Maatregelcode: 132

Steun aan landbouwers voor deelname aan voedselkwaliteitsregelingen ter verbetering van de kwaliteit van de landbouwproductie en van de landbouwproducten, onder de vorm van:

Luik A:

Steun voor deelname aan de communautaire voedselkwaliteitsregeling uit hoofde van de Verordening (EG) nr 834/2007 van de Raad van 28 juni 2007 inzake de biologische productie en etikettering van biologische producten en tot intrekking van Verordening (EEG) nr.

2091/91.

Luik B:

Steun voor deelname aan de communautaire voedselkwaliteitsregelingen uit hoofde van de Verordening (EG) nr. 509/2006 van de Raad van 20 maart 2006 inzake gegarandeerde traditionele specialiteiten voor landbouwproducten en levensmiddelen en de Verordening (EG) nr. 510/2006 van de Raad van 20 maart 2006 inzake de bescherming van geografische aanduidingen en oorsprongsbenamingen van landbouwproducten en levensmiddelen.

Voor de steun voor deelname aan op Vlaams niveau erkende voedselkwaliteitsregelingen die bijzondere bovenwettelijke kwaliteitseisen nastreven zal in de toekomst aan de hand van een wijziging van het Programma een maatregel ingeschreven worden.

10.4 Link met de strategie voor een Vlaams Programma voor Plattelandsontwikkeling voor de periode 2007-2013

Deze maatregel kadert binnen de strategische doelstelling 7 van de Vlaamse strategie voor plattelandsontwikkeling.

10.5 Beschrijving maatregel

10.5.1 Probleemstelling en rationale

Kwaliteitsbevordering is een essentieel aspect van de nieuwe koers die Europa op landbouwgebied is ingeslagen. Consumenten associëren kwaliteit niet enkel met factoren die het product als zodanig betreffen, maar ook met de productieomstandigheden waaronder een product wordt geproduceerd. Er blijft echter een kloof bestaan tussen de voorkeur voor kwaliteit waaraan de consumenten uiting geven en de manier waarop zij zich in de winkels gedragen. Aanpassing van de productie aan de kwaliteitswensen van de consument is een

dynamisch proces van interactie tussen consumenten en producenten. Daarnaast zal een deel van de Vlaamse landbouw zich moeten richten op kwalitatief hoogstaande producten om concurrentieel te blijven. Een verschuiving naar een kwalitatief hoogwaardige productie, vooral wanneer daarvoor gespecialiseerde expertise vereist is, verhoogt het imago van de landbouw, kan de landbouwers voordelen bieden op het vlak van inkomen en arbeidskwaliteit en kan het vertrouwen van de consument in voedselveiligheid verhogen. Deelneming aan hoogwaardige kwaliteitssystemen geeft echter aanleiding tot extra kosten en verplichtingen die door de markt onvoldoende gehonoreerd worden. Daarnaast is de instapdrempel vrij hoog door de hoge eisen aan het product en het productieproces.

Met het oog op het bieden van kwaliteitsgaranties ten aanzien van het betrokken product of van het toegepaste productieproces, het verhogen van de toegevoegde waarde van primaire landbouwproducten en het scheppen van meer marktkansen, is het noodzakelijk land- en tuinbouwers te stimuleren deel te nemen aan dergelijke voedselkwaliteitsregelingen.

10.5.2 Doelstelling en kwantificering

In eerste instantie dienen de kwaliteitsregelingen de kwaliteit van het voedsel te verhogen.

Door het uitwerken van voedselkwaliteitsregelingen kan het vertrouwen van de consument omtrent de voedselveiligheid toenemen. Traceerbaarheid, duurzaamheid, korte ketenafzet en inzicht in de productieomstandigheden (milieubescherming, dierenwelzijn, hygiëne, voedselveiligheid, minimaal of geen gebruik van pesticiden, verpakking,… ) zijn facetten van het productieproces die de consument steeds meer interesseren en die hij onmiddellijk koppelt aan intrinsieke kwaliteitsaspecten.

De te ontwikkelen systemen kunnen bijdragen tot een kwaliteitsverbetering van het geproduceerde voedsel (zowel wat betreft grondstoffen als verwerkte producten ) en tot productdifferentiatie wat op zijn beurt weer aanleiding kan geven tot het realiseren van meer toegevoegde waarde. Indien een meerwaarde duidelijk aanwezig is in het product zal de markt gedeeltelijk volgen. Op deze wijze kunnen deze regelingen het inkomen van de land- en tuinbouwer op lange termijn ten goede komen.

Voor bepaalde land- en tuinbouwbedrijven zal instappen in voedselkwaliteitsregelingen een belangrijk aspect zijn in het verder ontplooien en uitbouwen van hun bedrijfsvoering. Het al dan niet instappen wordt aangestuurd door een ganse reeks factoren: ligging, arbeidstijdbesteding, noodzakelijke investeringen,… . Door deel te nemen aan dergelijke voedselkwaliteitsregelingen kan de levensvatbaarheid ook van eerder kleinschalige bedrijven mogelijks in stand worden gehouden.

