Het oeuvre van Guusje Beverdam bestaat voornamelijk uit sculpturen, waarvan er een aantal ook te zien is in de openbare ruimte. Haar meest bekende werk is de Liefdesbank (1996) die staat in het centrum van Enschedé.
Interview
1. Hoe veel van uw kunst is te zien in de publieke ruimte?
Een stuk of 10 werken zijn te zien in de publieke ruimte, in onder meer Enschedé, Hengelo, Borne, Haaksbergen, Zwolle, en in het Gelders Ziekenhuis. Zij zijn te zien op verschillende plekken, waaronder in een lab, in een ziekenhuis en in een
schouwburg.
2. Wat ziet u als openbare plaatsen/de publieke ruimte?
Ik vind de openbare ruimte meer dan alleen de openbare weg. Daaronder valt mijns inziens ook een gemeentehuis, bibliotheek, of ziekenhuis.
3. Wat is in uw ogen de rol van kunst in de publieke ruimte?
Kunst in de publieke ruimte kan verschillende rollen hebben. Het kan dienen ter verfraaiing, een verhaal vertellen, functioneren als oriëntatiepunt, of een historische betekenis hebben.
Het is vaak ook een visitekaartje naar buiten toe, dat betekent dat je het dus ook niet binnen kunt zetten.
Bovendien kan het dienen als indicatie van een historische plek. Een voorbeeld is het beeld van Zadkine in Rotterdam, dat natuurlijk verwijst naar de historie van
Rotterdam. Dat moet daar dan ook staan.
4. Is het gebruik van de publieke ruimte in uw ogen veranderd de afgelopen jaren? Particulieren doen erg veel met werk in de publieke ruimte. Zij slaan daar geen geld uit, maar zetten het bijvoorbeeld op Facebook. Dat is een ontwikkeling die ik niet erg vind, het is meer het gebruik door het bedrijfsleven of het politieke leven. Zij geven door het gebruik van het beeld er een verwijzing naar hun bedrijf/politieke partij/ ideaal aan, en daar is het niet voor bedoeld, daar heb ik het niet voor gemaakt. Daar hangen zij hun eigen kaartje aan.
Iets wat ik wel jammer vind, is dat er zo veel verrommeling is. Dat er kledingrekken buiten staan, en er veel rotzooi en reclame overal is. In Hengelo wordt er nu min of meer gehandhaafd dat dat niet mag. Maar overal zie je veel reclame en acties. Ik zou ervoor pleiten dat er een mooi opgeruimde omgeving is, waar kunst ook goed
tot haar recht komt.
Op die manier maken ook mensen die niet zo snel naar een museum gaan ook kennis met beeldende kunst.
5. Voegt het feit dat kunst in de publieke ruimte is iets toe aan de betekenis van het
werk/het kunstenaarschap?
Kunst in de openbare ruimte wordt bijna altijd in opdracht gemaakt. Er wordt vaak dan ook aangegeven waar het dan over moet gaan: je moet er een bepaald verhaal mee vertellen. Bij een beeld voor de Waterschappen moest ik bijvoorbeeld de geschiedenis daarvan uitdragen.
6. U heeft een conflict gehad, waarbij er een beroep werd gedaan op art. 18 Aw.
Waar ging dat over?
Ik heb verschillende conflicten gehad over mijn auteursrechten, maar de bekendste is wel die over het bankje in Enschede. Daarnaast heb ik ook een conflict gehad over een werk dat staat in Hengelo, waarvan een carnavalsvereniging een speldje had gemaakt, en daarbij een tekst had toegevoegd. In een tekstballonnetje werd iets gezegd van de carnavalsvereniging.
In Enschede staat het Liefdesbankje. Er wordt heel veel op de liefdesbank
gefotografeerd, ook door bedrijven en de politiek. Het CDA heeft er ooit misbruik van gemaakt, en een regionale krant heeft ook in zijn kop het werk uit de context gehaald. Bovendien worden er bij Valentijnsdag wel eens ontsierende borden achter gezet, en heeft ook de SP het werk gebruikt, in context van nationaal zorgfonds.
Over dat werk in Enschedé is ook een aantal keren een proces geweest. Een krant [Typisch Enschede] had het in de aanhef van de krant, als logo gebruikt. Die wilden daar niet voor betalen.
