VERGELIJKING VAN ANALYSES VANUIT PRODUCTIE- EN CONSUMPTIEPERSPECTIEF
3. DEEL 2 : Analyse vanuit Consumptieperspectief
3.1. Milieu-impact van de Vlaamse consumptie
3.1.9. Materialengebruik – Metalen
Het totale gebruik van metaalertsen ten gevolge van de totale Vlaamse finale vraag bedraagt 32.963 kton, of 5,5 ton/cap.
Figuur 85 toont dat de huishoudelijke consumptie en investeringen verantwoordelijk zijn voor het grootste deel van het totale metaalgebruik van de Vlaamse consumptie, respectievelijk voor 46% en 47%. Dit metaalgebruik is volledig te wijten aan de productiefase.
164 Figuur 85: Aandeel van de finale vraag categorieën in het totale metaalgebruik (ertsen)
45%
Tabel 33 toont de top tien van productieketens met het hoogste metalengebruik. De productieketen van motorvoertuigen blijkt 17 % van het metalengebruik voor zijn rekening te nemen. De productieketens 28ABC1 en 29ABCD1 (vervaardigen en bewerken van metalen voorwerpen) vertegenwoordigen een gezamenlijk aandeel van 21% in het gebruik van de metalen.
Tabel 33: Overzicht van de top tien productieketens met het hoogste metaalgebruik
Productieketen SUT TOTAAL
(kton) werken, dakbedekking en bouw van
dakconstructies 45B1 2.430 7% 24% 4% 8%
Machines en werktuigen voor de landbouw of de bosbouw, gereedschapswerktuigen, overige machines, apparaten en werktuigen voor specifieke doeleinden, wapens en munitie
29C1 1.852 6% 30% 1% 9%
Messenmakerswerk, gereedschap en
ijzerwaren en overige producten van metaal 28C1 1.395 4% 34% 0% 10%
Bewerkte voedingswaren 15A-L1 +
16A1 1.346 4% 38% 6% 15%
Detailhandel, met uitzondering van de detailhandel in motorvoertuigen en motorrijwielen; reparatie van consumentenartikelen
52A1 1.277 4% 42% 6% 21%
Overige machines en apparaten voor
algemeen gebruik 29B1 1.193 4% 46% 1% 22%
Gezondheidszorg en veterinaire diensten 85A1+85B1 970 3% 49% 7% 30%
165
Productieketen SUT TOTAAL
(kton)
Aandeel in metaal-gebruik
(%)
Cumulatief aandeel in metaal- gebruik (%)
Aandeel in monetaire FV (%)
Cumulatief aandeel in monetaire FV (%) Groothandel en handelsbemiddeling, met
uitzondering van de handel in motorvoertuigen
en motorrijwielen 51A1 905 3% 51% 3% 32%
Machines voor de productie en toepassing van mechanische energie, exclusief motoren voor
luchtvaartuigen, motorvoertuigen en rijwielen 29A1 886 3% 54% 1% 33%
De tien productieketens met het hoogste gebruik van metalen zijn samen verantwoordelijk voor 54%
van het metalengebruik gekoppeld aan de Vlaamse finale vraag, terwijl hun monetair aandeel in de Vlaamse finale vraag 33% bedraagt. Hun bijdrage aan het gebruik van metalen is dus hoger dan hun bijdrage aan de economie. Dit komt door de hoge metalen-intensiteit van een aantal productieketens uit de top 10. De materiaalintensiteit, in dit geval metalen-intensiteit, is het gebruik van materialen in de productieketen van een product per euro finale vraag naar deze producten.
Onderstaande figuur geeft een overzicht van de 15 meest intensieve en de 15 minst metalen-intensieve producten. De cijfers zijn van toepassing voor de volledige productieketen van de gegeven producten. Deze intensiteit varieert van 7 g metalen/euro voor arbeidsbemiddeling tot 6 kg metalen/euro voor de productieketen van ijzer en staal.
166 Figuur 86: Overzicht 15 meest en minst metaal-intensieve productieketens
0 1 2 3 4 5 6 7
IJzer en staal in primaire vormen en…
Overig ijzer en staal, eerste verwerking, edele…
Producten van recuperatie Messenmakerswerk, gereedschap en ijzerwaren en…
Metalen constructiewerken, tanks, reservoirs en…Motorvoertuigen Cement, kalk en gips Carrosserieën voor motorvoertuigen;…
Juwelen en dergelijke artikelen Machines voor de productie en toepassing van…
Machines en werktuigen voor de landbouw of de…
Huishoudapparaten, n.e.g.
