Hy kruiste vyftig jaer op zee, De wereld om en rond; Nu lag hy oud en krachtloos neêr, In 't stulpje dat by woelig meer,
In 't zigt der golven stond. Daer hoorde hy het windgegons,
Dat door den schoorsteen joeg; Daer zag hy uit het klein vertrek, Nog eens naer d'onafzienbre plek,
Die fors heur golven sloeg, ‘Ach! sprak hy tot zyn trouwen maet,
En reikte hem de hand;
‘Ik hyg naer lucht! myn adem stuit! ‘Kom, hef my 't muffe leger uit,
‘En breng my op het strand... ‘Verfriss' de zeewind my nog eens,
‘Help my den heuvel op; ‘Het waterkoeltje doet my wel, ‘Kom breng my, trouwe bootsgezel.
‘Neen! weiger dit myn aenzoek niet, ‘Myn leven reikt naer 't graf;
‘Hoor hoe de stormwind loeit en woedt. ‘Het togtje koel' my 't ziedend bloed,
‘Ach! help my 't leger af! Nu zat hy op de hooge rots, En aêmde zacht en ruim; De rukvlaeg dreef zyn lokken om, De orkaen stak op, de golfslag klom,
En smeet met kokend schuim. Hy wierp de laetste strael der zon
Een schampren grimlach toe; Zag in de verte een ranke schuit, Het woên des elements ten buit,
En snikte droef te moé:
‘Ginds slaept myn vader, ginds in zee, Myn broeder ligt er by:
Myn zoon is in den vloed vergaen: Zy rusten in den Oceaen,
Hadd' ik een graf als zy?’ En wagglend richtte hy zich op,
Als waer' hy weêr aen boord; Als hing' hy in het krakend want, Het kykglas in de vaste hand,
Gericht naer 't blauwend oord. Hy spiedde waer zyn vader sliep,
En waer zyn broeder was; En waer zyn zoontje was vergaen... Nu hief de rukwind feller aen,
En wilder sloeg den plas.
Hy draeide en viel, en plofte in 't nat, En dreef met stroom en ty;
En zonk getroost naer 's afgronds diep, Waer vader, broêr en knaepje sliep,
De Bedelaer.
Wie komt daer ginds de bergen af Gewikkeld in een slordig kleed? Hy kromt zich op een eiken staf, Als onder 't wigt van innig leed. Een degen hangt hem langs de leden. Met zynen knapzak, naer beneden. De sneeuw bedekt geheel het oord, En snerpend jaegt de wind in 't rond: o Man! gy kunt niet verder voort, De nacht daelt neêr, de hagel wondt. Treedt in myn stulp en vlei u neder, God gunne u morgen beter weder.
Kom grysaerd, kom, het haerdvuer brandt; Kom, doe uw bibbrend lyf te goed, Ik reik als gastvriend u de hand. Blyf, tot de storm heeft uitgewoed; Het avondmael wordt opgedragen, Deel het met my en myne magen. Was hem de melksoep te gemeen, Of was de koek te hard gebraên; Hy zag in mymring voor zich heên,
En raekte 't een noch 't ander aen: En wie hem iets bestond te vragen, Hy hield zyn oogen neêrgeslagen, Als zag hy in een sluimerdroom Wat hem dit uer was toebeschikt; Zoo zat hy, als een eikenboom, Die door den fellen storm verwrikt. Weldra met zyne trotsche takken In 't mulle zand moet nederknakken. Myn grysaerd! hebt gy uwe kling Gezwaeid in meer dan éénen stryd? Waer of gy toch dien houw ontvingt Die u de wangen oversnydt?
Waer hebt gy voor 's lands heil gevochten?.. Vertel ons iets van uwe togten
-En allen zagen op hem neêr, Zyn oogen schemerden zoo doof; Zyn lichaem plooide meer en meer Tot dat het van de zitbank schoof... Ter hulp schoot ieder om hem henen; En hy lag zielloos op de steenen.
De Weêrwraek.
Een spaensche hopman stond by 't eenzaem strand der Schelde, En wachtte een schipper op, die in den wilden vloed,
De breede riemen sloeg en door de golven snelde Met ongemeenen spoed.
Hy dacht: 't is weêr die boot, en weêr die onbekende, Die laetst tot driewerf toe my overvaren wou;
Zoo hy nu op myn beê zyn hulk niet herwaerts wende, Dan zit ik in het nauw.
‘Kom schipper!’ riep hij, ‘stier naer wal, en voer my over, Ik wacht reeds uren lang, en 't weêr wordt kil en bar, De zon is by de kim, de storm raest telkens grover;
Daer blinkt reeds de avondstar.
De boschgeus doolt in 't rond verhit op moord en stroopen, De baen is vol gevaer, dat u geen zorg beknell'...
Leg aen! gy kunt van my een goeden penning hopen, Kom, brave bootsgezel!’
De schipper hield een wyl het oog naer 't strand geslagen En naderde een poos, niet tot zyn hulp gereed;
Maer om hem meerder schrik in 't kloppend hart te jagen, Dat reeds inwendig leed.
‘Wat denkt die Spanjaerd wel, dat ik zyn knecht wil wezen!’ Zoo mompelde hy stil, terwyl zyn aenzigt glom.
Daer schynt hy echter iets in 's vreemdlings blik te lezen, En zat op eens als stom!...
Een siddring greep hem aen, hy konde 't nauw gelooven, En dondrend riep hy uit: ‘kom brave hopman! 'k zal Dienstvaerdig op uw wil, met u de golven kloven...
Vrees voor geen ongeval.’
Hy roeide wat hy kon met ingespannen poogen, Bereikte 't drabbig strand en nam den Spanjaerd meê; Aenschouwde hem nog eens met vonkenschietend oogen,
En stak in haest van reê.
‘Zeg’ sprak de Spanjaerd toen, ‘of myn gedachten falen, Uw trekken staen my voor, waer zag ik u nog meer? -Dit zal ik,’ sprak de geus, ‘u hier terstond verhalen,
Gy kent my aenstonds weêr!’
Hy trok de linnen muts van zyne gryze lokken, En riep in dollen drift: ‘kent gy dit voorhoofd wel? En dezen sabelhouw nog nauwlyks toegetrokken?...
Neen lafaerd, neen onstel,
Ontkleur zoo spoedig niet! gy zult nog meerder weten. Gy hebt myn dierbren zoon vermoord met eigen hand... Gy hebt myn gâ verkracht en in den vloed gesmeten,
Myn woonsteê afgebrand!...’
De riem ontviel zyn vuist, en als een oude tyger, Die een hyena grypt, zoo wierp hy zich verwoed, En dol en razend op den half verpletten kryger,
En smeet hem in den vloed.
De Spanjaerd plofte in 't nat en worstelde in de baren, En greep naer zeel en riem en smeekte en bad zoo luid -De geus bukte over boord en greep hem by de hairen,
En riep: ‘dit 's voor myn zoon! die 'k aen myn voet zag sneven, En dit! is voor myn ga, die in den vloed verging;
En dit! is voor den houw my op het hoofd gegeven, Door u, en met uw kling!’
En driemael plofte 't mes door 's vreemdlings ingewanden, En driemaal spoot de wond de grauwe golven rood.
Des ochtends dreef het lyk des Spanjaerds langs de stranden. Nog met de roeispaen in zyn toegeknepen handen:
Daerna zag niemand meer die oude schipper landen, Die schipper, met zyn zwarten boot.