Resultaten interviews

In dit hoofdstuk worden de resultaten uit de interviews geanalyseerd. Het hoofdstuk bestaat uit twee delen, net zoals de probleemstelling. Eerst wordt er ingegaan op de beweegredenen van abonnees om de lesmethode aan te schaffen. Daarna gaat het over de beslissingsprocessen op scholen ter

aanschaffing van een lesmethode.

6.1 Respondenten

Er is voor dit onderzoek met zestien leerkrachten gesproken. Elf leerkrachten hiervan werken op scholen die Begrijpend Lezen recent hebben aangeschaft. De scholen van de overige leerkrachten hebben dit niet gedaan. Zij zijn ondervraagd om meer inzicht te verkrijgen in het aanschafproces. Hoewel het niet gelukt is om – zoals in eerste instantie bedoeld – met vier scholen uit regio noord, vier scholen uit regio midden en twee scholen uit regio zuid te spreken, is het wel gelukt om scholen uit de verschillende regio’s te ondervragen. Hierdoor kunnen de resultaten van de interviews, uit de diverse regio’s met elkaar vergeleken worden. Van de elf scholen die Begrijpend Lezen hebben aangeschaft komen drie scholen uit regio noord, vijf scholen uit regio midden en drie scholen uit regio zuid. De werkelijke verhouding (3 / 5 / 3) komt niet overeen met de gewenste verhouding (4 / 4 / 2). Hierdoor is de steekproef niet representatief op dit kenmerk. Echter, dit is niet een groot probleem. De

inzichten in de beweegredenen laten een eenduidig beeld zien. Er wordt verwacht dat dit beeld ook te zien zal zijn in eventueel nog plaats te vinden interviews. Dit beeld wordt in §6.2.2 Aantrekkelijkheid uitgelegd.

6.2 Beweegredenen

De resultaten van deze paragraaf hebben alleen betrekking op de scholen die Begrijpend Lezen recent hebben aangeschaft.

6.2.1 Aanschaffing Begrijpend Lezen met Kidsweek in de Klas

Vijf van de elf geïnterviewde scholen heeft Begrijpend Lezen aangeschaft, omdat ze op zoek waren naar een nieuwe lesmethode. Deze scholen waren niet tevreden over hun voormalige methode. Deze was verouderd. Daarnaast was er onvrede over de doelen die met de methode werden behaald. Het sprak de leerlingen niet meer aan, omdat het niet aansloot bij hun belevingswereld. Uit ervaring blijkt dat voor leerlingen begrijpend lezen makkelijker wordt aan de hand van actualiteit.

De andere scholen hebben Begrijpend Lezen niet aangeschaft om de lesmethode. Zo is het door een paar scholen aangeschaft ten einde de krant Kidsweek en de daarbij horende actualiteit in de klas te brengen. CBS De Höve gebruikt bijvoorbeeld artikelen uit Kidsweek voor de door hun zelfgemaakte lessen begrijpend lezen. Daarnaast wordt de krant gebruikt als leesmateriaal voor leesstimulering en als aanvulling op andere vakken. Zo wordt bijvoorbeeld de actualiteit uit de krant verbonden met de vakken burgerschapsvorming en wereldoriëntatie. Ten slotte is het materiaal geschikt voor leerlingen die eerder klaar zijn en uitdaging nodig hebben.

Een aantal scholen geeft aan dat de leerlingen het leuk vinden dat de onderwerpen uit Kidsweek en het Jeugdjournaal overeenkomen. Dit geeft hen herkenning.

De geïnterviewde van CBS De Kraanvogel miste in de methode Leeslink ‘iets’ dat de kinderen inspireerde. De methode was niet toereikend genoeg. Begrijpend Lezen wordt nu ernaast gebruikt.

“Uit ervaring van mijn vorige werk, mijn vorige school. Het is gewoon heel goed aanvullend… motiverend … iets om te doen met kinderen … voor begrijpend lezen. [sic]”

6.2.2 Aantrekkelijkheid

Er zijn verschillende antwoorden gekomen op de vraag ‘Wat waren / zijn de goede punten van Begrijpend Lezen met Kidsweek in de Klas?’. Echter, er kan wel één lijn getrokken worden. Uit alle interviews blijkt namelijk dat de actualiteit een grote rol heeft gespeeld in het aanschafproces. Zo zijn er – zoals eerder genoemd – zelfs scholen die speciaal om de actualiteit Begrijpend Lezen hebben aangeschaft.

Zo noemt de geïnterviewde van CBS De Kraanvogel:

“En dit is gewoon op een hele leuke manier alternatief met elkaar bezig zijn met actuele teksten.( … ) Ik vind het actuele heel belangrijk. Het feit dat ze nog gewoon een krant een keer kunnen lezen. In dit geval hebben we dan voor de papieren versie gekozen. ( ... ) Het is ook goed voor kinderen om gewoon een keer een krant in hun hand te hebben. [sic]”

De methode van Kidsweek spreekt aan, omdat het iets extra’s heeft: de krant. Dit is voor Basisschool Klavertje Vier een belangrijke reden geweest om het aan te schaffen.

