vreemd-rilligen eerbied sprak ie den naam van Wilhelmina uit. Dirk schoof stil Guurt
z'n koppie toe. - Kijkend naar d'r vader, schonk ze gedachteloos in, gansch bevangen
door het denken aan de rijke almachtige koningin....
- Hée doedelsak, lachte Piet, haar tegen den arm stootend, genog, je skinkt t'r
snof'rjenne noast....
- Aa's se nouw t'met trouwe goat Ouë, schokkerde Guurt,
alsof ze niets gehoord had, door,.... aa's sai nouw trouwe goat de koniggin.... hep sai
dan d'r femilje.... en magge die d'r na kaike?....
Ouë Gerrit schaamde zich altijd 'n beetje voor de groote kerels en z'n meid dat ie
d'r niks van wist, en dat tie nie lezen kon. Brutaal, lukraak stootte ie 'r maar uit:
- Wel joa.... sel d'r ommirs puur niks.... skele kenne.. dà moak niks, loa se kaike!....
je hep 'r ven dit.... en ven dàt.... op soo'n dag.... hoho.... ho.... se komme uit de
hooge!.... sel 'k moar segge.... en mit hoarlie pakkies àn.... afain.... fiere en vaife en
nie genog.... enne....
- Nou joa, hield Guurt vol, die nog niets wijzer was.
- Toe maid, gromde Dirk, die nauwelijks wist dat 'r 'n koningin bestond, skenk in,
je skenkt t'r noast....
- Nee, jokkes, verdedigde Guurt, maar nog niet loslatend haar vader:
- Moar.... enne.... nou.... aas d'r puur hooge....
- Kaik tug veur je.... doedelsak, je skenkt op main poote, helhoak....
- Main kristus, waâ jokkes....
- Nou grinnikte Piet, skeelt t'met gain koe.... skeelt t'met gain koe.
- Jesses wà' kerels.... wa hep jai smoor in.... en jullie.. jullie.... wete d'r ook gain
snars van.... weet jai 't moeder?....
Ze schrok op, vrouw Hassel. Niemand vroeg haar ooit wat over zulk soort dingen.
- Gut.... schokte ze stemhaperend.... da wee'k nie.... al t'met....
Schuw brak ze af, gejaagd, want nou, waarachtig, nou wist ze niet eens meer
waarover 't ging, wàt Guurt gevraagd had. Haar leerig gezichtsvel fronste samen in
monsterlijke rimpeling, en haar grijs-grauwe brauwen dottigden krampend. Vergeten,
vergeten, smartte 't stil in 'r, met 'n snikhuil, maar uiterlijk bleef schrei-loos haar
gelaat. Alleen lichtelijk sidderden haar kaken. Plots sprong Dirk woest op, bonkte
z'n
stoel tegen den muur dat duifkorfje trilde en vrouw Hassel opschokte van 'r zitje.
Met rumoer ging ie den stal in, achteruit op straat. Guurt was gretig in Wierelandsch
krantje gaan koekeloeren of ze ook iets van de koningin lezen kon, van wie ze boven
haar slaapstoel twintig beeltenissen had hangen, in al andere standen en leeftijden.
In 'r egoïstische voorstellingen, waan-zeker en achterhoeksch-bedompt, wemelde 't
van licht, goud en juweel, als ze aan de koningin dacht. En hoog, op 'r verheven stoel
zag ze Wilhelmientje zitten. Van de kranten-berichten begreep ze niet veel; uit 'n
behoorlijken zin kon ze juist niet wijs worden.... Als t'r zoo stond, in die deftige
krantentaal, voelde ze zich kregel, 't verwarde hààr voorstellingen, want die alleen
leefden voor haar. 'n Paar dingen maar, licht, juweelen en goud, overal goud en 'n
hooge stoel, 'n troon, - dat alles omgedraaid en omgedraaid in allerlei variaties,
bedacht en bekeken met haar achterhoekschen weelde-hartstocht, dat 't sterde en
fonkelde voor d'r oogen. En nou die kranten! Maar half lezen had ze geleerd. Dirk
voelde heelemaal niets voor 't feest; wist niet eens waar Den Haag lag. Toch zou ze
doorlezen. Knusserig schonk ze zich nog 'n kopje leut in, en naast 'r, schoof
bevend-gulzig, de blauw-doorpeeste grauwige beef-hand van 'r moeder, die ook weer
hebben wou. Plots kwam Dirk weer in, plompte zich weer neer bij de kachel. Guurt
frommelde 't krantje op zij. Niks snapte ze 'r van. De Ouë zat met ingezakt lijf in z'n
op schoot gedrukten tabakspot te morrelen, lijmerig z'n pijp vullend, vingerdiep, den
tabak met duwetjes bedaard inplettend. - Vroolijk snaterde Guurt weer op....
- Hep jullie hoort van die raike vent van Duinkaik.... die hep s'n aige veur s'n kop
skote....
