De aanpak van non performing loans

In China’s snel groeiende economie zijn banken de zwakste schakel. Deze groei kan alleen worden behouden wanneer China’s banken hervormen zodat zij de internationale

297 J. Leng, ‘China’s Banking Reform’, 1273.

298

Ibidem, 1273.

concurrentie aan kunnen. Om het probleem van de NPL’s aan te pakken besloot de Chinese regering in 1998 zogenaamde Asset Management Companies (AMC’s) in het leven te roepen die de NPL’s van de grote vier moesten doen verdwijnen.300

Voor elk van de banken werd een aparte AMC opgericht. Om de aanpak kracht bij te zetten deed China in 2001 commitments aan de World Trade Organisation (WTO) om lid te worden.³⁰¹ De NPL’s moesten zijn opgelost en daarnaast moest China’s bankensector in december 2006 volledig open zijn voor internationale investeerders. Dit heeft ertoe geleid dat er sindsdien grondige hervormingen zijn doorgevoerd.³⁰²

In 2004 was 170 miljard Dollar overgeheveld naar de AMC’s die deze slechte leningen onder de kostprijs moesten verkopen. De Amerikaanse banken Goldman Sachs en Morgan Stanley kochten grote delen van de NPL’s op.303

De NPL’s bleken gemiddeld voor 20,29 procent van de waarde verkocht te zijn. Dit resulteerde in een afschrijving van bijna 80 procent.³⁰⁴ Achteraf bleek dat er extra afschrijvingen waren ontstaan doordat de NPL’s te goedkoop waren verkocht. Dit kon gebeuren doordat de AMC’s niet aan marktmechanismen gewend waren en niet in staat waren de werkelijke marktwaarde van de leningen in te schatten.³⁰⁵ Bovendien vonden er zelfs frauduleuze verkopen van NPL’s plaats waarbij documenten werden vervalst om meer NPL’s kwijt te kunnen raken. Ten derde wordt AMC’s verweten de NPL’s aan buitenlandse partijen te hebben verkocht in plaats van deze aan locale investeerders aan te bieden.³⁰⁶

Naast de verkopen van NPL’s heeft de Chinese overheid in de jaren voorafgaand aan 2006 enorme bail-outs verricht bij de grote vier zodat zij hun kapitaalreserves weer op orde konden krijgen. In 1998 injecteerde de overheid 32,6 miljard Dollar in de banken door speciale overheidsobligaties uit te geven en tegelijkertijd werd voor ongeveer 169 miljard Dollar aan NPL’s kwijtgescholden.307

Als gevolg hiervan beschikten de vier banken over de acht procents drempel eigen vermogen en voldeden zij hiermee aan de internationale criteria van de Basel akkoorden.³⁰⁸ De verandering van de vier grote staatsgeleide kredietverstrekkers BOC, CCB, ICBC en de ABC naar moderne commerciële banken is cruciaal voor de Chinese

300

http://www.chinaamc.com/portal/en/home/index.jsp, bezocht op 23 oktober 2011, 07.40u.

301 H.L. Wu, C.H. Chen, H.L. Lin, ‘Can a Stock Market Listing Help to Improve the Operational Performance of China’s Banks?’, 12 Journal of Economic Policy Reform 1 (2009), 23.

302 H.L. Wu, C.H. Chen, H.L. Lin, ‘Can a Stock’, 23.

303 J. Leng, ‘China’s Banking Reform’, 1277.

304 Ibidem, 1278. 305 Ibidem, 1279. 306 Ibidem, 1279. 307 Ibidem, 1281

economische ontwikkeling. Daar China steeds verder integreert in de wereldeconomie moet de bankensector voortdurend en zo geruisloos mogelijk worden hervormd. Moeilijkheden als het terugdringen van staatsinvloed en het aanpassen aan internationale standaarden van corporate governance moeten worden overwonnen. Daarnaast zal op grotere schaal buitenlands en privékapitaal moeten worden geïntroduceerd in de Chinese financiële sector. Dit gebeurt onder de ‘grasping the large, releasing the small’ (zhuada fangxiao) politiek waarbij er een versnelde privatisatie plaatsvindt van deze vier banken.³⁰⁹

In februari 2004 kwamen de banken echter met een nieuwe verzameling NPL’s van in totaal ongeveer 254 miljard Dollar die moesten worden afgekocht. Daarnaast verkregen de BOC en de CCB beiden nogmaals 22,5 miljard Dollar zodat zij klaar konden worden gestoomd voor een buitenlandse beursnotering.³¹⁰ Beide banken zouden door middel van de buitenlandse noteringen ervaring in markten met een hoge mate van concurrentie op moeten doen zodat zij uiteindelijk ook op de thuismarkt een efficiëntie verhoging konden bewerkstelligen. Na de kapitaalinjecties bij de BOC en de CCB werden de schulden van China’s grootste kredietverstrekker ICBC in 2005 nogmaals afgekocht voor een bedrag van om en nabij de 45 miljard Dollar. In 2005 kreeg tevens de ABC, de kleinste van de vier banken een soortgelijke bail-out.³¹¹ Hiermee waren de vier grote staatsbanken in ieder geval financieel weer gezond.

