Korte samenvatting

Uit bovenstaande paragrafen komen enkele veranderingen naar voren vanuit de verslavingsreclassering. De volgende veranderingen komen hieruit naar voren:

 Het beschermingsbewind moet in het zorgplan komen te staan;

 Tijdens de MATE moet er expliciet naar beschermingsbewind worden gevraagd;

 Het moet per cliënt bekeken worden of het beschermingsbewind nuttig is. Wanneer de cliënt dit niet wil moet het een voortdurend terugkomend onderwerp worden waar vooral wordt ingegaan op de voordelen van het beschermingsbewind, zodat je het beschermingsbewind nuttig en aantrekkelijk maakt voor de cliënt. Ook moet er aan het begin van de

overeenkomst al aandacht aan worden besteed;

 Het aantal bewindvoerders moet binnen de HBU verminderd worden naar bijvoorbeeld één of twee bewindvoerders en dan het liefst bewindvoerders die met deze doelgroep om kunnen gaan;

 Er moet standaard regelmatig contact komen met de bewindvoerder, dit zodat ze beter op de hoogte zijn van elkaars cliënten;

 In de toestemmingsverklaring moet duidelijk het beschermingsbewind naar voren komen;

 Er moeten duidelijke afspraken worden gemaakt betreffende het einde van de behandeling en de bewindvoerder.

48

6. Conclusie

Uit de voorgaande hoofdstukken, over het theorie- en praktijkonderzoek, zijn een aantal resultaten voortgevloeid. Aan de hand van deze resultaten worden er in dit hoofdstuk conclusies getrokken. Deze conclusies vloeien voort uit de hoofdvraag van dit onderzoek namelijk:

- In hoeverre is beschermingsbewind als voorwaarde bij een behandelingsovereenkomst bij de HBU in Leeuwarden juridisch toegestaan, in welke mate moet er rekening gehouden worden met de privacy van de cliënt en in hoeverre zijn er hiervoor wijzigingen in de praktijk nodig?

Conclusie 1

Uit het praktijkonderzoek is gebleken dat de behandelingsovereenkomst bij de HBU het zorgplan is. Het moment waarop de overeenkomst tot stand komt dient elke instelling duidelijk aan te geven. Wanneer de patiënt instemt met het op de zorgvraag gebaseerde zorgaanbod komt de

overeenkomst tot stand. Echter gaat dit in de praktijk anders. Wanneer er een vinkje wordt gezet bij zorgplan 2 dat de doelen per behandeling zijn besproken gaat de overeenkomst in en begint de behandeling. Echter moet daarvoor bij aanbod en aanvaarding de overeenkomst al ingaan. Het moment waarop de behandelingsovereenkomst bij de HBU tot stand komt is dient duidelijker te worden aangegeven. Verder komt de behandelingsovereenkomst bij de HBU en de ‘Algemene leveringsvoorwaarden geestelijke gezondheidszorg’ overeen met de WGBO en het Burgerlijk Wetboek 6.

Conclusie 2

Uit literatuurstudie is gebleken dat het beschermingsbewind als voorwaarde bij een

behandelingsovereenkomst bij de HBU in Leeuwarden niet is toegestaan. Volgens GGZ Nederlands is dit in strijd met de vrijwilligheid die de cliënt heeft om een overeenkomst aan te gaan. Ook is dit in strijd met het goed hulpverlenerschap aangezien dit het recht van de cliënt om een behandeling te weigeren aantast. Uit literatuurstudie is wel gebleken dat een instelling zelf een aanvraag voor beschermingsbewind voor de cliënt kan doen indien dit nodig is en de cliënt niet wil meewerken.

Conclusie 3

Tijdens de literatuurstudie is gebleken dat bij de vergelijking van het privacyprotocol van VNN met de WGBO en de WBP er niets hoeft te veranderen. Echter wordt er nergens expliciet het

beschermingsbewind genoemd in het privacyprotocol. Er komen verschillende organisaties in het privacyprotocol naar voren zoals de politie of de verslavingsreclassering. Echter mist het

beschermingsbewind in het privacyprotocol terwijl er binnen de VNN wel veel cliënten zijn met schulden en beschermingsbewind.

