3. JAARVERSLAG
3.3 P ARAGRAFEN
3.3.2 Paragraaf Lokale heffingen
Inleiding
Lokale heffingen verdelen we onder naar heffingen met gebonden en ongebonden bestedingen.
Gebonden wil zeggen dat de uitgaven die we als gemeente doen, direct zijn te relateren aan de heffing, zoals dat het geval is bij afvalstoffenheffing, rioolheffing en leges. Ongebonden wil zeggen dat er sprake is van een zuivere belasting, zonder direct aanwijsbare tegenprestatie. Hieronder valt bijvoorbeeld de onroerende-zaakbelasting (ozb).
Deze paragraaf geeft inzicht in de geraamde opbrengsten van de lokale heffingen, het beleidskader, de gehanteerde (financiële) uitgangspunten en de (lokale) lastendruk voor inwoners van Midden-Groningen. Ook lichten we in het kort de kostendekkendheid en ons kwijtscheldingsbeleid toe.
Beleidsuitgangspunten
De raad van de gemeente Midden-Groningen heeft de meeste belastingverordeningen voor het jaar 2019 vastgesteld op 20 december 2018. Sommige verordeningen, zoals de afvalstoffenheffing en rioolheffing, behielden hun geldigheid nog krachtens de Wet arhi (herindelingswetgeving). De besluiten zijn verwerkt in deze paragraaf.
De gemeente Midden-Groningen kende in 2019 de volgende belastingen en rechten:
• Onroerende zaakbelastingen (artikel 220, 220a t/m 220f, 220h van de Gemeentewet)
• Rioolheffing (artikel 228a van de Gemeentewet)
• Afvalstoffenheffing (artikel 15.33 van de Wet milieubeheer)
• Reinigingsrecht (artikel 229 eerste lid, aanhef en onderdelen a en b van de Gemeentewet)
• Toeristenbelasting (artikel 224 van de Gemeentewet)
• Lijkbezorgingsrechten (verschillende verordeningen voor de voormalige gemeenten; artikel 229 eerste lid, aanhef en onderdelen a en b van de Gemeentewet)
• Leges (artikel 229, eerste lid, aanhef en onderdeel b van de Gemeentewet en de artikelen 2, tweede lid, en 7 van de Paspoortwet)
• Liggelden (gebied ‘oud’ Menterwolde; artikel 229 eerste lid, aanhef en onderdelen a en b van de Gemeentewet)
• Marktgelden (gebied ‘oud’ Hoogezand-Sappemeer; artikel 229 eerste lid, aanhef en onderdeel a van de Gemeentewet)
Ontwikkelingen / Actualiteit
De noodzaak om te bezuinigen is een belangrijk element geweest bij de besluitvorming. Voor de ozb is gekozen voor een opbrengstverhoging van 5%, naast de trendmatige indexering van 1,4%.
De belangrijkste uitgangspunten ten aanzien van de overige heffingen:
• De tarieven zijn geïndexeerd.
• De rioolheffing en de afvalstoffenheffing zijn opgelegd op basis van 100% kostendekking.
Beleid lokale heffingen (tarieven)
Onroerende zaakbelastingen (ozb, algemene belasting)
Eigenaren van woningen en eigenaren en gebruikers van niet-woningen betalen ozb. Is iemand zowel eigenaar als gebruiker van een niet-woning dan betaalt hij/zij beide belastingen. Belastingplichtig is degene die op 1 januari van het jaar als eigenaar/gebruiker geregistreerd staat. De ozb wordt betaald over de waarde die via de WOZ-beschikking is vastgesteld. Voor het belastingjaar 2019 geldt de waarde van de onroerende zaak per 1 januari 2018 als heffingsmaatstaf.
Het tarief van de ozb bedraagt een percentage van de heffingsmaatstaf. Het percentage bedraagt voor:
a. de gebruikersbelasting 0,3075%;
b. de eigenarenbelasting;
1. voor onroerende zaken die in hoofdzaak tot woning dienen 0,1860%;
2. voor onroerende zaken die niet in hoofdzaak tot woning dienen 0,3844%.
Rioolheffing (bestemmingsbelasting)
In de gemeente Midden-Groningen wordt rioolheffing in rekening gebracht bij eigenaren van percelen. Belastingplicht ontstaat als er sprake is van een directe of indirecte aansluiting op de gemeentelijke riolering. De peildatum daarvoor is, net als bij de ozb,
1 januari van het jaar.
