Opzet en uitvoer van het onderzoek

Voor dit onderzoek is de medewerking gevraagd van experts betrokken bij het ontwerpen, maken, plaatsen, financieren en gebruiken van implantaatgedragen gebitsprothesen. Er is gekozen voor een heterogeen panel waarbij alle relevante beroepsverenigingen vertegenwoordigd zijn (tandartsen, kaakchirurgen, kaakchirurg-implantologen, tandarts-implantologen of tandprothetici werkzaam in eerste, tweede en/of derde lijn). Daarnaast zijn ook vertegenwoordigers van zorgverzekeraars,

beleidsmakers/overheid en patiënt/consumentvertegenwoordigers bij dit onderzoek betrokken. De deelnemers waren goed gespreid over de verschillende posities en belangen met betrekking tot implantaatgedragen gebitsprothesen en konden een breed scala aan aspecten van en visies op het onderwerp inbrengen.

De twee vragenlijsten van dit Delphi-onderzoek zijn door de meeste experts uitgebreid beantwoord; op basis van de antwoorden is er veel informatie naar voren gekomen met betrekking tot de hoofdvragen. Hierbij is opvallend dat de stellingen (waarbij de experts hun mening werd gevraagd over mogelijke maatregelen met betrekking tot ‘gepast gebruik’ van implantaatgedragen gebitsprothesen), door de meeste experts zijn beantwoord; bij de overige vragen werd vaker de optie ‘Geen mening’ of ‘Niet mogelijk om deze vraag te beantwoorden op basis van mijn expertise’ aangekruist. Een Delphi- onderzoek is minder geschikt om feitelijke informatie te verzamelen over een bepaald onderwerp, maar biedt wel de mogelijkheid om een beeld te krijgen van het inzicht van het veld in deze informatie (bijvoorbeeld het aantal edentaten in Nederland en de kosten van een implantaatgedragen gebitsprothese).

5.3

Opvallendheden

In de resultaten kwamen enkele opvallendheden naar voren, deze worden in onderstaande paragraaf kort besproken.

Uiteenlopende visies op huidige stand van zaken

De visies van de experts op de huidige stand van zaken met betrekking tot implantaatgedragen gebitsprothesen, zoals schattingen over het aantal edentaten in Nederland, de kosten van een implantaatgedragen gebitsprothese en het aandeel van verschillende zorgverleners in het zorgaanbod van de implantologie liepen sterk uiteen. Om meer inzicht te krijgen in deze punten en ter onderbouwing van de resultaten uit het Delphi-onderzoek zou aanvullend onderzoek uitgevoerd kunnen worden. Bijvoorbeeld naar de kosten van de verschillende onderdelen van de implantaatgedragen gebitsprothese en naar het zorgveld (welke zorgverlener doet welk(e) (deel van de) behandeling met welke kwaliteit en welke samenhang is er tussen zorgverleners).

Taakverdeling verschillende zorgverleners

De resultaten lieten zien dat bij de behandeling met een implantaatgedragen gebitsprothese verschillende zorgverleners betrokken zijn. De zorg lijkt zich hierbij te verplaatsen vanuit de

kaakchirurgie naar de tandartspraktijk (tweede naar eerste lijn). Het is echter niet altijd duidelijk wat de taakverdeling is, wie de regie heeft over het totale zorgtraject, en wie er verantwoordelijk is voor het

Kwalitatief onderzoek kostenontwikkeling implantaatgedragen gebitsprothesen. Pallas 2013. 65 (eind)resultaat; er is sprake van een versnipperd zorgaanbod. Ook bestaat er onduidelijkheid over de rol

en de bevoegdheden van de tandprotheticus.

Richtlijnen en regelgeving

Door de experts is aangedragen dat richtlijnen en regelgeving zorgverleners duidelijkheid zouden moeten verschaffen over de indicatie voor implantologie. Buiten de (praktische) richtlijnen van de NVOI met betrekking tot de implantologie (en de wettelijke regelgeving ‘zeer ernstig geslonken kaak en het niet goed kunnen functioneren van een prothetische voorziening’) zijn er voor de boven- en onderkaak geen (zorginhoudelijke) richtlijnen voor de implantaatgedragen gebitsprothese. Deze richtlijnen lijken met name voor de bovenkaak van belang (omdat hierbij sprake is van een complexere indicatie, de relatie met de situatie in de onderkaak, een minder gunstige prognose, meer gecompliceerde chirurgische en prothetische technieken, een langere behandelduur, een grotere belasting voor de patiënt, lastiger onderhoud en hogere kosten).

