Door technologische ontwikkelingen is het mogelijk geworden enorme hoeveelheden informatie te verzamelen en op te slaan; dit wordt aange- duid met de term ’Big Data’. Op basis van deze data zullen verschillende sectoren met behulp van kwantitatieve technieken, statistiek, program- meertalen en bovenal, wiskunde, de wereld om ons heen substantieel kun- nen veranderen. In een aantal sectoren speelt deze data al een wezenlijke rol. Een voorbeeld hiervan is de financi¨ele wereld. Hier worden beslissin- gen veelal gebasseerd op wiskundige modellen en systemen in plaats van ervaring en intu¨ıtie. Als een klant een hypotheek wil afsluiten, geeft het computersysteem het antwoord op deze wens, niet meer de persoon ach- ter de balie zoals vijf decennia geleden nog gebeurde. Creditcards, verze- keringen en andere financi¨ele diensten worden aangeboden op basis van de kredietwaardigheid van een klant, niet meer op de relatie die een klant had met de lokale manager van de financi¨ele instelling. De aanpak is ge- richter en gepersonaliseerd en de besluitvorming wordt ondersteund door analytische hulpmiddelen.
Een groot onderdeel van een financi¨ele instelling is het behouden en vergroten van kapitaal. De beschikbaarheid van economische data, tech- nologische ontwikkelingen zoals de komst van supersnelle computers en glasvezel netwerken, onstabielere en onvoorspelbaardere financi¨ele mark- ten en een theoretische omslag in de financi¨ele wiskunde zorgden er in de afgelopen vijf decennia samen voor dat b`etawetenschappers werden aangetrokken door financi¨ele instellingen om een competitief voordeel te leveren. Het takenpakket bestond en bestaat nog steeds uit het construe- ren, waarderen en verhandelen van complexe financi¨ele producten en het programmeren van software die daar voor nodig is. De meest voorko- mende naam die dit beroep kreeg was ’kwantitatieve analist’ en de groep als geheel kreeg de bijnaam ’quant’.
Op basis van interviews, documentaires, boeken, artikelen en rappor- ten heb ik in deze scriptie onderzoek gedaan naar de quant. Vanuit een historisch perspectief is in het eerste hoofdstuk gekeken naar de maat-
schappelijke ontwikkelingen waar de quant zijn bestaansrecht aan ont- leend. Vervolgens is vanuit cultureel antropologisch oogpunt in het tweede hoofdstuk gekeken wat de quant voor persoon is en hoe zijn meest ingrij- pende handelsmethode eruit ziet. De context, werkwijze en profilering van de quant zijn daardoor in de eerste twee hoofdstukken beschreven. Deze bieden argumenten aan voor de hoofdvraag van dit bachelorproject- verslag: Hoe verhoudt de quant zich tot de bestaande typen wiskundigen? Een anekdote die ik ben tegengekomen tijdens het literatuuronderzoek en niet is opgenomen in de scriptie, gaat over achtergrond van de quants. Op de eerste pagina van het voorwoord van het boek Lecturing Birds on Flying deelt Pablo Triana (2009) een anekdote met zijn lezer [32]. Jim Si- mons gaf een lezing in de New York University op een conferentie waar de meest prestigieuze hoogleraren en promevendi ter wereld binnen het vakgebied (financi¨ele) economie samenkwamen om te praten over de hui- dige staat van ’quant funds’ en de toekomst van de financi¨ele markten. De heer Simons was hoogleraar in de wiskunde en is oprichter van Re- naissance Technologies, een quant fund dat een consistente jaarlijkse groei van 30 procent in omzet heeft laten zien in de afgelopen twintig jaar. Hij werd en wordt, zeker door het publiek op deze conferentie, gezien als het ¨ubersymbool van kwantitatief investeren door het inmense succes dat Re- naissance Technologies heeft.
Op een gegeven ogenblik stelt nobelprijswinnaar, econometrist en gast- heer Robert Engle hem de vraag waarom hij zijn onderzoek, de theorie achter zijn handelsmethoden, niet publiceert, wellicht nu, wellicht nadat hij gestopt is met actief handelen op de beurs. Simon’s begint vervol- gens een betoog waarin naar voren komt dat er niets is om te publice- ren. Zijn werk is niet wetenschappelijk, er zijn geen algemene waarhe- den, geen fundamentele onveranderlijke wetten zoals in de wis- of na- tuurkunde. Voor een zaal hoogleraren en promovendi pretendeerrt ´e´en van de invloedrijkste personen van de financi¨ele wereld dat de theorie die zij bestuderen over de financi¨ele sector irrelevant is voor het begrijpen van zijn werk in diezelfde sector. Vervolgens voegt hij er aan toe dat door zijn ongeloof in het bestaan van een theorie, de kenners van deze theorie ook niet nodig zijn binnen zijn bedrijf. Pablo Triana verwoordt dit als volgt:
Granted, Simons matched his matter-of-fact bluntness with gracious- ness towards his (by then slightly puzzled) hosts. As if to fill the void that his no-Finance-PhDs-please statement had suddenly left in the air, he promptly assuages the audience by telling them that he was sure that they ’were all going to do all right,’ even if not be quite able to join the Renaissance ranks. But this, I felt, came as scant consola-
tion for all thos dogma-defending finance scholars in attendance who had just heard their presumptive hero tell them that their discipline is, after all, not a science - Pablo Triana, p. XX, [32].