Conclusie 4

Uit literatuurstudie blijkt dat de bewindvoerders met de gegevensuitwisseling vallen onder de WBP en de hulpverleners van VNN vallen onder de WBP en de WGBO. Verder is gebleken dat

toestemming de belangrijkste eis is voor gegevensuitwisseling volgens de WBP, de WGBO en het privacyprotocol van VNN. Ook volgt hieruit het beroepsgeheim. Uit praktijkonderzoek is ook

gebleken dat voor de hulpverleners binnen de HBU een beroepsgeheim geldt. Er kan geen informatie worden uitgewisseld over een cliënt zonder de toestemming van deze cliënt. Binnen de HBU wordt gebruik gemaakt van een toestemmingsformulier. Echter is het voor de HBU onduidelijk of het beschermingsbewind hieronder valt, dit kan echter wel voor het beschermingsbewind gebruikt worden. Ook is tijdens het literatuuronderzoek een onderzoek gevonden over dit

toestemmingsformulier en hierin is een nieuw toestemmingsformulier opgesteld. Het huidige toestemmingsformulier binnen de HBU is onduidelijk.

49

Conclusie 5

De verslavingsreclassering Groningen kan budgetbeheer aan de veelplegers opleggen als bijzondere voorwaarde. Dit staat dan in het vonnis van de rechter en in de toezichtovereenkomst van de reclassering. Zoals uit praktijkonderzoek al bleek is de behandelingsovereenkomst bij de HBU het zorgplan of het deelplan. De optie beschermingsbewind mist in dit plan. De doelen die uit de MATE zijn gekomen kunnen bij het zorgplan worden aangegeven. Hier kan het beschermingsbewind al naar voren komen echter wordt hier niet expliciet naar gevraagd.

Conclusie 6

Vanuit de verslavingsreclassering is gebleken dat het budgetbeheer wel verplicht kan worden opgelegd aan een cliënt echter moet dit wel haalbaar zijn. Hier wordt aan het begin van de

overeenkomst al aandacht aan geschonken. Het is persoonsgericht maatwerk. Wanneer een cliënt niet wil, wordt het budgetbeheer een voortdurend terugkomend onderwerp. Ze proberen

voornamelijk in te gaan op de voordelen van het budgetbeheer om dit aantrekkelijker te maken voor de cliënt. Uit praktijkonderzoek is gebleken dat het bij de HBU niet altijd duidelijk is welke soorten bewindvoering er zijn. Op dit moment wordt bij de HBU iemand onder bewind gesteld wanneer blijkt dat een cliënt zijn financiën niet op orde kan houden of wanneer een cliënt dit zelf aangeeft. Het moment is hierbij wisselend en komt niet altijd aan het begin van de overeenkomst al ter sprake. Ook is het beschermingsbewind binnen de HBU geen standaard voortdurend terugkomend onderwerp.

Conclusie 7

Bij de verslavingsreclassering is er één contactpersoon de budgetbeheerder. Dit is fijn voor de cliënten maar ook voor de hulpverleners, zo zijn de lijntjes kort tussen de hulpverleners en de budgetbeheerder. Hieruit kwam ook naar voren dat het een persoon moet zijn die met deze doelgroep om kan gaan, dit omdat het een ingewikkelde doelgroep is met veel problemen. Ook hebben de hulpverleners standaard regelmatig contact met de budgetbeheerder.

Binnen de HBU zijn er verschillende bewindvoerders voor de cliënten. De hulpverleners binnen de HBU hebben niet standaard regelmatig contact met de bewindvoerders, dit verschilt per cliënt.

Conclusie 8

Bij de verslavingsreclassering eindigt de overeenkomst wanneer de veelpleger van de veelplegerlijst afgaat. De budgetbeheerder is hiervan ook op de hoogte aangezien hij de actuele lijsten krijgt. Het budgetbeheer loopt door indien daar nog behoefte aan is. Het beschermingsbewind kan alleen door de rechter beëindigd worden. Bij de beëindiging van de overeenkomst bij de HBU zijn er geen afspraken gemaakt omtrent het beschermingsbewind ook niet of dit wordt doorgegeven aan de bewindvoerder.

50

7. Aanbevelingen

Naar aanleiding van de conclusies uit het vorige hoofdstuk op basis van het literatuuronderzoek en het praktijkonderzoek worden in dit hoofdstuk aanbevelingen gegeven.

Aanbeveling 1

Het is aan te bevelen om binnen de HBU duidelijk het moment waarop de

behandelingsovereenkomst tot stand komt aan te geven. Dit omdat uit de praktijk komt dat wanneer er een vinkje wordt gezet bij zorgplan 2 dat de doelen per behandeling zijn besproken de

overeenkomst ingaat en dan begint de behandeling. Echter moet daarvoor bij aanbod en aanvaarding de overeenkomst al ingaan.

