Opgravingscampagne 1985

In 1980 werd een grote hoeveelheid Romeinse dakpannen op een oppervlakte van 1500 m² ont-dekt op het noordelijke deel van het perceel direct oostelijk van de Oudenaardseweg, tegenover het huidige gemeenschapscentrum (figuur 3.6). In een later stadium bleek dat dit materiaal zich concentreerde op een oppervlakte van circa 20x30 m en gedeeltelijk door verploeging verder ver-spreid was geraakt. In augustus en september 1985 werd door de Archeologische Stichting voor Zuid-West-Vlaanderen (Kortrijk) in samenwerking met de Nationale Dienst voor Opgravingen (Brussel) een opgraving uitgevoerd (Despriet, 1987). Bij de opgraving werd een oppervlakte van 37,2 x 15,5 m (576 m²) onderzocht, waarbij resten uit de ijzertijd, Romeinse tijd, middeleeuwen en nieuwe tijd zijn aangetroffen.

4.3.1 IJzertijd

Bij de opgraving zijn sporen uit verschillende fasen van de late ijzertijd aangesneden (Delaruelle, 2001a en 2001b).

De vroege La Tène periode

De oudste sporen bestaan uit enkele kuilen uit het begin van de late ijzertijd (vroege La Tène peri-ode). Die zijn primair of secundair als afvalkuil gebruikt. Ondanks deze bewoningssporen kon geen gebouwplattegrond worden gereconstrueerd. Vier kuilen sprongen direct in het oog, zowel door hun omvang als de hoeveelheid materiaal. Het betreft kuilen 1, 3, 14 en 19 van de opgraving. Die waren enkele meters in doorsnee en bevatten elk enkele honderden scherven. Kuil 14 en 19 vielen daarnaast op door de vulling. Het diepe deel was doorspekt met beenderen, houtskool, verbrande leem en wat scherven. Wellicht betreft het deposities van haardafval. Het gehele vormenspectrum uit de kuilen bestaat uit diverse typen, waaronder ‘luxewaar’:

een prachtige fijnwandige gobelet carénée. Dit zijn imitatie-’vazen’ van Griekse ‘kraters’; -

diverse tritronconische bekers, vergelijkbaar met de gobelet carénée, maar in kleiner formaat; -

diverse Jogassebekers, die qua vorm lijken op de twee bovenstaande bekertypen; -

dertien geknikte schaaltjes; -

zes situlae en diverse situlavormige voorraadpotten; de vorm is afgeleid van metalen ‘emmers’; - twee vergieten; - één conisch kommetje; - twee lappenschalen; en -

een zoutcontainer in de vorm van een slank, licht tulpvormig potje met uitstaande voet. -

De aardewerkvormen kunnen worden toegewezen aan de Noord-Franse Marne-cultuur. In tech-nisch opzicht valt dit aardewerk op door zijn algemeen sterk verzorgde uitvoering en hoogstaande

kwaliteit. Met name de zoutcontainer wijst op contacten met de Noord-Franse/Belgische kust-vlakte. De aard van het aardewerk geeft aan dat het hier niet om een doorsnee nederzetting gaat. Door zijn strategische ligging op de rug was de site volgens Delaruelle (2001b) een belangrijke voorpost van de hoogtenederzetting van Kooigem-Bos met bijbehorende cultusplaats, 3 km noor-delijker. De site heeft vermoedelijk een belangrijke functie gehad in de overslag en verhandeling van goederen van en naar het binnenland. Nauwe relaties met de elitaire hoogtenederzettingen zijn dan ook zeker niet uit te sluiten. Aan deze handel dankten de inwoners hun rijkdom.

De late La Tène periode

In 1993 is een deel van een spitsgracht opgegraven, die door de onderzoekers in verband is gebracht met de bewoning in de late La Tène periode (Casseyas & Vermeersch, 1994). De gracht is opgetekend over een lengte van ruim 20 m. Die was ongeveer 1 breed en ruim 1 m diep. Er zijn resten van minstens 13 aardewerkvormen uit geborgen, zoals een of meerdere potten met afge-ronde schouder, een voorraadpot, een kegelvormig weefgewicht, een spinschijfje en een ‘pied-de-stalle vaas’. Dit zijn fraaie, versierde, dunwandige vazen.