Het zijn wiskundigen en wetenschappers met een gedegen wiskun- dige achtergrond zoals natuurkundigen die massaal aangetrokken wor- den door financi¨ele instellingen om quant te worden, niet financieel eco- nomen. Vergeleken de wetenschapper, de wiskundig adviseur, de indu- strieel wiskundige en de wiskundig modelleerder verschilt de quant in werkwijze, positie binnen de instelling en dienstbaarheid. Op basis van deze bevindingen kan ik de quant niet typeren als ´e´en van de bestaande typen wiskundigen.
Door de opkomst van Big Data is de verwachting dat quants ook buiten de financi¨ele wereld in andere sectoren aan de slag gaan. In de marketing wereld is dit al terug te zien; daar werken ’wants’. Deze personen zijn en doen hetzelfde als quants, maar dan op basis van consumentendata in plaats van economische data. Ook deze wants zouden vallen onder de typering waar de quant onder valt en de welke nog niet beschreven is in wetenschappelijke literatuur. Over de naamgeving van dit type wiskun- dige - wellicht numerati of computationeel wiskundigen? - mag getwist worden, duidelijk is mijn inziens dat de quant een bijzonder en kortbe- staand fenomeen is dat een eigen typering verdient.
Bibliografie
[1] Alberts, G. (1998). Jaren van berekening. Amsterdam: Amsterdam University Press.
[2] Alberts, G. (2002). Hoe deskundigen wiskundigen werden. In Lunte- ren, F., Theunisen, B. en Vermij, R., De opmars van deskundigen. Souf- fleurs van de samenleving (131 - 146). Amsterdam: AUP.
[3] Anatomie van de windhandel. Geraadpleegd op 28 juni 2014, https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/RP-P-OB-80.173, maar ook te vinden op de duurzame link https://www.rijksmuseum.nl/ nl/collectie/RP-P-OB-80.173 waar ik het geraadpleegd heb op 12 juli 2014.
[4] Baker, S. (2008). The Numerati. New York: Houghton Mifflin Harcourt [5] Betancourt, L., VanDenburgh, W. M., Harmelink, P. J. (2011). Under-
standing the ’Flash Crash’. The CPA Journal, 81, 40-45.
[6] Das, B., Embrechts, P., Fasen, V. (2012). Four theorems and a financial crisis. International Journal of Approximate Reasoning, 54, 701 - 716. [7] Davenport, T. H. (2013). Keep Up with Your Quants: An innumerate’s
guide to navigating big data. Harvard Business Review, 4, 120 - 123. [8] Embrechts, P. & Hofert, M. (2014). Statistics and Quantitative Risk Ma-
nagement for Banking and Insurance. Annual Review of Statistics and Its Application, 1, 493 - 514.
[9] Etheridge, A. (2008). A course in Financial Calculus. Cambridge: Cam- bridge University Press.
[10] Fernandez, R. (2011). Explaining the decline of the Amsterdam finan- cial centre: globalizing finance and the rise of a hierarchical inter-city network. Amsterdam, proefschrift aan de faculteit der Maatschappij en Gedragswetenschappen.
[11] Fry, T. C. (1956). Mathematics as a Profession Today in Industry. The American Mathematical Monthly, 63, 71 - 80.
[12] Fry, T. C. (1964). Mathematicians in Industry - The First 75 Years. Sci- ence, 143, 934 - 938.
[13] Geertz, G. (1973). The interpretation of cultures. New York: Basic Books, Inc.
[14] Hull, J. C. (2012). Options, Futures, and Other Derivatives. United States of America: Pearson.
[15] It ˆo, J. (1951). On Stochastic Differential Equations. Memoirs of the Ame- rican Mathematical Society, 4, 1 - 51.
[16] Kritzman, M. & Li, Y. (2010). Skulls, Financial Turbulence and Risk Management. Financial Analysts Journal, 66, 30 - 41.
[17] Li, D.X. (2000). On default correlation: a copula function approach. Journal of Fixed Income, 9, 43-54.
[18] Luyendijk, J. (2011, 15 september). Voices of Finance: Re- search analyst at a primary brokerage firm. The Guardian. Ge- raadpleegd op 16 juni 2014, http://www.theguardian.com/ commentisfree/joris-luyendijk-banking-blog/2011/sep/15/ research-analyst-primary-brokerage.
[19] Luyendijk, J. (2011, 23 september). Former senior managing director (quant): ’Trading is no longer a balls job, it’s a brains job’. The Guardian. Geraadpleegd op 16 juni 2014, http://www.theguardian. com/commentisfree/joris-luyendijk-banking-blog/2013/sep/23/ former-quant-trading-brains-job.