Het geïnjecteerde kapitaal bleek niet de positieve resultaten op te leveren waar Chinese analisten op hadden gehoopt. De bail-outs werden in eerste instantie verstrekt zonder stricte regelgeving om het management en het te voeren corporate governance beleid van banken drastisch te veranderen.³¹² Dit leidde er toe dat banken op dezelfde voet verder gingen en werden geconfronteerd met problemen van moral hazard. Zij werden niet genoeg gestimuleerd om hun managementsystemen en verdienmodellen aan te passen zodat er een winstgevende organisatie kon worden gecreëerd. Na de grote kapitaalinjecties van de staat in de BOC en CCB besloot de State Council het Central Huijin Investment (Huijin) op te richten.³¹³ De valutareserves konden immers niet voortdurend worden aangesproken om de problemen van banken op te lossen plus dat dit absoluut geen structurele oplossing voor China’s inefficiënt opererende staatsbedrijven was. Wanneer de reserves te snel zouden teruglopen zou het complete financiële systeem in gevaar kunnen komen. Alle aandelen van

309 H.L. Wu, C.H. Chen, H.L. Lin, ‘Can a Stock’, 17.

310

J. Aziz, S.V. Dunaway, E. Prasad, ‘China and India: Learning From Eachother Reforms and Policies for Sustained Growth’, International Monetary Fund (2006), 49.

311 J. Leng, ‘China’s Banking Reform’, 1282.

312

Ibidem, 1281.

de BOC en CCB, die tot dan toe altijd direct door de staat waren beheerd, werden overgedragen aan Huijin. Hoewel Huijin volledig in handen is van de Chinese overheid is het voor het eerst sinds de oprichting van de banken dat de aandelen niet direct in handen van de staat zijn.³¹⁴ Deze instelling moest de vier banken begeleiden bij de grote hervorming van hun aandeelhoudersstructuur en zag er op toe dat er nieuwe structuren voor de raden van betuur werden ontwikkeld. De samenstelling van de besturen werden qua samenstelling drastisch veranderd en vereenvoudigd. Tegenwoordig zijn de besturen kleiner en moeten ze bestaan uit een aantal Chinese en buitenlandse bestuurders met relevante ervaring in commerciële financiële sectoren. Bovendien zijn de arbeidsrelaties en sociale voorzieningen drastisch aangepakt zodat marktmechanismen een grotere rol gaan spelen op de werkvloer.³¹⁵

Naast de grote problemen omtrent NPL’s staat China’s bankensector bekent om het enorme aantal fraudegevallen. Fraude en corruptie werd met name omtrent de beursgang van een deel van de aandelen van de grote vier geconstateerd en er werd in totaal voor 846 miljoen Dollar gefraudeerd. Chinese Officieren van Justitie maakten 38 fraude- en of corruptiezaken aanhangig bij de Chinese rechtbank voor financiële delicten. De fraudes konden plaatsvinden omdat locale overheden nog lang niet klaar bleken te zijn om de grillen van een markteconomie aan te kunnen. Bovendien worden overheidsbeambten voornamelijk afgerekend aan de hand van behaalde groeicijfers en zijn daardoor sneller geneigd besluiten te nemen die leiden tot verbeterde cijfers op papier maar geen enkele bijdrage hebben aan de bouw van een gezond financieel systeem. Tenslotte heeft de speculatieve aard van de aandelenmarkt ertoe geleid dat bankiers op zoek zijn gegaan naar abnormaal hoge opbrengsten bij de beursgang van hun banken.³¹⁶

Naast de oprichting van Huijin drong de CBRC sinds begin 2004 aan op strictere regelgeving voor de interne controle van banken. Op 1 januari 2005 presenteerde de CBRC nieuwe regelgeving in de vorm van Guidelines for Commercial Bank Market Risk

Management en de Provisional Regulation on Assessment of Internal Controls of Commercial Banks.³¹⁷ De banken werden verplicht hun interne controle af te stemmen aan de hand van deze richtlijnen zodat deze daadwerkelijk konden worden gecontroleerd en transparant werden voor buitenlandse investeerders. Bovendien stelde de CBRC, dat gezien het enorme

314

J. Leng, ‘China’s Banking Reform’, 1287.

315 Ibidem, 1287.

316 Ibidem, 1295.

317

http://www.cbrc.gov.cn/english/home/jsp/docView.jsp?docID=2008110760C0EED216F165C6FF655B8F660, bezocht op 24 oktober 2011, 11.46u.

aantal financiële delicten, fraudezaken en de hoge mate van corruptie binnen banken, er zeer strict gecontroleerd zou gaan worden op de activiteiten van banken.³¹⁸