Aanbeveling 2

Het is aan te bevelen om vanuit de HBU aanvragen te doen voor beschermingsbewind voor de cliënt wanneer dit nodig is en de cliënt niet mee wil werken. Dit omdat het beschermingsbewind niet als voorwaarde van de behandelingsovereenkomst kan worden gesteld.

Aanbeveling 3

Het is aan te bevelen om in het privacyprotocol van VNN het beschermingsbewind aan te geven. Dit omdat het op dit moment mist en er wel andere organisaties instaan. Dit maakt voor de

medewerkers duidelijker onder welke privacywet het beschermingsbewind valt en welke informatie mag worden uitgewisseld.

Aanbeveling 4

Het is aan te bevelen om binnen de HBU het nieuwe toestemmingsformulier te gaan gebruiken of om het huidige toestemmingsformulier te gaan gebruiken voor beschermingsbewind. Dit omdat het onduidelijk is of het voor beschermingsbewind kan worden gebruikt en het nieuwe

toestemmingsformulier duidelijker is.

Aanbeveling 5

Het is aan te bevelen dat binnen de HBU het beschermingsbewind in het zorgplan komt te staan en dat er tijdens de MATE expliciet naar wordt gevraagd. Dit omdat het op dit moment in het zorgplan mist en er niet expliciet in de MATE naar wordt gevraagd.

Aanbeveling 6

Het is aan te bevelen dat er per cliënt bekeken wordt of het beschermingsbewind nuttig is. Het beschermingsbewind moet ook een voortdurend terugkomend onderwerp worden waar vooral op ingegaan wordt op de voordelen zodat het beschermingsbewind nuttig en aantrekkelijk wordt voor de cliënt. Ook moet er aan het begin van de behandelingsovereenkomst al aandacht aan worden besteed want dit wordt op dit moment niet altijd gedaan. Het is ook nuttig voor de HBU om meer voorlichting te geven over de verschillende soorten bewindvoering.

Aanbeveling 7

Het is aan te bevelen om het aantal bewindvoerders binnen de HBU te verminderen naar

bijvoorbeeld één of twee bewindvoerders en dan het liefst bewindvoerders die met deze doelgroep om kunnen gaan. Dit omdat vanuit de verslavingsreclassering is gebleken dat dit fijner werkt voor de budgetbeheerder maar ook voor de cliënt. De HBU moet een vaste bewindvoerder als eerste keuze gaan adviseren of de HBU moet in overleg gaan met de leiding van bijvoorbeeld de GKB of andere bewindvoerders.

51

Aanbeveling 8

Het is aan te bevelen om binnen de HBU duidelijke afspraken te maken betreffende het einde van de behandelingsovereenkomst en de bewindvoerder. Dit omdat er op dit moment er geen afspraken zijn.

52

Nawoord

Ik ben zelf erg tevreden met het eindresultaat. Ook ben ik erg tevreden met de eindbeoordeling van de praktijkbegeleider. De praktijkbegeleider vindt de hoofdvraag en deelvragen helder beantwoord. De conclusies en aanbevelingen zijn concreet en helder. De conclusies zullen besproken worden met de verantwoordelijke teammanager en op basis daarvan zullen keuzes worden gemaakt. De

praktijkbegeleider vindt dit onderzoek van waarde voor het maken van deze keuzes. Verder zal ik het de conclusies en aanbevelingen gaan presenteren binnen de HBU. Dit zodat de medewerkers van de HBU ook op de hoogte zullen zijn van welke veranderingen er mogelijk zijn.

Hierbij is het einde van mijn studentenleven is bijna in zicht. Ik vond dit onderzoek een echte uitdaging. Ik vond het een spannende, leuke en leerzame tijd waarop ik met een goed gevoel kan terugkijken.

Nimah Goossen Groningen, juni 2014

53

Afkortingen en begrippen

Art. : artikel

BW : Burgerlijk Wetboek

CBP : College Bescherming Persoonsgegevens GKB : Gemeenschappelijke kredietbank

GW : Grondwet

HBU : Heroïne Behandelunit

MWD : Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

OM : Openbaar Ministerie

SJD : Sociaal Juridisch Dienstverlening

Sr : Strafrecht

VNN : Verslavingszorg Noord Nederland

WBP : Wet op de bescherming persoonsgegevens

WGBO : Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst WSNP : Wet schuldsanering natuurlijke personen

54

Bronnenlijst

Boeken

- Ardenne-Dick M.M.R, Verheij A.J, Wessels B et al. (2010) Bijzondere overeenkomsten. (2e druk). Kluwer: Deventer

- Engberts D.P. en Kalkman-Bogerd L.E. (2013). Leerboek gezondheidsrecht.(3e druk). Houten: Bohn Stafleu van Loghum

- Gellaerts S.L. en Jobse C.M. (2011) Inleiding ICT en recht. Deventer: Kluwer - Hooghiemstra T.F.M en Nouwt S. (2007). Tekst en toelichting Wet bescherming

persoonsgegevens.(3e druk). Den Haag: Sdu uitgevers bv.

