In de lokale discussie werden alle belangen gelijkwaardig behandeld (N=116)
2.2.5 Recreatieve padenontwikkeling en beheer door vrijwilligers Fietsroutenetwerken in Nederland
Het Fietsplatform is de verantwoordelijke organisatie voor het beheer van het netwerk Landelijke Fietsroutes in Nederland. Het platform is opgericht in 1987 als onafhankelijk coördinatiepunt/ samenwerkingsverband voor het recreatieve fietsen in ons land. In het bestuur van de stichting zijn sleutelorganisaties die met dit onderwerp te maken hebben vertegenwoordigd: ANWB, Fietsersbond en Wielersportbond NTFU. Hiernaast onderhoudt het Fietsplatform contact met tal van andere partijen die direct of indirect met fietsrecreatie/-toerisme in Nederland te maken hebben, van vertegenwoordigers van het toeristisch bedrijfsleven tot en met terreinbeheerders en van kennis- en onderzoeks-
instellingen tot en met organisaties in de sfeer van de gezondheidsbevordering - het werkterrein is zeer ruim.
Doelstelling van het Fietsplatform is om samen met deze en andere organisaties. “… de mogelijkheden voor het recreatieve fietsen in Nederland te bevorderen en het gebruik van deze fietsmogelijkheden te stimuleren”51. Om dit doel te bereiken onderscheidt het Fietsplatform twee kerntaken: Borging en verbetering landelijk fietsroutenet en Ontsnippering kennis & informatie (landelijke coördinatie). Landelijke fietsroutes (LF-routes) bestaan al ruim 25 jaar. Momenteel zijn 25 LF-routes ontwikkeld, die samen goed zijn voor ruim 4.500 km LF-bewegwijzering. LF-routes stoppen niet bij de grens. Enkele LF-routes maken deel uit van internationale fietsroutes. Zo vormen de LF1 en LF10 het Nederlandse deel van de North Sea Cycleroute (Eurovelo 12). Deze ongeveer 6.000 km lange fietsroute voert door acht landen rond de Noordzee. Sinds een paar jaar is er naast de LF-routes ook een landsdekkend, fijnmazig netwerk van knooppuntroutes. Er zijn zo’n 48 knooppuntnetwerken in Nederland; bijna allemaal op dezelfde manier bewegwijzerd.
Voor de toekomst betekent de ontwikkeling van knooppuntenroutes dat de huidige netwerkfunctie van LF-routes niet langer nodig is. De focus komt te liggen op een tiental zogenoemde ‘icoonroutes’ met sterke thema’s. Routes waarmee Nederland ook internationaal haar visitekaartje kan afgeven. Fietsplatform werkt samen met het kwaliteitslabel Fietsers Welkom! Ruim 1100 horeca- en logiesbedrijven dragen dit label. Deze adressen bieden service aan de fietser, zoals ruime openingstijden, gratis vullen van bidons en opladen van de e-bike.
Voor het Fietsplatform zijn vrijwilligers onmisbaar. Een groep van circa 125 vrijwilligers helpt het Fietsplatform met name bij de inspectie en het onderhoud van de LF-bewegwijzering. Belangrijk onderdeel van het werk van de vrijwilligers is het controleren van de bewegwijzering. Om alle LF- routes goed te kunnen controleren, hebben vrijwilligers een vast traject geadopteerd. Nadat de onderhoudsinstantie in het voorjaar de onderhoudswerkzaamheden heeft uitgevoerd, gaan vrijwilligers op pad om te controleren of de route er 'goed bij ligt'. Mankementen aan de bewegwijzering die zij constateren, voeren zij in het meldsysteem in. Vanuit dit meldsysteem gaan de meldingen
automatisch naar de juiste onderhoudsinstantie. Het landelijk meldingssysteem heeft een oplossings- percentage van 89%.
Wandelnetwerken in Nederland
Samen met ruim 750 vrijwilligers werkt Stichting Wandelnet sinds 1980 aan de kwaliteit van het wandelen in Nederland. Wandelnet ontwikkelt en beheert het landelijk netwerk van Lange-Afstand- Wandelpaden (LAW’s) en Streekpaden. Zij doet ook de projecten en coördinatie van NS-wandel- tochten, boerenlandpaden en wandelnetwerken. Deze werkzaamheden vallen onder de pijler routes en paden. Daarnaast steunt het werk van Wandelnet op drie andere pijlers: kennis & expertise,
belangenbehartiging en verbinding.
Er zijn 20 LAW’s en 18 streekpaden, met het Pieterpad als bekendste LAW. Een LAW is een wandelroute van minstens 100 km. Een Streekpad is vaak ook een LAW en betreft meestal rondwandelingen die binnen één regio blijven. De lengte varieert van 80 tot 350 km.
Bij Wandelnet zijn meer dan 700 vrijwilligers actief: markeerders, belangenbehartigers, bestuurders en experts. De meeste vrijwilligers doen 'buitenwerk': wandelaars die de routes verkennen, markeren en onderhouden. Ook achter de schermen zijn tal van vrijwilligers actief, zoals commissieleden, bestuurders, belangenbehartigers en beursmedewerkers.
Klompenpaden
Een Klompenpad is een cultuurhistorisch wandelpad. Klompenpaden bevinden zich in twee provincies: Gelderland en Utrecht. Dit houdt direct verband met de trekkende organisaties achter het Klompen- pad: Stichting Landschapsbeheer Gelderland (SLG) en Landschap Erfgoed Utrecht52. Landschap Erfgoed Utrecht en SLG openden het eerste Klompenpad in Leusden. Dat is vijftien jaar geleden. Het 100e Klompenpad is op 31 mei 2017 geopend: het Jufferpad53.
De realisatie van een Klompenpad begint vaak met een lokaal initiatief voor een pad, bijvoorbeeld van een gemeente, een vrijwilligersgroep, een agrarische natuurvereniging of een groepje boeren. Dat idee komt bij Landschap Erfgoed Utrecht of Stichting Landschapsbeheer Gelderland terecht.
Vervolgens wordt onderzocht of er draagvlak is bij andere partijen, zoals Provincie Utrecht, Provincie Gelderland, het Waterschap, gemeente, particuliere grondeigenaren, historische kringen enz. Als dat zo is wordt in goede samenwerking met deze partijen het Klompenpad ontwikkeld. Zoveel mogelijk oude voetpaadjes zoals jaagpaden, kerkenpaden en schoolpaadjes worden met hulp van de bewoners opgespoord en hersteld54. Met het herstellen van deze oude paden wordt een deel van het historische landschap hersteld. De paden lopen niet alleen door weilanden en over akkers maar ook door
natuurgebieden. Soms worden er ook kleine landschapselementen langs de route hersteld. Door de lokale bevolking te betrekken, ontdekken zij ook een stukje geschiedenis van haar eigen omgeving. Klompenpaden vergroten de toegankelijkheid van het platteland en leveren daarmee een stimulans aan de lokale economie. De voetpaden zijn niet alleen recreatief, cultuurhistorisch en economisch interessant maar kunnen ook ecologisch interessant zijn als ze als een soort groene verbindingszones dienen (Nabben, 2012).
Elk Klompenpad heeft een vrijwilligersgroep met een coördinator. De vrijwilligers lopen het pad na, signaleren knelpunten en doen kleine onderhoudsklussen. In 2017 beheerden 364 vrijwilligers zo’n 390 km Klompenpaden in de provincie Utrecht55.