se hande.... 'n faine hoed.... en faine jas. En dan niks g'n konkelefoesies om den
meneer, maar blij om den stand, om 't hooger-opkomme. Dat was brandendste eerzucht
in 'r. En aa's tie, onfesoenlijk wou, voor d'r trouwe, sou se'm meppe.... O! se hield 'r
wel van soms, maar so als die meide van Wiereland, soo dol.... nee, dà' had se nooit
niks soo erg naar verlangd. Die gooie zich te grabbel. Die moste wel, die hadde niks
anders. Maar zij, de mooiste meid van Wiereland! De apetheker haalde d'r stiekem
àn.... dacht moar.... stom boerinnetje.... En de dokter wou er soene.. t'met de heule
ploats.... Lest mit d'r seere vinger wou die vent d'r nie helpe.... of eerst 'n lekkere
soen.... so'n vuilpoes!.... dà' hep 'n waif.... acht kooters....! En dà kreeg se, en dî kreeg
se; allegoar van meneere.... En mee ging se.... met kennissies en skarrelaars, die wà'
graag de meneere van de plaots ànhaakte.... Nou, da had ze t'met puur sien.. maar
bai haar, niks g'n kansies.... Zij wou nooit, nooit gemeen sain.... Alleen moar lolle
en lache.... en pronke.... en t'met alle kemedies sien. En dan moar al die manne
opwinde, en net doen of se wou.... of se soo moar te neme was.... En aa's se dan woue
toehappe.... pats, dan d'r van langs, mit d'r stevige knuiste, dan seie se niks meer....
dan was 't glad f'rbai.
Zoo was mooie twintigjarige Guurtje, met haar dames-hoofdje, haar prachtig
goudhaar, haar lichten lach, haar fijne trekjes en blauwe oogen-vreugd, met 'r
hoog-zwaar, frisch boerinne-lijf, haar schommelend-onderstel, de begeerlijkste meid
van 't dorpsstadje, waarvan geen tuinder, geen meneer zich op beroemen kon dat ie
'r gepakt had. Maar allen had ze dol gemaakt en opgejaagd, van hartstocht. Midden
in 't paringsgedrang van beest-menschjes, koketteerde zij grof en stoeide met allen
zoo goed en zoo kwaad als haar sluwe meisjesnatuur met berekening dat klaar kon
spelen. Zij, vrij koud voor lijfgenot, zocht naar zwakkelingen met geld, die op 'r
verkikkerd werden,
ambtenaartjes eerste klas. - Op één had ze al lang 't oog, 'n heel piek-fijn heertje, 'n
rijk, wellustig slap-blond mannetje, maar chiek, ruikend naar odeur, met lokkende
snor en streelend baardje, en zooveel geld as tie maar wou.... Die most se anhake,
hebbe, al kwam de onderste steen boven, hem met z'n duiten, z'n chiek, z'n geurtjes
en odeurtjes. En hij wou haar ook, maar d'r lijf alleen. Alles sloeg ze àf, en toch
maakte ze 'm vuriger door 'r verleidelijke gekunstelde boerinne-onschuld. Hij,
ouderloos mannetje, zwak dobberend, afgezwabberd, wou iets om handen, was
ambtenaartje geworden.... later burgemester.... misschien!.... zoekend naar rijke
heere-boerdochter, die z'n afgezwabberd lijf wel hebbe wou.... Toen, in één verkikkerd
op 't frisch-wellustige lijf van Guurt, 'r blonde haaraureool, 'r fijn snoetje.... Maar
veel gegeven, weinig meegenomen, nooit iets kon ie bij 'r gedaan krijgen; niet eens
mocht ie d'r met 'n zoen besmakkeren. Ze had 'm gezeid dat als ie 'r hebben wou, ie
maar met 'r trouwen most. Hij stond wel op zich-zelf, en dertig jaar, kon ie doen wat
ie wou.... Maar van die platte familie gruwde ie, die ruwe broers, die vuile moeder....