“Kidsweek is wat uitgebreider in de vorm van een krantje en in de vorm van de website. [sic]”

‘Het mooie krantje’ (OBS De Bosbeek) en de artikelen in de krant worden prettig gevonden. De krant is overzichtelijkheid. Het is duidelijk waar de artikelen en opdrachten over gaan, of deze informatief of amuserend zijn en of ze feiten en/of meningen bevatten. Leerlingen zijn enthousiast over de krant. De inhoud van de artikelen, de lengte van de artikelen (kort) en de aansluiting van de onderwerpen bij de belevingswereld en de actualiteit bevallen goed. De korte artikelen

motiveren leerlingen die niet van lezen houden. Het zijn actuele en betekenisvolle teksten. Ook komen door het bespreken van de artikelen en de actualiteit discussies los.

Naast het overlappende gedeelte – de actualiteit, de aantrekkelijke krant en artikelen en de aansluiting bij de belevingswereld – zijn er ook veel andere goede punten van Begrijpend Lezen naar voren gekomen.

 Het biedt leesplezier. Leerlingen vinden het leuk en interessant om de krant te lezen. Het wordt ook vaak gebruikt ter leesbevordering en tijdens de leeslessen. Daarnaast bevordert het ook het lezen van kranten.

 Het biedt lessen op drie verschillende niveaus. Hierdoor kan het gemakkelijk ingezet worden op de verschillende niveaus van de leerlingen in de klas. Er is een mogelijkheid om te differentiëren.  De leesstrategieën en de opbouw in de lessen. De leesstrategieën zijn duidelijk. Er wordt goed

uitgelegd wat de strategie betekent en hoe dit toegepast moet worden. Elke les gaat in op één of twee leesstrategieën. Elke keer – wanneer het over een bepaalde leesstrategie gaat – wordt er weer verder en dieper op de leesstrategie ingegaan.

 De mogelijkheid om de lesmethode toe te passen op zaakvakken. De artikelen uit Kidsweek gaan over bepaalde onderwerpen (geografie, geschiedenis, maatschappij, dieren, etc.). Deze kunnen gemakkelijk gekoppeld worden aan schoolvakken.

 De methode is niet vastgelegd in boeken. Leerkrachten kunnen eenvoudig van de lesmethode afwijken of er juist onderdelen aan toevoegen.

 Het lesboekje. Het is een mooi, duidelijk en overzichtelijk lesboekje. Het is prettig dat elke leerling een eigen lesboekje kan hebben. Ook noemde een school, dat het fijn is dat het lesboekje kant-en- klaar geleverd wordt. Er hoeven geen stencils geprint en gekopieerd te worden. Dit scheelt in de kosten.

 Het extra gratis woordenschatprogramma en de zelfstandig werkkaarten.  De methode past samenwerken evenals zelfstandig werken toe.

6.3 Beslissingsprocessen ter aanschaffing van een lesmethode

Voordat er een lesmethode wordt aangeschaft, wordt er eerst gekeken aan welke criteria de nieuwe lesmethode moet voldoen. In deze paragraaf wordt onderscheidt gemaakt tussen criteria waaraan lesmethodes in het algemeen en waaraan lesmethodes specifiek voor begrijpend lezen moet voldoen. Gaat het om de criteria waaraan lesmethodes in het algemeen moeten voldoen, dan worden de volgende genoemd:

 Het is belangrijk dat de methode past bij de doelgroep. Het moet onderwerpen bevatten die aansluiten bij de belevingswereld van de leerlingen.

 De teksten en opdrachten moeten actueel en betekenisvol zijn.

 Het is prettig, als de methode verschillende niveaus heeft, zodat het de mogelijkheid biedt om te differentiëren. Ook het feit dat sommige groepen combinatieklassen zijn. Verschillende niveaus zijn dan gewenst.

 De methode bevat bij voorkeur extra materialen voor leerlingen die meer leertijd nodig hebben en extra materialen voor leerlingen die sneller zijn.

 Het moet een aspect van sociaal leren (samenwerken) bevatten, maar ook moet het een beroep doen op de zelfstandigheid.

 Het moet voorbereidend zijn op de Cito-toets.  Het moet duidelijke handleiding bevatten.

 Het moet makkelijk hanteerbaar zijn. Leerlingen moeten er op een eenvoudige manier goed mee kunnen werken en het behoort ondersteunende software te bevatten voor het bord en/of de leerlingen.

 Het moet toetsmomenten bevatten.

Gaat het om een lesmethode voor begrijpend lezen, dan worden de volgende criteria – naast de bovenstaande criteria – belangrijk gevonden:

 De methode bevat bij voorkeur spellingsopbouw en woordenschat.

 Het bevat leesstrategieën die het technisch lezen voor de leerlingen makkelijker maakt, zoals samenvatten, teruglezen in de tekst, tabellen maken en lezen, etc.

6.3.2 Beslissingsprocessen en betrokkenen

Het beslissingsproces ter aanschaffing van een lesmethode verloopt grotendeels op alle geïnterviewde scholen hetzelfde. De opeenvolgende stappen die over het algemeen terugkomen op de scholen zijn te zien in figuur 3. Deze stappen worden een voor een besproken in deze paragraaf. De onderlinge verschillen worden ook behandeld.