Personele onafhankelijkheid

Lybek en Morris beargumenteren dat de mate van onafhankelijkheid van een centrale bank kan worden versterkt door personele onafhankelijkheid van een centrale bank. Onder personele onafhankelijkheid worden de ambtsperiode, ontslagrecht, vergoeding en competenties van de Directeur en andere hoog geplaatste leden van de centrale bank verstaan. Lybek en Morris zijn van mening dat wanneer een wet omtrent een centrale bank hoogstaande eisen stelt op het gebied van personeelszaken dit kan voorkomen dat de overheid een grote invloed op de activiteiten van een centrale bank kan verkrijgen.²⁶³ De kwalificaties die aan hoog bij bijna iedere centrale bank aan hoog geplaatste leden worden gesteld uit een voldoende mate van professionele competenties in de financiële en of economische sector, de persoon in kwestie moet van onbesproken gedrag zijn, geschikt zijn voor de functie en als laatste worden er over het algemeen eisen gesteld aan de leeftijd en nationaliteit van de persoon in kwestie.²⁶⁴ De eerste twee eisen worden gesteld om er voor te zorgen dat de taken van een centrale bankier volledig onafhankelijk kunnen worden uitgevoerd en de kandidaat over voldoende kennis en morele overtuigingen beschikt om verleidingen om waardoor zij

261

http://www.lehmanlaw.com/resource-centre/laws-and-regulations/banking/law-of-the-peoples-republic-of-china-on-the-peoples-bank-of-china-2003.html, bezocht op 16 oktober 2011, 12.05u.

262 Z. Zhou, J. Li, ‘Independence and Accountability’, 1317.

263

Ibidem, 1317.

kunnen worden beïnvloed te weerstaan. De personele eisen worden gesteld in verband met de soevereiniteit van de munteenheid.²⁶⁵

In alle ontwikkelde gecoördineerde- en liberale markteconomiën worden min of meer deze criteria streng nageleefd. Canada (LME) is één van de weinige landen waarin er maar twee van de drie genoemde criteria worden gehanteerd. Onder de Bank of Canada Act moeten de Directeur en de vice Directeur voldoende ervaring hebben in de financiële sector, een Canadees staatsburger zijn en onder de 75 jaar zijn. Daar de ECB wordt gevormd door zeventien deelnemende landen zijn de criteria die de ECB aan functionarissen uit de raad van bestuur, de directie, de algemene raad en de monetaire beleidsinstrumenten stelt dermate afwijkend dat zij niet relevant zijn om in deze analyse te behandelen. De criteria die aan de hand van de wet omtrent de PBOC aan directeuren en andere hoge functionarissen van de PBOC worden gesteld zijn een stuk minder strict dan die aan andere centrale banken gesteld worden. De wet omtrent de Chinese centrale bank schrijft geen criteria voor waaraan hoge functionarissen moeten voldoen. Enkel het monetair beleidscommittee stelt persoonlijke criteria aan haar functionarissen. Ten eerste moeten leden Chinees staatsburger en minder dan 65 jaar oud zijn. Ten tweede mogen ze geen strafblad hebben en moeten ze moreel begaan zijn met de taken. Daarnaast moeten leden over voldoende vakbekwame capaciteiten beschikken en ervaring hebben met macro-economie, geld en het bankwezen. Daar de Gouverneur en de Vice Gouverneur van de PBOC tevens lid zijn van het monetair beleidscommittee kan worden gesteld dat de eisen die aan leden van dit committee werden gesteld indirect ook worden gesteld aan de Gouverneur en Vice Gouverneur van de PBOC.²⁶⁶

Om te voorkomen dat de aanstelling een politieke lading met zich meebrengt hanteren de meeste centrale banken een dubbele veto benadering. Dit houdt in dat één lichaam van de regering de kandidaten voordraagt en dat een ander lichaam van de regering de kandidaten benoemd.²⁶⁷ Zo kunnen de belangen van verschillende groeperingen worden behartigd. De leden van het bestuur van de Deutsche Bundesbank worden benoemd door de President van de Bondsrepubliek Duitsland (CME). Uit dit bestuur worden de President, Vice President en twee andere leden van de Deutsche Bundesbank voorgedragen door de federale regering.²⁶⁸ De andere vier leden worden voorgedragen door de Bundesrat in overeenstemming met de federale regering. In de Verenigde Staten worden de Voorzitter,

265Z. Zhou, J. Li, ‘Independence and Accountability’ , 1318.