De evolutie in de tijd van het aantal deelnemers en het aantal geproduceerde gecertificeerde eindproducten zijn een indicatie voor de interesse van de consument en de markt.

Luik A: Het aantal biologische landbouwers is eenvoudig meetbaar door de verplichte aanmelding van de productie bij door de overheid erkende controleorganisaties. Eind 2010 telde Vlaanderen 256 biologische landbouwbedrijven die potentieel in aanmerking komen voor deze subsidie. Op jaarbasis wordt een groei van het aantal biologische landbouwers met 5% beoogd.

Luik B: Het aantal producenten dat de benaming van een geregistreerde communautaire voedselkwaliteitsregeling gebruikt, verschilt van product tot product. Voor elke geregistreerde

benaming is in het lastenboek voorzien dat de producenten die van een dergelijke benaming gebruik maken, zich inschrijven in een register bijgehouden door de producentenvereniging.

10.5.3 Definiëring van begunstigden Luik A:

Alle Vlaamse land- en tuinbouwers die produceren volgens een lastenboek dat voldoet aan de voorwaarden van de Verordening (EG) nr 834/2007 van de Raad van 28 juni 2007 inzake de biologische productie en de etikettering van biologische producten en tot intrekking van Verordening (EEG) nr. 2092/91 en die zich hiervoor aanmelden bij een door de overheid erkende controleorgaan.

Luik B:

Elke producent die gebruik maakt van een geregistreerde communautaire voedselkwaliteitsregeling en het product produceert overeenkomstig het daaraan gekoppelde lastenboek. De tussenkomst wordt enkel voorzien voor de primaire producenten, concreet gaat het om de producenten van de Vlaams-Brabantse tafeldruif – BOB en het Brussels grondwitloof – BGA.

10.5.4 Praktische uitwerking

De in Vlaanderen voorziene toepassing van artikel 68 lid 1 a) ii) van Verordening (EG) nr.

73/2009 om specifieke steun te verlenen voor de verbetering van de kwaliteit van landbouwproducten, beoogt andere kwaliteitsregelingen dan deze bedoeld onder deze maatregel 132. Dubbelfinanciering is bijgevolg niet mogelijk. Beide beheersdiensten staan in nauw contact met elkaar om hierop toe te zien .

Luik A:

--- Steunverlening aan landbouwers

Landbouwers die produceren volgens een lastenboek dat voldoet aan de voorwaarden van de Verordening (EG) nr 834/2007 van de Raad van 28 juni 2007 inzake de biologische productie en de etikettering van biologische producten en tot intrekking van Verordening (EEG) nr.

2092/91 en die zich hiervoor aanmelden bij een door de overheid erkende controleorgaan, kunnen jaarlijks een vergoeding krijgen om aan de opgelegde productie- en commercialisatievoorwaarden van het kwaliteitssysteem te kunnen voldoen. Deze vergoeding heeft betrekking op de deelnamekosten en de extra controlekosten die voortvloeien uit de opgelegde normen.

De landbouwer komt gedurende maximaal vijf opeenvolgende jaren in aanmerking voor de steun.

Per bedrijf kan er tussengekomen worden voor maximaal 1.000 euro in de extra kosten per jaar die verbonden zijn aan deelname en controle van de biologische productiemethode.

Indien een deelnemer gelijktijdig steun aanvraagt voor meerdere erkende

voedselkwaliteitsregelingen (incl. luik B) wordt de totale steun aan het bedrijf beperkt tot 3000 euro.

--- Berekening van het steunbedrag

De toe te kennen steun zal worden berekend op basis van de door de landbouwer werkelijk gemaakte kosten die verbonden zijn aan deelname aan de biologische productiemethode. Het steunbedrag is afhankelijk van de kosten verbonden aan het lastenboek. De controlekosten zijn samengesteld uit een vaste som per bedrijf en een variabel deel. Het variabele deel van de controlekosten berekenen de controleorganisaties in functie van productie (teelt, oppervlakte, soort en aantal dieren).

De controlekosten voor biologische landbouwers bedroegen in 2010 gemiddeld 750 euro per bedrijf.

De biologische productie wordt beschouwd als een systeem met hoge eisen. Per jaar en per landbouwbedrijf wordt er een vergoeding voorzien van maximaal 80% van de controlekosten voor primaire productie, met een maximum van 1.000 euro.

Bij de berekening van het steunbedrag voor de maatregelen hectaresteun bio en de opleiding van landbouwers werden de onkosten verbonden aan het lastenboek biologische productiemethode niet in rekening gebracht zodat dubbele financiering wordt vermeden.

-- Controle

De afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (officiële autoriteit) bepaalt de erkenningsvoorwaarden voor de controleorganisaties en controleert of deze nageleefd worden.

