15 NEDERLAND: KERNCIJFERS
15.2 Ontvangsten van Nederland uit de EU .1 Informatie van de Europese Rekenkamer
Figuur 17 toont op basis van de cijfers van de Europese Rekenkamer de bedragen die instanties in Nederland in de periode 2006–2007 vanuit de EU hebben ontvangen in de vorm van EU-subsidies.
Figuur 17 Ontvangsten Nederlandse instanties van de EU (in miljoenen euro’s)
Bron: Jaarverslagen Europese Rekenkamer 2006-2007
Gemeenschappelijk landbouwbeleid 1.220
Structuurbeleid 465
Intern beleid 392 Externe maatregelen 4,1
Pretoetredingssteun 0,3
Totaal
€ 2.083 miljoen Totaal
€ 1.856 miljoen Duurzame groei 578
Natuurlijke hulpbronnen 1.229 Burgerschap, vrijheid, veiligheid en recht 39,6 EU als mondiale
partner 8,5
2006 2007
Oude begrotingsstructuur
Nieuwe begrotingsstructuur
De categorie duurzame groei voor 2007 valt uiteen in de subcategorieën
«cohesie» (€ 251,4 miljoen) en «concurrentie» (€ 326,9 miljoen). De subcategorie «cohesie» valt goeddeels samen met structuurfondsen in de oude begrotingstructuur, terwijl «concurrentie» een belangrijk deel van het vroegere interne beleid omvat.
15.2.2 Betalingsoverzicht van de Europese Commissie
Sinds 2005 stuurt het DG Begroting van de Europese Commissie een gedetailleerd overzicht van alle betalingen aan Nederland in het voorgaande kalenderjaar. Het overzicht voor 2007 is in mei 2008 aan de Nederlandse minister van Financiën gestuurd, met een afschrift aan de Europese Rekenkamer en de Algemene Rekenkamer. Het ontvangen betalingsoverzicht hebben wij in overzicht 19 samengevat.
Overzicht 19. Betalingen aan Nederlandse entiteiten in 2007 (bron: betalingsoverzicht DG Begroting)
Hoofdstuk Onderdeel Type ontvangers Betaling (in euro’s)
1 Duurzame groei Onderzoek: 6e en 7e Kaderprogramma publiek/privaat 199 556 600
Onderzoek ontmanteling nucleaire installaties privaat 4 488 389
Trans-Europese netwerken publiek 29 156 234
Leven lang leren publiek/privaat 40 934 180
Ondernemerschap en innovatie privaat 771 657
ICT-beleid publiek/privaat 504 077
Intelligente energie publiek/privaat 4 360 787
Sociaal beleid publiek/privaat 5 679 729
Douane en fiscaliteiten 2013 publiek/privaat 531 378
Convergentie publiek 11 705 471
Regionale concurrentie en werkgelegenheid publiek 225 016 502
Territoriale samenwerking publiek 12 642 037
Technische bijstand publiek/privaat 2 046 789
Cohesiefonds privaat 33 240
Overig publiek/privaat 40 867 029
2 Natuurlijke hulpbronnen Gemeenschappelijk landbouwbeleid onbekend 1 133 786 755
Visserij publiek 16 060 022
Dier- en plantgezondheid publiek/privaat 15 268 367
Plattelandsontwikkeling publiek 62 885 307
Milieu/LIFE+ publiek/privaat 8 273 568
3 Burgerschap, vrijheid, veiligheid en recht
Migratiestromen publiek/privaat 21 706 359
Veiligheid en vrijheden privaat 202 677
Volksgezondheid en consumentenrechten publiek/privaat 5 356 221
Cultuur privaat 1 312 398
Jeugd privaat 3 516 189
Media privaat 7 232 999
Burgers privaat 164 904
Overig privaat 66 000
4 EU als mondiale partner Pretoetreding publiek/privaat 384 562
Europees nabuurschap publiek/privaat 508 711
Ontwikkelingssamenwerking publiek/privaat 4 366 658
Stabiliteit privaat 13 511
Macrofinanciële bijstand privaat 166 248
Gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid publiek 1 094 129
Overig privaat 1 975 935
5 Administratie publiek/privaat 22 697 783
TOTAAL 1 885 333 402
De gegevens over 2007 zijn anders gestructureerd dan in voorgaande jaren vanwege de nieuwe indeling van de Europese begroting, wat vergelijking met voorgaande jaren bemoeilijkt (zie § 2.2). Van het beleid dat de Europese Commissie in gedeeld beheer met de lidstaten uitvoert – gefinancierd uit de landbouw-, structuur- en migratiefondsen – heeft de Commissie alleen een overzicht van haar betalingen aan Nederlandse overheidsinstanties. Deze verdelen de subsidie vervolgens verder onder de individuele subsidieaanvragers. Het betalingsoverzicht geeft voor deze fondsen dus geen informatie over de feitelijke begunstigden van de subsidie. De grootste onbekende factor in het overzicht van het DG Begroting is het bedrag van ruim€ 1,1 miljard aan landbouwsubsidies.
