Onderwijsprogramma’s van Edukans

In samenwerking met partners in Nederland en in ontwikkelingslanden voert Edukans verschillende onderwijsprogramma’s uit. Het grootste onderwijsprogramma (in financiële termen) dat Edukans uitvoert is het onderwijsprogramma van de ICCO alliantie (IA), genaamd Education for All (E4A). Binnen de IA coördineert Edukans het E4A programma van ICCO, KIA, Prisma en Edukans. Edukans leidt de onderwijsprogramma’s in Ethiopië, Kenia, Oeganda, Malawi, India en Peru en ondersteunt de onderwijsprogramma’s in de Democratische Republiek Congo, Zuid-Sudan en Ghana. De focus van het E4A programma ligt op het verbeteren van de toegang tot én kwaliteit van onderwijs, specifiek voor meisjes, uitwisseling van kennis en ervaringen, capaciteitsopbouw en lobby. Voor de periode 2011- 2015 ontvangt Edukans gemiddeld € 4.073.945 per jaar van de IA om het E4A programma uit te voeren (Edukans, 2012a). Daarbij moet Edukans conform de regelgeving van de MFS II subsidiering tenminste 25 procent eigen bijdrage (afkomstig uit eigen fondsenwerving) besteden aan het E4A programma (MinBuZa, 2003). E4A wordt veelal gezien als het basisprogramma in de focuslanden waar de andere onderwijsprogramma’s aan worden gelinkt (Edukans respondent 3, 5 maart 2013).

Een ander programma dat Edukans met MFS II financiering uitvoert is het Connect4Change (C4C) onderwijsprogramma van de C4C alliantie. Deze alliantie richt zich op het gebruik van ICT in onderwijs, gezondheidszorg en economische ontwikkeling. Edukans werkt nauw samen met IICD, de penvoerder van de C4C alliantie, om met behulp van ICT middelen de kwaliteit en relevantie van basis- en beroepsonderwijs te verbeteren. In dit programma worden onder andere lesmaterialen, didactische vaardigheden van leerkrachten en management vaardigheden van schoolbesturen verbeterd door middel van ICT applicaties. Het C4C onderwijsprogramma wordt in Ethiopië, Oeganda, Malawi, Zambia, Ghana, Bolivia

en Peru uitgevoerd. Voor de periode 2011 – 2015 ontvangt Edukans van de C4C Alliantie gemiddeld € 1.485.000 per jaar voor de uitvoering van het C4C onderwijsprogramma (Edukans, 2012a).

Daarnaast is Edukans coördinator van Educaids, een samenwerkingsverband tussen Edukans, ICCO, Prisma en Adventist Development and Relief Agency (ADRA), op het raakvlak van onderwijs en HIV/Aids bestrijding. De missie van Educaids is het promoten van Seksuele en Reproductieve Gezondheid en Rechten (SRGR) als thema in het onderwijs van ontwikkelingslanden. Educaids wil deze missie bereiken door de capaciteit van maatschappelijke organisaties op het gebied van SRGR te vergroten. Het Educaids programma wordt geïmplementeerd in Kenia, Malawi, Oeganda en Ethiopië. In deze landen zijn Educaids netwerken opgericht waarin partners samenwerken op het gebied van SRGR en onderwijs. De voornaamste activiteiten die de Educaids netwerken uitvoeren zijn het uitwisselen van kennis over SRGR, onderzoek doen naar de huidige situatie van SRGR, het uitvoeren Educaids pilot projecten en lobbyen voor de integratie van SRGR in onderwijs (Educaids). Jaarlijks wordt ongeveer € 62.000 door Edukans besteed aan Educaids activiteiten. Deze fondsen zijn afkomstig van de Educaids partners in Nederland (Edukans, 2012a).