Zij gaat ook na of de controleorganisaties (Integra bvba, afdeling blik en Certisys bvba) de controles uitvoeren zoals beschreven in de wetgeving. De controleorganisaties zijn op hun beurt geaccrediteerd en deze accreditatievoorwaarden worden door Belac gecontroleerd.

Belac maakt deel uit van IAF (International accreditation forum) en EA (European co-operation for accreditation) waardoor met andere landen bilaterale of multilaterale overeenkomsten kunnen worden gesloten zodat deze landen elkaars kwaliteitssysteem kunnen erkennen. Daarboven worden tevens de controles vanuit Verordening (EU) nr. 65/2011 mbt de subsidiabiliteitsvoorwaarden toegepast.

Luik B:

--- Steunverlening aan producenten

Producenten die produceren volgens een lastenboek dat aan de erkende communautaire voedselkwaliteitsregelingen is gekoppeld overeenkomstig de voorwaarden van de Verordeningen (EG) nr. 509/2006 van de Raad van 20 maart 2006 inzake gegarandeerde traditionele specialiteiten voor landbouwproducten en levensmiddelen en (EG) nr. 510/2006 van de Raad van 20 maart 2006 inzake de bescherming van geografische aanduidingen en oorsprongsbenamingen van landbouwproducten en levensmiddelen en die zich hiervoor aanmelden bij de bevoegde autoriteit, kunnen jaarlijks een vergoeding krijgen om aan de opgelegde productie- en commercialisatievoorwaarden van het kwaliteitssysteem te kunnen voldoen. Deze vergoeding heeft betrekking op de deelnamekosten en de extra controlekosten die voortvloeien uit de opgelegde normen.

De producent komt gedurende maximaal vijf jaar in aanmerking voor de steun. De tussenkomst zal variëren van product tot product al naargelang de kosten die verbonden zijn aan deelname en controle van een erkende benaming. Per producent kan er tussengekomen worden voor maximaal 3.000 euro in de extra kosten per jaar die verbonden zijn aan deelname en controle. Het maximumbedrag zal worden vastgelegd per geregistreerde communautaire voedselkwaliteitsregeling die wordt weerhouden voor deze maatregel.

Er wordt een financiële tussenkomst enkel voorzien voor de producenten van de Vlaams-Brabantse tafeldruif – BOB en het Brussels grondwitloof – BGA.. In een latere fase kan de lijst van communautaire voedselkwaliteitsregelingen die in aanmerking komen, nog worden uitgebreid met nieuw erkende benamingen.

--- Berekening van het steunbedrag

De toe te kennen steun zal worden berekend op basis van de door de producent werkelijk gemaakte kosten die verbonden zijn aan deelname van de productiemethode. Het steunbedrag is afhankelijk van het totaal aan vaste kosten verbonden aan het lastenboek. Aangezien de controles op de naleving van het lastenboek uitgevoerd worden door de verantwoordelijke nationale autoriteiten, zijn de kosten verbonden aan het lastenboek beperkt tot de deelnamekosten, bestaande uit de administratieve kosten die verbonden zijn aan de controles.

Deze worden geraamd op 120 euro (4u/jaar aan 30 euro uurkost).

--- Controle

De controlemodaliteiten per erkende communautaire voedselkwaliteitsregeling onder de Verordeningen (EG) 509/2006 en 510/2006 zijn vastgelegd in het lastenboek zoals goedgekeurd door de Europese Commissie.

De afdeling Markt- en Inkomensbeheer staat als de bevoegde autoriteit in voor de evaluatie en selectie van aanvragen van producenten voor tussenkomst in hun vaste kosten verbonden aan de deelname van een communautaire voedselkwaliteitsregeling.

Opname van de benamingen in het communautaire register van geografische aanduidingen en oorsprongsbenamingen:

Naam Datum van registratie Nr Verordening

Brussels grondwitloof 4 augustus 2008 VO (EG) nr 776/2008

Vlaams-Brabantse tafeldruif 10 juli 2008 VO (EG) nr 656/2008

10.5.5 Bevoegde autoriteit

Conceptuele bevoegdheid Uitvoerende bevoegdheid Departement Landbouw en Visserij

Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Ellipsgebouw, Koning Albert II-laan 35 bus 40, 1030 Brussel

Type indicator Indicator Doel 2007-2013

Output

Aantal gesteunde landbouwbedrijven welke deelnemen aan een

voedselkwaliteitregeling 300 Resultaat Waarde van de landbouwproductie NA

onder een erkend

kwaliteitslabel/standaard

11 Voorlichting en afzetbevordering van Vlaamse producten erkend als BOB

²

/BGA

³

/GTS

⁴

11.1 Preambules

De maatregel heeft betrekking op artikel 20 c) iii) van Verordening (EG) nr. 1698/2005 van de Raad van 20 september 2005 inzake steun voor plattelandsontwikkeling uit het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO).

In document Programma voor Plattelandsontwikkeling Vlaanderen (pagina 59-66)