Naast de gracht zijn enkele kuilen aangetroffen uit de late La Tène periode. Enkele sporen hebben mogelijk verband met de aanpalende gracht. In een paar kuilen zijn kleine brokken verbrande leem gevonden, wat erop wijst dat die onderdeel zijn van een klein gebouw. Op basis van de vondsten stelt Delaruelle (2001b) dat de gracht waarschijnlijk rond het begin van de 1e eeuw voor Chr. heeft gefunctioneerd als afwatering en areaalafbakening van het toenmalige woon- of werkareaal. Het spinschijfje wijst op domestieke occupatie, hoewel ook in deze periode handelsbetrekkingen met het achterland niet uit te sluiten zijn. In elk geval wijzen de algemene aardewerkvormen ook hier op contacten met de Noord-Franse regio.

4.3.2 Romeinse tijd

De Romeinse sporen maken deel uit van een bedrijfscomplex (Despriet, 1987). Onder een puin-laag tekenden zich twee ovens af. Oven 1 was een min of meer cirkelvormige structuur van 2,3x2,0 m doorsnee met een komvormig profiel. De aangrenzende werkkuil was rechthoekig en ruim 1,8 m diep. De ovenkuil bevatte delen van een dikke leemwand, resten van het bakrooster, enkele stukken Doornikse kalksteen en enkele honderden scherven. Oven 2 tekende zich af als een min of meer cirkelvormige structuur van 2,0x1,4 m doorsnee met een komvormig profiel. De aangrenzende werkkuil was rechthoekig en bijna 1,5 m diep. Deze ovenkuil bevatte ook delen van een leemwand, slakken, enkele tientallen stukken Doornikse kalksteen, enkele honderden scherven, een half gesmolten loden sierschijf en enkele kleine botfragmenten. Het aardewerk kent een grote diversiteit en bestaat uit terra sigillata, Belgische waar, gevernist aardewerk, waaronder een fragment van een olielampje, Pompejaans rood aardewerk, waaronder scherven van een laag bord, mortaria, kruiken, kruikamforen en amforen, kookpotten, kommen en borden, deksels, dakpannen en imbrices. Verder zijn er fragmenten van glazen vaatwerk gevonden, zoals mogelijk van een bord met standring en een bekertje. Metaalvondsten bestaan uit twee sestertiï, een plaatvormige ronde, loden sierschijf die ten dele is gesmolten, zo’n 50 ijzeren spij-kers en fragmenten van een tangetje. Deze vindplaats dateert in het einde van de tweede eeuw en de eerste helft van de derde eeuw.

                    OHJHQGD JUDFKW RYHULJ YHUORRSJUDFKW9DQPRQWIRUWHD JUHQVVLWH JUHQVSODQJHELHG P      .$63,+(BILJ

De honderden fragmenten van dakpannen zijn hergebruikt afval van een dakpanoven. Hiermee zijn evenwijdig geplaatste muurtjes in de brandkamer gebouwd, waarop de lemen bakvloer rustte. Daarop werd het te bakken materiaal opgestapeld en afgedekt met een ovengewelf uit Doornikse kalksteen en zandsteen. Het is lastig te bepalen wat precies in de ovens werd gebakken. Vermoede-lijk gaat het niet om huishoudeVermoede-lijke ovens, ovens voor de verwerking van ijzer of een kalkoven. Een gebruik als pottenbakkers is wel mogelijk, hoewel sporen van stookkanalen, resten van koepels en misbaksels ontbreken. Het kan ook gaan om pannenbakkersovens, maar dan zijn ze wel erg klein. In elk geval zal de toegankelijkheid tot klei geen enkel probleem zijn geweest: in de beekdalen en het dal van de Schelde is klei volop voorradig. Een andere mogelijkheid is dat het gaat om een smederij. Er zijn namelijk enkele fragmenten van laagovens gevonden, waarin ijzerproductie plaatsvond.