Om arbeidsgericht beroepsonderwijs in Afrika te verbeteren wordt door Edukans het Learn4Work (L4W) programma gecoördineerd. L4W verbindt Afrikaanse en Nederlandse maatschappelijke organisaties, scholen en individuen en biedt daarmee jongeren in ontwikkelingslanden een kans op een beter inkomen en een hogere levensstandaard. Dit programma wordt met subsidie van MinBuZa en een eigen bijdrage van de deelnemende partnerschappen gefinancierd. Edukans is penhouder van L4W maar heeft onder L4W I (2009-2012) ook deelgenomen in L4W partnerschappen in Ethiopië en Kenia. In Kenia heeft Edukans bijgedragen aan kwalitatief beroepsonderwijs voor Masai jongeren (Edukans, 2012a). Momenteel is L4W II (2012-2016) van start gegaan. In deze periode zal L4W worden uitgevoerd in Ethiopië, Ghana, Kenia en Rwanda. De selectieprocedure van L4W II vond in augustus 2013 plaatsvinden (Edukans, z.j.6). Het was onduidelijk of de LEC’s een rol zouden krijgen in de coördinatie van dit programma en om die reden is het niet meegenomen in het onderzoek.

Een ander programma om Nederlandse particuliere initiatieven in ontwikkelingslanden te ondersteunen is Impulsis. Impulsis is het gezamenlijk loket van Edukans, ICCO en KIA waar stichtingen, scholen, ondernemers en andere organisaties, die lokale initiatieven in

ontwikkelingslanden ondersteunen, terecht kunnen voor advies, uitbreiding van hun netwerk, expertise en cofinanciering (maximaal tot 1/3 van de benodigde projectsteun). Binnen Impulsis is Edukans onderwijsexpert. De medewerkers van Edukans die bij Impulsis werkzaam zijn beoordelen, begeleiden en financieren projectaanvragen voor onderwijs (Edukans, 2012a). Voor de Impulsis projecten wordt direct samengewerkt met de particulieren, veelal kleine stichtingen, in Nederland.

Samen met Oxfam Novib is Edukans hoofdpartner voor de Global Campaign for Education Nederland (GCE-NL). De GCE is een wereldwijd netwerk van maatschappelijk organisaties die zich inzetten voor onderwijs. De GCE voert publiekscampagnes en wijst overheden op hun plicht om voor goed onderwijs te zorgen (Edukans, 2012a). GCE-NL wil ervoor zorgen dat de Nederlandse regering de komende jaren en ook na 2015 blijft bijdragen aan beter onderwijs in ontwikkelingslanden. In de GCE campagne wordt onderwijs gezien als een belangrijke stap naar zelfredzaamheid en als voorwaarde voor ontwikkeling op andere terreinen zoals gezondheid, zelfbeschikking, inkomen, gelijkheid en economische groei (GCE). Tevens is Edukans lid van diverse platformen die tot doel hebben ontwikkelingssamenwerking en daarbinnen onderwijs onder de aandacht te brengen. Voorbeelden van deze platformen zijn EEN campagne en One World. Omdat de LEC’s geen coordinerende rol hebben in Impulsis en GCE, zijn deze programma’s niet meegenomen in het onderzoek.

Naast bovengenoemde onderwijsprogramma’s die in alliantie, netwerk- of een ander samenwerkingsverband worden uitgevoerd heeft Edukans verschillende scholenacties om het Nederlandse onderwijs te verbinden met het onderwijs in ontwikkelingslanden. Het Nederlandse onderwijs steunt op deze manier scholen in ontwikkelingslanden financieel en met kennis en expertise. De scholenacties zijn: Schoenmaatjes, Scholen voor Scholen, Going Global, Onderwijsexpeditie en Werelddocent. Schoenmaatjes is een actie waarbij kinderen in Nederland een schoenendoos vullen met schoolspullen, toiletartikelen en speelgoed voor kansarme leeftijdsgenootjes in Moldavië, Irak, Libanon, Ghana, Malawi, Oeganda en Kenia. Schoenmaatjes maakt Nederlandse kinderen bewust van de situatie van leeftijdsgenootjes in ontwikkelingslanden en in de uitdeellanden worden leerlingen gemotiveerd naar school te blijven gaan. Scholen voor Scholen is een project waarin basisschoolleerlingen geld ophalen voor een schoolproject van Edukans in een ontwikkelingsland. Going Global (GG) is een uitwisselingsproject voor het voortgezet onderwijs. Namens hun school gaan middelbare scholieren voor tien dagen als verslaggever in één van de focuslanden aan de slag. In