266 Ibidem, 1318.

267 Ibidem, 1319.

268

http://www.bundesbank.de/download/bankenaufsicht/pdf/aufsichtsrichtlinie.pdf, bezocht op 18 oktober 2011, 12.49u.

Vice Voorzitter en andere leden van de FED benoemd door de President van de Verenigde Staten op advies en instemming van de Senaat.²⁶⁹

Bij de benoeming van kandidaten voor hoog geplaatste functies binnen de PBOC hanteert de Chinese wetgeving ook de dubbele veto benadering. De Gouverneur van de PBOC wordt voorgedragen door de Premier van de State Council, aangenomen door het National Policy Committee en benoemd door de President van de Volksrepubliek China.²⁷⁰ De Vice Gouverneurs worden benoemd en ontslagen door de Premier van de State Council.²⁷¹ De wet geeft geen duidelijkheid over welk overheidsorgaan kandidaten voor het Vice Gouverneurschap voordraagt. Het nut van de dubbele veto benadering voor de benoeming van belangrijke bewindslieden van de PBOC in politieke zin is volstrekt onduidelijk. Wie de kandidaat voor het Gouverneurschap van de PBOC wordt is van tevoren door het Communistische Partij Committee (CPC) besloten. Hierdoor is het onmogelijk dat de door de Premier van de State Council genomineerde kandidaat wordt gevetood door het NPC dat tevens wordt gedomineerd door leden van het CPC. Als gevolg hiervan is het vrijwel uitgesloten dat de NPC de Gouverneur zal ontslaan wegens diskwalificatie tijdens zijn termijn. In het geval dat de Gouverneur zou worden ontslagen wegens diskwalificatie zou de CPC een nieuwe kandidaat voor het Gouverneurschap bespreken en voordragen voordat de leden van het NPC de zittende Gouverneur zouden kunnen ontslaan.²⁷² De besluitvorming rondom de benoeming van de Gouverneur en andere hoge functionarissen leidt tot een ernstige inbreuk op de onafhankelijkheid van de Gouverneur en andere topfunctionarissen van de PBOC.

In de meeste landen kunnen belangrijke bewindslieden van de centrale bank in principe niet worden ontslagen door de regering. Op deze manier hoeven bewindslieden van een centrale bank niet te vrezen voor hun baan wanneer zij geen rekening houden met eventuele instructies van de regering. Hierdoor wordt een mogelijke te grote invloed van de overheid voorkomen. Rechtvaardige grondslagen voor het ontslaan van leiders van een centrale bank zijn bij wet vastgelegd en bevatten de volgende oorzaken; criminele misdaden, op ernstige wijze tekortschieten, grove nalatenschap, permanente mentale of fysieke incapabiliteit, een aanwijsbaar bankroet en afwezigheid tijdens vergaderingen.²⁷³ De wet

269http://uscode.house.gov/download/pls/12C3.txt, bezocht op 18 oktober 2011, 13.05u.

270 http://www.lehmanlaw.com/resource-centre/laws-and-regulations/banking/law-of-the-peoples-republic-of-china-on-the-peoples-bank-of-china-2003.html, bezocht op 18 oktober 2011, 15.03u.

271 http://www.lehmanlaw.com/resource-centre/laws-and-regulations/banking/law-of-the-peoples-republic-of-china-on-the-peoples-bank-of-china-2003.html, bezocht op 18 oktober 2011, 15.03u.

272

Z. Zhou, J. Li, ‘Independence and Accountability’, 1320.

omtrent de PBOC stelt dat een centrale bankier kan worden ontslagen, administratieve straffen of gerechtelijke straffen kan krijgen wanneer deze zich schuldigt maakt aan de volgende activiteiten; (1) het verschaffen van leningen aan locale overheden, overheidsdepartementen van alle niveaus, niet bankgerelateerde financiële instellingen, entiteiten of individuen, (2) het verschaffen van obligaties aan entiteiten en individuen, (3) het overmatig gebruik van verzekeringsfondsen, (4) openbaren van staats- en commerciële geheimen, (5) het verduisteren van eigendommen, aannemen van steekpenningen, machtsmisbruik en het niet uitvoeren van gestelde taken.²⁷⁴ Wanneer een centrale bankier schuldig wordt bevonden aan criminele misdaden zal hij of zij worden ontslagen uit zijn of haar functie. Wanneer een centrale bankier voor zijn misstappen een administratieve sanctie krijgt hoeft dit niet altijd direct tevens zijn of haar ontslag in te houden. In China is het echter zeer ongebruikelijk dat ambtenaren die een administratieve straf hebben gekregen hun functie behouden.²⁷⁵

