schuwen bleef in z'n donker hoekje. - Piet kon Kees wel 'n mestvork in z'n pens
steken.... Wat had ie nou mit die maid te lache!.... hai had tog se waif.... wou die
Geert nou veur sain neus wegkape.... die skooier. En sai, sai lacht f'rjenne ook! die
peek. Maar Klaas keek naar 'm òp, van den grond, uitstrooiend z'n nieuwtjes.
- Hai jullie hoort Piet, van die oarstitek uit de Beekstroàt, op de ploas, da' hullie
sain heppe pàk.... de p'lisie.... dat ie stoapel tuureluurs is.... se saie da' tie puur van
oàdel mo weuse.... Nou wou die veertig huisies sette op één meter, hier an de weg....
noas de sekerterie....
- Daa's hai nie poà.... je hep 't mis.... daa's sain broer uit Hoarlem....
- Vast nie.... vast nie, schreeuwde Klaas, woedend dat al z'n halve nieuwtjes
vermorseld werden door z'n kinders.
-- Vast wel, hield Jan, stug--kalm vol, even met z'n handen plat op den grond zich
uit z'n zit ophijschend van vermoeienis.
-- Jesus, main rug brant van pain, klaagde Geert, met 'r kin op 'r borst gedrukt, snel
doorvlechtend om toch geen verwijt van Klaas te hooren wijl ze klaagde.
- Nou ikke seg...., daa'k g'laik hep Jaàn, se heppe sàin pàkt. S'n vrouw en sullie
allegoar 'n noakende boel.. S'n broer hep ook op de ploats woont.... moar daa's hài
nie.... nou, die is mi tachtig duuzend gulde d'r van deur goàn van de inlegf'briek. en
hai woont.... hai.. sal 'k moar segge.... tussche dronke Frans, de blomkweeker en....
en.... tussche Jaffer.... die weeduuw.... woar netaoris Verstrooke 't mee weut....
'n Poos viel werkstilte in, tusschen golving van donkere handparen, die snel
voortwriemelden in 't schemerlicht. Uit het triestende werkgroepje wasemde hette
òp, puf-benauwend. De hoofden bukten weg in duister en schaduwing, en telkens
greep één uit den kring naar drinkketel, de tuit bezuigend in lipgesmak, met 'n
zuchtadem als 't klaar was, 'm neerbonzend op den vloer. 't Korselde in Klaas nà,
lust om nog wat nieuwigheidjes van de plaats te vertellen. Dat was hartstocht van
Wierelanders en Duinkijkers om alles over de tong te halen, elk gezin, te martelen
stil geniepig, te lasteren, met schampere
glimlachjes, klein-vunzige haatjes. Hartstocht van Klaas om ieders leven omver te
halen, er in te grabbelen, grabbelen, als 'n bedelaar in vuilnisbak.... En dan van ònder
òp moest ie de boel hebben, er uitzwabberend alles wat afgunst kon knauwen, nijd
kon slikken. Dat konkelende grimas, dat heete verlangen om te bekladden, te knauwen,
leefde zoo hevig in Klaas, dat ie geen uur 'r zonder kon zijn, of hij voelde zich leeg,
onrustig. Als ie niets wist dàn maar aan 't verminken van nieuwtjes, die ie zelf gehoord
had. Zelfs zou ie ze peperen als d'r niet genoeg brandends aan zat. En dan, rondgaand
't praatje als 'n vuurtje, 't wéér hooren, verminkt, erger altijd, uit andere monden; dat
wàs z'n lust, z'n leven. Dat rondgaan van meid tot jongen, al maller, gemeener. En
allemaal onder mekaar zoo, in Wiereland en Duinkijk, waarheidjes rondgerold en
omgekonkeld in lasterpraat. Zoo ieder gekruisigd, beplozen, gehangen of vastgepriemd
aan 't spit van hun haastige babbelzucht, geroosterd op 't vuur van hun schroeiend
venijn, verlustigend de luisteraars en kijkers in 't spatspel, 't vet dat afdroop van hun
lijven. Zoo roosterend, de lucht vol gebrand vleesch en dan smulpapend ieder met
gulzige kaakhappen aan het lastermaal. Zoo zat Klaas, als ergste konkeltype met
barstend lijf vol venijn en kleine stekelige haatjes, afkammerijtjes en verdachtmaking,
stedeke-klein konkelend in eunuke onmachtjes; zat ie gezwollen van kleine afgunst,
kleine indringerijtjes. Kanibaalsch vreugdegekrijsch klonk er om het braadspit van
een vastgepriemde; makabere marteldans, tegen 't ellende-gejank en gesnik van 't
gestoken slachtoffer.... Maar bij elkaar-gesapt venijn kwam te luchten, afgunst te
gloeien. En overal rauw gescheur van vleeschbrokken en bloedgevloei rondom, en
lekkende lastertongen, die opzogen het rood-warme vocht.... De volgende week zag
ie zichzelf aan 't spit opgepriemd en vermarteld door anderen. Da' wist Klaas, moar
toch nooit dood, altijd levend bestaantje van laster en stedeke-afgunst bleef 't. O,
Klaas zat vol nog.
- Nou Kees, wa seg jai nou van die hailige Markus in 't Duin, drie keer te kerk per
dag.... die faine! Verduuveld, lachte
ie stemrochelend, nou heppe de maide hier sain gisteroafend op loer sien.... twai
volle ure en nou gong de hailige.... en d' appeteker.... en meneer Loskruit en hai van
de Kooseweg, mit d'r viere.... achter mekoar gonge sullie binne.... dat benne nou
heule Perlutte.... Se dochte aa's da wullie in donker ni sien heppe.... moar.... moar
wullie binne pienter weust.
- O jee joà.... lachte Geert, in zenuw-haast voortvlechtend, afvegend met 'r mouw
zweet op 'r neus en donkere wang. - Eerst gong de lange Loskruit. Om half naige....
nie! en toen de àppeteker.... en de klaine hailige achteran teuge tien ure.... nou,....
die hep se ook moar achter s'n mouw hee?....
- En, drong Klaas op, hittig, en d'rlui moeder stong an de deur, die hep wacht houe
motte.... sakrejenne.... en hai schutterde op pad hain en weer.... hain en weer.. wa
sloeries hee?
Vet van konkelhitte rauwde z'n stem; er zat heete lol in z'n mond en z'n pruimpje
In document
Israël Querido, Menschenwee. Roman van het land. Deel 1 · dbnl
(pagina 154-157)