Daarom draalde ie.... En zij voelde z'n dralen. Sluw, hitste z'm met 'r lijfmooi erger
op, zich nog minder gevend dan eerst. Zoo was ze 'm gaan beheerschen.... En nou
most ze zich bekennen, dat ze hem toch ook wel aardig vond, met z'n manchette, en
z'n blondkrullend snorretje vooral, met dat gleufie in 't midden, en z'n zachte kijkers,
z'n goeie netuur.... o ja alles vond ze mooi an 'm. Maar 't meest was 't 'r te doen om
z'n duiten, z'n lekkere duiten....
Dat ze zich prachtig kon maken, dat ze baas over 't ventje was.... zij met 'r dijen,
waarachter ie zich verschuilen kon, zonder dat z'n neuspunt te zien kwam. Maar hij
wou, durfde maar niet. En zij, doorkoketteerend, met andere jongens van de plaats
en van Duinkijk en van de sekretarie, dat ie dol werd van heetige jaloersigheid. En
de anderen gebruikte zij om 'm op te winden, metéén te laten zien, dat ze maling aan
hem had, en dat kerels als boomen om 'r heendrongen, naar 'n
gunstje bedelden. Zoo, als 'n plompe, maar stomp-sluwe dorps-Carmen had ze Jan
Grint den tuinderszoon, dien ze al van 'r schooljaren kende, mal gemaakt, maar toen
ie met liefde en vuiligheid kwam had ze 'm de deur uitgesmeten. Ze kreeg
smeekbrieven van 'm; dat hij d'r vroegste minnaar was en dat ie zich z'n handen van
de romp zou afsnijen, aa's sai 't puur hebbe wou.... Maar ze dàcht niet aan 'm. Ze
wou met 'm lachen en uitgaan of dubbelzinnig kijken, als hij, de rijke, in de buurt
was, maar Grint most van d'r afblijve met z'n lompe pooten. En niet, omdat ze Grint
geen heel-knappe jonge vond, pik-zwart haar, met ooge!.... glimmend, puur roet....
maar omdat ze nou eenmaal in 'r boerenhoofd de idee had vastgespijkerd, dat z'n
dame most worde.... En dan raik! raik! Main Kristis! Nou zou ze met ruwe hebzucht
wegduwen, wat 'r in den weg stond.... Om 'r familie gaf ze geen zier. Gehechtheid
had 'r nooit ingezeten, bij niet één. Dirk was 'n stille zuiper en Piet ook.
Verdierlijkt en geteisterd in zwoeg, werkbeestig-stomp, zagen ze alleen in elkaar,
wat hun rauwe begeerten wilden. Guurt zag ze alleen als zuiplappen, meidenlollers
en spelers, en hun zwoeg-naturen begreep ze niet. Voor den Ouë voelde ze niks. Die
had 'r in d'r leven nooit 'n zacht woord gezegd. Wat die docht dat wist se nie. D'r
moeder vond ze raar, kniezerig en grieniger, niet-wetend wàt ze eigenlijk wou. Alleen
Kees de Strooper, waar ze allemaal 't land an hadde, die mocht ze wel lijen, omdat
ie 'r vroeger, in huis, nooit geranseld had als Piet en Dirk. - Nee, aa's se wat van d'r
eige make wou, mos se hem, 't heertje, hebbe.... En aa's ze getrouwd was, dan naar
g'n sterveling omzien.... dan was se 'n dame. - Dan naar 'n stad.... en hem onder d'r
duim. En dan Guurt.... maide in je dienst.... zei ze zich ieder keer weer.... Paa's op....
nie aa's de andere vraisters.... nie in de donkere loantjes aa'stie wil, en nie op de
grond, en nie achter de struikies....
Want aa's je je aige geef, bi je'm puur kwait.... Sai wàs f'soenlik, se most 't blaiwe.
In document
Israël Querido, Menschenwee. Roman van het land. Deel 1 · dbnl
(pagina 44-47)