- Jansen H. en Knapen M. (2012). Over de grenzen van het medisch beroepsgeheim, dilemma’s rond privacy en vertrouwen in de zorg. Eindhoven: Uitgeverij Pepijn. Tilburg: Celsus juridische uitgeverij

- Kluwer collegebundel 2013/2014. Uitgeverij Kluwer BV.

- Leenen H.J.J., Dute J.C.J en Kastelein W.R. (2008). Handboek gezondheidsrecht deel 2: Gezondheidszorg en recht.(5e druk). Houten: Bohn Stafleu van Loghum

- Paffen A.L.A.M en Timmer I. (2011). Verbintenissenrecht begrepen. (3e druk). Den Haag: Boom Juridische uitgevers

Rapporten/beleidsstukken

- Algemene leveringsvoorwaarden geestelijke gezondheidszorg

- BBW. De bewindvoerder. Het verschil tussen bewindvoering WSNP en beschermingsbewind. Utrecht 2013

- Boekel L. Privacyprotocol. Hoe om te gaan met gegevens van cliënten van VNN. Maart 2014 - Buursma M., Boons L., Smit T. en Zuur J. Praktische algemene toestemmingsverklaring.

Ongepubliceerde specialisatie recht & multiproblem onderzoek. Hanzehogeschool Groningen: 2013

- GGZ Nederland. Toelichting Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst. Juli 2013 - Ministerie van Veiligheid en Justitie. Curatele, bewind en mentorschap. Den Haag 2014 - Veen van der A. Bewindvoering, ‘Als je je uitgaven niet meer onder controle hebt.’

Ongepubliceerd stageonderzoek. Hanzehogeschool Groningen: 2014 Websites

- Aanvraagformulier beschermingsbewind. Geraadpleegd op 18-03-2014 via de volgende link: http://www.rechtspraak.nl/Naar-de-

55 - Artikel 7 WBP. Geraadpleegd op 25-03-2014 via de volgende link:

http://www.cbpweb.nl/wbpnaslag/2/Paginas/wbp-artikel-7.aspx

- Artikel 12 lid 2 WBP. Geraadpleegd op 25-03-2014 via de volgende link: http://www.cbpweb.nl/wbpnaslag/2/Paginas/wbp-artikel-12-2.aspx - Artikel 16 WBP. Geraadpleegd op 25-03-2014 via de volgende link:

http://www.cbpweb.nl/wbpnaslag/2/Paginas/wbp-artikel-16.aspx - Consuwijzer. Geraadpleegd op 10-05-2014 via de volgende link:

http://www.consuwijzer.nl/

- Medische heroïnebehandeling. Geraadpleegd op 11-03-2014 via de volgende link:

http://www.vnn.nl/nl/advies-hulp/volwassenen/intensieve-zorg-en-behandeling/medische- heroïnebehandeling/

- Patiëntenrecht. Geraadpleegd op 10-05-2014 via de volgende link: http://assortiment.bsl.nl/files/2ac16a79-8962-4529-97ee-

243556b18d1f/proefhoofdstuk2hetpatientenrecht.pdf

- Veelgestelde vragen over recht op informatie. Geraadpleegd op 01-04-2014 via de volgende link:

http://www.vnn.nl/nl/advies-hulp/volwassenen/hulp-bij-verslaving/rechten/veelgestelde- vragen-over-recht-op-informatie/

- Veelplegers. Geraadpleegd op 01-05-2014 via de volgende link:

http://www.vnn.nl/advies-hulp/volwassenen/verslaving-en-justitie/verslavingsreclassering- vnn/veelplegers/

- Verslavingsreclassering VNN. Geraadpleegd op 01-05-2014 via de volgende link: http://www.vnn.nl/nl/advies-hulp/volwassenen/verslaving-

enjustitie/verslavingsreclassering-vnn/

- Zorginformatiesysteem User. Geraadpleegd op 15-04-2014 via de volgende link: http://www.impulse-info.nl/index.php/software

56

In document Beschermingsbewind als voorwaarde van een behandelingsovereenkomst (pagina 47-56)