Definitie ‘gepast gebruik’

Uit de resultaten kwam naar voren dat er verschil is tussen de indicatiestelling door zorgverleners (komt een patiënt in aanmerking voor een implantaatgedragen gebitsprothese) en de indicatiestelling door zorgverzekeraars (komt een patiënt in aanmerking voor vergoeding van een implantaatgedragen gebitsprothese). Dit onderscheid komt ook terug in de huidige definitie van ‘gepast gebruik’: ’gepast gebruik’ heeft vanuit een zorginhoudelijk oogpunt een andere betekenis dan vanuit een

verzekeringsoogpunt. Een deel van de aan de experts voorgelegde maatregelen is gericht op ‘gepast gebruik’ vanuit zorginhoudelijk oogpunt, maar dit betekent niet dat de maatregel ook tot ‘gepast gebruik’ vanuit een verzekeringsoogpunt zou kunnen leiden. Het is dus van belang om tot een heldere definitie van ‘gepast gebruik’ te komen; afhankelijk van deze definitie kan dan bepaald worden welke

Kwalitatief onderzoek kostenontwikkeling implantaatgedragen gebitsprothesen. Pallas 2013. 66

Referenties

1. van Zeghbroeck L. Kosteneffectiviteit bij de behandeling van een edentate onderkaak. Ned Tijdschr Tandheelkd 2012;119:133-38.

2. Raghoebar G, Vissink A, Batenburg RKH, Meijer HJA. Tandheelkundige implantaten: een beter houvast van een kunstgebit. Ned Tijdschr Geneeskd 1998;142(50).

3. Raghoebar G, Meijer HJA, Visser A, Vissink A. Levenskwaliteit en behandeling met orale implantaten. Ned Tijdschr Tandheelkd 2011;118:149-51.

4. Cune M, Kampen FMC van, Bilt A van der. Patiënttevredenheid met verschillende mesostructuren op implantaten in de edentate onderkaak. Ned Tijdschr Tandheelkd 2006;13:401-07.

5. http://wetten.overheid.nl/BWBR0018492/geldigheidsdatum_10-06-2013.

6. van Dijk J, Landsheer H. Delphi-onderzoek en andere methoden voor het raadplegen van deskundigen. 2011.

7. Wismeijer D, Bruggenkate ChM ten, Schulten EAJM. Kanttekeningen bij een overkappingsprothese op 2 implantaten als gouden standaard voor de behandeling van een edentate onderkaak. Ned Tijdschr Tandheelkd 2011;118:633-39.

8. Meijer H, Raghoebar GM, Wismeijer D, Bruggenkate CM ten. Aanbevelingen voor orale implantologie. Ned Tijdschr Tandheelkd 2008;115:481-88.

9. Slot J, Meijer HJA. Overkappingsprothese op implantaten in een edentate bovenkaak. Ned Tijdschr Tandheelkd 2011;118:577-82.

10. Kalk W, Waas MAJ van, Os JH van, Postema N De volledige gebitsprothese in woord en beeld. Uitgangspunten voor diagnostiek en behandeling van de edentate patient. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, 2001.

11. Meijer H, Lange G de. Prothetiek en orale implantologie. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, 2007. 12. https://www.nvmka.nl/.

13. Feine JS, Carlsson GE, Awad MA, Chehade A, Duncan WJ, Gizani S, et al. The McGill consensus statement on overdentures. Mandibular two-implant overdentures as first choice standard of care for edentulous patients. Gerodontology 2002;19(1):3-4.

14. van Os J, Baat C de, Kalk W. De kwaliteit van de zorgverlening voor edentaten. Ned Tijdschr Tandheelkd 2011;118:647-51.

15.http://www.amphia.nl/Lists/Folders/Attachments/18/3901i%20Centrum%20Bijzondere%20Tandheelku nde.pdf.

16. Meijer H, Raghoebar GM, Goene RJ, Weijden GA van der. Complicaties bij patiënten met orale implantaten. Aanbevelingen voor periodiek preventief onderzoek. Ned Tijdschr Tandheelkd 2011;118:431-37.

17. Nederlandse Zorgautoriteit. Tariefbeschikking Tandheelkundige Zorg, 2013.

18. van der Veen-Helder M. Tandheelkundig implantaat. Brief van het College voor Zorgverzekeringen, 2011.

19. Laan A, Oude Avenhuis I. Evaluatie werkmethode rondetafel gepast gebruik. Enschede: Bureau HHM, 2012.

Kwalitatief onderzoek kostenontwikkeling implantaatgedragen gebitsprothesen. Pallas 2013. 67

BIJLAGE I Vraagstellingen CVZ

A. Welke factoren spelen welke rol bij de kostenontwikkeling van de implantaatgedragen