Het tarief voor 2019 is gesteld op:
• tarief per perceel van 50m2 of meer € 190
• tarief per perceel kleiner dan 50m2 € 25 Afvalstoffenheffing (bestemmingsbelasting)
Bewoners van woningen, woonschepen en woonwagens betalen afvalstoffenheffing voor het ophalen en verwerken van huishoudelijk afval. Alle percelen waar huishoudelijk afval kan ontstaan, worden in de heffing betrokken. In Midden-Groningen wordt de afvalstoffenheffing na afloop van het jaar opgelegd.
Het afvalbeleid is het afgelopen jaar geharmoniseerd. Dat heeft de raad op 25 april 2019 besloten met het vaststellen van de Afvalvisie. De geharmoniseerde verordening gaat echter pas in 2020 in.
De aanslagen die in 2019 zijn opgelegd hadden nog betrekking op het belastingjaar 2018.
De situatie in 2019 was als volgt:
• Voor het grondgebied van de ‘oude’ gemeente Slochteren gold een tarief van € 206 voor een eenpersoonshuishouden en € 234 voor een meerpersoonshuishouden.
• Voor de gebieden gelegen binnen de gemeentegrenzen van de ‘oude’ gemeenten Hoogezand-Sappemeer en Menterwolde bleef gelden dat de afvalstoffenheffing bestond uit een deel vastrecht voor een bedrag van €150, aangevuld met een bedrag per lediging. De hoogte van het bedrag per lediging was afhankelijk van het inzamelmiddel:
o Tarief voor een container van 240 liter € 7,00 o Tarief voor een container van 140 liter € 4,20
o Tarief voor een afvalzak van 60 liter (ondergrondse container) € 1,75 o Tarief voor een afvalzak van 30 liter (ondergrondse container) € 0,90 Kwijtscheldingsbeleid
Het kwijtscheldingsbeleid voor Midden-Groningen is op 22 maart 2018 vastgelegd in de Regeling kwijtschelding gemeentelijke belastingen. De gemeente vult de regeling, binnen de wettelijke kaders, zo ruim mogelijk in. Het normbedrag waarmee gerekend wordt is het toegestane maximum van 100% van de bijstandsnorm. Ondernemers met een laag inkomen zijn niet uitgesloten van kwijtschelding en voor ouderen en voor alleenstaande, werkende ouders hebben we de meest gunstige regeling gekozen.
Kwijtschelding kan verleend worden voor de ozb, de rioolheffing en voor de afvalstoffenheffing, zowel vastrecht als een aantal afvalledigingen.
In onderstaande tabel staan de bedragen van de kwijtscheldingen die in 2019 zijn toegekend:
De Afvalstoffenheffing wordt achteraf opgelegd, dus in 2020 over 2019. In de tabel staat de kwijtschelding die vooraf over 2019 is vastgesteld. Er volgen nog handmatige kwijtscheldingen, deze bedroegen over 2018 ca. € 50.000. Bij de Rioolheffing en de OZB zijn de bedragen bij de najaarsnota 2019 naar beneden bijgesteld.
Opbrengsten lokale heffingen
Onroerende zaakbelasting
De realisatie onroerende zaakbelasting in bovenstaande tabel bestaat uit de over 2019 opgelegde kohieren. Het verschil tussen de begrote en gerealiseerde OZB is € 0,4 miljoen voordelig (3% meer dan begroot). Deze meeropbrengst ontstaat doordat de verwachte waardeontwikkeling bij het vaststellen van het tarief lager was geschat dan uiteindelijk realiteit werd. De belastingcapaciteit was dus hoger en daarmee een hogere opbrengst.
Rioolheffing
In de tabel staan de baten van de opgelegde rioolheffing die betrekking heeft op 2019. Deze is nagenoeg gelijk aan de geraamde heffing. Deze baat is hoger dan die bij het product Riolering is verantwoord omdat daar een vermindering vanuit een bezwaar over 2014 is meegenomen.