De duur van de termijn van hoge functionarissen is in de meeste landen vastgelegd in de wet omtrent de centrale bank. Deze termijn duurt vaak langer dan de termijn van de bewindslieden van de regering die deze functionarissen voordragen en benoemen. Dit moet de kans verkleinen dat de benoeming van functionarissen politiek getint is en dat herbenoeming plaatsvindt aan de hand van verkiezingsuitslagen.²⁷⁶ De meeste banken hebben drie tot veertien jaar dezelfde bestuurders en wanneer de wet omtrent de centrale bank niets over de duur van de termijn vermeld moet worden aangenomen dat de benoeming voor het leven is. Dit laatste is het geval Denemarken (CME) waar bestuurders overigens wel met het bereiken van de leeftijd van 70 jaar hun functie moeten beëindigen. Het statuut van de ECB stelt dat functionarissen van Europese nationale banken voor een minimale termijn van vijf jaar moeten worden benoemd.²⁷⁷

In China is de duur van de termijn voor een benoeming van functionarissen niet vastgelegd in de wet omtrent de centrale bank. Hetgeen overigens niet betekent dat een benoeming voor het leven wordt gegeven. Lybek en Morris geven aan dat deze onduidelijkheid voort kan komen uit het dilemma van de wetgevende macht die balanceerd tussen de termijn van functionarissen en de regering. Lybek en Morris zijn van mening dat het aannemelijk is dat de algemeen gehanteerde baangarantie van hoge functionarissen van centrale banken niet van toepassing is op de Chinese praktijk omtrent de baangarantie van

274 Z. Zhou, J. Li, ‘Independence and Accountability’, 1320.

275 Ibidem, 1320.

276

Ibidem, 1320.

functionarissen van de PBOC. Functionarissen als de Gouverneur zouden geen beslissingen van de State Council naast zich neer durven te leggen omdat anders zijn of haar termijn in gevaar kan komen.²⁷⁸ Zelfs wanneer bijvoorbeeld de centrale bankier bezig is aan een langere termijn dan leden van de regering zou deze nog geen besluiten van de regering naast zich neer durven leggen omdat de Gouverneur bang zou zijn voor zijn politieke behandeling nadat hij of zij is afgetreden. Het negeren van besluiten van de Communistische Partij wordt gezien als een afkeer van de Partij.²⁷⁹

Wanneer een centrale bankier soortgelijke andere functies heeft tijdens zijn termijn bestaat er een grote kans dat belangenverstrengeling zich voor zou kunnen doen. Daarom stellen de meeste wetten omtrent centrale banken dat het niet is toegestaan dat vooraanstaande bewindslieden van de centrale bank er gelijktijdig soortgelijke andere functies op na houden. Leiders van centrale banken worden geacht zich nergens mee in te laten en in sommige landen, waaronder de Verenigde Staten (LME), is het niet toegestaan dat zij lid zijn van het parlement.²⁸⁰ Het verbod op het uitoefenen van soortgelijke functies om belangenverstrengeling te voorkomen is zelfs van kracht nadat de termijn van een functionaris is afgelopen. Op deze manier wordt voorkomen dat functionarissen niet al tijdens hun termijn kunnen worden beïnvloedt doordat hen een aanlokkelijke functie na hun termijn aan wordt geboden. Wanneer bestuursleden van de FED hun termijn van veertien jaar niet af maken is het voor hen bijvoorbeeld verboden een functie te bekleden bij één van de banken die bij de FED is aangesloten.²⁸¹ De Chinese wet omtrent de PBOC stelt dezelfde regels betreffende het voorkomen van belangenverstrengeling. Personeel van de PBOC wordt dan ook verboden banen aan te nemen in financiële instituties, bedrijven en fondsen. Aan de hand van de wet is het voor bewindslieden van de PBOC wel mogelijk tegelijktijdige functies aan te gaan in andere entiteiten dan hierboven opgesomd.²⁸²