Ook met de verkiezingen wordt daar wel veel gebruik van gemaakt.
Dat toeristen en particulieren dat doen, dat is geen probleem. Alleen wanneer dat bedrijfsmatig wordt gedaan, is dat erg.
Er wordt vaak dan ook een andere betekenis aan gegeven, een politieke betekenis bijvoorbeeld, terwijl ik niks heb met het CDA.
In het geval van de krant vind ik dat je daar als krant over moet praten. Ik heb dat beeldrecht, en ook als je mij om toestemming vraagt dan nog is niet alles geoorloofd. In dit geval hadden ze het in grote oplages, lang verspreid. Pictoright heeft dat opgelost. Die strijd hebben zij gevochten.
7. Wat vindt u van de panorama-exceptie? Is deze momenteel in balans? Er moet iets tegenover gebruik staan. Gebruik door particulieren, dat is prima.
gaan, dat mag niet. Dat vind ik te ver gaan, dan kunnen andere mensen geld verdienen met jouw werk. Zij zeggen dan wel eens: toen je het gemaakt hebt heb je er toch voor betaald gekregen? Dat klopt, maar dan heb ik het beeldrecht nog.
Mijn naam staat erop, je kan mij altijd vragen of je het mag gebruiken.
Als het een goed doel is, dan hoef ik er geen geld voor te hebben, maar ik wil daar wel zeggenschap over hebben.
In zo’n geval stuurt Pictoright een rekening, in de hoop dat ze gaan betalen. Naar de rechter gaan is erg duur, zeker als de kans klein is dat je dan gelijk krijgt.
Ik zou ervoor zijn dat er een verbod komt om commercieel gebruik. 8. En als het zou gaan om bijvoorbeeld ansichtkaarten of reisgidsen?
In Hengelo gebruikten ze een beeld van mij in de gemeentegids. Dat was ook ongevraagd, en bovendien stond mijn naam er niet bij. Daar hebben ze voor moeten betalen, en dat hebben ze ook gedaan. Het beeld was dan wel aangekocht door de gemeente, maar dat geeft geen vrijbrief en daarnaast werd er alleen het hoofd en niet hele beeld afgebeeld. Bovendien vind ik het kwalijk als er geen naam bij staat. Ik maak zelf ansichtkaarten, en die verspreid ik ook liever zelf. Andere fotografen weten dat ik dat zelf doe. Er zijn ook wel commerciële bedrijven die daarmee aan de haal gaan, en die heb ik ook gestopt.
9. Nog opmerkingen tot slot?
Het is toch een probleem met kunstenaars, dat bijvoorbeeld gemeentes iets organiseren, en er dan een kunstenaar wordt gevraagd om dingen te doen, en dat vervolgens iedereen behalve die kunstenaar wordt betaald. Het werk wordt vaak slecht betaald, of er wordt verwacht dat je iets voor niets doet. Er zitten zo veel kunstenaars die haast moeten werken voor niets.
E-mail Dag Luna,
Omdat de verkoop van de kaarten van mijn werk via de boekhandel of galeries gaat zijn de inkomsten daarvan minimaal, zij willen er ook aan verdienen natuurlijk. Het gaat om een jaarlijks bedrag van ongeveer 60 Euro, dus zeer gering. Er zijn bedrijven die gespecialiseerd zijn in het vervaardigen van foto's met "groeten uit Hengelo of Enschede: ...met stads gezichten met daarop mijn kunstwerken , maar in dat geval krijg ik helemaal niets.Er is geen bescherming. Dus dat heeft mij doen besluiten om het zelf te doen. Een fotograaf in Hengelo, die kaarten had gemaakt van een beeld van mij, heeft ze uit zijn collectie gehaald op mijn verzoek, dat is natuurlijk erg aardig. Wanneer je een kunstwerk uit zijn omgeving haalt en publiceert, dan is dat de enige manier om via Pictoright een vergoeding te ontvangen. Van de
kunstenaar wordt verwacht dat ze hun eigen broek op houden, maar anderen gaan er vaak mee op de loop. Vaak wordt de naam van de kunstenaar niet eens vermeld. Persoonlijk ben ik daar zeer alert op en trek altijd aan de bel wanneer ik het constateer .
Ik hoop dat je hier wat aan hebt! Ik hoor van je! Groetjes, Guusje Beverdam