4,4% 413.000 mensen in totaal
7.3 Corona als uitdaging voor het decentraal bestuur
7.3.4 Ondersteuning voor het decentraal bestuur Compensatie voor lokale budgetten onder druk
De decentrale overheden hebben vanwege het coronavirus extra kosten en lopen geraamde inkomsten mis, zowel op korte als op langere termijn, wat gevolgen heeft voor hun financiële positie.
Rijk en medeoverheden hebben daarom afspraken gemaakt over reële compensatie van medeoverheden voor hun gederfde inkomsten en de door hen gemaakte kosten. Hierbij geven alle overheden aan samen hun verantwoordelijkheid te nemen om hun inkomsten en uitgaven zoveel mogelijk beheersbaar te houden in de nieuwe situatie. Zij vinden het belangrijk dat de dienstverlening aan burgers en ondernemers op peil blijft, van zorg tot openbaar vervoer, begeleiding naar werk en toezicht en handhaving, tot het in stand houden van sport- en cultuur-voorzieningen.
Inmiddels is aan medeoverheden ter compensatie voor extra kosten en inkomstenderving in 2020 ruim 1,5 miljard euro aan toegezegd. Verder is het accres bevroren voor de jaren 2020 en 2021 en is besloten tot het incidenteel schrappen van de oploop van de opschalingskorting voor gemeenten voor 2020 en 2021.
Op sommige terreinen zijn afspraken gemaakt over hoe de hoogte van de compensatie van medeoverheden meebeweegt met de crisis, zoals onder andere de vergoeding van inkomstenderving en de extra kosten van GGD’s en veiligheidsregio’s, extra kosten voortkomend uit de Tijdelijke wet COVID-19 onder andere op het gebied van toezicht en handhaving en extra kosten met betrek-king tot het openbaar vervoer en de Tozo.
De afspraken met betrekking tot de reële compensatie van de extra uitgaven en van de inkomstenderving zullen voor de reeds in kaart gebrachte dossiers ook in ieder geval in het eerste kwartaal van 2021 gelden. Voor de periode na het eerste kwartaal 2021 zal tijdig met de medeoverheden overlegd worden met betrekking tot de reële compensatie.
1. Inwoners van Nederland
2. Inwoners en het openbaar bestuur 3. Het openbaar bestuur in functie 4. Het openbaar bestuur in beweging 5. Uitgelicht: Interbestuurlijke samenwerking 6. Caribisch Nederland
7. Democratie en bestuur in coronacrisis
8. De balans opgemaakt: de smalle basis van decentrale democratie en bestuur 7.1 De impact op de inwoners van Nederland
7.2 Corona, inwoners en hun bestuur 7.3 Corona als uitdaging voor het decentraal
bestuur
7.3.1 Digitaal vergaderen
7.3.3 Regionale verschillen in de aanpak nader bezien
7.3.2 Het decentraal bestuur in actie
7.3.4 Ondersteuning voor het decentraal bestuur
Tabel 28 Compensatie van medeoverheden voor extra kosten en inkomstenderving
(in mln.) 2020 2021
Voor 28 mei jl.
Lokale media tot 1 juni 11
Sport : regeling Tegemoetkoming Verhuurders Sportaccommodaties 90
Eigen bijdrage Wmo 18
Peuter, SMI, VE 8
Brief 28 mei jl.
Parkeer- en toeristenbelasting tot 1 juni 225
Jeugd en Wmo voorschot 144 eindafrekening 170 Eindafrekening 170 Verlengd tot 2021
Noodopvang kinderen 23
Sw-bedrijven tot 1 juni 90
Lokale culturele voorzieningen tot 1 juni 60
Lokale media na 1 juni 24
Cultuur gemeenten matchingsgeld OCW 49
Brief 28 augustus en 31 augustus jl.