Op grond van het door de Commissie verstrekte overzicht zien we alleen welke bedragen aan de betaalorganen zijn verstrekt, niet waar de subsidie uiteindelijk terechtkomt. Daarom hebben wij op dit punt aanvullend onderzoek verricht (zie § 15.2.3).
Het betalingsoverzicht vermeldt bij het begrotingshoofdstuk «duurzame groei» een bedrag van bijna€ 41 miljoen onder de categorie «overig».
Het gaat hier om betalingen in verband met de afrekening van oude programma’s, zoals de afwikkeling van het Vijfde Kaderprogramma voor onderzoek dat liep van 1998 tot 2002 (€ 16,8 miljoen) en van enkele nucleaire onderzoeksprogramma’s (€ 8,3 miljoen).
15.2.3 Ontvangers van landbouwgelden
In het financieel reglement van de EU is eind 2006 de bepaling opgeno-men dat de lidstaten moeten zorgen voor een adequate jaarlijkse bekendmaking van de begunstigden van de gelden die gezamenlijk met de Europese Commissie worden beheerd. Voor landbouwsubsidies is deze bepaling in maart 2008 uitgewerkt in specifieke regelgeving
(Verordening (EG) nr. 259/2008 van de Commissie van 18 maart 2008). Met ingang van 30 april 2009 moeten lidstaten de namen van de begunstigden van landbouwgelden bekendmaken op een nationale website, met vermelding van de woonplaats van de natuurlijke of rechtspersoon en de in het betrokken jaar ontvangen EU-subsidie. Voor het Europees Land-bouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) moet ook worden vermeld welke cofinanciering de begunstigden hebben ontvangen van de nationale overheden.
Nederland geeft invulling aan dit voorschrift door de eindbegunstigden van EU-landbouwsubsidies te publiceren op de website van het Ministerie van LNV.48Ons is gebleken dat dit overzicht niet aansluit op de gegevens van het DG Begroting van de Europese Commissie. Dit kan worden verklaard uit het feit dat de cijfers van het DG Begroting het kalenderjaar 2007 betreffen, terwijl het Ministerie van LNV rapporteert over het boekjaar 2007 (van 16 oktober 2006 tot en met 15 oktober 2007), zoals dat geldt voor het gemeenschappelijk landbouwbeleid.
Figuur 18 laat zien welke organisaties in Nederland in 2007 de meeste Europese landbouwgelden ontvingen.49
48Zie de website van het Ministerie van LNV:
www.minlnv.nl.
49Voor de migratiefondsen hebben we ook in beeld gebracht welke Nederlandse instanties EU-gelden ontvangen. Dat overzicht is opge-nomen in het Achtergronddocument EU-trendrapport 2009 (zie www.rekenkamer.nl).
Naam begunstigde* 0 5 10 15 20 25 30 35 Friesland Foods
Coöperatie The Greenery Koninklijke Coöperatie Cosun UA Campina Buttergold B.V.
