Karakter van het Canadese beleid

Het karakter van de Canadese contra-terrorismebeleid laat zich het best omschrijven als veelzijdig en proactief. Er wordt veel geld en aandacht besteed aan de binnenlandse veiligheid. Om eventuele nieuwe terroristische aanslagen tegen te gaan, worden de internationale grenzen nog beter bewaakt en wordt geprobeerd de financiering van internationale terroristische groeperingen stop te zetten. Ook worden andere landen ontmoedigd om terroristische groeperingen van steun te voorzien. 168

Canada ondertekende de in 2001 opgerichte ASEAN Declaration on Joint

Action to Counter Terrorism and Declaration on Terrorism. Canada werkt

162 http://www.wsws.org/en/articles/2001/11/can-n20.html, <02-05-2014>

163 Smith, ‘Antiterrorism and rights’, p. 151. 164 Ibidem, p. 151.

165 Roach, ‘Ten ways to improve Canadian anti-terrorism law’, p. 108.

166 Roach, September 11, p. 21.

167 Roach, ‘Ten ways to improve Canadian anti-terrorism law’, p. 108. 168 Iacobucci, ‘Canada’s response to terrorism’, p. 189.

samen met Brunei, Cambodja, Indonesië, Laos, Maleisië, Myanmar, de Filippijnen, Singapore, Thailand en Vietnam om terrorisme op regionaal en internationaal niveau tegen te gaan. De Verenigde Naties vormt de basis waarop de ASEAN de wetgeving rondom de aanpak van terrorismenetwerken baseert.169

Svendsen omschrijft de Canadese houding ten aanzien van terrorisme en het daarop afgestelde contra-terrorismebeleid als ‘risk pre- emption’.170 _{Deze benadering gaat ervan uit dat in een ideale situatie,}

veiligheids- en inlichtingendiensten terroristische aanslagen voor kunnen zijn, en dus proactief zijn. De nadruk ligt op preventie in plaats van bestrijding.171 _{Svendsen omschrijft dat de beperkingen van de Canadese}

veiligheids- en inlichtingendiensten meer aan het licht kwamen, naarmate zij zich meer met contraterrorisme bezig gingen houden, terwijl zij daarvoor meer gericht waren op contra-inlichtingen en het tegengaan van subversieve activiteiten. Hoewel Canada ook voor de aanslagen van 9/11 terroristische aanslagen binnen de landsgrenzen had meegemaakt, waren dit er relatief weinig en werden deze door groeperingen vanuit het land zelf gepleegd. Dit verklaart waarom Canada nog vrij onbekend was met het opzetten van contra-terrorismebeleid dat terroristische aanslagen van buitenaf moest tegengaan. Naast onervarenheid, hebben deze beperkingen ook betrekking op Canada’s focus op het gevoelige onderwerp van ‘continental security’. Canada kan het zich, met name op economisch vlak, niet veroorloven de Verenigde Staten af te vallen. Tegelijkertijd hanteren beide landen verschillende normen en waarden, en worden in het Amerikaanse en Canadese beleid verschillende elementen benadrukt. De Canadese nadruk op constitutionele rechten en mensenrechten, vooral zichtbaar na 2004, zorgden er echter voor dat deze aanpak van terrorisme niet altijd door de Verenigde Staten gewaardeerd werd.172

De belangrijkste eigenschap van het Canadese contra- terrorismebeleid, is wat Svendsen omschrijft als het belang van ‘social engineering’ en ‘community-based cooperation’. Vanuit deze benadering worden de problemen waar de Canadese veiligheids- en

169

Southeast Asian Nations,

http://www.asean.org/news/item/asean-canada-joint-declaration-for-cooperation-to- combat-international-terrorism,

<03-05-2014>

170 A. Svendsen, ‘Re-fashiong risk: Comparing UK, US and Canadian Security and Intelligence Efforts against Terrorism’ in Defence Studies, Vol. 10, No. 3, 2010, p. 307. 171 Ibidem, p. 320.

inlichtingendiensten mee geconfronteerd worden beter gecoördineerd. Maatschappelijk werkers en wijkagenten staan dicht bij de bron van sociale onrust onder minderheidsgroepen en kunnen hier op inspelen, waardoor mogelijk terrorisme bij de bron kan worden aangepakt. Mensen worden aangemoedigd niet alleen met elkaar, maar ook met overheden samen te werken.173 _{Lokale gemeenschappen worden tevens}

aangemoedigd meer met elkaar samen te werken en de normen en waarden van de Canadese samenleving worden hierbij benadrukt.174

Canada ziet zichzelf als een samenleving waarin de gemeenschap voor elkaar zorgt en de mensen naar elkaar omkijken. Gibbs-van Brunschot en Sherley omschrijven verschillende thema’s in de wijze waarop de Canadese regering omging met de aanslagen van 9/11 en het contra- terrorismebeleid dat daarna vorm kreeg. Het eerste thema omschrijven zij als ‘business as usual’. Vlak na de aanslagen was het stabiliseren van de Canadese economie een prioriteit. Het gewone leven diende zo snel mogelijk weer te worden hervat. Het tweede thema hield in dat er meer samenwerking met andere landen plaatsvond om zo terrorisme tegen te gaan. Het derde thema had betrekking op bepaalde factoren die werden aangewezen die de kans op wereldwijde dreiging vergrootten, en waar aan gewerkt moest worden ter voorbereiding op een toekomst zonder terrorisme. Derde wereld landen met een instabiele economie vallen in deze categorie van factoren. Het laatste thema had betrekking op de verandering in de retoriek. Waar eerst de nadruk lag op het gezamenlijk bestrijden van terrorisme, werd later de nadruk gelegd op het samenwerken aan een veilige toekomst. In deze nieuwe retoriek werd het contra-terrorismebeleid meer positief geformuleerd.

Het eerste thema, ‘business as usual’, werd vooral duidelijk in praktische zin. In een speech op 24 september 2001 sprak Chrétien: ”In particular, we agreed that movement of goods across our border should be normalized as quickly as possible”. Het was van groot belang dat de economie bleef functioneren op de manier zoals dat voor de aanslagen van 9/11 het geval was. De handelsrelatie met de Verenigde Staten mocht door de aanslagen niet gehinderd worden.175 _{Elke bijdrage die Canada}

levert aan de beveiliging van de grens, zorgt ervoor dat de Verenigde Staten vanuit veiligheidsperspectief minder invloed op de grens hoeft uit te oefenen, hetgeen gunstig is voor de handel en Canadese economie.176

Vanaf september 2002 werd sterk de nadruk gelegd op economische oplossingen voor terroristische dreigingen. Voorbeelden hiervan zijn de 173 Ibidem, p. 323.

174 Ibidem, p. 325.

175 Gibbs-Van Brunschot, Sherley, ‘Communicating Threat’, p. 663-664.

176 R. Whitaker, ´Keeping up with the neighbours? Canadian responses to 9/11 in

historical and comparative context’, in Osgoode Hall Law Journal, Vol. 41, No. 2-3, 2003, p. 253.

verschillende Smart Border-afspraken die in die periode tussen Canada en de Verenigde Staten werden gemaakt. De Smart Border-afspraken hadden tot doel de Canadees-Amerikaanse grens te beveiligen, maar tegelijkertijd open te houden voor de belangrijke handelsstroom die tussen de twee landen plaatsvindt.177 _{Het was een prioriteit van de Canadese regering om}

de Canadees-Amerikaanse grens zo open mogelijk te houden en zo de Canadese economie op peil te houden.178