[20] Luyendijk, J. (2011, 1 december). Voices of Finance: Quant. The Gu- ardian. Geraadpleegd op 16 juni 2014, http://www.theguardian.com/ commentisfree/2011/dec/01/quant-voice-of-finance.
[21] Luyendijk, J. (2012, 3 januari). Investment strategist: ’Big banks make their money from optimism’. The Guardian. Ge- raadpleed op 20 juni 2014, http://www.theguardian.com/ commentisfree/joris-luyendijk-banking-blog/2012/jan/03/ investment-strategist-emerging-markets.
[22] Luyendijk, J. (2012, 16 januari). Prospective intern in mathe- matical finance: ’Banks drain the best minds’. The Guardian. Geraadpleegd op 19 juni 2014, http://www.theguardian.com/ commentisfree/joris-luyendijk-banking-blog/2012/jan/16/ prospective-intern-mathematical-finance.
[23] Luyendijk, J. (2012, 2 april). Quantitative prop trader: ’I wouldn’t try to raise the price of rice and starve China’. The Guardian. Geraadpleegd op 19 juni 2014, http://www.theguardian.com/ commentisfree/joris-luyendijk-banking-blog/2012/apr/02/ quantatitive-prop-trader-voices-of-finance.
[24] Luyendijk, J. (2012, 6 juli). Ex-City boy: ’It’s easier to get pe- ople to talk about drugs than insider trading’. The Guardian. Geraadpleegd op 17 juni 2014, http://www.theguardian.com/ commentisfree/joris-luyendijk-banking-blog/2012/jul/06/ city-drugs-insider-trading.
[25] Luyendijk, J. (2012, 15 september). Voices of finance: com- puter programmer at a trading company. The Guardian. Ge- raadpleegd op 20 juni 2014, http://www.theguardian.com/ commentisfree/joris-luyendijk-banking-blog/2011/sep/15/ computer-programmer-high-frequency-trading.
[26] Martijn, M. (2014, 14 mei). Hoe reclameman Don Dra- per het verliest van Big Data. De Correspondent. Geraad- pleegd op 9 juli 2014, https://decorrespondent.nl/1154/ hoe-reclameman-don-draper-het-verliest-van-big-data/
87891072632-3d02ac15.
[27] Merton, R. K. (1942). Science and Technology in a Democratic Order. Journal of Legal and Political Sociology, 1, 115 - 126.
[28] Merton, R. K. (1973). The Sociology of Science: Theoretical and Em- pirical Investigations. Chicago: University of Chicago Press.
[29] Petram, L. (2011). De bakermat van de beurs: hoe in zeventiende- eeuws Amsterdam de moderne aandelenhandel ontstond. Amster- dam: Atlas.
[30] Salmon, F. (2009, 23 februari). The formula that killed Wall Street. Wi- red Magazine. Geraadpleegd op 1 maart 2014: http://wrd.cm/1cif5GR.
[31] Salmon, F. (2014, 7 januari). Quants don’t know everything. Wired Ma- gazine. Geraadpleegd op 16 juni 2014: http://www.wired.com/2014/ 01/quants-dont-know-everything/.
[32] Triana, P. (2009). Lecturing birds on flying: Can mathematical theories destroy the financial markets?. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons.
[33] VOC, ‘s Werelds oudste aandeel. Geraadpleegd op 31 mei 2014, http: //www.oudsteaandeel.nl.
[34] Vilder, R. de (2014). Het vak Financi¨ele wiskunde, aantekeningen hoorcollege.
[35] Willemsen, R. Th. H. (2004). Kabaal aan de Amsterdamse beurs: koersverloop en waardering van het aandeel VOC in de 18e eeuw. Am- sterdam: Instituut voor Beleggingsstrategie.
[36] Tegenlicht afleveringen ’De Wall Street Code’ (uitgezonden op 4 november 2013) en ’Quants: De Alchemisten van Wall Street’ (uitge- zonden op 17 februari 2010) terug te vinden via http://tegenlicht. vpro.nl/afleveringen/2013-2014/de-wall-street-code.html en http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2009-2010/ Crisis-als-kans/quants-de-alchemisten-van-wall-street.html.
Rapporten
[37] Preliminary Findings Regarding the Market Events of May 6, 2010 (2010, 18 mei). Report of the Staffs of the CFTC and SEC to the Joint Advisory Committee on Emerging Regulatory Issues. Geraadpleegd op 4 juli 2014, www.sec.gov/sec-cftc-prelimreport.pdf.
[38] Visie document ”Formula for Insight and Innovation, Mathe- matical Sciences in the Netherlands 2025”door Platform Wis- kunde Nederland (2014, 29 januari). Geraadpleegd op 16 juli 2014, http://www.platformwiskunde.nl/files/documenten/Formulas\ %20for\%20insight\%20and\%20innovation.pdf