Afval s toffenheffi ng € 210.000 € 210.000 € 228.121 € -18.121 Ri ool heffi ng € 161.840 € 21.840 € 21.389 € 451 OZB € 178.160 € 18.160 € 13.088 € 5.072 Totaal € 550.000 € 250.000 € 262.598 € -12.598
Kwijtscheldingen Begroot 2019 Begroot 2019 na
wijziging Realisatie 2019 Verschil
Onroerende za a kbel a s ting woni ngen Ei gena ren € 8.216.726 € 8.216.726 € 8.465.003 € 248.277 Onroerende za a kbel a s ting ni et woni ngen - Ei gena ren € 4.197.131 € 4.197.131 € 4.397.749 € 200.618 Onroerende za a kbel a s ting ni et woni ngen - Gebrui kers € 3.066.215 € 3.066.215 € 3.056.196 € -10.019 Ri ool heffi ng € 5.441.190 € 5.441.190 € 5.541.995 € 100.805 Afva l s toffenheffi ng € 6.368.870 € 6.368.870 € 6.438.343 € 69.473 Rei ni gi ngs rechten / Bedri jfs a fva l € 258.853 € 258.853 € 156.173 € -102.680 Toeri s tenbel a s ting € 250.000 € 250.000 € 250.000 € -Begra a frechten € 210.000 € 210.000 € 241.641 € 31.641 Leges € 2.471.210 € 2.221.210 € 3.080.539 € 859.329 Ma rktgel den € 12.600 € 12.600 € 9.366 € -3.234 Totaal € 30.492.795 € 30.242.795 € 31.637.005 € 1.394.210
Onderdeel Begroot 2019 Begroot 2019 na
wijziging Realisatie 2019 Verschil
Kostendekkendheid van de rioolheffing
Het voordelig saldo van de € 5,2 miljoen opbrengst minus € 4,3 miljoen netto kosten bedraagt € 0,9 miljoen. Dit voordelig saldo op het product riolering dient als dekking voor de kosten die volgens de BBV mogen worden toegerekend. Dat zijn de kosten van overhead, kwijtschelding en perceptiekosten en de BTW op kosten en investeringen.
Door de lagere BTW op investeringen is in 2019 meer gestort in de egalisatievoorziening Rioolheffingen. De lagere BTW op investeringen komt doordat minder investeringen zijn uitgevoerd dan gepland in 2019. Deze worden alsnog in 2020 uitgevoerd.
Afvalstoffenheffing
Aan Afvalstoffenheffing is in 2019 € 70.000 meer ontvangen dan begroot.
Het totaal van de baten minus de lasten van het product Afval vormt in 2019 een voordelig saldo van
€ 1,4 miljoen. Hierin zit een klein deel Bedrijfsafval: € 27.000 nadelig. De rest van het voordelig saldo dient als dekking voor de kosten die volgens de BBV mogen worden toegerekend.
Kostendekkendheid Afvalstoffenheffing
Kos ten taa kvel d 7.3 Afva l *) **) € 6.355.361 € 7.202.777 € 6.265.651 Inkoms ten taa kvel d excl . heffi ngen ***) € -1.100.261 € -1.903.651 € -1.247.491 Netto kosten taakveld 7.3 Afval € 5.255.100 € 5.299.126 € 5.018.160 Overhea d (3% taa kvel d 0.4, ma x. € 350.000) € 350.000 € 350.000 € 350.000 Kwi jts chel di ng € 210.000 € 210.000 € 228.121 Perceptiekos ten € 46.000 € 46.000 € 90.356 BTW op kos ten en i nves teri ngen € 564.162 € 564.162 € 751.706 Totale kosten € 6.425.262 € 6.469.288 € 6.438.343 Opbrengst afvalstoffenheffingen € -6.368.870 € -6.368.870 € -6.438.343
Dekkingspercentage 99% 98% 100%
* incl. storting egalisatievoorziening Afvalstoffenheff. € - € - € 101.007
**) excl. bedrijfsafval lasten € 264.481 € 251.390 € 183.867
***) excl. bedrijfsafval baten € -258.853 € -258.853 € -156.711 Kostendekkendheid afvalstoffenheffing Begroot 2019 Begroot 2019 na
wijziging Realisatie 2019
Leges
De voor 2019 ontvangen leges zijn € 0,86 miljoen hoger dan geraamd. De grootste afwijking betreft de extra opbrengsten bij de omgevingsvergunningen, totaal € 0,78 miljoen meer dan begroot. Dit betreft incidentele meeropbrengsten bij 5 grotere projecten van Tennet, Provincie Groningen, Lefier, AJC en NAM. In 2019 is een onderzoek gedaan naar de kostendekkendheid van de leges.
Daaruit bleek dat de kostendekkendheid voor 2019 en 2020 op 96% respectievelijk 95,8% uit kwam.
Lokale lastendruk
Een overzicht van de woonlasten in de gemeente Midden-Groningen ten opzichte van de gemeenten in de Provincie Groningen staat in onderstaande tabel.
Gemi ddel de van al l e gemeenten bi nnen de provi nci e Groni ngen € 809 Duurs te gemeente bi nnen de provi nci e Groni ngen € 874 Goedkoops te gemeente bi nnen de provi nci e Groni ngen € 678
Midden-Groningen € 732
*) bron: Coelo gemeentelijke woonlasten gemiddelde WOZ-waarde
Woonlasten huishouden* 2019