AVEBE UA VIV Vreeland B.V.
Kaashandel Twaalfhoven Interfood B.V.
Koninklijke R. Buisman Zuivelexport B.V.
Telerscoöperatie Fresq UA Nestlé Nederland B.V.
ED&F Man Sugar Veiling Zon
Hoogwegt International B.V.
Masterfoods Veghel
Figuur 18 Top-15 grootste ontvangers van EU-landbouwsubsidies in 2007 In miljoenen euro’s
Bron: website Ministerie van LNV/databank betalingen GLB-subsidies 2007 (www.minlnv.nl) Bron: website Ministerie van LNV/databank betalingen GLB-subsidies 2007 (www.minlnv.nl)
* In de geraadpleegde LNV-databank kan een bedrijf of instelling bij verschillende regelingen voorkomen. Ook kan een bedrijf meer adressen of rechtspersonen hebben. Hierdoor is het onmogelijk om één totaalbedrag te krijgen in die gevallen waarin het onbekend is welke adressen het bedrijf heeft of uit welke rechtspersonen het gehele bedrijf bestaat.
15.2.4 Ontvangers van structuurfondsgelden
Ook voor gelden die lidstaten ontvangen uit de EU-structuurfondsen (ESF en EFRO) is in het financieel reglement de verplichting opgenomen tot bekendmaking van de begunstigden van de subsidies in de periode 2007–2013. Ook de cofinanciering die deze begunstigden van nationale overheden ontvangen moet worden bekendgemaakt op basis van artikel 7 van Verordening (EG) nr. 1828/2006 van de Commissie van 8 december 2006). De namen van individuele deelnemers aan ESF-projecten hoeven niet te worden vermeld.
Voor het EFRO heeft het DG Regionaal beleid van de Europese Commissie een «portal» opgezet met links naar de EFRO-websites van de lidstaten.50 Wij hebben vastgesteld dat er nog geen websites over de Nederlandse EFRO-programma’s met deze EU-site in verbinding zijn gebracht (peil-datum 25 november 2008). Het DG Werkgelegenheid van de Commissie heeft een database opgesteld waarin Nederlandse ESF-projecten staan vermeld met een korte beschrijving en vermelding van de aanvrager.
50Zie http://ec.europa.eu/regional_policy/
country/commu/beneficiaries/index_en.htm.
Het DG Werkgelegenheid vermeldt meestal niet de toegekende subsidie.
Het gaat hier om een onvolledig overzicht van ESF-projecten uit de periode 2000–2006.51De projecten in het kader van het ESF-doelstelling-2-programma 2007–2013 (kortweg: ESF2) staan hier nog niet op vermeld.
Nederland heeft geen centraal nationaal overzicht van begunstigden van de structuurfondsen. De programma’s moeten dit ieder voor de eigen projecten openbaar maken. De progamma’s vermelden op hun website de goedgekeurde projecten, de naam van de projectaanvrager en het totale toegekende subsidiebedrag, bestaande uit een Europese en nationale bijdrage. In tegenstelling tot de landbouwoverzichten gaat het hier niet om ontvangen betalingen, maar om het totaal van de beschikbaar gestelde subsidie.
Overzicht 20. Websites van de Nederlandse structuurfondsprogramma’s
ESF2 www.agentschap.szw.nl Noord http://new.snn.eu Oost www.go-oostnederland.eu Zuid www.op-zuid.nl
West www.kansenvoorwest.nl
De structuurfondsprogramma’s Noord en ESF2 geven eveneens een overzicht van de afgewezen subsidieaanvragers. Overigens is de aanvrager niet altijd de feitelijke «eindontvanger»: in het geval van ESF2 zijn het bijvoorbeeld de (erkende) sectorfondsen die subsidie aanvragen, terwijl bedrijven in de betreffende sector de subsidie feitelijk besteden voor het opleiden van hun werknemers. In één «clusteraanvraag» kan zo voor tientallen bedrijven subsidie worden aangevraagd.