En zo ja, wat vindt u daarvan? En zo nee, zou u dit wel graag willen?
f. En geeft u de leerkracht weleens tips hoe deze uw kind kan helpen bij het leren? g. Wat vindt u dat een leerkracht moet doen om uw kind in zijn/haar schoolloopbaan te ondersteunen?
11. Op welke manier verlopen de gesprekken die over de leer- en ontwikkelvorderingen van uw kind gaan?
12.a. Wanneer er een probleem is met de leervorderingen van uw kind, wordt u dan benaderd?
b. En op welke wijze?
80
13.a. Wanneer er een probleem is met het gedrag van uw kind, wordt u dan benaderd? b. En op welke wijze?
c. Bent u daar tevreden over? Of zou dit op een andere manier kunnen?
Algemene vragen over de samenwerking en communicatie tussen ouders en leerkrachten op school
14. Heeft u het idee dat de school een duidelijke visie heeft over de omgang en samenwerking met ouders?
15. Is er aan het begin van het schooljaar een introductiebijeenkomst waar ouders en de leerkrachten elkaar kunnen leren kennen?
Heeft u het idee dat de school aandacht besteed aan:
16. Het belang van een goede samenwerking met ouders? Zowel op formeel als educatief
gebied. Zo ja, kunt u een voorbeeld geven?
17. Omgaan met ouders van uiteenlopende maatschappelijke en sociaal-culturele achtergronden? Zoals bijvoorbeeld met allochtone ouders of hoogopgeleide ouders. Zo ja, kunt u een voorbeeld geven?
18. De verschillende vormen van samenwerking met ouders? Zowel op formeel als op
educatief gebied.
19. Het communiceren met ouders over pedagogische vraagstukken? Door bijvoorbeeld informatieavonden te organiseren over bepaalde onderwerpen.
20. a. Het communiceren met ouders over de leer- en ontwikkelingsvorderingen van hun kind en/of de problemen die daar soms bij komen kijken?
b. Wordt er ook duidelijk en vanuit de school naar u, als ouder, toe gecommuniceerd over algemene kwesties? Zou dit beter/anders kunnen?
21. Vindt u dat er op dit moment genoeg contact is met de leerkracht of is dit juist te veel/weinig?
22. Bent u tevreden over hoe de school omgaat met ouders? Zo niet, wat zou u dan graag anders zien?
81
Specifieke vragen over de samenwerking tussen ouders en leerkrachten georganiseerd door de leerkracht zelf
23. a. Welke activiteiten organiseert de leerkracht voor ouders? Bijvoorbeeld een informatieavond voor ouders over bepaalde onderwerpen/thema’s?
b. Zo nee, zou u daar behoefte aan hebben? c. Zo ja, hoe vindt u dit?
d. Op welke wijze zorgt de leerkracht ervoor dat u als ouder naar dit soort informatieavonden komt? Zou dit anders/beter kunnen? En op welke wijze?
Wordt u op de school van uw kind betrokken bij:
24. Pedagogische vraagstukken? Zo ja, op welke wijze? (bijvoorbeeld over straffen of gezond eten)
25. Het leer- en ontwikkelproces van uw kind? Zo ja, op welke wijze? Krijgt u
bijvoorbeeld duidelijke instructies over wat u thuis met uw kind zou kunnen doen? 26. In hoeverre vindt u dat u uw kind kan ondersteunen in zijn/ haar schoolloopbaan?
Zowel op pedagogisch als op didactisch gebied.
Specifieke vragen over ondervonden problemen met betrekking tot de communicatie met leerkrachten
Heeft u weleens problemen of moeilijkheden ervaren bij de volgende vormen van communicatie met leerkrachten en kunt u daarover vertellen.
Communicatie
27. Bijvoorbeeld bij onderstaande situaties, en zo ja, hadden deze problemen betrekking op de formele, pedagogische of didactische samenwerking:
- Kennismakingsgesprek/startgesprek; - 10 minuten gesprek;
82 - Voortgangsgesprek; - Algemene ouderavond; - Mailverkeer; - Telefonisch contact; - App of sms-contact;
- Na het schrijven van een brief;
- Het adviesgesprek (indien het kind in groep 8 zit)
28. Op welke wijze bereidt u zich voor op een moeilijk gesprek? 29. Wat doet u als een gesprek moeilijk verloopt?
30. Bent u bang dat u wordt bestempeld als lastige ouder en dat uw kind wordt benadeeld, als u zich kritisch opstelt?
31. Zijn er situaties waarin het voeren van een slechtnieuwsgesprek extra moeilijk is? Bijvoorbeeld met een leerkracht waar u goed contact mee hebt?
32. Krijgt u altijd duidelijke informatie over de ontwikkeling en mogelijkheden van uw kind van de leerkracht?
33. Kunt u, wat er op uw hart ligt, goed overbrengen?
34. Heeft u het gevoel dat u invloed kan uitoefenen op besluitvorming over belangrijke zaken zoals bijvoorbeeld; kleuterverlenging, advies voor vervolgonderwijs, doubleren of verwijzing naar speciaal onderwijs?
35. Voelt u zich weleens bekritiseerd door de leerkracht?
36. Op welke wijze komt u zo snel mogelijk op één lijn met leerkrachten?
37. Hoe kijkt u naar leerkrachten? Ziet u leerkrachten als samenwerkingspartners?
38. Heeft u weleens het gevoel dat u andere verwachtingen heeft dan de leerkracht? Als u bijvoorbeeld hogere verwachtingen heeft, hoe gaat u daarmee om?
39. Wordt u ook weleens benaderd als het goed gaat met uw kind?
Culturele verschillen
40. Ervaart u in de communicatie met leerkrachten taalproblemen?
41. Heeft u weleens misverstanden of onenigheid gehad doordat u als ouder de informatie die u kreeg verkeerd interpreteerde?
83
Sociaaleconomische verschillen
42. Denkt u dat de leerkracht en u elkaar altijd goed begrijpen? Zo nee, waar denkt u dat dat aan ligt? Snapt u bijvoorbeeld hoe het schoolsysteem precies werkt?
43. Of juist het tegenovergestelde? Heeft u het gevoel dat u denkt meer te weten dan de leerkracht?
De vragen die gesteld kunnen worden die horen bij de drie basisbehoeften
Drie basisbehoeften
Behoefte aan veilige relaties
44. a. Heeft u een goed contact met de leerkracht? Zou dit beter/anders kunnen? Zo ja, op welke manier zou u dit anders willen zien?
b. Vindt u dat er genoeg contact is? Zowel formeel als informeel?
Behoefte aan competentie en autonomie
45. Heeft u weleens het gevoel dat leerkrachten uw opvoeding bekritiseren?
46. Heeft u weleens het gevoel dat leerkrachten het beter weten en zich opstellen als de betere ouder, waardoor u onzeker wordt?