OV beschikbaarheidsvergoeding Verlengd tot 1 juli 2021
Meerkosten GGD’s 350 Dekking obv nacalculatie
Vergoeding Veiligheidsregio’s 15
Inkomstenderving tot 1 juni 20
Inkomstenderving na 1 juni (indicatief) 100
Lokale culturele voorzieningen gemeenten na 1 juni en provincies tot 1 juni 68
Lokale culturele gemeentelijke infrastructuur 150
Buurt- en dorpshuizen 17
Toezicht en handhaving 50 Artikel 2 Fvw
Vrijwilligersorganisaties Jeugd (scouting, speeltuin) 7
Verkiezingen 30
Sw-bedrijven na 1 juni 50
Opschalingskorting gemeenten 70 160
SZW flankerend beleid
Bijzondere bijstand 5 10
Gemeentelijk schuldenbeleid 15 30
Re-integratie 40 90
Additionele impuls re-integratie 50
Crisisdienstverlening 16 48,5
1. Inwoners van Nederland
2. Inwoners en het openbaar bestuur 3. Het openbaar bestuur in functie 4. Het openbaar bestuur in beweging 5. Uitgelicht: Interbestuurlijke samenwerking 6. Caribisch Nederland
7. Democratie en bestuur in coronacrisis
8. De balans opgemaakt: de smalle basis van decentrale democratie en bestuur 7.1 De impact op de inwoners van Nederland
7.2 Corona, inwoners en hun bestuur 7.3 Corona als uitdaging voor het decentraal
bestuur
7.3.1 Digitaal vergaderen
7.3.3 Regionale verschillen in de aanpak nader bezien
7.3.2 Het decentraal bestuur in actie
7.3.4 Ondersteuning voor het decentraal bestuur
(in mln.) 2020 2021
Brief 27 oktober jl.
Inkomstenderving na 1 juni (indicatief) 150
Opnieuw openstelling regeling TVS
Cultuur theaterproducenten 40
Overige brieven
Verkiezingen stemmen per post etc. 27
Welbevinden van Jeugd: Jeugd aan Zet (0,47) en Jeugdpakket (58,5) 21,5 37,5
Tijdelijke Ondersteuning Noodzakelijke kosten 130
Compensatie quarantainekosten 4
Brief 15 december
IJsbanen en zwembaden 100
Afvalverwerking 32
Bron: BZK
Tijdelijke wetten bieden basis voor decentraal overheidshandelen Een drietal tijdelijke wetten levert het decentraal bestuur in meer algemene zin een basis om een aantal zaken gedurende de coronacrisis doorgang te doen vinden of uit te voeren. Het gaat om:
• De Tijdelijke Wet COVID-19 SZW en JenV.
Deze wet biedt een structurele juridische grondslag voor de coronamaatregelen, met waarborgen voor democratische controle door het parlement en, lokaal, de gemeenteraad. Burgemeesters krijgen met deze wet meer ruimte voor lokaal maatwerk.
• De al genoemde Tijdelijke wet Digitale besluitvorming en beraadslaging provincies, gemeenten, waterschappen en openbare lichamen Bonaire, Sint-Eustatius en Saba.
Deze wet maakt het decentrale vertegenwoordigende organen mogelijk om toch te besluiten als zij door corona en corona-maatregelen niet fysiek bij elkaar kunnen komen.
• De Tijdelijke wet Verkiezingen COVID-19.
Deze wet heeft tot doel dat de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 corona-proof door kunnen gaan. De wet regelt onder andere hygiënemaatregelen in het stemlokaal, het verhogen van het aantal volmachten van twee naar drie en het instellen van beperkt toegankelijke stembureaus in zorginstellingen. Voor aanvullende maatregelen is nog wetgeving in voorbereiding.
Ondersteuningsstructuur helpt gemeenten bij uitvoering
Voor de uitvoering van de wet die het tijdelijk digitaal besluiten en beraadslagen mogelijk maakt, is ondersteuning te vinden op de website www.lokale-democratie.nl. Het betreft adviezen over het vergaderen in de 1,5 metersamenleving, adviezen over digitale vergadertools, antwoorden op veelgestelde vragen, juridische informatie, webinars en praktijkervaringen.
Voor de Tijdelijke wet maatregelen COVID-19 is een vergelijkbare ondersteuningsstructuur voor gemeenten in ontwikkeling.
Hiervoor werken verschillende ministeries samen met veiligheids-regio’s en de VNG aan handreikingen, beantwoording van veelgestelde vragen, een juridische vraagbaak en webinars.
1. Inwoners van Nederland
2. Inwoners en het openbaar bestuur 3. Het openbaar bestuur in functie 4. Het openbaar bestuur in beweging 5. Uitgelicht: Interbestuurlijke samenwerking 6. Caribisch Nederland
7. Democratie en bestuur in coronacrisis