Nederland geven zij presentaties over de projecten die ze hebben bezocht en werven zij fondsen. Onderwijsexpeditie (OE) is een uitwisselingsprogramma voor PABO studenten. Zij reizen naar jaarlijks naar Malawi, Oeganda, Kenia, en Ethiopië waar ze zich met lokale PABO studenten verdiepen in het onderwijs en gezamenlijk lesgeven. Werelddocent (WD) is een uitwisselingsprogramma voor onderwijsprofessionals. Werelddocenten reizen jaarlijks naar de focuslanden van Edukans om met lokale collega’s te werken aan veranderingen en verbeteringen van het onderwijs daar (Edukans, 2012a). Sinds januari 2012 is het programma ‘Werelddocent Schoolleider’ gestart om ook schoolleiders bij verbetertrajecten te betrekken. Tevens is het programma Werelddocent XL ontwikkeld waarbij onderwijsprofessionals voor minstens drie maanden aan onderwijsverbetering in een ontwikkelingsland werken (Edukans, z.j.7). Omdat de LEC’s coördinator zijn van GG, OE en WD is op deze scholenprogramma’s gefocust in het onderzoek. Ander dan OE en WD wordt GG niet jaarlijks uitgevoerd maar bezoekt een groep middelbare scholieren elk jaar een ander land. Tabel 4.1 geeft een overzicht van de onderwijsprogramma’s die in de landen waar de LEC’s opereren.

Tabel 4.1: Overzicht van de onderwijsprogramma’s in de LEC landen

Organisatie Land Onderwijsprogramma’s

Development Focus (DF) India E4A, WD (DF is niet de coördinator van WD)

Development Expertise Center (DEC) Ethiopië E4A, C4C, Educaids, WD, OE, GG 2010-2011

Local Expertise Center Kenya (LECK) Kenia E4A, C4C, Educaids, WD, OE, GG Education Local Expertise Center

Uganda (ELECU)

Oegand a

E4A, C4C, Educaids, WD, OE, GG 2011-2012

Education Expertise and Development Foundation (EEDF)

Malawi E4A, C4C, Educaids, WD, OE, GG 2012-2013

De onderwijsprogramma’s van Edukans kennen drie strategieën: directe armoedebestrijding, maatschappijopbouw en beleidsbeïnvloeding. Deze strategieën komen voort uit de eisen die de Nederlandse overheid heeft gesteld voor het bereiken van de Education for All doelstellingen die moeten bijdragen aan Millenniumdoelstelling twee. Deze luidt: ‘In 2015 gaan alle jongens en meisjes naar school’. Onder directe armoedebestrijding wordt voornamelijk aandacht besteed aan het verbeteren van de toegang tot én de kwaliteit van onderwijs. Activiteiten binnen deze strategie zijn onder meer scholenbouw, aanschaf van lesmateriaal, training van onderwijzers in het basis- en beroepsonderwijs en curriculumontwikkeling. Maatschappijopbouw betreft het versterken van partnerorganisaties en het onderwijsveld in ontwikkelingslanden. Een instrument dat Edukans inzet om de

professionaliteit van partnerorganisaties te verbeteren is de Edukans Assessment Tool (EAT). De EAT beoordeelt partners op management & organisatie, financiën en projecten. De uitkomsten van de EAT geven inzicht in het functioneren van partnerorganisaties en verbeterpunten. Edukans streeft ernaar om jaarlijks in elk partnerland de EAT uit te voeren onder een selectie van partnerorganisaties. Partnerorganisaties zetten zich in om de capaciteit van schoolbesturen, ouderraden en overige organisaties in het onderwijsveld te versterken. Beleidsbeïnvloeding verwijst naar de deelname in campagnes en lobby activiteiten bij overheden in Nederland en ontwikkelingslanden. Het doel van beleidsbeïnvloeding is het recht op kwaliteitsonderwijs voor ieder kind te garanderen (Edukans, 2012a).