Elektromotoren, elektrische generatoren en…
Overige machines en apparaten voor algemeen…Rechtskundige diensten, accountants,…
Diensten van architecten, ingenieurs en…Verplichte sociale verzekering Exploitatie van en handel in onroerend goed
Overig amusement, niet markt Maatschappelijke diensten, niet-markt Maatschappelijke diensten, markt Ondersteunende diensten in verband met…
Onderwijs, ander niet-markt Advies inzake bedrijfsvoering en beheer, holdings Diensten van financiële instellingen, exclusief het…
Diensten van het verzekeringswezen en van…
Persagentschappen en bibliotheken, openbare…
Openbaar onderwijsArbeidsbemiddeling
kg metalen/€
minst intensieve productieketens
meest intensieve productieketens
Wanneer we Figuur 86 vergelijken met Tabel 33 zien we dat niet alle metaal-intensieve producten een grote bijdrage leveren aan het totale metaalgebruik. Dit komt omdat de vraag naar deze producten niet zo groot is. Juwelen bv. hebben een metaal-intensieve productieketen maar omdat de vraag ernaar eerder beperkt is, hebben ze maar een klein aandeel in het totale metaalgebruik van de Vlaamse finale vraag. De 15 minst metaal-intensieve producten zijn vooral producten (of diensten) van de tertiaire sector.
Kijken we vervolgens naar de twee belangrijkste finale vraag categorieën, namelijk huishoudens (45%
van het totale metalengebruik t.g.v. productie) en investeringen (47% van het totale metalengebruik t.g.v. productie) dan zien we volgende top 5 van producten met de grootste bijdrage metaalgebruik (in hun productieketen), eerst voor huishoudens en vervolgens voor investeringen.
167 Tabel 34: Top 5 productieketens met het hoogste metaalgebruik voor finale vraagcategorie
‘huishoudens’
Deze top vijf van producten vertegenwoordigt nagenoeg de helft het metaalgebruik door huishoudens.
Slechts 1 product vinden we ook terug in de ranking van 15 meest intensieve producten, namelijk motorvoertuigen (34A1). Voedingswaren zijn eerder opmerkelijk in deze top 5: het metaalgebruik zit hier voornamelijk in de productieketen voor de voedingsverwerkende sectoren, met bijvoorbeeld inputs van metalen constructiewerken, tanks & reservoirs (28A1), chemische producten (24A1) en landbouwproducten. De productieketen van bewerkte voedingswaren is nochtans niet opvallend metaalintensief (in kg/€). Wat de doorslag geeft en ervoor zorgt dat bewerkte voedingswaren toch zo hoog in top 5 eindigen is dat wat monetaire besteding door huishoudens betreft, deze productieketen op de 3e plaats komt met een totaal van ongeveer 4762 miljoen euro. Het is dus duidelijk dat consumptie van bepaalde producten ook milieu-impact kan genereren welke niet onmiddellijk (op het eerste zicht) aan de orde lijkt.
168 Tabel 35: Top 5 productieketens met het hoogste metalengebruik voor finale vraagcategorie
‘investeringen’ machine-gerelateerde producten terugkomen, namelijk machines en werktuigen voor de landbouw ed. (29C1), overige machines (29B1) en machines voor productie en toepassing van mechanische energie (29A1). Deze producten vertegenwoordigen een aandeel van 26% van het metalengebruik gerelateed aan de finale vraag voor investeringen. Daarnaast zien we een bouwgerelateerd product algemene bouwkundige en civieltechnische werken (45B1). Dit product vertegenwoordigt een aandeel van 16%
in het metalengebruik ten gevolge van de finale vraag voor investeringen. Vier van deze producten komen voor in de ranking van producten met een hoge metaal-intensiteit.
Wanneer we vervolgens analyseren waar metalen worden ontgonnen om te kunnen voldoen aan de Vlaamse finale vraag zien we dat 45% wordt ontgonnen in de EU, en 55% in ROW.
169 Figuur 87: Verdeling van de metaalontginning over de verschillende regio’s
45%
55%
EU ROW
3.2. Milieu-impact van de Vlaamse consumptie, opgesplitst naar consumptiedomeinen, -