- F'rdomd! riep in verbazing ouë Gerrit uit, onder zuigend aantrekken van z'n pijp.
- Of tie!.... de kommenai is d'r vol van.... en de slager sait 't ook.... en welk gast je
d'r spreekt.... de heule ploats weut 't.... s'n aige doodskote....
- En ikke hep hoort dat tie valle is, zei Piet, leuk-ontgoochelend 't nieuwtje van Guurt.
- Main kristus! wa jokkes, sloeg Guurt de handen met 'n klets in mekaar.
- F'rhange, zei plots, kort-stug Dirk, f'rhange, da heppe se main sait....
- Wie sait dà' nou....?
- Kees....!
- Kees, Kees, bromde de Ouë, da beest.... die hep s'n skoenlappertjesmoandag
weer.... sal dronke weest sain.... t'met nooit nuchter hoho!....
- Da lieg je Ouë.... da lieg je.... driftte Dirk met 'n slag op tafel.
Stil bleef de Ouë doordampen in snelle zenuwtrekjes aan z'n pijp, omwaasd in
rook. Maar verjenne, wat keek die Dirk leelijk. Waarom most ie dat ook zegge. Hij
wist tug da Dirk geen kwaad op Kees kon hooren. Hij bleef zwijgen, zuigend
reutelende haaltjes uit z'n pijp. Guurt wou geen ruzie, ze had er genoeg van. Nog
volgepropt zat ze met nieuws.
- Nou die soon van die kwinkkwank in de Bikkerstroat.. die sosiaal?... die hep mit
se moeder motte f'rhuise.... hai hep skult bij de slager en skult bij de bakker en skult
bij de kruienier.... en se motte d'r of.... en 't heule spul mot f'rkocht.... murrege....
- Daa's puur klets maid, sarde Piet weer leuk.... hai hep skarrelt mit Mie van de
metselaar.... en da sit nou mit jonk.. en nou hep ie van d'r broer op s'n ribbekast hat....
en nou durft ie nie meer op stroat komme....
- Niks van woar.... sloeg Guurt weer 'r handen de lucht in met 'n klets tegen
elkander.... Mie sit nie mit jonk.... en s'dient in Amsterdam....
- Nou, bitste Piet.... seg.... is m' ook 'n happie!.... wa sou dat? hep se doar g'n dam
legge kenne.... kom sussie?.. kalk m'rais in main fieselemie.... seg, kaik nou nie soo
onnoosel....
- Seg Piet, vleide plots stem-zacht Guurt, van-oàvent is d'r
in de Son soo'n prèchtige kemedie.... toe, neem màin nou d'r is mee?
- Jai hep main noodig, debies, neenet snurkert, da' lapje main nie!
- Main kristus, ik hep nooit niks.... nooit, driftte Guurt gemaakt; heé Piet.... toe....
wees d'r nou erais 'n oardige knoap!.... ik hep aêrs soo'n dooie Sinterklòas.... se speule
van moorde.... soo vreeselik.... je weut wel daa'k 'r dol op bin....
- Nee Guurt, daa's niks veur jou.... dan grien je....
- Nou ik sel niet-en griene.... toe Piet.... feremp'l.... ikke sel niet-en griene .... ik
bin d'r soo dol op.... op die moorde, aa's sullie vechte en d'r binne allegoar
ongelukke.... nou, dan hou 'k jòu vrai.... sullie vechte d'r mit messe.... Geert Grint
hept veleje joar self sien.... toe Piet.... sel je nie beroue.... kaik.... soo hiet 't.... waor
is 't krantje?.. hé moeder! gaif hier!.... kaik.... Lesoare de Veehoeder.... kaik, vaif
tefreele.... de moord in de herberg.... en.... wachters van 't pelais woakt.... Te dansen
begon Guurt, te stem-vleien. Ze hield dol van vreeslijke dingen. Bij elk vechtpartijtje
in Wiereland was ze te zien, vooraan, en toch vond ze 't vreeselijk naar en griezelig.
Als ze bloed zag vloeien met vechtpartijen, dan krampte 'r iets in er van heerlijke
naarheid. Van moorden, spoken en ongelukken wou ze alles haarfijn weten, en hoe
bloederiger, hoe naarder, hoe griezeliger ze genoot.
Maar Piet was niet te vermurwen. Van avond, strooiavond, nee, dan most ie de
ploats op, lollen met de meiden en zuipers.
- Wa' geep, nijdigde Guurt, nou, dan goan 'k alleenig!....
Dirk zat lichtelijk te ronken, met kop tegen kachelpijp.... z'n ingezakt lijf stonk
van grondvuil.... z'n stomp-wreed gezicht stond grimmig als van 'n slapenden
bloed-dog en z'n vurige zeerende wimpers, streepten pijnlijk-rood onder z'n in gelen
lampschemer, duisterende oogen. Hem vroeg ze niet eens.
IV.
In document
Israël Querido, Menschenwee. Roman van het land. Deel 1 · dbnl
(pagina 78-83)